„Nederland is
li eiland van
tolerantie"
persone
auto
rai
Nixon en Ag new weer fors te
aanval tegen publiciteitsmedia
Politiek van het Binnenhof
bekeken door een Britse bril
Als er ooit een eindexamen voor buitenlandse correspon
denten komt waarvoor de goden ons behoeden zou
een standaardvraag moeten zijn „geef in driehonderd woor
den een samenvatting van het Nederlandse politieke
systeem
Als er andere vragen bijkomen in lieken
de trant van "omschrijf in tien
alinea'
protestanten in één kabi
net kunnen zitten zonder elkaar
««kJI de oorsprong en uitvoering lijfelijk geweld aan te doen. Aan
van het Nederlandse omroepwezen" deze lezers moeten wij uitleggen dat
met nog een paar leuke strikvragen Nederland
in de trant van "wat voor invloed Bé
heeft de geschreven taal op de he
dendaagse zuid-slavische politiek^?
"geef een samenvatting "Sm
economische oorzaken van de oorlog te opbrengt.
eiland van tolerantie
is op zijn minst zolang niemand
wordt aangetast inz ijn portemon
nee. Idealisme wordt hier alleen
aanvaard als het acht procent ren
in Tsjaad" dan sjezen de leden
het keurkorps
De lezers die wel begrijpen, of ten-
correspondenten onherroepelijk.
Daar zijn zij zich dagelijks
wust.
Om de Nederlandse politiek
buitenlandse minste aanvaarden, dat twee gelO'
als Je Amsterdam en Den Haag
kimt vergelijken behalve dam dat ze
allebei een spoorlijnverbinding heb
ben naar Utrecht. Ook moeten we
vaststellen dat terwijl de katholieken
ook ledenverlies lijden op allebei de
vleugels zij meer te vrezen hebben
van de aantrekkingskracht van
links. Binnen de partij zijn meer
en meer leden die de heidense ge
dachte koesteren dat links is links
en rechts is rechts en dat de kerk
nergenst by hoort.
Gewapend met deze opstelling
kunnen we een gemotiveerd verslag
lanceren van de nooit geevenaarde
oefening op de politieke evenwichts-
balk die de Catholic People's Party
nu ten toon spreidt. Dan weten de
Engelse lezers tenminste dat de
ven op één politiek kussen r met
of zonder interventie van Hans
Wiegel samen mogen snurken
begrijpen dan niet waarom zijn
de Engelsen uit te leggen krijg ik niet verenigd zijn in een christen
het gevoel dat ik beter drie jaar op democratische unie. Het gaat alle-
de kweekschool had kunnen zitten maal om de christelijke beginselen
dan ettelijke jaren in de jouroa- bi de politiek en er is maar een
listiek. Eerst moet je zowat ieder Christus nietwaar?
Voordat je deze kluif tussen de
kiezen neemt moet Je Je wel goed
realiseren dat dn Engeland Kerk en
Politiek niets maar dan ook niets
ingeburgerd principe
reilen en zeilen van h
stuur in gedachte afbreken en
dan weer opbouwen volgens het Ne
derlandse- m dus totaal onbekende met elkaar 'te maken hebben.
systeem. Confessionele partijen,
alitiekabinetten. het lij stensysteem, drik de Achtste
kiesdrempels zijn allemaal
vreemde termen waarvoor ee
nitie nodig is.
Daaraan heeft in de praktijk Hen-
eind aan ge
wild- maakt toen hij de echtscheiding uit-
defi- vond, het kaholicisme van Rome
aan de kant schoof en zijn eigen
Net als "de Nederlandse kiezer eist nep-katholieke kerk stichtte met
de Engelse lezer duidelijkheid. Wij zichzelf als hoofd. Met een paar no-
moet.en dus beginnen bij het begin toire uitzonderingen heeft de Brit
waar het allemaal om draait. Aan- se regering daarna weinig last ge-
gezien zelfs een eenvoudige voetbal- had van kerkelijke invloed_al zitten
wedstrijd begint met het geven van
de opstelling lijkt het mij altijd nut
tig eerst uit te leggen wie meedoet tenlands correspondent uit te leg-
nan het politieke pokerspel, en zo gen waarom de confessionele unie
jg nooit tot stand gekomen fis
Wij beginnen bij de protestanten
en maken duidelijkdat zij bang zijn
dat hun rechtervleugel afvalt als
ze te dicht bij het roomse vuur
Sue Masterman is een Engel
se journaliste, die al de nodi
ge jaren in Nederland het
■politieke bedrijf volgt. Zij is
correspondente van een aan
tal Londense bladen, waaron
der de „Times", één van de
meest gezaghebbende kran
ten ter wereld („When the
Times speaks, the world lis
tens"). Het moet zelfs voor
het politiek zeer geïnteres
seerde lezerspubliek van The
Times geen sinecure zijn om
achter het subtiel gescha
keerde wereldje van het
Haagse Binnenhof te komen,
zeker niet bij een kabinets
crisis. Hoe een correspondent
dit probleem tracht op te los
sen, is het onderwerp van bij
gaand stuk van Sue Master
man.
