Israels rol als waakhond
ibboetsverburgelijkt
tiaar nog zeer nuttig
oodse staat
5 jaar
Ir
Wat staat Israël na drie
oorlogen tegen Arabieren
in de toekomst te wachten?
Blik op Jeruzalem
(Van onze correspondent mr. Jaap van Wesel)
RUZALEM In Israël maar ook in Egypte gaat een bekend
rhaal over een schorpioen die de Nijl wilde oversteken. Het
vroeg een lift aan een waterschildpad en bezwoer de
lildpad niet onder water te duiken. „Dan zou ik verdrinken",
schildpad stelde de schorpioen gerust: „Dan verdrinken we
h allebei". Halverwege de rivier duikt de schildpad toch naar
ïeden. Angstig roept de schorpioen: „Wat doe je nu, we ver-
nken". Waarop de schildpad zegt: „Dat kan wel zijn, maar
zijn hier in het Midden-Oosten".
ae anekdote typeert de warwin-
•am irrationaliteit en emoties in
Midden-Oosten waarin de Joodse
Israël zijn 25-jarig bestaan
Wat staat Israël, na drie oor-
tegen de Arabieren, de komen -
jaar te wachten? Reserve-kolo-
fcjjMei Palel, lector in de militaire
iedenis aan de universiteit van
Avlv verwacht geen wezenlijke
aderingen.
nders dan Europa heeft het
len-Oosten geen grote oorlogen
ad, die de invloedssferen duide-
heeft verdeeld. Gezien het
iitsevenwicht tussen Rusland en
rika valt zo'n oorlog ook niet te
achten in de toekomst. Zolang
aarten niet geschud zijn, is de
dat het Israëlisch-Arabische
liet blijft voortduren groot",
it Paiel. De kloof tussen Israël
Ie Arabieren is zo groot dat zij
zonder hulp of druk van buiten-
)t elkaar kunnen komen. Zowel
als Rusland hebben een vi-
belang om de strijd te matigen
niet om tot een definitieve re-
te komen".
e Amerikaanse belangen zijn be-
lij t strategisch vooral economisch
Arabische olie van aard. De
rikaanse invloed wordt het best
arborgd door conservatieve re-
s zoals in Saoedie-Arabië, Jor-
en Koeweit. Verscherping van
Israëlisch-Arabische conflict
jj'kt voor de Amerikanen het risico
'aich mee dat de Arabische we-
zich radicaliseert en zich tegen
rika keert",
he
ooi nder
or het moment hebben ook de
n geen belang bij een oplaaiing
het conflict. De Russen hebben
stc 67 een kapitale blunder gemaakt
de betrekkingen met Israël te
eken. Daardoor hebben zij zich-
ru uitgeschakeld als mogelijke be-
lelaars, een rol die zij nu aan
Amerika moeten overlaten. De situ
atie zou zich kunnen wijzigen als de
Russen een flexibeler politiek zouden
gaan voeren en de diplomatieke be
trekkingen met Israël zouden hervat
ten, maar een dergelijke ontwikkeling
is voorlopig niet te verwachten".
De instabiele regimes in het Mid
den-Oosten zijn een vruchtbare bo
dem voor intriges van de grote mo
gendheden die hun invloed willen
vergroten. Zij zullen ook in de toe
komst proberen via staatsgrepen hun
invloed te doen gelden. Als een rode
draad lopen de oliebelangen door het
Midden-Oosten. Het westen en Japan
zijn voor een groot deel afhankelijk
van de Arabische olie. Europa impor
teert 70 procent van haar olie uit het
Midden-Oosten en Libië, te zamen
700 miljoen ton per jaar".
„De Europese afhankelijkheid van
Arabische olie zal de komende Jaren
nog toenemen. Tegen het jaar 2000
wordt de oliebehoefte in Europa op
1400 miljoen ton geschat, dat is het
dubbele van de huidige behoefte.
