Het kind,
de ouders,
't prakje
ALET
■ïuinabatl is
et gevaarlijk
Dieet houdt zieke baby
buiten inrichting
iRDAG 7 APRIL 1973
voor weer het buiten ook mag
de RAI is het tijdens de 28ste
itionale Huishoudbeurs, sinds
n tot en met zondag 15 april,
jr. Dankzij grootscheepse me-
bg van de keukenhof geeft
al meteen in de entreehal
jurig visitekaartje af.
Suropahal is een ruim 1500 m2
i°f ingericht waarin men niet
n volop bloemen en planten zal
«w ^en' maar ook aNes wat maar
i„ s voor de aanleg en het onder-
n »n een tuin.
et mode-gebeuren, zelf-maak-
lows van Margriet en Knip, zal
maal per dag afspelen in een
bloemen, zorgvuldig gekozen
schikt door de Nederlandse
»terij.
sns zal de Huishoudbeurs na-
in de eerste plaats gericht
het tonen van alles wat er
euw is voor huis, tuin en hob-
elec
ig kunnen de bezoeksters deel-
aan een attraktieve wedstrijd
inzetten van een kapsel door
van een Carmen haarkrulset.
ur krijgen zes dames de gele
de beste krijgt een krulset
)e beste van elke dag komt
15 april in de eindstrijd. Voor
de finalistes zijn er dan Carmen air
brushes; voor de nummers 1,2, en 3 'n
auto, 'n driedaagse Magneetreis naar
Londen en een eethoek van Lande-
weer.
De Huishoudbeurs is dagelijks ge
opend van 10 tot 17 en van 19 tot
22.30 uur. Op de beide zondagen 8 en
15 april is de beurs 's avonds geslo
ten.
3en 11*
bro FERDAM De Finse toond dat in Finland zelf in streken
■aar prof. dr. Harald Teir, die
ige jaar in het nieuws kwam
jn veronderstelling dat het
van een saunabad in een te
in te hete sauna longkanker
*»ed men veroorzaken, is tijdens
sconferentie die door de Ne-
brnVe Sauna Vereniging in Am-
was belegd op deze uit-
t 01jteruggekomen.
de proeven met ratten
professor Teir, die zelf voor-
an de Finse Sauna Vereni-
tot de conclusie dat het we-
niet gezond is om in een
sauna te baden maar dat
>sj[ln worden aangetoond dat
die regelmatig een sauna
i een grotere kans lopen om
ker te krijgen dan personen
nooit in een sauna zijn ge-
Haraid Teir, hoogleraar in
lologie aan de universiteit
)rt( einki begon in 1969 met zijn
;kh kort nadat een onderzoek
Wereld Gezondheids Organi-
d uitgewezen dat in Finland
lebfgegewijs aanzienlijk meer
door longkanker sterven
adere Europese landen. Het
flijke bij dit onderzoek was
Idelijk kon worden aange-
AD^ERTEN TIE
DAMESMODE
in exclusief jonge stijL
waar nog veel rooksauna's worden
gebruikt het sterftecijfer als gevolg
van longkanker het hoogst was.
INVLOED
Prof.dr. Harald Teir probeerde er
achter te komen of longkanker wel
licht door het regelmatig bezoeken
van sauna's zou kunnen ontstaan.
Aanvankelijk leek dat een voor de
hand liggende conclusie maar proe
ven met ratten wezen uit dat een
saunabad geen nadelige invloed op
de longen heeft. Wel constateerde
de Finse hoogleraar dat ratten die
regelmatig in een rooksauna waren
gestopt als gevolg van de te hoge
spanning vijf maal zo vaak het
slachtoffer van kanker werden dan
ratten die lange tijd in sauna's met
een hoge vochtigheidsgraad door
brachten. De ratten uit de rooksau
na's kregen echter geen longkanker
maar stierven door kwaadaardige
gezwellen in allerlei andere delen
van het lichaam.
Op verzoek van de Nederlandse
Sauna Vereniging werd kortgeleden
door de biochemicus dr. A.G. Hil-
vers en de narootiseur de heer C.
