lixoii kondigt onthullingen
an in zaak-Watergate
„Verguld pensioen" in Belgie
Dertig jaar geleden
opstand in het
ghetto van Warschau
■[isationele ommezwaai van president
Ellsberg
beschuldigt
vier
presidenten
Voor werknemers van 60 jaar en ouder
WARSCHAU De 30ste verjaar
dag van de heroïsche opstand in
het ghetto van Warschau wordt
morgen herdacht. Maar de Jood
se gemeenschap in Polen, eens
de grootste ter wereld en met
wortels die /teruggaan tot in de
13de eeuw, toont alle tekenen van
verval. De vernietiging in de
tweede wereldoorlog, de vrij re
cente emigratie en een groot aan
tal gemengde huwelijken hebben
de Joodse bevolking van een
voor-oorlogs aantal van 3,5 mil
joen teruggebracht tot ongeveer
10.000. Van degenen die zijn over
gebleven nemen nog slechts naar
schatting 2750 actief deel aan het
Joodse religieuze leven. De mees
ten van hen zijn oude, gepensio
neerde mensen. De Jongeren zijn
allemaal verdwenen. Er zijn geen
Joodse scholen meer, evenmin
als kinderen die onderwijs behoe
ven.
De situatie zal naar verwach
ting mettertijd nog verslechte
ren. Er komen wel eens Joden
uit de Sowjet-Unie die zich liever
in Polen vestigen dan bijvoor
beeld naar Israël te gaan maar
hun aantal weegt niet op tegen
het teruglopende geboortecijfer
"Als de situatie zich zo voortzet,
zei een religieuze leider droevig,
kan de gemeenschap over onge
veer 20 Jaar verdwenen zijn".
Een paar meter van zijn huis
staat Warschau's enige synago
ge een van de vele in Polen
zonder rabbijn. Tijdens de laatste
vernietigingsdaad van de nazi's
verdwenen een vijftigtal synago
gen samen met 85 procent van
Warschau. Maar deze ene ls
overeind gebleven omdat ze door
het Duitse leger als warenhuis
werd gebruikt. De regering zal
waarschijnlijk spoedig met her
stelwerkzaamheden van de syna
goge beginnen als de omgeving
is herbouwd.
Ongeveer 400.000 Joden woon
den eens in het ghetto en slechts
enkele honderden overleefden de
ziekte, verhongering en verdel
ging. Velen kwamen om tijdens
de ghetto-opstand van 30 jaar ge
leden toen de Joden, een van de
weinige keren tijdens de oorlap
hun berustende houding afwier
pen en de wapens opnamen teg®^
hun onderdrukkers. Minder dan
70.000 Joden waren in het uitge
dunde ghetto overgebleven toen
de Duitsers met geweld door d
ren heenkwamen om de "end-
lösung" van het gebied en zijn
bewoners te voltrekken.
..Cadeau"
De actie begon op 19 april 1°
en diende als symbolisch "ca
deau" voor Hitier ter gelegen
held van zijn verjaardag een dag
later. Volgens de plannen moest
men in vier dagen klaar zijn
Maar het duurde vier weker
voordat de laatste, armzalig be
wapende verdedigers uit hun bun
kers werden gedreven met gra
naten en vlammenwerpers He'
gebied is nu onherkenbaar Alles
wat van het ghetto is overgebl®
ven is een rooms-katholieke kerk
die de Duitsers hebben gespaard
Grote moderne flatgebouwen
lange brede straten hebben de
sombere, overbevolkte straten
vervangen. Zelfs het stratenplan
is gewijzigd en daarmee de
straatnamen. Eén weg is nu ge
noemd naar Mordekhai Aniele-
wicz die vanuit zijn bunker in dr
Milastraat de opstand leidde Na
dat de opstand bijna geheel was
neergeslagen en hij nog twee ko
gels overhad schoot hij eerst ziln
vrouw en daarna zichzelf dood om
zich niet te hoeven over te geven
aan de Duitsers.
Een bescheiden monument n-
een aarden val geeft de plaats
aan waar vroeger de commando-
bunker stond. Vlak daar bij staat
een groter granieten monumen'
waar deze week de plechtige
kranslegging zal plaatsvinden.
