Hollands 'groene hart' in
wurggreep
van
andstad
KATWIJKER CEES WASSENAAR
MET HARING NAAR DUITSLAND
bied toekomst of niet?
Boekje over inwoners
van Hazerswoude komt
t
PAGINA 4
STREEK
DINSDAG 3 APRIL 1973
r
j Wat gaat er met het Zuid-
hollands plassengebied ge
beuren? Dat is de vraag die
op hei ogenblik velen bin
nen maar ook buiten
het gebied bezighoudt. Eind
van dit jaar zullen Provin
ciale Staten van Zuid-Hol
land de lijn tot 1980 uitstip
pelen. Daarmee zal het ont
brekende stukje van de
Zuidhollandse streekplanleg
puzzel zijn ingevuld.
Maar voor het zover is
krijgt iedereen nog de gele
genheid bezwaarschrijten in
la dienen. Hoe de standpun
ten van de verschillende be
langengroepen liggen zal de
komende weken duidelijk
worden gemaakt in een serie
artikelen over de toekomst
van dit gebied.
Wat verwacht de recreant
van het plassengebied en hoe
zien de bewoners het zelf?
Wat moet er volgens de pro
vincie de komende jaren ge
beuren of niet gebeuren en
hoe denken de gemeenten in
het gebied daarover? Deze en
nog vele andere vaak te
genstrijdige meningen ko
men aan bod in de serie
"Plassengebied toekomst
of niet?" waarmee we van
daag starten.
De wurggreep waarin het Zuid
hollandse plassengebied door de Rand
stad is genomen wordt steeds steviger.
De eerste ademhalingsmoeilijkheden
zijn al duidelijk aan het licht getre
den en als er niet snel iets gebeurt
zal de niets-ontziende Randstad
moloch een nieuw slachtoffer hebben
gemaakt.
Het grootste gevaar van deze „wur
ger van het groene hart" schuilt in
zijn werkwijze: zijn by na gerfiepige
taktiek. Geruisloos breiden de om
ringende steden zich uit. Op de teken
borden worden steeds driftiger tracés
voor nieuwe wegen ontworpen en dat
alles gaat ten koste van een gebied,
dat zich nauwelijks kan
gen de oprukkende macht
overvolle Randstad.
Door
Bram van Leeuwen
Foto's
Wim Dijkman
De leefruimte voor de randstede
ling wordt steeds verder beperkt. Met
de regelmaat van de klok verrijzen
enorme, vaak steriele, woonwijken,
met kolossale hoogbouwflats, terwijl
in het centrum huizen verkrotten en
het steeds toenemende verkeer het
laatste beetje welzijn dreigt te niet te
doen.
Flatneurose
Gevolg is dat wie de mogelijkheid
heeft de stad probeert te ontvluchten.
Weg van de flatneurose en weg van
de monotone stadswijken. In de eer
ste plaats zijn dat de kapitaalkrachti
gen. Zij zoeken in het plassengebied
koortsachtig naar een nieuwe woon
ruimte. liefst midden in de natuur,
zodat de rust is gewaarborgd.
Zy die daar financieel niet toe in
staat zijn, moeten htm vlucht uit de
overvolle Randstad beperken tot de
weekeinden en de vakanties. Ze schaf
fen zich een bootje aan groot of
klein en kiezen ligplaats op een van
de uitgestrekte plassen. Wie ook dat
niet kan bekostigen probeert toch nog
een graantje van de rust in het ge
bied mee te pikken door een dagje
het gebied in te trekken met de auto,
op de bromfiets of op de fiets.
Spelevaren
Ze spelevaren wat in roeibootjes,
zwemmen op plaatsen waar het water
nog niet al te veel verontreinigd is en
bezetten de oevers in het waterrijke
gebied met hengel of picknicktas als
een bordje „verboden toegang" dat
tenminste niet verbiedt. Zo komt het
dat het gebied, bestaande uit uitge
strekte weilanden, rustieke dorps
kernen, plassen, meren, vaarten en
slootjes steeds meer onder druk komt
te staan.
Steeds duidelijker wordt dat het
gebied op het ogenblik voor een be
langrijke beslissing staat. Een split
sing, waarbij een keuze gemaakt zal
moetan worden uit twee wegen. De
ene weg, die alle ontwikkelingen de
vrije loop wil laten, zal onvermijde
lijk tot de ondergang van het gebied
leiden.
Sin!
Snel tempo
De verstedelijking van het plassen
gebied zal zich in dat geval in ver
sneld tempo voortzetten. In enkele
decennia zal de streek, die nu nog een
grote landschappelijke en recreatieve
waarde bezit, worden overwoekerd
door grote huizenblokken, tweede
woningen, caravan- en kampeerter
reinen, havens voor motor- en zeil
jachten. enorme kassenkomplexen en
her en der in het gebied verspreid
liggende woonboten.