Zegveld een onderzoek naar de in
vloed van sauna op het menselijk
organisme ingesteld. Er stelden zich
acht proefpersonen beschikbaar die
een jaar lang op totaal ruim 3000
punten werden gecontroleerd. Bij de
afronding van dit onderzoek kwa
men dr. Hiivers en de heer Zegveld
tot de conclusie dat een saunabad
geen negatieve invloed op de lon
gen, nieren of lever heeft en dat
een gezond hart zich in een sauna
aanpast.
Zij stelden echter wel vast dat een
te lang verblijf in een te wanne
sauna nadelig voor het functioneren
van de hersenen is. Het lichaam
neemt in de sauna nJl. vrijwel geen
zuurstof op. En - een gebrek aan
zuurstof kan voor de hersenen fa
taal zijn. De onderzoekers dringen
er dan ook op aan om tussen de
saunabaden die gemiddeld twaalf
minuten mogen duren een kwartier
pauze te nemen om de lichaams
functies voldoende gelegenheid te
geven om zich te herstellen.
SEXSAUNA
Nu door allerlei medici duidelijk is
aangetoond dat saunabad voor ge
zonde mensen die zich aan de re
gels hebben gehouden onschadelijk
is wil de Nederlandse Sauna Ver
eniging de strijd tegen de sexsau-
na's aanbinden. Volgens de vice-
voorzitter van de vereniging de
Rotterdamse fysiotherapeut de heer
H. Otter neemt het aantal sauna's,
die eigenlijk een soort verkapte
bordelen zijn, schrikbarend toe. Om
te voorkomen dat alle sauna-inrich
tingen bij het publiek in een du
bieus daglicht komen te staan,
heeft de vereniging een embleem
ingevoerd waardoor alle bonafide
sauna-inrichtingen duidelijk her
kenbaar zullen zijn. Het is de be
doeling dat de bij de vereniging
aangesloten sauna-inrichtingen het
embleem op hun gevel aan zullen
brengen zodat de 25.000 Nederlan
ders die regelmatig uit gezondheids
overwegingen een sauna bezoeken
weten dat ze geen gevaar lopen om
in een bordeel terecht te komen.
Opvoeden is een verbijsterend
avontuur een roekeloze wan
deling in een duister woud vol
greppels, klemmen en voetangels.
Neem nu eens dat vreemde ge
donderjaag, dat al sinds het jaar
nul tussen ouders en kinderen
aan de gang is over het nuttigen
van maaltijden. Er valt een grim
mig cultuurhistorisch boek over
samen te stellen. Zelf zou ik in 'n
dergelijk werk gaarne een (zwar
te) bladzijde willen schrijven
over de gedragingen daaromtrent
van mijn oudste, op de kleuter
school studerende zoon.
Toen hij de wereld in de twee
de helft van de jaren zestig be
trad, moet hij direot het stellige
voornemen hebben opgevat elke
warme maaltijd uit alle macht te
saboteren. In het begin van zijn
kleuterjaren toonden mijn vrouw
en ik ons volmaakte democraten:
als-ie niet wil. nou dan hoeft-ie
niet, laten we maar niet dwingen,
als we hem geen snoep geven dan
komt- ie van zelf wel.
Ja, ja, morgen brengen. Snoep
groef hij altijd wel ergens op en
op één kaakje ploegde hij met ge
naak weer een dag voort. Dat werd
ons toch te gortig. Want wij stam
men nog uit de tijd toen ferme
jongens en stoere knapen alleen
tot stand kwamen met behulp van
'in krachtig maal. Dus werd hij op
een stoel gepoot met de medede
ling dat hij het hem voorgescho-
ven prakje diende te nuttigen.
Ach, ach, trammelant, kommer
en ellende.
Wij deden al wat mogelijk was
Wij spoorden hem aan met die
afgrijselijk opwekkende taal, die
ouders zo ruim voorhanden heb
ben: sterke Jongen worden, voor
je eigen bestwil enz. enz. Niet om
aan te horen natuurlijk. En af
en toe antwoordde hij daarop ook
met luid gelach.
DEBACLE
Zo tobden wij lange, lange tijd
voort. Er was geen land met hem
te bezeilen. Zelfs zijn drie turven
hoge broer van anderhalf, toch
ook een knorrig baasje, sloeg hem
wat eetsnelheid betrof met stuk
ken.
