NOG STEEDS MYSTERIE
MRATIES
MATA HARI-MUSEUM IN LEIDEN?
TEGEN MATA HARI-MUSEUM
t Houweling greep
dschaaktitel
;bri
T>
Edna
en haar
collega's
na drie
maanden
Leiden
naar de
Antillen
Aan Langegracht zelfde pand
Voormalige Leidse
Zoutkeet gaat
plaatsmaken voor
nieuw gebouw
Wonderlijk vulmiddel
voor vakman en gezin
AG 7 MAART 1973
)e uit Oegstgeest komende en
In Zwijndrecht wonende Jo-
h Hendrik Steussy is al sinds
prilste jeugd een mateloze
/onderaar van Mata Hari.
een ware Sherlock Holmes
kt hij in de geschiedenis om
wat ook maar iets met haar
naken heeft op de kop te tik-
i. Oók de schedel van Mata
;i die nu nog in Parijs ver
ft. Hij is nu al bezig om de
ten van de schedel te weten
:omen, opdat men hem geen
in de zak zal verkopen,
teussy is conservator van het
ta Hari-museum. Een mu
seum dat overigens nog in op
richting is. Daarom is een stich
ting in het leven geroepen, die
eenvoudig Stichting Mata Hari
Museum wordt genoemd. Steus
sy heeft om voor zijn museum
de Ihanden vrij te hebben zijn
restaurant in Loon op Zand ver
kocht. In het museum wil Steus
sy alles wat hij van en over
Mata Hari heeft verzameld
tot nu toe 46 dozen vol ten
toonstellen. Het ministerie van
CRM heeft gezegd wel iets in
het museum te zien, maar aan
gezien zij de subsidiekraan voor
dergelijke activiteiten heeft
dichtgedraaid, zij geen geld be
schikbaar kan stellen.
Van de gemeente Leiden heeft
Steussy een aanbod gekregen 't
museum in een voormalig fa
briekspand aan de Vestestraat te
vestigen. Het gebouw is echter
nogal oud en vervallen, terwijl
de Stichting weinig geld heeft
om te verbouwen.
Steussy gaatechter verder
met zoeken. Want en dat is
een eigenschap die hij ook in
Mata Hari zo waardeert hij
is een volhouder. Hij hoopt door
de publicatie in diverse dagbla
den nog meer over Mata Hari te
weten te komen. Zijn reis naar
Parijs hoopt hij te benutten om
het pas openbaar gemaakte dos
sier over het proces van Mata
Hari in te zien en meer duide
lijkheid te krijgen over de re
den van executie. Want Joseph
Steussy kan zich moeilijk voor
stellen dat Mata Hari het land
waaraan zij zo verknocht was,
heeft verraden. ..Zij was geen
gewetenloze spionne, maar ook
geen heldin. Zij was gewoon eer.
erg impulsieve, zelfstandige en
vooruitstrevende vrouw met een
ongebreidelde fantasie. Een dol
le mina in haar tijd".
De auteur van het boek „De
moord op Mata Hari" ver?et
zich fel tegen het idee om in
Nederland een restaurant an
nex museum voor Mata Hari
op te richten. Sam Waagenaar
van wie in 1964 een boek over
Mata Hari uitkwam en die ja
renlang documenten van de
danseres-spionne heeft achter
haald en bestudeerd en haar
persoonlijke dagboek bezit,
meent dat er ten onrechte, nu
100 jaar na haar geboorte, 'n
club van Mata Hari-fans wordt
opgericht in Nederland.
Wagenaar zegt dat hij be
wijzen heeft dat Mata Hari
ook voor de Duitsers zou
hebben gespioneerd en hij is
van plan binnenkort daarover
nadere gegeven uit te werken,
misschien in een nieuw boek.
Hij meent dat de restaurateur
Hendrik Steussy er geen goed
aan doet een club voor Mata
Hari op te richten, met een
lidmaatschap van tien gulden
per persoon. Ook meent hij dat
een hapje Mata Hari niet zal
smaken in het restaurant
dat Steussy zou willen begin
nen.