De andere weg zal betekenen dat
er voor het gebied stringente maat
regelen worden genomen. Er zal van
bovenaf stevig ingegrepen moeten
worden, waarbij niet te vermijden is.
dat de gemeentelijke autonomie zal
worden beperkt. Zowel de uitbreiding
van de werkgelegenheid als de bouw
van nieuwe woningen in het gebied
zal aan limieten gebonden moeten
worden. Eén en ander zal tot gevolg
hebben dat voor een deel van de be
volkingsgroei binnen het plassen
gebied geen plaats is. Zil zullen zich
elders moeten vestigen.
Krachtige rem
Het is duidelijk dat een dergelijke
krachtige rem op het gebied bij de
betrokkenen heftige reacties teweeg
zal brengen. Geen gemeentebestuur
zal het prettig vinden dat uitbrei
dingsplannen geschrapt moeten wor
den en het agrarisch bedrijf zal
evenmin veel enthousiasme kunnen
opbrengen voor een maatregel waar
door verdere uitbreiding van hun on
derneming wordt verboden.
De stringente maatregelen zullen
niet alleen de huidige bewoners van
het gebied beperkingen moeten op
leggen. Ook een ongebreidelde groei
van de recreatie zal desastreus zijn
voor het gebied.
Nu reeds zijn er in het plassen
gebied plaatsen aan te wijzen waar
op zonnige zomerdagen de concen
tratie van naar ontspanning zoeken
de randstedelingen zo groot is. dat
nauwelijks nog gesproken kan wor
den van „genieten in de vrije natuur".
Onderzoekingen
Ter bescherming van landschap en
natuur zal pas na omvangrijke on
derzoekingen besloten kunnen wor
den waar centra voor watersport,
dag- en verblijfsrecreatie tot ontwik
keling zullen worden gebracht. Het is
niet ondenkbaar dat op verschillende
plaatsen, waar de zaken nu al uit de
hand zijn gelopen, één en ander te
ruggedraaid zal moeten worden.
Welke van de twee wegen gekozen
zal worden, maakt dit najaar Pro
vinciale Staten van Zuid-Holland uit.
Enkele honderden woonboten
liggen illegaal en legaal ver
spreid in het plassengebied. De
een keurig onderhouden en lu
xueus, de ander een verzameling
vermolmd hout bijeengehouden
door roestige spijkers. Samen ont
sieren ze vaak het landschap en
nemen een groot deel van de oe
vers in beslag.
Nu is het nog allemaal "rust"
wat de klok slaat aan de plas.
Bijvoorbeeld aan de Wijde Aa
waar dit plaatje werd geschoten.
Maar over enkele weken komt de
recreantenstroom op gang.
Zij hebben het „laatste woord" over
het streekplan voor het plassengebied,
dat op het ogenblik in grote lijnen
klaar is. Het betekent echter niet dat
daarmee de gemeenten en de bewo
ners van het plassengebied de mond
wordt gesnoerd. De afgelopen maan
den zijn er op twee plaatsen (Roelof -
arendsveen en Ter Aar) hoorzittingen
gehouden en de komende weken kun
nen nog bezwaarschriften tegen on
derdelen van het plan worden inge
diend by de provincie.
Begeleiding
Ook daarna zal een inmiddels op
gerichte streekcommissie onder voor
zitterschap van burgemeester Smol
ders van Alkemade de uitvoering van
het plan blijven begeleiden en zal,
waar nodig, kritische kanttekeningen
maken. Het staat nu al vast dat
wil men de ontwikkelingen op de
voet blijven volgen een herziening
of totale vernieuwing van het streek,
plan, dat nu wordt voorbereid, nood
zakelijk is.
Morgen: wonen in
Gulden is een fc
daalder waard
LISSE Nu de weekmarkt in Lis-P
se in april 10 jaar bestaat, heeft de^
marktcommissie besloten aan ditü
feit een feestelijk tintje te geven tiJ-È
dens de op 16 april 1973 te houdenL
markt. De bekende slagzin "op dep
markt is uw gulden een daalder^
waard" zal werkelijkheid worden on-L
der het motto "nu met een gulden be
talen en voor een daalder halen".
Daartoe zal op maandagmiddag ff.
april tijdens de markt, op het marky,
terrein een kassa worden opgesteld^
waarbij iedereen per persoon maxi-,
maal vier waardebonnen kan kopen"
tegen de prijs van f 1,~ per stuk en
met de koopkracht van een daal*
der. Totaal zullen er 4000 bonnen be-|\
schikbaar worden gesteld.