Amerika importeert 25 procent van
haar olie. voornamelijk uit Venezuela
en Canada. In de toekomst zullen
echter ook de Verenigde Staten meer
Arabische olie gaan importeren, aan
gezien de voorraden in Venezuela en
Canada opraken. De Russische stra
tegie is erop gericht te trachten de
oliehandel via Rusland te laten lopen.
Daarom is het voor Amerika van het
grootste belang haar invloed in lan
den als Saoedie-Arabië, Koeweit en
Iran te behouden".
Waakhond
Bij het waken voor de Amerikaan
se belangen speelt Israëli een belang
rijke rol. Jitzohak Rabin, tot voor
kort Israels ambassadeur in Wa
shington sprak onlangs over Israël
en Amerika als een „goed bondge
nootschap." Israël is, vooral na de
oorlog toen Frankrijk
Israëlische soldaten ontsteken de kaarsen in het grote oorlogsmonument in Jeruzalem dat de her
innering levendig houdt aan de zes miljoen Joden die in de Tweede Wereldoorlog omkwamen
in Duitse concentratiekampen.
haar steun aan Israël staakte, steeds
afhankelijker geworden van de Ver
enigde Staten .Amerikaanse militai
re, politieke en economische steun
vormen de hoeksteen van de Israë
lische politiek. Volgens Paiel is dit
een bijzonder gevaarlijke ontwikke
ling, die ertoe kan leiden dat Israël
de waakhond van de Amerikaanse
belangen in het Midden-Oosten
wordt.
De Amerikaanse en Israëlische
belangen lopen al voor een groot
deel parallel. Ook Israël is meer
gebaat bij conservatieve Arabische
regimes, omdat deze een meer ge
matigde politiek tegenover Israël
voeren. Paiel: „er is een duidelijke
ontwikkeling dat Israël de „vuile
karweitjes" in het Midden-Oosten
moet opknappen, die de Amerikanen
vroeger zelf uitvoerden. In 1958 in-
terveniëerde de Amerikaanse Zesde
Vloot in de Libanon toen daar bij
een burgeroorlog de pro-Westerse
Christenen onder de voet driegden
te worden gelopen door de pro-Nas
ser en pro-Syrië gezinde Moslems".
"In 1970 was er een burgeroorlog
in Jordanië tussen koning Hoessein
en de Palestijnse Fedayeen. Niet
Amerika, maar Israël stond klaar
om Syrië binnen te vallen in geval
de troon van de pro-Westerse koning
Hoessein in gevaar zou komen als
gevolg van Syrische steun aan de
Pailestijnen. Maar Rabin heeft on
langs onthuld dat hierbij een nauwe
samenwerking tussen de Israëlische
en Amerikaanse regering bestand.
Het ging in feite om een Ameri
kaans-Israëlische actie, waarbij Is
raël verantwoordelijk was voor het
operatieve gedeelte".
„Ook de laatste Israëlische com
mando-actie in Beiroet wijst in deze
riohting. Hoewel het niet zeker is dat
de Amerikanen van deze actie gewe
ten hebben, is het wel duidelijk dat
Israël zich gesterkt voelde door het
besef dat de Amerikaanse regering
nooit bezwaar kon hebben tegen een
actie die gericht was tegen degenen
die Amerikaanse diplomaten in
Khartoem hadden vermoord. „Als
deze ontwikkeling zich voortzet is
het niet onmogelijk dat in het Jaar
2000 Israël ten gunste van Amerika
zou moeten interveniëren, bijvoor
beeld in Koeweit. Een ideologische
rechtvaardiging is altijd wel te vin
den", aldus Paiel.
Ook de ontwikkeling van het Isra-
elisch-Arabische conflitot werkt Ls-
raëls rol als politieagent in het Mid
den-Oosten in de hand. De Arabische
landen zullen de status quo niet voor
altijd willen en kunnen aanvaarden.
