LEIDEN SPANT NIET DE KROON
Kret kan nog twee kanten op
^erkgelegenheidsnota
3 ft
erwacht ruim aanbod
ragen over
lassengebied
vïled®
„In Nederland te weinig
niertransplantaties"
oep
beids-
arkt
Jeiden
54 E
uur-
droogt
Eurotransplant Leiden:
De lente
ontmet4711
Na bewogen hoorzitting over De Sitterlaan:
Leidenaar
Martin
Hart:
schrijven
over
homo
fielen,
voeren
van
ratten
fllJDAG
23 MAART 1973
'ervolg van pagina 1
IDEM Naar provinciale maatstaven is het werkloosheidscijfer van het gewest Lei-
ïmp, n(4,6 pet.) hoog, maar het gaat te ver om te beweren, dat Leiden daarmee landelijk ge-
n de kroon spant. Het gewest Leiden heeft relatief veel werkloze bouwvakarbeiders,
fwijl ook het landbouwpersoneel en de categorie minder-geschikten in sterkere mate
?S rtegenwoordigd zijn dan provinciaal het geval is.
it staat in de werkgelegenheidsnota Zuid-Holland van de
ll! (gionale Raad voor de Arbeidsmarkt, een provinciale com-
van de Sociaal Economische Raad, die vanmiddag in
raad is behandeld.
De niet-seizoeiismatige arbeidsre
serve in de provincie manifesteert
zich in de grote gewesten Leiden,
Den Haag en Rotterdam. Het is vol
gens de nota nog zeer de vraag of
algemene werkgelegen heidsimpulsen
de meest gerede oplossing is. Veelal
bestaat de indruk dat de werkloos
heid hier een specifiek sociaal ver
schijnsel ds, dat meer gebaat is met
een gerichte muilti-disciplinaire aan-
IStli
Gisteren is tijdens e
fcdering in het stadhuis e
urgroep arbeidsmarkt Leiden"
nstï SnK
theri italleerd. De stuurgroep,
stalleerd werd door mr. H. B.
plaatsvervangend voor
de Regionale Raad voor de
Idsmarkt in Zuid-Holland, zal
gaan bezighouden met de ver-
de arbeidsmarktsitua-
Leiden. Op korte termijn zal
werkgroep worden geformeerd,
de verschillende aspekten van
jï robleem gaat bestuderen en aan-
stuurgroep bestaat uit: dr. A.
('burgemeester) voorzitter;
Westhoff, hoofdinspekteur/di-
de Arbeidsvoorziening
•Holland, secretaris; mr. dr. B.
leveld, lid Regionale Raad voor
adsmarkt in Zuid-Holland; H.
den Haak, lid Regionale Raad
Arbeidsmarkt in Zuid-Hol-
M. G. van Rijswijk, direk-
Arbeidsbureau Leiden; dr. J. H.
if i jiev
23| rbei
De nota constateert, dat het noor
delijk deel van de provincie, de re
gio's Den Haag, Leiden/Lisse en
Gouda/Alphen a. d. Rijn, tot 1965
in groeitempo is achtergebleven bij
de rest van de provincie. Het aandeel
van het noordelijke deel in de pro
vinciale werkgelegenheid daalde door
de sterk stagnerende groei in t)en
Haag en ondanks een groei in Lei
den en Gouda. Na 1965 kwam er een
duidelijke verandering. De groei van
Den Haag bereikte het provinciaal
niveau en Goud en Leiden bleven
daar ver boven. Tot 1970 dus een toe
nemend aandeel in de provinciale
werkgelegenheid.
Vanaf 1971 loopt de arbeidsreserve
op. Wel was er een vlotte doorstro
ming van het werklozenbestand
doordat bedrijven snel grote aantal
len opneemt. Eind vorig jaar was 80
pet. korter dan een half Jaar werk-
Raad voor
de Zending
OEGSTGEEST Ds. A. de Haan,
hervormd predikant te Almelo en lid
van de Generale Diaconale Raad
der Herv. Kerk, is aangezocht als
secretaris binnenland van de Raad
voor de Zending te Oegstgeest. Ds. De
directeur Welzijnsraad Haan heeft dit verzoek in beraad.