De journaliste is getrouwd
met Tijd-redacteur Anton
Koene.
mogelijk wie aan welke kant speelt.
Wij stellen u voor de ploeg Bies
heuvel, waarin het evenwichtspunt
ietwat rechts van het centrum ligt.
Die ploeg lijkt binnenkort zijn top-
plaats op de ranglijst te gaan verlie- gaan staan. Ze zijn ook bang dat
van Biesheuvel is samengesteld uit hun linkervleugel afvalt als ze te
leden van vijf clubs. Drie daarvan dicht bij Calvijn en Luther blijven,
zijn van confessionele huize. "Ho vleugellam dus. Zij hebben een
maar! Op dit punt schreeuwt de aantal veren moeten laten aan al-
Engelse lezer om verduidelijking lebei de kanten. In zo'n conflict-si-
van het woord confessioneel. tuatie is het doorgaans het conser-
Wij leggen dan als buitenlands vatieve element dat wint. dat be-
correspondent tot in den treure uit grijpen de Engelsen maar al te goed.
Christian Historie Union en een An- buitenlandse correspondent alle
ti-Revolutionairy Party. Hierop val- registers uittrekken. Ten eerste moet
len onze lezers in twee partijen uit duidelijk worden gesteld dat het
elkaar. De ene helft begrijpt niet en Nederlandse katholicisme nauwe-
zal ook nooit begrijpen hoe katho- lyks te vergelijken is met de katho
lieke kerk In Engeland, net zomin
katholieken doodsbenauwd zijn dat
als ze van de evenwichtsbanlk af-
kieperen zij terecht zullen komen
in het vagevuur van politieke ver
getelheid. In die omstandigheden
kunnen zij het erg lang volhouden.
Na deze schets van het midden
veld van onze politieke ploeg rich
ten we ons even op de vleugelspelers.
De richting waarin men speelt is
bepalend voor de benoeming van de
vleugels. Omdat de politieke rich
ting zo onduidelijk blijft moeten we
het in het midden laten of wij het
over de linker- of de rechtervleugel
hebben, hoewel het zware vermoe
den bestaat dat de ploeg-Biesheuvel
twee rechter-vleugels in het veld
gebracht heeft, die al enige tijd
op de transferlijst staan.
Voor de Engelsen is de term libe
raal synoniem met progressief en
en vrij-denkend, zo niet maatschap
pelijk geengareerd. Daarom moet
men uitleggen dat een Nederlandse
liberaal ook vrijdenkend is voorzo
ver het zijn eigen belangen betreft
maar dat voor de rest een Neder
landse liberaal tegenwoordig alleen
te vergelijken is met de rechtervleu
gel van de Britse conservatieven.
Maar hoe moet men een DS'70-er
omschrijven? Democratisch zal hij
wel wezen, maar socialistisch naar
Britse normen is hij zeker niet. Of
hij dat is naar Nederlandse maat
staven laten wij in het midden. Ie
mand die zijn politieke hand in het
vuur steekt om het openbaar vervoer
te bevorderen lijkt op de goede weg
te zijn, maar een minister die de
heilige auto aanvalt dient naar Brit
se parlementaire normen snel en vei
lig opgesloten te worden om een be
handeling te ondergaan teneinde
verdere politieke zelfmoordpogingen
te voorkomen.
Vergeleken met de ploeg Biesheu
vel is de ploeg Den Uyl de eenvoud
zelve. Toch valt het moeilijk te ver
klaren omdat de Engelsen ook
weten dat eendracht macht maakt
hoe drie partijen met hetzelfde pro
gressieve regeringsprogramma en
verwisselbare schaduwministers niet
een en dezelfde partij zijn. Dan gaan
we alweer terug naar de oorsprong.