Soms waren mijn vrouw en ik al
met de afwas bezig en zat hij nog
stuitend te rommelen met zijn
hapje. Het kon niet uitblijven, de
bom moest eens barsten. Aldus
geschiedde. Op een avond toen
we het zoveelste debacle dreigden
te beleven, stak de ultra-rechtse
reactionair die in mij sluimert,
maar die ik doorgaans toch ondei
oontrole heb, vurig de kop op. Ik
greep met een woest gebaar de
kookwekker, zette die op „20 mi
nuten" en sprak hem met die
gevaarlijke kalmte toe. waarmee
wanhoop meestal wordt gecamou
fleerd: „Je krijgt 20 minuten voor
dit beetje eten. Als de bel gaat en
Door
Ruud Paauw
Je hebt het niet op dan géén, Ti-
ta-tovenaar, géén Ster, géén Pol
ly, géén Kinderkrant, géén Dier
en Vriend, géén Beertje Colargol.
géén Popeye, géén verhaaltje voor
het naar bed gaan". Kortom, ik
dreigde hem alle geneugten in dit
leven te ontnemen. O. heren pe
dagogen. psychologen, psychiaters,
ik weet het: dit is opvoeding van
lik me vesje. Je ruïneert op deze
manier de jongen zijn zieleleven.
En ik loop uiteraard het risico
dat er eens een Wolkeriaans boek
zal verschijnen („Terug naar Lei
den"), waarin definitief met mij
zal worden afgerekend. Maar ge
dane zaken nemen nu eenmaal
geen keer.
KOOKWEKKER
Ik verwachtte naar aanleiding
van de kookwekker een waslijst
van klachten uit zijn mond te ver
nemen, maar nee. Nadat hij mij
even met ogen als zoeklichten had
aangekeken, schikte hij zich zon
der morren in zijn lot.
Sterker: die wekker met zijn ge-
Eu toen was de eet-staking in huize Paauw compleet
tik benei hem. Hij vond zichzelf
van dat moment af verreweg het
interessantste personage aan ta
fel. Zonder haperen schepte hij
voort, om de paar tellen vragend
hoeveel minuten hij nog had. In
een kwartier tijd was het hele bord
leeg. We stonden pafDe volgende
paar dagen ging het ook nog
goed, al draalde hij wel eens tot
de laatste vijf minuten, waarin hij
zich dat te pletter moest haasten
om nog voor de bel binnen te zijn.
Daarna was de lol er kennelijk
af. Hij begon, als een volleerde
querulant, procedure- moeilijkhe
den te maken. Hij wees mij er op
dat ik de wekker al liet lopen
terwijl ik nog bezig was zijn
prakje in gereedheid te brengen.
Ter compensatie eiste hij extra
minuten. Toen dat in der minne
was geschikt, uitte hij zijn twij
fel of de wekker wel goed liep.
Het ding viel ook een keer zoge
naamd per ongeluk op de grond
en daarop was hij er als de kippen
bij om vijf minuten extra te vra
gen, „want nou loopt -ie zeker
niet goed". Mijn vrouw en ik hoor
den hem steunend aan. Maar wij
hielden vol, met oudtestamenti
sche volharding. En met succes.
Heel voorzichtig begonnen wij de
wekker weer van tafel te halen,
want prettig is zon ding niet: je
schrikt je elke keer rot als hij
tenslotte afloopt.
Op een avond meenden wij de
zaken toch zo onder de knie te
hebben dat wij elkaar daarover in
gebarentaal berichten van vreugde
seinden. Te vroeg. Juist op dat
moment ging die kleine van an
derhalf rechtop in zijn kinderstoel
staan, hengstte zijn lepeltje in de
spinazie en riep met een stem als
een gillende klipgeit: „Bah, niet
eten, bah, niet eten, bah, niet eten
bah, niet eten, bah, niet eten".
LEEUWARDEN Het gebeurt
nog steeds dat kinderen in zwak-
zinnigeninrichtingen terecht ko
men, omdat te laat ontdekt werd
dat ze een af wijking in hun stof
wisseling haddenIets wat bij een
op de tienduizend pasgeboren
baby's in Nederland voorkomt.
Door die stofwisselingsstoornis zo
vlug mogelijk na de geboorte op te
sporen, kan veel leed voorkomen
worden. Zo'n baby kan door een
nauwkeurig samengesteld dieet
een normaal kind worden. Bij een
proefonderzoek in Friesland en
Groningen zijn tot nog toe vier
baby's met deze ziekte gevonden.