Waagenaar vindt het goed
koop dat op deze manier de
naam van Mata Hari in Ne
derland wordt misbruikt. „Nu
wordt zij weer als een lellebel
afgeschilderd, maar de dame
heeft misschien veel meer op
haar kerfstok dan wij nu we
ten. Ik zie niet in waarom zij
nu plotseling oommercieel moet
worden uitgebuit".
Waagenaar, die onlangs een
boek heeft geschreven over de
geschiedenis van de Joden in
Rome, dat na Italië binnenkort
ook in Amerika en Engeland
zal worden uitgegeven, besluit
met: „Ik zal mij fel blijven
verzetten tegen de pogingen
van de heer Steussy".
pator Steussy met op de achtergrond een hedendaagse
ting van Mata Hari.
(Foto archief Mata Hari-museum)
sensationele slotronde
Zenuwslopende spanning
waren de hoofdingre-
de drie koplopers in de
le van de strijd om de
rdschaaktitel voorschotel-
t ingaan van die laatste
,e de stand aan kop: 1.
ïgs met 5, 2. Bert Houwe-
I Vu en 3. Joan Baart met
bediende zich tegen Guus
van de Aljechin-verdedi-
begon met een actie van
umpiorinen, maar Joan
deze pionnenfalanx. In
ise van Guus sloeg Joan
ag toe en ver
pionnen, waarna Guus
De partijen Bert
Folkert Jan Geertsema
an Osnabrugge—Léon Ko-
;n afgebroken, zodat Joan
te zitting nog niet wist,
an toe was. Bert had bij
en van zijn partij een
fBL
LEIIADVERTENTIE
IEN
?bla<
51 el i
eklacliten verhelpen of
ig, gebeurt bij ons door
Ook verkoop kleitren-
ieds vanaf 998
wit t.v.'s vanaf 60.—
ONS NIEUWE
EFOONNUMMER:
4 9 10 8
ETECHNIEK 77
Straat 77 - Leiden
LEIDEN Het mysterie Mata Hari blijkt nog steeds voort te
duren. Nog zoeken mensen naar de werkelijke achtergronden
van de in 1917 voor het Franse vuurpeloton gestorven gedood
verfde "meesterspionne". Greetje Zelle, zoals zij heette toen
zij ongeveer een eeuw geleden in Leeuwarden werd geboren,
is op 16-jarige leeftijd van de Leidsche Kleuter kweekschool
aan het Rapenburg gestuurd, omdat zij een verhouding zou
hebben gehad met de directeur van de school Wybrandus
Haanstra. Is Mata Hari een gewetenloze spionne geweest die
de Franse generaals in bed geheimen wist af te troggelen er
onder meer het herfstoffensief heeft veroorzaakt? Of werd zij
misbruikt door de Franse en Engelse autoriteiten en was zij
gewoon een hartstochtelijke vrouw die hield van avontuur en
mannen. Een vrouw die haar tijd vooruit was en deed zoals
haar gevoel haar dat ingaf?
op haar biezen pakte en zonder geld
naar Parijs afreisde. Op een boven-
étage en met een gehuurd orkestje
begon zij toen haar loopbaan als
Oosterse naaktdanseres onder de
naam Mata Hari. Zij was de eerste
naaktdanseres van het vasteland.
Overigens droeg zij tijdens haar
dansen wel altijd een beha omdat
Door
Ida Overdevest
Dat Mata Hari een avontuurlijk
leven heeft gehad, ds zeker, nadat zij
van de Leidse Kweek was gestuurd,
woonde zij een tijdje bij een oom in zij zich ervoor schaamde dat haar ex-
Den Haag. Daarna trouwde zij
door een huwelijksadvertentie die hij
in een dagblad had geplaatst met
de KNIL officier Rudolf Mc. Leod
met wie zij naar Nederlands Indië
vertrok. Zij leerde daar Oosters dan
sen en trad op onder de naam Bin-
tang Besar, wat Grote Ster betekent.
Maar het was niet alleen „melattie-
geur en maneschijn" in de kolonie.
Een huisknecht vergiftigde uit wraak
om het ontslag van een baboe (kin
derverzorgster)het zoontje Norman.
Uit hun ritme geslagen keerden de
Mc-Leods naar Nederland terug en
gingen in de Breestraat in Amster
dam wonen, in het zelfde huis waar
nu Pistolen Paultje woont.
Vanaf toen liep het huwelijk spaak.