Om 2, 3, 4 en 5 uur zal de kassap
geopend zijn en per uur 1000 bonnetf-
verkopen. Bedoelde waardebonnen]
kunnen uitsluitend tijdens de op 1L
april te houden feestmarkt tegen d^
produkten van de markthandelaren
worden ingewisseld, waarbij deze 'v.
wettig betaalmiddel van f 1,50 pel
stuk zullen zijn.
Tijdens visweken van „Deutsche See" voor P.P.
KATWIJK AAN ZEE/LEIDEN Nagenoeg iedereen in Katwijk en velen in Leiden en
omgeving kennen hem: Cees Wassenaar (51) de haringverkoper. In het seizoen heeft
hij een standplaats op de Leidse Havenbrug. Nu al vijftien jaar lang. Vele honderden
groene haringen gaan dan dagelijks onder zijn handen door. Schoongemaakt op zijn
motorbakfiets worden ze grif verkocht. Diezelfde Cees Wassenaar is nu, wat men zou
kunnen noemen, „ambassadeur van het onvervalste Hollandse zeebanket" in Duitsland.
In de viswinkels van het Duitse concern „Deutsche See" demonstreert hij hoe de Hollan
ders de maatjes schoonmaken en consumeren. De Duitsers zijn gek op die echte Hol
landse groene. Er zijn echter maara weinig zaken waar men ze zo krijgt opgediend als
dat in de Nederlandse viswinkels het geval is. Bovendien zijn de haringen, die men in
Duitsland koopt, meestal veel zouter.
Wassenaar, die de laatste winters
toch al niet meer ventte, maar op
de dam bij de Katwijkse rederij en
De Katwijkse haringhandelaar,
haringhandel Parlevliet en Van der
Plas werkte, is vijf weken geleden
naar Duitsland vertrokken. Beurte
lings houdt men in de 42 filialen
een visweek, waarbij ruime aan
dacht wordt geschonken aan het
produkt, dat onze Katwijkse vissers
vangen en aan boord verwerken: de
groene haring.
Presentatie
die vorig Jaar ook al enige malen
op de West-Duitse tv verscheen
toen deze aandacht schonk aan de
Nederlandse badplaatsen en daar
bij vanzelfsprekend ook Katwijk
aandeed, is dol enthousiast over de
Door
Cees Combee
Foto
Jaap van Duijn
wijze van presentatie van "zijn"
produkt. Hij vertoeft van maandag
tot vrijdag in Duitsland en komt
daarna het weekeinde naar huis.
Tot nu toe kon men hem zien werken
in de winkelstraten van Essen, Bo-
chum, Hagen en Diisseldorf. Niet
aan een haring karretje, maar ge
woon achter het raam van een eta
lage, waarvoor zich dag in, dag uit
honderden Duitsers staan te "ver
gapen" aan de kwieke en vakkun
dige manier, waarop deze Hollan
der het zeebanket consumptie blaar
maakt.
Wassenaar kent het vak door en
door. Als Jongen van een Jaar of
dertien trok hij er al op uit om mee
haring te venten. In Leiden, wasse
naar, Zoeterwoude en ga zo maar
door. In de begintijd deed hij dat
met een gewone fiets. Op het baga
gerek voorop stond de kist met
haring en op de "drager" achterop
had hij een plankje bevestigd, waar
op hij de haringen schoonmaakte.
De fiets maakte na verloop van tijd
plaats voor een bakfiets en deze la
ter weer voor een motorbakfiets. Hij
heeft altijd een grote klantenkring
gehad.
Dat was te danken aan het feit,
dat hij steeds een eerste kwaliteit
haring verkocht tegen een redelijke
prijs. Wassenaar heeft de tijd nog
meegemaakt, dat Je voor een paaï
centen een schoongemaakte haring
kocht en nu ervaart hij het, dat ha
ring eigenlijk een luxe visprodukt is
geworden. Niettemin een vissoort, die
ondanks de fikse prijs, altijd nog bij
zonder veel aftrek geniet.
Zegt de altijd vriendelijke KatwiJ-
ker lachend: „De Duitsers hebben
in Katwijk en de andere kustplaat
sen haring leren eten. Ze komen
naar hier om vakantie te houden en
consumeren dan vaak zo'n groene
„uit het vuistje". Dat kent men in
Duitsland niet zo. Ze nemen ze daar
meestal mee naar huls. Trouwens,
die Duitse haringen zijn heel anders
bewerkt dan de Hollandse. Veel zou
ter".