Het ministerie van volksgezond
heid voelt er veel voor om het vol
gend jaar alle pasgeboren baby's
te laten onderzoeken op hun stofwis
seling. Maar de kosten van dat on
derzoek ongeveer vier gulden per
kind zijn nog lang niet geregeld.
Friesland en Groningen, die in 1968
op verzoek van de hoofdinspectie
voor de volksgezond met het onder
zoek begonnen hebben onlangs te ho
ren gekregen dat ze door mogen
Door
Madelein Roumen
gaan op kosten van de overheid. Hoe
wel die overheid het geld over de ja
ren 1970, '71 en '72 nog steeds moet
terugbetalen aan de kruisverenigin
gen in het noorden.
VROEG
Het onderzoek bestaat uit een
bloed- en urinetest. Meestal gebeurt
dat in de tweede week na de geboor
te. Mevrouw dr. N. Haverkamp-Be-
gemann, provinciaal kinderarts in
Friesland, die bezig is met het on
derzoek: „Als de ziekte pas een half
Jaar na de geboorte wordt ontdekt,
kun Je niet veel meer bereiken. In Het onderzoek is zo belangrijk, om-
de eerste twee drie maanden merk dat het een ernstige ziekte is die we
Je helemaal niets aan zo'n baby. Na kunnen voorkomen",
een half Jaar begint een stilstand in In 1934 werd de ziekte pas ontdekt
de ontwikkeling van dat kind. Daar- .Jaren later, in 1953, was men zover
om is het noodzakelijk dat Je de af- dat de afwijking behandeld kon wor-
wijking zo vroeg mogelijk opspoort, den. De ziekte heeft te maken met
lijdt. Als ouders een kind met zo'n
stofwisselingsstoornis hebben gehad,
hebben ze een kans van een op vier
dat ze een volgende keer weer een
ziek? baby krijgen.
DIEET
Dokter Haverkamp: „In Amerika
doen ze dit onderzoek al veel langer.
Het is gebleken dat de ziekte veel
meer voorkomt in streken waar in
teelt is. De zieke kinderen, die door
het onderzoek in Friesland en Gro
ningen zijn opgespoord, worden be
handeld in de academische zieken
huizen in Groningen en Amsterdam.
Na enkele weken mogen ze meestal
weer naar huis. Het dieet, dat deze
kinderen tot hun achtste Jaar moe
ten houden, kan de afwijking corri
geren. Ze mogen bijna geen normale
eiwitten hebben. In plaats daarvan
krijgen ze bij hun eten een vies sma
kend medicijn, dat het beste met to
matensap kan worden ingenomen.
Dan heeft het spul namelijk niet
meer zo'n nare smaak. In de Jaren
dat ze het dieet volgen, moeten de
kinderen voortdurend door de dokter
gecontroleerd worden".
IN EEN MOEITE
In Friesland en Groningen wordt
zeventig procent van de kinderen
thuis geboren. Het is mogelijk geble
ken bij bijna alle thuisgeborenen een
bloed- en urinetest te doen. In to
taal werken honderddertig wijkver
pleegsters mee aan het onderzoek,
die elke dag weer pasgeboren baby's
een prikje in de hiel geven en de uri
ne onderzoeken. Dokter Haverkamp:
„De wijkverpleegster, de dokter of
de vroedvrouw zijn er toch al bij als
de baby thuis wordt geboren. Het on
derzoek naar de stofwisselingsstoor
nis gaat dan in een moeite door. Het
bloed en de urine worden in het la
boratorium onderzocht. Als er iets
bijzonders wordt gevonden, laat het
laboratorium dat weten. Wij zoeken
dan contact met de huisarts voordat
het kind wordt opgenomen in het
ziekenhuis. Het is wel nodig dat die
de eiwitten. Het is een erfelijke af- kinderen in academische ziekenhui
wijking, hoewel de ouders van het zen worden behandeld. Want in een
kind alleen maar dragers zijn van gewoon ziekenhuis loop Je de kans.
de ziekte, zonder dat ze daar verder dat er weken overheen gaan voordat
last van hebben. Daarom kan men er iets met 't kind gebeurt. Het aca-
pas na de geboorte onderzoeken of de demisch ziekenhuis heeft alle spe-
baby wel of niet aan deze ziekte cialisten bij de hand".