Greetje, zoals ze toen nu heette, lonk
te veel naar andere mannen wat de
oorzaak was van grote ruzies. Het
echtpaar scheidde. Greetje ging toen
naar Koos Speenhoff (van „daar ko
men de schutters") om advies te
vragen over haar carrière.
Naaktdanseres
man tijdens een ruzie een tepel had
afgebeten. Zij had veel succes bij de
Franse gegoede stand en trad op
voor de kopstukken in de Franse po
litieke wereld. Karakteriserend te
gen welke achtergrond Mata Hari
haar kleren aflegde is misschien
het voorbeeld van een bericht in een
Amerikaanse krant dat een vrouw
gearresteerd was voor het roken van
een sigaret op straat. Bevallingen
moesten in die tijd in Nederland ook
nog onder een deken en door een
vroedvrouw gedaan worden.
In 1914 begint de oorlog en ook het
verhaal van „Mata Hari's drama". Zij
is bij het uitbreken van de oorlog in
Berlijn en vlucht naar Nederland.
Maar moet bij de grens haar baga
ge achterlaten. Enkele maanden la
ter vraagt de Duitse gezant in Den
Haag haar voor hem te spioneren. Zij
stemt toe, omdat zij f 20.000,- voor
schot krijgt. Ze ziet dit als een ver
goeding voor de verloren bagage.
Dubbelspionne
Ook het hoofd van de Franse spio-
Een groep passagiers op de "Koningin Wilhel mina" in 1897. De jonge vrouio links is Mata Hari.
Ze is 22 jaar en met haar veel oudere man, kapitein McLeod (achter haar) op weg naar Indië.
(Foto uit "Tempo Doeloe")
Op zijn verzoek trad zij voor het nagedienst Ladou, die 2 jaar later
eerst op als naaktdanseres. Het is niet
zeker welk advies Speenhoff Greet
je gaf; zeker is wel dat zij kort daar-
beschuldigd zal worden van hoogver
raad, vraagt Mata Hari voor hem te
werken. Zij aanvaardt deze rol van
dubbelspionne. In die tijd is zij ook
vaak in Londen, waar zij door Scot
land Yard verhoord wordt op ver
denking van spionage.
Van enkele Belgische bewonderaars
van Mata Hari is de theorie dat ook
Engeland de danseres verzocht
heeft gegevens door te spelen. Enge
land had er namelijk in die tijd wel
belang bij te weten hoe het in het
Franse leger in die tijd precies bij
stond. Dit zou ook een verklaring zijn
voor het feit dat Mata Hari door La
dou plotseling werd gearresteerd. Ac
tiviteiten voor het Duitse leger zijn
namelijk nooit bewezen. Men heeft
dit op het proces proberen te bewij
zen met een flesje onzichtbare inkt
die zij van de Duitse gezant zou heb
ben gekregen. Mata Hari hield ech
ter vol dat zij die vloeistof zelf had
bereid en gebruikte na een coïtus
om zwangerschap te voorkomen.
Toch werd Mata Hari gefusilleerd.
De Nederlandse gezant in Parijs Cort
van den Linden heeft nog een gratie
verzoek ingediend, maar toen was de
executie al voltrokken. Alleen het
hoofd van Mata Hari is bewaard ge
bleven. De rest van haar bewonder
de lichaam werd aan de snijtafel van
het academisch ziekenhuis in Parijs
gebruikt. Haar familie en haar voor
aanstaande vrienden uit Parijs had
den door de sfeer van verdachtma
kingen en golf van verraad blijk
baar niet meer de moed het lichaam
op te eisen.
kandidaat-vrijpion als sterkste troef
en scheen winstkansen te hebben.
Léon daarentegen, hield een taktisch
eindspel over, waarin hij drie pion
nen minder bezat dan Henk, maar
er leken remise-grappen aanwezig te
zijn.
De spanning steeg ten top, toen Bert
in tweede zitting zijn vrijpion tot da
me kon laten promoveren, echter on
der opoffering van een toren. Zijn
opponent Geertsema verdedigde zich
zeer taai. Zelfs een pionoffer gevolgd
door een loopoffer konden Geertse
ma er niet onder krijgen, zodat de
partij ten slotte in remise eindigde.