LOS ANGELES «ANP) Daniel
Ellsberg. de man die de geheime
documenten van het ministerie van
Defensie de zogenoemd® Penta
gon Papers onthulde, heeft nu vier
presidenten ervan
zetteliik informatie over de Vietna
mese oorlog te hebben achtergehou
den.
Ellsberg. die terecht staat voor dief
stal, spionage en samenzwering be
schuldigt de presidenten Truman.
Eisenhower Kennedy en Johnson
ervan officiële geheimhouding te
hebben gebruikt om de mislukking
van de Amerikaanse politiek in ïndo-
China te verhullen om tijdens hun
ambtstermijnen geen nederlaag
moeten leiden. Dit was hem geble
ken toen hij begin 1969 de zeer «*•-
heime documenten had gelezen die
een verslag geven van de Ameri
kaanse betrokkenheid bij Tndo-Chi-
na van 1945 tot 1967
"Mijn conclusie uit deze documen
ten was dat er geen einde aan de
oorlog zou komen totdat het Con
gres de verantwoordeliikheid m®t
president zou delen en het Congres
kon dat niet totdat het over de in
formatie beschikte aldus Ells
berg die hieraan toevoegde- "Tk
was daarom van mening dat het ver
strekken van die informatie u"t
congres de nationale defensie van de
Verenigde Staten niet zou schaden.
onze correspondent in Washington)
1INGTON Na maandenlang ontkend te hebben dat het Witte Huis betrokken
jde spionage in het hoofdkwartier van de Democratische partij, kondigde president
gistermiddag laat op een onverwachte persconferentie aan dat een door hemzelf
onderzoek tot „belangrijke ontwikkelingen" had geleid. Nixon achtte het voortij-
lin details te treden, maar liet de sterke indruk achter dat hoge Witte-Huisfunctio-
n bij de affaire betrokken waren, en dat hun identiteit binnenkort bekend ge-
zou worden.
gelijktijdig werd bekend
RVI tommissie voor de herver-
van de president de De-
d ongeveer anderhalf mil-
Hen heeft aangeboden om
vergelijk te komen in een
Democratische partij aan-
en rechtsprocedure naar
5g van de spionagekwes-
Democraten eisten een
goeding van bijna 18
gulden, en hebben het
i de Republikeinen nog
feepteerd. Van Democra-
jde werd gezegd dat men
ontwikkelingen in het on-
de spionage-affaire
plotselinge verklaring in de
van het Witte Huis ver
een sensatie, omdat ook
t tot het laatste toe on-
gelaten van zijn plan
die zich tot nog toe met
op de onschendbaarheid
Huis verzette tegen
[ran het congres om Witte-
onder ede aan de
ilen over de lugubere
lire was blijkbaar ra-
mening veranderd. Hij
zijn staf wel zou ge tui-
YC, ^neer het "aanvaardba-
'betrof. Ook had hij er
tegen wanneer deze
■wr de nationale televisie
«enomen en uitgezonden.
'-er in Nixons houding is
[clyij'el afgedwongen door de
k die vooral Republikeinse
ii hem hebben uitgeoefend
"n" aiet langer te verschuilen
^zwijgzaamheid die het
aanlegde ten aanzien
prgate-affaire. Zelfs se
tter. de Republikeinse
'oor het presidentschap
M Nixon aan en waa-r-
tai dat de houding van
'Huis ten koste zou kun-
Republikeinse zetels
s?res bij de verkiezingen
isit «derzoek
'orte verklaring, waarbij
?een vragen werden toe-
Nixon dat hij sinds 21
'efëen onderzoek had m-
c de Watergate-zaak. dat
H zondag overleg had
Jtt de minister van Justi-
en dat hij tot de
dan hy gedacht had. De
genoemde datum
"W valt mgeveer samen
'Mstip waarop een van de
^"nblikeinse spion
McCord. bekend maak-
bereid was riles wat hil
onderzoek commissie
te vertellen Loven-
*end geworden dat de
voormalige minister van Justitie
John Mitchell, die door McCord ge
noemd is als de opdrachtgever tot
de elektronische afluistering bij de
Democraten, zich zondag in het
Witte Huis bevond de dag dat
Nixon en zijn huidige minister van
Justitie overleg pleegden. Het Witte
Huis heeft echter ontkend dat Mit
chell en Nixon elkaar gesproken
zouden hebben.