E. Abma, Sociologisch D« zendingsraad wil hem ter benoe-
lut Rijksuniversiteit Leiden;
Kruis, vertegenwoordiger
Jnemersorganisaties; W. Borge-
8*g Ier, vertegenwoordiger Leidse
Industrieelen; J. G.
Daeter, inspecteur van de Ar-
voorziening Zuid-Holland.
ming voorgedragen aan de synode
als opvolger van ds. P. J. Mackaay.
Ds. De Haan (48) was eerder o.
m. predikant in Hansweert, secreta
ris van de Nederlandse Zendingsraad
en verbonden aan de christelijke
Zaire (Congo)
beie T
S -
den Het lid van provinciale
J. Bakker <KVP) uit
ïhoten heeft de volgende vra-
resteld aan GS:
boen Gedeputeerde Staten ken-
aesnomen van de brochure "Hol-
,80-H -utrechts plassengebied" sa-
IKteld door de A.N.W.B., de
«kommissie voor Natuur- en
tohapsbescherming en het Ko-
W iijk Nederlands Watersport Ver
even het feit, dat een niet on-
J$]k gedeelte van het in de
besproken gebied wordt be-
door het thans in procedure
ontwerp-streekplan "Piassen-
gebied", zou het geen aanbeveling
verdienen om in een betrekkelijk ko
te nota aan te geven of en, zo Ja,
op welke onderdelen dit ontwerp-
streekplan afwijkt van de in deze bro
chure vervatte wensen ten aanzien
van de recreatie en de natuur- en
landschapsbescherming, zoals deze
in de daarbij gevoegde wensenkaart
zijn geschetst?
Zijn Gedeputeerde Staten in ge
val van bevestigende beantwoording
bereid eennota van die strekking
te doen samenstellen en wel op zoda
nige termijn, dat de inhoud ervan
mede in de beoordeling kan worden
betrokken bij de vaststelling door
de staten van bedoeld streekplan?
Als toekomstverwachting voor de
middellange termijn ziet de nota
voor de regio Leiden een relatief
ruim eigen aanbod. Aan gevuld met
per saldo vestiging van werkimi-
granten en waarschinjlijk een lichte
vermindering van de autochtone uit
gaande pendel komt er ruimte voor
een groei van het aantal arbeids
plaatsen met 7200. De werkgelegen
heidsgroei zal izch met name kun
nen manifesteren in de dienstensec
tor en de bouwnijverheid, terwijl de
industriële werkgelegenheid licht
vermindert en in de landbouw een
verder voortgaande daling optreedt.
Grote woondruk
In de regio moet rekening worden
gehouden met een versterkte woon
druk als gevolg vaai het tekort aan
woongelegenheid in de regio Den
Haag. Voor de Leidse arbeidsmarkt
biedt dit geen verder perspectief,
voor expansie. Ook de Gouds/Alphen -
se regio speelt een belangrijke rol in
de opvang van woonmigranten en wel
uit de twee grote werkgebieden Rijn
mond en Den Haag.
De industriële werkgelegenheid kan
zich op een vrijwel stabiel niveau
handhaven, terwijl de bouwnijver
heid lichte groeimogelijkheden heeft.
De pendelstromen naar de twee
grote werkgebieden zullen hoge ei
sen gaan stellen aan het verbindings
systeem.
Selectieve investering
Volgens de opstellers van de nota,
is een stelsel van maatregelen no
dig, dat niet globaal mag zijn. Van
daar, dat de raad zioh afwijzend op
stelt tegenover maatregelen, die niet
genoeg naar tijd en plaats verfijnd,
gehanteerd kunnen worden. Op die
grond is de raad van oordeel, dat 't
wetsontwerp selectieVe investerings
regeling in de huidige vorm onaan
vaardbaar is. In de wet dient te wor
den geregeld, dat het vergunningen
beleid in het Rijnmondgebied gede
legeerd wordt aan het dagelijks be
stuur avn het openbaar lichaam Rijn
mond en voor het overige deel van
de provincie aan gedeputeerde sta
ten.
In de nota staan aanbevelingen.
Aan de lagere overheden (provincie,
gewest en gemeente)
Onderzoek naar vestigingsplaat
sen van het bedrijfsleven.
Zorgen voor een goed niveau van
de technisch-economische infrastruc
tuur.
Het voeren van een gecoördineerd
woningbouwbeleid.
Het scheppen van een hoog ni
veau van sociaal culturele voorzienin
gen.