Henk bleek in zijn partij tegen
Léon de beste zet afgegeven te heb
ben, namelijk het snoepen van een
vierde pion, dat tevens een paard-
offer inhield. Léon probeerde nog op
eeuwig schaak te spelen, maar dit
mislukte volledig, zodat Henk deze
partij op zijn naam schreef.
Het resultaat van de laatste ronde
bracht de drie kanshebbers dus op
een gedeelte eerste plaats. Daar David
Schweizer zijn duel tegen Arie Los
won, werd Bert Houweling op grond
van het grootste aantal weerstands-
punten Leids jeugdkampioen. Léon
Konings werd tweede, terwijl Joan
Baart de derde plaats bezette. Enigs
zins verrassend was de vierde plaats
van Henk van Osnabrugge, die
slechts een half punt bij de koplo
pers achterbleef.
De uitslagen van de zevende en
tevens laatste ronde zijn:
Guus van DijkJoan Baart 01;
Harm FrielinkKees Rentes 01
Rudi DobbelaarPeter Jansen 10;
Henk van OsnabruggeLéon Ko
nings 10; Bert HouwelingFolkert
Jan Geertsma Arie LosDa
vid Schweizer 0—1.
De eindstand luidt: 1. en Leids
jeugdkamp.: Bert Houweling 5 put.
(281£); 2. Léon Konings 5 (28); 3.
Joan Baart 5 (27); 4. Henk van Os
nabrugge 4%; 5. Folkert Jan Geerts
ma 4; 6/7. Rudi Dobbelaar en Kees
Rentes 3%; 8/10. Guus van Dijk, Aide
Los en David Schweizer alle 3; 11.
Peter Jansen lYs en Haam Frielink
laatste met één punt.
Tussen haakjes het aantal weer-
standspunten.
LEIDEN Edna Sintiago (20),
aantrekkelijke rijksgenote van over
zee (op foto), deelde onlangs in Lei
den bonnen uit voor fout parkeren en
door rood licht rijden. Tot haar niet
geringe verbazing waren de reacties
„heel normaal". Geen van haar
„klanten" vond het vreemd een prent
te krijgen van een meisje van de
Nederlandse Antillen. Een omstan
digheid die haar de hoop schenkt dat
zij straks, op Curacao, eveneens ge
accepteerd zal worden als agente van
politie.
Edna is één van de twaalf meisjes
van de Nederlandse Antillen die op
de politiesoihool „De Boskamp" in
Leusden werden opgeleid tot agente.
Zij slaagden alle twaalf, reden voor
de gevolmachtigde minister van de
Nederlandse Antillen, de heer S. G.
M. Rozendal, om hen in zijn Haag
se residentie alle lof toe te zwaaien.
„U bent nu zeer goed gewapend, zo
wel letterlijk als figuurlijk, voor de
moeilijkheden die u in uw werk zult
ondervinden", zei de heer Rozendal
veelbetekenend.
Vrouwelijke politieagenten zijn
nieuw voor de Nederlandse Antillen.
De meisjes kwamen ruim vijftien
maanden geleden naar de politie-
school in Leusden voor hun opleiding.
Ze liepen, zoals wij hebben gemeld,
drie maanden stage bij de politie
korpsen van Leiden, Vlaardingen en
Hilversum. Aan het eind van deze
maand keren zij naar de Nederland
se Antillen terug.
Edna Sintiago, afkomstig van het
3.000 zielen tellende dorp Rincon op
Bonaire, gaat de eerste twee Jaar bij
de verkeerspolitie van Curacao wer
ken. Wat zij daarna gaat doen weet
zij nog niet. „Misschien bij de zeden-
of kinderpolitie", zegt zij. „Maar eerst
moet ik maar wat meer ervaring bij
de verkeerspolitie opdoen. In Leiden
werk ik ook bij de verkeerspolitie".
Waarom wilde Edna bij de politie?
„Omdat ik geen zin heb de hele dag
op een kantoor te zitten tikken en
omdat ik het interessant vind om
mensen te ontmoeten. Het lijkt me
afwisselend werk", luidt 't antwoord
„Bovendien is het bij ons moeilijk
voor meisjes om een vaste baan te
vinden".