Ontwikkeling
Aan de hand van interpretaties
en vaststaande feiten zijn nu de vol
gende ontwikkelingen te verwach
ten:
O John Dean, een van de Juri
dische adviseurs van Nixon, zou
worden ontslagen of zelf zijn ont
slag nemen. Dean was degene die
in eerste instantie een onderzoek
naar de Watergate-zaak had inge
steld. Zijn conclusie was dat nie
mand in het Witte Huis er iets mee
te maken had. Blijkbaar is presi
dent Nixon tot 21 maart op diens
onderzoek afgegaan, toen ook hy
bleef volhouden dat geen van zyn
medewerkers erby betrokken was.
6 De positie van ex-minister John
Mitchell is onduidelyk. Algemeen
wordt aangenomen dat Mitchell vol
ledig op de hoogte was van de spio-
nagezaak en er misschien zelfs
vooraf zijn goedkeuring aan hechtte,
maar hij nam twee weken nadat de
spionnen op heterdaad werden be
trapt, in juni verleden jaar zijn ont
slag. Zijn vrouw Martha, die door
haar nachtelijke telefonades en
scheldpartijen al eerder van zich
heeft laten horen, belde gisteren
weer een persbureau op om te zeg
gen dat ze stond te popelen om de
senaatscommissie de volledige waar
heid te vertellen. Ze heeft al eerder
aangekondigd dat de regering niet
moest denken dat ze haar man zou
den kunnen slachtofferen in de Wa-
tergate-zaak.
Bevolkings beperking In de af
gelopen zes Jaar zijn in India door
geboortebeperking naar schatting 10
miljoen zwangerschappen voor
komen, aldus is bekend gemaakt op
de 29ste vergadering van de econo
mische commissie van de Verenigde
Naties voor Azië (Ecafe), die in To
kio werd geopend.
PTT-staking in Italië De maan
dag uitgeroepen staking van 180.000
man personeel van de Italiaanse
PTT voor de duur van 48 uur, is
gisteren met drie dagen verlengd.
Maandag werd reeds verwacht, dat
de staking een chaos in de postbe
stellingen teweeg zou brengen, die
tot na de paasdagen zou duren. De
staking is een protest tegen rege
ringsvoorsteller voor een nieuwe ar
beidsovereenkomst.
BRUSSEL In de komende an
derhalf jaar zullen Belgische werk
nemers van 60 Jaar en ouder in be
paalde gevallen een zogenaamd
„verguld pensioen" kunnen aanvra
gen. Zij krijgen dan naast de nor
male werkloosheidsuitkering een ex
tratoelage, waardoor zij tot hun 65e
Jaar een inkomen geineten van 70
procent van het netto-loon.
Deze regeling, die door de Belgische
regering is voorgesteld en door de
vakcentrales reeds is aanvaard (de
werkgevers handhaven nog een voor
behoud), is bedoeld als een bijdrage
tot de bestrijding van de werkloos
heid onder de Jeugdige werkne
mers.
Zij kan alleen worder. toegepast in
bedrijven die werknemers moeten
ontslaan. In dat geval blijventhans
de oudste werknemers meestal bui
ten schot omdat zij het langst in
dienst zyn. Regering en vakbonden
willen bereiken dat oudere werkne
mers vrijwillig afstand doen van de
ze bescherming ten gunste van de
jongeren die anders de laan uit zou
den gaan. Als lokaas moet daarbij
het „verguld pensioen" dienen.
Volgens het ministerie van arbeid
zullen, als men uitgaat van 10.000
aanvragen, de loonkosten door deze
regeling met 0,10 procent stygen. Van
werkgeverszijde is reeds sarcastisch
opgemerkt dat het vervroegde pen
sioen neerkomt op „het organiseren
van de werkloosheid volgens nieuwe
procedures".
Het aantal werklozen bedraagt op
het ogenblik in België ruim 100.000
hetgeen neerkomt op 3,5 procent
van de actieve beroepsbevolking. Te
gelijkertijd zijn er in België niet min
der dan 800.000 gastarbeiders werk
zaam, bijna 10 procent van de tota
le bevolking.
Evenals in Nederland is er hier
een groot tekort aan ongeschoolde
arbeiders. Ook zijn er bepaalde sec
toren waarin nog steeds een grote
vraag naar geschoolde krachten be
staat (byvoorbeeld de houtbewerking)
terwijl geschoolde metaalarbeiders
vaak niet aan de slag kunnen ko
men.