Aan het bedrijfsleven:
Meer letten op het regionale en
kwalitatieve aspect van het arbeids
aanbod.
Verbetering in de omstandigheden
om groepen als gehuwde vrouwen
kunnen inschakelen.
Openen van mogelijkheden om een
slagvaardig scholingsbeleid te voe-
ADVERTENTTE
De gega,a
zeem-
„Mijn vader is doodgraver, maar
noemt het grafmaker. En ik ben
heel streng gereformeerd opge
voed", zegt Martin Hart die er
met zijn achtentwintig jaren uit
ziet als een jongetje pas van dc
middelbare school. Hij is afgestu-
Door
Rico Bulthuis
deerd bioloog, gehuwd met een
specialiste in oosterse talen. Bei
den zijn als wetenschappelijk me
dewerker verbonden aan de uni
versiteit in Leiden.
„Gereformeerd zijn betekende he
lemaal niets mogen", zei hij. Al
tijd op een jongensschool. Niet
uitgaan, niet dansen. Ik speel nog
altijd orgel". Hij lacht.
„Ik leed vooral door het geloof
aan de hel. Ik vond het verschrik
kelijk dat al die meisjes die ik om
mij heen zag en die niet vroom
genoeg waren, later in de hel zou
den moeten branden. Ontzettend
hoor. dat branden! In mijn derde
studiejaar, midden in de winter
was ik dat geloof opeens helemaal
kwijt. Nèt een ziekte die van me
afviel. Ik was beter. Ik ben niet
in de kerk getrouwd. Ik geloof dat
ik toen ben gaan schrijven om
veel dingen van vroeger aan mij
zelf duidelijk te maken".
In een grijsgeschilderde zolderka
mer van zijn „klein herenhuis"
aan een Leidse gracht werkt Mar
tin Hart („Maarten Hart" heet
hij) aan een studie over ratten en
aan een proefschrift over „Door
kruipen van stekelbaarsjes". Met
cineast Haanstra was hij in het
laboratorium twee weken lang be
zig aan twee minuten film.
Twee romans heeft hij nu gepu
bliceerd: „Stenen voor een Ran
suil" en zojuist: „Ik had een wa
penbroeder".
Liefde en jongens
„Waarom", vraag ik, „handelen
die beide boeken over homofiele
jongens, hoe komt dat?"
Hij zegt: „Eén van mijn vriendin
nen zei, dat ik door mijn opvoe
ding nog niet over meisjes kon of
durfde schrijven, maar wel over
de liefde. Dus dan maar Jongens.
En dan, die homofilie is wel het
grootste taboe in mijn niet erg
genuanceerde familie van tuinders
met een enkele oom als gerefor
meerde dominee. Oei. Jongens met
jongens, dat is heel verschrikke
lijk...
En
later: „Ik denk dat ik
LEIDEN Eurotransplant in
Leiden heeft in 1972 in 356 nier
transplantaties bemiddeld, tegen
261 in 1971. Voor de 356 transplan
taties werden bij Euro transplant
445 donoren gemeld. Per getransplan
teerd orgaan was „1.3" donor nodig,
omdat wegens medische, Juridische
en organisatorische redenen niet
van alle donoren beide nieren kon
den worden gebruikt.
Nederland heeft in 1972 meer nie
ren uit het buitenland ontvangen
dan er uit Nederland naar het bui
tenland zijn gestuurd. Van de 86 in
1972 in Nederland aangemelde do
noren werden 77 organen gebruikt,
waarvan 51 in eigen land. Neder
land kreeg daarentegen voor 41
nietransplantatiea de organen uit
het buitenland. In totaal zijn in
Nederland in 1972 92 transplanta
ties verricht, voornamelijk in Lei-
dne, Groningen en Rotterdam, die
er samen 64 voor hun rekening iiia-
Met een aantal van 92 blijft Ne
derland, aldus Eurotransplant, ver
beneden het noodzakelijke uit te
voeren aantal niertransplantaties.
In 1972 hadden in Nederland reeds
200 patiënten moeten worden ge
transplanteerd om met het be
staande aantal beschikbare kunst
nieren alle patiënten te kunnen
helpen, die voor transplantatie in
aanmerking komen. In 1973 zouden
voor dat doel 300 transplantaties
moeten worden verricht en in 1976,
aldus een rapport van de gezond
heidsraad., 400.