„Deutsche See" maakt in samenwer
king met Parlevliet en Van der Plas
echt werk van het presenteren van
dit oeroude Nederlandse haringpro-
dukt. Hier en daar zelfs met Neder
landse meisjes als verkoopsters. De
haring komt dagelijks vers uit Kat
wijk. Daar zorgt P.P. voor. Nu werkt
Wassenaar in Diisseldorf en volgende
week gaat hij naar Dortmund. Die
Nederlandse visweken blijken bijzon
der aan te slaan. In winkels als van
„Deutsche See" kan men niet alleen
vis kopen om thuis klaar te maken,
maar ook om te eten. Er is een
aparte hoek gereserveerd, waar men
bijvoorbeeld een broodje met haring
of een stukje gebakken vis kan con
sumeren en als men er één met ha
ring-, zalm-, crab- of garnalensala
de wil hebben is dat ook mogelijk
Gebakken haring
Wassenaar nadrukkelijk: „Vorige
week in Bochum had ik een gesprek
met een filiaalchef. Ik zei tegen hem.
dat ik niet begreep, dat ze de verse
haringen rond bakten en niet uitge
sneden, zoals dat in Nederland de ge
woonte is, omdat Je daardoor een
voor het oog veel rijker belegd
broodje krijgt. Ik deed het voor en
ze graven grif toe, dat een op Ne
derlandse wijze gebakken haring be
paald wel een royalere indruk maakt.
Er is echter één probleem. Die Duit-
De ook in Leiden bekende
Katwijkse haringverkoper
Cees Wassenaar maakt tij-
visweken in Duitse steden
haring schoon in winkels
van de Deutsche See".
se visverwerkers zien geen kans op
onze wijze haring te snijden. Enige
mogelijkheid is, dat ze bij ons een
poosje in de leer komen. Ik geloof
wel, dat dan dit gebakken haringpro-
dukt een grotere afzet zou genieten.
Dat is echter mijn zaak niet. Ik ben
er om propaganda te maken voor de
groene".
HAZERSWOUDE Het door de
Leidenaar Cees Kroon, de amateur-
geschiedschrijver van Hazerswoude,
samengestelde boekje „Kent u ze
nog, die Hazerswoudenaren?" zal
omstreeks half mei in de boekhan
del verkrijgbaar zyn. Kroon heeft
naar zijn zeggen een unieke verza
meling van foto's van Hazerswoude
naren van vroeger weten te verzame
len. Daaronder blijkt zich ook een
prent te bevinden van Cees Erkelens,
de Hazerwoudse ingezetene die zijn
woonplaats in 1918 landelijke be
kendheid verstrekte door wielerkam
pioen van Nederland op de weg te
worden.
Cees Kroon heeft ook de begelei
dende tekst bij de foto's geschreven
Hij heeft overigens nog één grote
zorg: het blykt niet meer mogelijk
de oudheidkamer onder te brengen
in de toren van de Nederlandse Her
vormde Kerk te Hazerswoude-dorp.
„Op die plaats kun Je niets bewaren,
het is daar veel te vochtig", meent
de amateurhistoricus, die nu alle
herinneringen aan het Hazerswoud-
se verleden heeft ondergebracht in
zijn woning aan het Leidse Jacques
Kwart miljoen
schade in
Noord wijkerhout
NOORDWIJKERHOUT Op het
terrein van het vakantiedorp "Sollas-
si" in Noordwijkerhout zijn gisteren
veertien tot vijftien caravans ver
nield. De totale schade wordt ge
schat op rond een kwart miljoen gul
den. In dezelfde gemeente stortte de
tenr'chal van Pennings aan de Zee
straat in elkaar. Het houten dak
werd compleet van het gebouw ge
rukt.
Urlusplantsoen. Hy hoopt, dat héO
gemeentebestuur van Hazerswoudi
spoedig een oplossing vindt voor he
onderbrengen van de „museumstuk
ken".
Schouten bij
Meerlanden
BQELOPABKNDSVBEN Jar
Schouten is niet alleen hoofdredao
teur van het weekblad "Boer
Tuinder", het orgaan van K-N-B/J
en L.T.B., maar mag zich
een befaamd spreker noemen
avond kan men hem beluisteren
café-restaurant "De Woelige
ren" waar hij spreekt voor de L.T.|
jongerenkring "De Meerlanden"
8 uur. Joris Schouten zal sprek<|
over de E.G. en allerlei land-
tuinbouwzaken. Het belooft een
interessante en leerzame avond
worden met volop gelegenheid
discussie. Voor deze avond
de dames van harte welkom.
Operette bij
Zonnebloem 'B
LISSE De MuziekvercnigifM
„K"nst en Volharding" in Lis^^
heeft met de opvoering van de op
rette „Viktoria und Ihr Husar"
ZonrK'-'oem-middag in Rehoboth t|
een glanspunt van het 1ste lustrui
gemaakt. Aan het einde van de mij
dag werd presidente mevr. Beelei
P n het -> idiurr
voor de mededeling van KEV dat
gehele opbrengt van de gehoui
ve-" een -ag van niet
der dan fl. 185,- beschikbaar
gesteld voor het Zonnebioemwerk.
lP