Het „verguld pensioen" is niet de
enige opvallende maatregel die In
België de laatste tyd op sociaal ge
bied is genomen.
De „nationale
conferentie" (in Nederland zou men
zeggen werkgelegenheidsconferentie)
die onlangs onder leiding van pre
mier Leburton bijeenkwam, en waar
aan behalve door de regering werd
deelgenomen door de organisties van
werkgevers en werknemers en door
vertegenwoordigers van de vieren
twintig grote financiële groeperin
gen („holdings") die dit land rijk ls,
werd het in principe ook eens over
een akkoord met betrekking tot het
collectief ontslag.
Wanneer tien procent van het to
tale personeelsbestand van een on
derneming (met tenminste twintig
werknemers) tegelijk wordt ontsla
gen, krijgen de gedupeerden naast de
werkloosheidsuitkering van 60 pro
cent gedurende vier maanden een
extra wachtgeld.
Een zeer opvallend besluit, waar
van de betekenis echter nog zal moe
ten blijken, is dat de overheid zelf
bedrijven dient op te richten om
de werkgelegenheid te stimuleren,
maar dan wel zonder het particulie
re bedrijfsleven concurrentie aan te
doen.
De vakbonden noemden dit prin
cipe-besluit een succes, maar de
werkgevers geloven dat de overheid
er niet of nauwelijks in zal slagen
met ideeën te komen voor een eco
nomisch rendabele produktie De
Jonge en ambitieuze minister van
economische zaken, de socialist Wil
ly Claes, koestert echter al het plan
voor een inventarisatie van moge
lijke initiatieven.
Vermeldenswaard ls verder dat de
zer dagen in het Belgische parlement
de wet op de „kredieturen" ls aan
vaard. Deze houdt ln dat leerlingen
van het derde leerjaar avondonder
wijs of weekendschool hun lesuren in
mindering mogen brengen op hun
arbeidstijd.
Wie byvoorbeeld zes uur avond
school per week volgt, kan zonder
verlies aan Inkomen per week zes
uur van zijn werk thuisblijven Het
rijk en de werkgever betalen leder
de helft van de kosten De leerlin
gen mogen maximaal 40 Jaar oud
zijn.
Er zijn aanwijzingen dat Ni
xons topassistent Haldeman belast
was met het goedkeuren van de aan
stelling van spionnen en saboteurs.
Haldeman ls zo machtig in het Wit
te Huis, dat ook ministers de presi
dent niet te zien kregen wanneer hij
dat niet nodig vond. Ongetwyfeld zou
het ontslag van Haldeman, diens
vrijwillige vertrek, laat staan diens
veroordeling door een rechtbank,
een schandaal van de eerste orde
zijn. Toch wordt dit tot de mogelijk
heden gerekend, omdat het contact
tussen het Witte Huis en de senaats
commissie die het onderzoek gaat
leiden niet over hem is gelopen! de
logische schijf), maar over Nixons
andere belangryke topassistent
John Ehrllchman.
In de gelederen van de oom
missie voor de herverkiezing van de
president zullen ook koppen, reputa
ties, en carrières sneuvelen. Het was
deze commissie die honderdduizen
den dollars ln het geheim in ont
vangst nam, en in het geheim weer
doorgaf aan ,de saboteurs. Het lijkt
onwaarschijnlijk dat de voormalige
minister van Financiën, Maurice
Stans, die de voorzitter was van de
campagne voor het inzamelen van de
verkiezingsfondsen, van deze dollar-
distributie niet afgeweten te hebben.
Het ls echter even onwaarschijnlijk
dat hij het slachtoffer zou worden.
De onderzoekcommissie van de
Senaat heeft aangekondigd om-
President Nixon tijdens zijn verklaring over de aJjaire-Watergate
streeks 15 mei met de openbare zit
tingen te beginnen. De vraag is in
hoeverre de president met zijn aan
kondiging en de suggestie dat hij
namen zal gaan noemen, hoopt het
onderzoek van de commissie onno
dig te maken. Vast staat, lykt het,
dat het Witte Huis in een politiek
schandaal van ongekende proporties
betrokken is geraakt en dat Nixon
de grootste moeite heeft om zich uit
dat politieke moeras te bevrijden.
Een lengte vóór.
Een nieuw idee voor iedereen
die weet dat de trend gaat naar lang.
En die een American blend wil.
Onverkort.