Zij zullen militaire initiatieven moe
ten nemen om de situatie niet te la
ten bevriezen. Ook guerrilla of ter
reurdaden kunnen deze functie ver
vullen. „Meer overwinningen zullen
Israël brengen tot de grens van het
„diminishing profit", zegt Meir Pa
iel. Dat betekent dat bij een steeds
grotere investering de rentabiliteit
van de extra-investering afneemt.
In de Israëlische militaire reali
teit betekent dit, aldus Paial, dat het
veroveren en bezetten van meer Ara
bisch gebied Israël geen grotere vei
ligheid zal opleveren, omdat het on
doenlijk is voor een klein land als
Israël zulke grote gebieden met een
grote bevolking te controleren. Israël
zal dus zijn toevlucht moeten nemen
tot strafexpedities op beperkte
schaal. Deze zullen in het algemeen
overeenkomen met de Amerikaanse
belangen. Dan ben Je niet ver meer
van een situatie dat het initiatief niet
meer van Israël maar van Amerika
zal uitgaan.
Inflitratie
Amerika steunt weliswaar Israël,
maar wedt niet alleen op het Israëli
sche paard. De Verenigde Staten pro
beren ook zelf aan invloed in de Ara
bische wereld te winnen via econo
mische en militaire steun en infiltra
tie en anderzijds ook via druk op Is
raël om aan de Arabieren concessies
te doen. Het voordeel van Amerika
om op twee paarden te wedden is
duidelijk. Slaagt de infiltratie in de
Arabische wereld dan heeft Ameri
ka Israël minder nodig. Hieruit blijkt
meteen hoe gevaarlijk grote afhan
kelijkheid van Amerika voor Israël
is".
„Amerika houdt Israël achter de
hand voor een mogelijk mislukken
van haar politiek. Het zal dus wel
druk uitoefenen op Israël om con
cessies te doen, maar met de optie
in het achterhoofd Israël als waak
hond te gebruiken als de Amerikaan
se politiek niet slaagt- De druk op
Israël mag daarom niet te hevig
zijn. Maar voor de verder afgelegen
toekomst schept het voor Israël geen
enkele garantie. Het betekent in fei
te: hoe beter Israël haar taak als
waakhond voor Amerika vervult, des
te groter de kans dat Israël zich in de
verder afgelegen toekomst overbo
dig maakt voor haar steunpilaar
Amerika".
Kloof steeds groter
De kloof tussen Israël en de Ara
bische landen wordt steeds groter,
ook op militair en technologisch ge
bied. Dat dit proces zich in de toe
komst zal voortzetten is wel waar
schijnlijk, maar volgens Paiel geens
zins zeker. "Het antwoord op deze
vraag hangt samen met de vraag in
hoeverre de Arabieren in staat zul
len zijn een snel ontwikkelingsproces
door te maken. Er wordt gespro
ken over de "Arabische mentaliteit"
gebrek aan efficiency en eensgezind
heid, groot onderling wantrouwen,
gebrek aan realiteitszin, allemaal fac
toren die een snelle ontwikkeling te
genhouden. Paiel: "Ook van China,
heeft men gedacht dat het de ge
vangene was van zijn sociale achter
lijke structuur. Een sociale revolu
tie heeft bewezen dat het om sociale
factoren ging die niets met de "aard
van het beestje" te maken hebben".
..Een ontwikkeling in de Arabische
landen zoals in China heeft plaatsge
vonden, is in het Midden-Oosten niet
ondenkbaar. Daarom is Israëls supe
rioriteit in de verre toekomst geens
zins verzekerd. Het zal altijd zo blij
ven dat Israël het moet hebben van
de kwaliteit en de Arabieren van
kwantiteit. Voorwaarde voor hand
having van Israëls superioriteit is dat
de Arabische revolutie niet moet
slagen, terwijl Israël zich in leder ge
val een maximum aan inspanningen
zal moeten getroosten om de Arabie
ren voor te blijven", aldus Meir
Paiel.