In 1973 zouden ongeveer 400 do
noren nodig zijn om het gewenste
aantal transplantaties üit te voe
ren, dat wil zeggen vijfmaal zo
veel donoren als er in 1973 zijn
aangemeld.
Het aantal benodigde donoren is,
aldus Eurotransplant, ruimschoots
haalbaar, per Jaar komen volgens
deze organisatie ongeveer duizend
mensen in het verkeer om het leven
van wie de nieren bruikbaar zou
den zijn voor een nierpatiënt, die
alleen in leven kan blijven of door
tweemaal per week spoelen met be
hulp van de kunstnier of door im
plantatie van de nier van een an
der.
Voor deze mogelijkheid is zowel
hulp van de Nederlandse artsen als
van de bevolking nodig. Het blijkt
om humane redenen extreem moei
lijk familieleden van een ongevals
patiënt voor wie wegens hersenlet
sel ge enhoop op menselyk leven meer
is, toestemming te vragen de nieren
te gebruiken. Dit tevens omdat voor
de conservering van de nieren spe
ciale maatregelen dienen te worden
genomen.
ADVERTENTIE
4711 Lentemandje
met een flesje 4711
echte Eau de Cologne
en de fameuze 4711
crème-zeep.
LEIDEN Na een tamelijk chaoti
sche vergadering in een bomvol zaal
tje van de Vredeskerk heeft Wethou
der Kret (stadsontwikkeling en ver
keer) nog maar twee mogelijkheden
voor de reconstructie van de De Sit
terlaan overgehouden, die in de ogen
van de bewoners genade konden vin
den.
Eén daarvan was een variant op het
plan van de raadsleden Taffijn, Ver
boom en Amptmeijer. Dat zou bete
kenen: twee geasfalteerde rijbanen,
gescheiden door een middenberm,
en naast het trottoir parkeerruimte.
Het tweede plan was uit de koker
van de Werkgroep-Milieubeheer. Dat
ging ervan uit dat de bus over één
baan in het midden van de straat
zou kunnen rijden. Elkaar tegemoet
komende bussen zouden elkaar dan
kunnen passeren op de kruispunten,
waar de busbaan als een trechter
uitliep. Aan weerszijden van de bus
baan zouden er niet te brede klinker
wegen voor auto's en vrachtverkeer
overblijven. Die stroken zouden op
de plaatsen waar de busbaan zijn
verdikkingen had. in een bocht gaan
lopen. Op deze wijze dacht de werk
groep het openbaar vervoer en de
veiligheid - door de klinkers en de
bochten zouden de personenauto's
gedwongen worden om het langzaam
aan te doen - te dienen. Bovendien
zou het zware vrachtvervoer dat
niet persé over de laan zou hoeven
waarschijnlijk liever een andere
weg kiezen, zodat de buurt ook niet
voortdurend last ondervindt van
trillingen door het voorbijrijden van
zware auto's.
Wethouder Kret zal deze twee
plannen - als dat van de Werkgroep-
Milieubeheer technisch uitgewerkt
is - voorleggen aan de commissies
voor stadsontwikkeling en volkshuis
vesting en openbare werken. Hij en
ir. Barendregt van de Dienst Ge
meentewerken, waarschuwden ech
ter voor twee dingen bij het plan
van de werkgroep: men was er niet
zeker van of de NZH over één baan
zou kunnen rijden (volgens dr.
Udo de Haesvande werkgroep vond
de vorige directeur van de NZH,
Jongejan, dat het kon) en men was
bang dat er door het steeds over één
baan rijden van de bus en door de
mogelijkheid dat er toch het nodige
zware verkeer over de klinkerwegen
zou gaan rijden, grote technische
problemen zouden ontstaan.
Eisen
De mensen uit de De Sitterlaan
en omgeving spraken zich niet al
leen uit voor deze twee plannen, zij
deponeerden ook een pakket van ei
sen op tafel. Een aantal van die ei
sen was al eerder bekend gemaakt.
In elk geval was men massaal tegen
een functie van de laan voor door
gaand verkeer. Voor verplaatsing
van de bomen die aan weerszijden
staan, sprak ongeveer de helft van
de aanwezigen zich uit. Niemand
bleek de wielrijders naast gepar
keerde auto's te willen laten rijden,
in verband met het gevaar dat ze
door onverwachts opengeslagen por
tieren zouden kunnen worden ge
raakt.