Als de twaalf meisjes straks terug
zijn op de Nederlandse Antillen zul
len ze nog „bijgeschoold" moeten
worden voordat ze aan het werk kun
nen gaan. Onder meer zijn de dienst
voorschriften daar anders en wijkt
het strafrecht op een aantal pun
ten af. Dan zal het twaalftal worden
beëdigd.
„In het begin zal het werk wel
moeilijk zijn" weet Edna nu al.
„Maar we hebben geleerd hoe we
over kritiek moeten denken".
LEIDEN De voormalige Leidse
Zoutkeet aan de Oude Singel, hoek
Koolstraat gaat verdwijnen. Het
pand, dat al Jarenlang leeg staat,
en dat zeer vervallen is, zal plaats
maken voor een nieuw gebouw, waar
van de begane grond bedrijfsruimte
wordt. De etages zullen éénkamer
woningen worden voor werkende
jongeren en jonggehuwden.
Van dezelfde architect die het
schetsplan voor dit gebouw maakte,
ir. M. P. Schutte uit Leiden, is ook
het plan voor een ongeveer gelijk
pand aan de Langegracht, hoek Lange
Zandstraat. De schetsplannen voor
de beide panden zijn inmiddels bij
het gemeentebestuur van Leiden in
gediend. De eigenaar van de grond
en het gebouw aan de Oude Singel is
het Koudekerkse bedrijf „Rijnlandse
Bouwmaterialen N.V.".
Volgens architect Schutte zal het
uiterlijk van het gebouw aan de Oude
Singel aangepast zijn aan dat van de
rest van de Singel. Daartoe heeft hij
„er geen blok van gemaakt, maar de
hoogte zoveel mogelijk gevarieerd".
Het schetsplan vermeldt gevelhoog
ten van resp. 8%, 9, 11 en 14 meter,
dezelfde hoogten die ook verder op
de Oude Singel gebruikelijk zijn.
De bedrijfsruimte op de begane
grond zal gedeeltelijk als showroom,
en gedeeltelijk als verkoopruimte
Worden ingericht. De etages bieden
ruimte voor 23 appartementen.
Op de Langegracht kan men 45
appartementen maken. Er is enig
contact geweest tussen de Stichting
Huisvesting Werkende Jongeren en
de Koudekerkse belegger, over het
eventueel betrekken van kamers door
bij de stichting aangesloten werken
de Jongeren. Volgens directeur Kors-
wagen is dat echter geen intensief
overleg geweest. Het heeft in elk ge
val nog geen resultaten opgeleveKl.
Ook het pand aan de Langegracht
vertoont een in hoogte wisselende
gevel. Evenals op de Oude Singel zijn
er schuine daken gebruikt, om de'
faijade nog meer te laten passen in
de omgeving.
ADVERTENTIE
Om een idee te geven: Houtrofc
herstellen/Kieren afdichten tussen
kozijn en muur of langs de trap.
Scheuren en naden blijvend af
dichten. ook rondom cv-pijpen.
Trapleuning muurvast zetten. Be
tonreparatie. Uitgesleten trap of
vloer uitvlakken tot "nul" zonder
afbrokkeling. Dat zag u op de TV-
reklame! Van dik tot ragdun pla
muren. Tegels zetten op hout of
spaanplaat of betonemaille of over
oude tegels. Spaanplaat naadloos
verlijmen. Pleisterlaag repareren
op muur of schoorsteen. Opnieuw
voegen. Dakpan vastzetten. Stop
verf bijwerken. Betonnen ramen
beglazen. Dunne plék in goot repa
reren. Lek balkon dichten. Latten
tegen muur hechten.
Nu gemakkelijker èn vlugger èn
beter STOPPEN, AFDICHTEN,
VOEGEN, UITVLAKKEN, PLEIS
TEREN, PLAMUREN EN HER-
ponentige, dus een kant-en-klare,
kunsthars vulpasta met enorme
hechtkracht aan èlk materiaal,
droog of vochtig, binnen of buiten,
ook aan glas! Blijvend thermoplas
tisch en waterdicht. Krimpt niet,
zet niet uit, scheurt niet, buig- en
slijtvast. Onschadelijk voor de han
den. In de emmer onbeperkt houd*
baar, dus geen restenverlies.