Israëls superioriteit is een voor
waarde voor haar bestaan zolang het
conflict voortduurt. Het is duidelilk,
dat integratie van Israël in het Mid
den-Oosten dan volstrekt is uitgeslo
ten. En zolang Israël door de Arabie
ren als een vreemd lichaam ervaren
wordt, zal het conflict blijven be-
(Van onze correspondent,
mr. Jaap van Wesel)
-UZALEM De Kibboets. Ie-
heef t er wel van gehoord, maar
;en weten precies wat het is. Een
tóeve landbouwnederzetting met
ieve eigendom, waarin ieder lid
volledig in dienst van de ge-
schap stelt. Een kleine kibboets
100 leden, een grote 1000, de
SOOfce zitten daar tussen in.
kibboetsiem zijn aangesloten bij
oliitieke partij, de meesten bij de
ocialistische bewegingen die Is-
kent. Hun produkten worden
mankt gebracht via een coöpe-
De grootste en bekendste is de
de coöperatieve zuivelon-
ming. Niet alle kibboetsiem zijn
Iwelvarend. Daarom heeft de kib-
bewegtog een speciale kas. waar
kibboets naar draagkracht in
bijdragen, ter wiille van de
te broeders. Israël telt 240 kib-
|em, met een totale bevolking
ngeveer 90.000 bewoners.
Opper-Galilea ligt de kibboets
Nehemia, genoemd naar de
'landse zionistische leider uit de
helft van deze eeuw, Nehemia
ieme. Als je in Sde Nehemia
kans groot, dat Je je met
lands kunt behelpen. Sde Nehe-
verd in 1942 opgericht door een
Nederlandse pioniers. Zij kwa-
naar de moerassen van Opper
waar toen nog een uiterst
igenaam en ongezond klimaat
Jdtsohak Pimentel. een van
richters van de kibboets, komt
tonkelijk uit Amsterdam. Hij
tór in de kibboets. In 1938 ging
aar het toenmalige Palestina,
as in 1942 een van de mede-
ters van Sde Nehemia. Dat was
tijd dat de kibboets voor alles
ch in de wereld progressief
j het toonbeeld van het so-
Waar de Russen met hun kol
chozen niet in waren geslaagd, dat
presteerden de Israëli's wel. Geen
uitbuiting van de arbeider door loon
arbeid, die volgens het winstprincipe
automatisch leidt tot uitbuiting van
de arbeid. De pioniers in de kibboets
vormden de ruggegraat van de Israë
lische maatschappij. Zij leverden de
politieke leiders: Ben Goerlon ,Esh-
kol, Israëls eerste twee premiers kwa
men uit kibboetsiem Ook minister
van Defensie Dajan, vice-premier Al-
Ion komen uit de kibboets. De kib
boetsiem vormden het bolwerk, dat
de grenzen verdedigde en de kibboets
gaf inhoud aan de zionistisch-socialis-
tische ideologie. De gebruinde pionier
met het vermaarde „Kova tembel",
hetgeen „gekke hoedje" betekent,
werkend op het land was de ver
persoonlijking van de Israëli, de
nieuwe Jood. die in tegenstelling tot
de gettojood tot lichamelijke arbeid
in staat was.
In 1973 is dat voor een groot deel
geschiedenis. De invloed van de kib
boets op het maatschappelijk bestel
is duidelijk gedaald. In 1948 leefde
10 procent van de Israëlische bevol
king in de kibboets, nu is dat nog
maar 4 procent. In 1948 was de ge
middelde leeftijd 30 jaar, nu is dat
50 Jaar. Vijfentwintig jaar geleden
ging 10 tot 15 procent van de kinde
ren, die in de kibboets geboren wer
den weg om in de stad te gaan wo
nen. Nu is dat 40 procent. De pio
niersgeest bestaat niet meer, de kib
boets is verburgerlijkt. Jonge men
sen hebben andere idealen, op ma
teriële zaken genioht.