Men wilde voor de wielrijders liever
een gemarkeerde strook op een af
stand van de geparkeerde auto'.
Een belangrijke vraag die er na
deze vergadering nog open blijft:
wat gaat er nu met de Burggraven-
laan gebeuren? Wethouder Kret be-
ipofde weliswaar dat de bewoners
van de Burggravenlaan ook In
spraak zouden krijgen als er aan de
reconstructie van hun weg zou wor
den begonnen, maar de bewoners ge
loofden niet zo in zijn goede bedoe
lingen. "Als de De Sitterlaan toch
doorgaande route wordt, zal de
Burggravenlaan gewoon moeten
aansluiten op de De Sitterlaan. Van
echte inspraak is dan geen sprake."
afreken met af die zonden. Ik zou
voor mijn gevoel wel tien verle
dens kunnen wegschrijven".
Iki ,.En allemaal zo somber?"
..Nou", zegt hij opgewekt, „laat ik
nu eerlijk zeggen dat ik zelf nooit
begrijp waarom mijn verhalen tot
zulke drama's uitgroeien. Ik voel
me altijd geweldig gelukkig als ik
zit te schrijven".
..Ik had een wapenbroeder" speelt
zich af in militaire dienst. Een
roman vol ergernis, verdriet, cy
nisme. Een kroniek van nederla
gen waarin een homofiele Jongen
ztfn vriendje per ongeluk of
niet per ongeluk neerschiet.
„Vond Je de dienst zo ellendig?"
..Nee. Helemaal niet. Ik heb nooit
last gehad. Er heeft zich wel
zoiets in mijn omgeving afge
speeld, maar daar had ik niets
mee te maken. Het heeft toen al
lemaal in de krant gestaan"HU
legt omstandig uit dat zyn ro
man geen autobiografie is. Aller
minst wat de moederfiguur be
treft. In het boek een door zonde
besef verminkte vrouw. Bijna een
onmens.
Frigide vrouwen
„Zulke vrouwen bestaan bij dozij
nen. Meestal frigide met een af
keer aaai alles wat een mens ge
lukkig kan maken. Ik heb ze wel
gekend. Nee, mijn moeder is heel
anders. Bc ben Juist erg op haar
gesteld. Maar ik schrijf geloof ik
uit een mij nauwelijks bekende
bewustzijnslaag".
En dan met een gebaar van ver
ontschuldiging: „Toen ik twaalf
was schreef ik een echte roman.
Die heette: „Drie vrienden". Het
liep slecht af. Er ging er één dood
Dat ding is nog afgedrukt ook. In
een korfbal-krant Je. Hahaï"
Dan over de literatuur: „Vroeger
dacht ik dat schrijven het belang
rijkste was dat ik zou kunnen
doen. Ik ben nog altijd erg gesteld
op goede vertellers. Dickens, Tsje-
chow. Toergenjew. van de Neder
landers vooral op Van Oudshoorn.
Een geweldige schrijver. En dan
op de dichter Bloem Op Jaap
Harten ook. Niet op het latere
werk van Van het Reve. Nee. Ook
niet. erg op Wolkers. Wei weer op
Biesheuvel".
„Wat zeg je, geëngageerd? O nee!
Ik ben niet politiek of anderszins
geengageerd. Dat is de dood voor
alle kunst. De „Max Havclaar" is
een p-oots werk. Niet omdat Mul-
(atuli zo nodig geëngageerd was,
maar omdat hij een geniaal
schrijver was. Daarom!"
Martin Hart kan fel uit zijn hoek
komen. Dan merk Je dat hij ei
genlijk ouder is dan achtentwin
tig.
Kale staart
Dicht bij zijn huis hoog in een
met steigers omgeven nieuwbouw,
is zijn laboratorium. Daar laat hij
een snuffelende rat over zijn
hand lopen.
„Die staart", zegt hij. „Die kale
staart is het. Als er een pluim
aan zat zoals bij een eekhoorn,
zouden de mensen ratten vast lie
ve dieren vinden"
Hij voert me langs tientallen
groene aquariums vol heen en
weer schietende stekelbaarsjes.
Zijn tweede wereld. Of zijn eerste,
want literatuur is hier ver te zoe
ken.