Om de mensen in de kibboets te
houden heeft de kibboets water in de
ideologische wijn moeten doen. Dat
valt vooral de streng ideologische
kibboetsiem van de linkse Mapam
moeilijk. Was het vroeger zo dat al
leen het nut voor de kibboets be
palend was voor de beroepskeuze, nu
speelt persoonlijke voorkeur een veel
grotere rol. Jitzchak Pimentel: „Wij
hebben een Md van de kibboets, die
het vak van cineast wilde leren. Wat
moet de kibboets nu met een cineast?
Maar de jongen wilde het echt. Toen
hebben we besloten dat hij dan maar
in staat gesteld moet worden dat vak
te leren. Als we nee hadden gezegd
was hij de kibboets uitgegaan en had
hij het toch gedaan. Ook het pri-
vé-eigendom wordt niet meer zo ideo
logisch benaderd.
Persoonlijk budget
Jitzchak Pimentel: „Vroeger was
het zo dat alles wat Je inbracht in
de gemeenschappelijke pot ging. Ik
ben in 1936 nog in Nederland ge
trouwd. Mijn hele huwelijksuitzet is
in de gemeenschappelijke pot van de
kibboets gegaan. Nu is dat anders.
Wat Je meebrengt naar de kibboets
mag Je houden. Geld geef Je als ren-
teloos voorschot aan de kibboets. Ver
der heeft tegenwoordig ieder kibboets
lid de beschikking over een persoon
lijk budget. Dat is in onze kibboets
tussen de f 500 en I 700 per Jaar".
„De grootste strijdvraag is geweest
of de kibboets loonarbeiders in dienst
mag nemen. Dat is tegen het wezen
van de kibboets, dat is duidelijk. Ook
hier bleek de praktijk sterker dan
de leer. De kibboets moet meedraaien
in de nationale economie. Dat be
tekent dat de landbouw langza
merhand plaats moet maken voor
de industrie. Wij hebben behalve ap
pelboomgaarden een grote plastic-
fabriek. Als wij geen loonarbeiders in
dienst zouden nemen, zou de fabriek
moeten inkrimpen. Dat betekent dat
de kibboets minder verdient en de wel
stand lager wordt. Ik zou dat niet
zo'n bezwaar vinden, maar de Jon
geren willen dat niet. Die zijn op hun
oomfort gesteld. Mooie huizen, een
mooie clubgebouw, een nieuwe eet
zaal. Dat betekent dat we geen keus
hebben. Als we niet toegeven gaan
ze weg".
Jeugdgroepen
Een gedeeltelijke oplossing voor
de kibboets is om vrijwilligers te la
ten weiken voor kost en inwonen. Dat
is vooral in de zomer aantrekkelijk
voor studenten en jeugdgroepen uit
het buitenland. Met weinig geld kun
nen zij hun vakantie op deze wijze
in Israël doorbrengen. Sde Nehemia
biedt plaats aan 60 vrijwilligers, en
gezien de Nederlandse traditie zijn
dat veelal groepen uit Nederland. Het
idealisme uit de pionierstijd is voor
bij. Eigenlijk is dat geen wonder.
Idealisme ontstaat in moeilijke tij
den, als mensen op elkaar zijn aan
gewezen. Dan ontstaat een hechte
band om gezamenlijk iets te berei
ken. Die uitdaging bestond 25 jaar
geleden. Bewerken van het land met
weinig water en primitieve middelen,
grote vijandelijke macht aan de
grens, weinig hulpbronnen
Jitzchak Pimentel: „Israël is een
welvaartsstaat aan het worden, nog
niet op het niveau van Nederland,
maar laten we zeggen Italië. Idea
lisme maakt in een welvaartsstaat
plaats voor materialisme. Dat is in
Israël niet anders".
Kinderen worden in de kibboets op
gevoed. Zij slapen, eten en drinken
en gaan naar school met hun leef
tijdgenoten. De ouders werken de he
le dag en na het werk 's middags
komen de kinderen thuis bij de ou
ders.
Jitzchak Pimentel: „Het is niet zo
dat in de kibboets het gezinsleven
minder hecht is, zoals wel eens wordt
gedacht. Na hun werk hebben de
ouders niets meer te doen, en dan
kunnen ze alle tijd aan de kinderen
besteden. Toch zijn er ook bij ons
een paar dingen veranderd. Sinds
kort slapen de kinderen bij de ouders
thuis, en niet meer in het kinderhuis.
Het bleek, dat kinderen bang ziijn.
dat uitte zich onder andere in bed-
wateren. Zowel de kinderen, als de
moeders hebben liever dat de kinde
ren thuis slapen. Voor de kibboets
heeft dat vergaande gevolgen. Het
betekent dat de vrouwen minder
kunnen werken, omdat ze meer tijd
aan de kinderen moeten besteden".
Al is de kibboets op zijn retour,
hij heeft nog vele voordelen. Zo komt
jeugdcriminaliteit in de kibboets
nauwelijks voor. Het aantal leiding
gevende personen in de samenleving,
dat uit de kibboets komt. is nog
steeds relatief hoog, al is de tijd voor
bij dat uit de kibboets komen een
aanbeveling is. Jitzchak Pimentel:
„Door een strenge selectie en goede
verzorging levert de kibboets nog
steeds een produkt, dat nuttig is voor
de maatschappij. Maar zal de kib
boets over 50 jaar nog bstaan? Jitz
chak Pimentel gelooft van wel. „Re
latief gaat de kibboets weliswaar
achteruit, maar in absolute cijfers
gaan we langzaam vooruit. Het kost
maar heel weinig voordat een kib
boets wegens gebrek aan belangstel
ling uit lekaar valt".
Nieuwe stimulans
Na de Zesdaagse Oorlog heeft de
kibboets een nieuwe stimulans gekre
gen. In de bezette gebieden worden
in een snel tempo nederzettingen ge
sticht. ZiJ beginnen meestal militair of
para-militair. Nachal geheten, maar
worden naar verloop van tijd Kib
boetsiem. Dat geldt in Israël als het
nieuwe pionierswerk. Dat idealisme
heeft een nostalgische en griezelig
aandoende vorm aangenomen. Het
is een idealisme, dat een onderdeel
is van de bezettingspolitiek.
De nieuwe pioniers gaan kibboet
siem stichten in de bezette gebieden.
Niet dat het enthousiasme onder de
bevolking erg groot is om in deze
tijd een pioniersbestaan te leiden. Er
moet op de radio zelfs reclame voor
gemaakt worden. Drink coca cola en
ga als pionier naar de Golanhoog-
ten. of de Gazastrook of de Jordaan-
westoever. Werken op het land ter
verdediging van het vaderland. Het
toont de tragiek aan van de Israëli
sche politiek.
Twintig Jaar lang, tot het uiitbre-
De klaagmuur in Jeruzalem
ken van de Zesdaagse Oorlog, wer
den to Opper-Galilea, dat tussen Li
banon en Syrië ligt ingeklemd, door
de Syriërs beschoten. Ook Sde Ne
hemia. De politiek was: wij blijven
het land bewerken tot aan de grens
toe. De kibboets was de hoeksteen van
het defensieapparaat.
Dit heeft de ideologie van de kib
boets in haar strategie geïntegreerd.
De Zesdaagse Oorlog maakte een
eind aan deze beschietingen. De hoog
ten van Golan werden bezet als buf
ferzone, maar de defensiepolitiek
wijzigde zich niet. De geschiedenis
herhaalt zich: ook hier worden kib
boetsiem gesticht als een bolwerk
tegen de vijand en als een vervulling
van het pioniersideaal. De ideologi
sche en militaire motieven creëren
een nieuwe situatie, die identiek is
aan de vroegere. Alleen de grenzen
zijn wat opgeschoven. En alles begint
van voren af aan. De kibboets wordt
beschoten door de vijand. Onschul
dige burgers worden gedood. Re
presailles. escalatie, tot weer een
nieuwe bufferzone nodig is die dan
ook weer bebouwd wordt?