Het makkelijkst om het verschil tus
sen D '66 en de PPR te verklaren
is om het begrip confessioneel weer
op te rakelen. Allebei zijn ontmoe
tingspunten tussen de rechtervleugel
van links en de linkervleugel van
rechts. Met het verschil dat de ene
zich nog steeds vastklampt aan de
christelijke beginselen en de ander
ze heeft losgelaten. Rest de moei
lijkheid dat de partjj met de christe
lijke beginslen daar niet hardop over
praat en de partij zonder af en toe
in kerkelijke richtingen lonkt. Ik
neem aan dat dat niet alleen een
probleem voor buitenlandse corres
pondenten is.
De meerderheid van Engelse lezers
is allang blij wanneer het een kern
begrip heeft van het Nederlandse
politieke schaakspel (om eens een
andere analogie te gebruiken) met
acht stukken op het bord. Een bui
tenlands correspondent moet toch
rekening houden dat er onder de le
zers een aantal grootmeesters zijn,
die een analyse willen zien met alle
veertien stukken op het bord. Het is
era moeilijk voor een Britse kiezer
te begrijpen wat het is om een was
lijst van achttien of meer partijen,
elk met dertig of minder kandidaten
in de hand gedrukt te krijgen bij het
stembureau. In het Britse districten
stelsel gaat de strijd man tegen
man of af en toe vrouw en krijgt
de kiezer een eenvoudig briefkaartje
met daarop twee tot vijf namen. De
partijen worden niet met name ge
noemd. omdat de Britten het stand
punt huldigen dat als iemand niet
voldoende belangstelling heeft om te
weten wie bij welke partij hoort hij
zijn stem net zo goed blindelings
naar de andere partij kan brengen.
Het districtenstelsel heeft de uitwer
king dat meer kandidaten met sterke
persoonlijkheid worden voorgedra
gen met het resultaat dat er toch op
de man wordt gestemd en niet op
de partij. Dat een mooi uiterlijk niet
altijd een diepgaande kennis en hoge
intelligentie verbergt doet in dit ver
band niet ter zake.
Als in Nederland een districtensel-
sel zou worden ingevoerd zouden al
onze kleurrijke partijtjes in een klap
van het bord worden geveegd. De
Britten denken er niet aan een kies
stelsel naar Nederlands model te
gaan invoeren. Niettemin willen ze
weten wat er op dit terrein in het
buitenland en merkwaardig genoeg
met name in Nederland politiek te
koop is.
Het is makkelijk om uit te leggen
wat de CPN is en ook niet erg moei
lijk om de PSP te omschrijven. Wij
zijn tenminste tijdelijk van de mad-
denstandspartijen af ofschoon de Brit
ten toen zij er nog waren wel be
grip hadden voor politiek bewuste
winkeliers. Zij waren ook niet ver
baasd over het schisma in het mid
denstandskamp aangezien concurren
tie een tweede natuur is in het mid
den- en kleinbedrijf. De Boerenpartij
ofschoon Farmersparty is in Enge
land nog steeds goed voor een ko
misch nummer omdat de Britten in
hun verbeelding eerbiedwaardige ka
merleden van de Boerenpartij zien
voortschrijden op klompen en met
een strootje in de mond. In vroegere
dagen heb ik het gewaagd om een
vergelijking te trekken tussen de Boe
renpartij en de West-Duitse neo-fas-
cisten met als resultaat dat mijn
hoofdredacteur lastig werd geval
len met ellenlange brieven van vroe
gere medewerkers van een groot Ne
derlands nationaal dagblad. De Boe
renpartij is inmiddels geslonken en
de brievenstroom ook.
En dan blijven wij tenslotte zitten
met de kleine confessionele partijen,
de SGP de GPV en de RKPN of zo
als de Engelsen dat zo duidelijk for
muleren de Political Reformist
Party, the Reformed Political Asso-
oation .and the Roman Catholic Par
ty (Netherlands). Het verschil tus
sen de SGP en de GPV wordt zo
vaak en zo deskundig uitgelegd door
leden van beide partijen en op twee
totaal verschillende manieren dat ik
het niet in mijn hoofd haal om de
Engelsen daarmee lastig te vallen.
Voor mij zijn ze protestant en prin
cipieel. En daarmee moeten de En
gelse lezers het doen. De RKPN is
katholiek en principieel en reflec-
teerd enigszins aan de gevoelens van
de meestal uit Ierland afkomstige ka
tholieken in Engeland. Op hun tenen
probeer ik zo weinig mogelijk te
trappen, maar ze zijn ontzettend
lang.
Er is altijd één lezer met een bui
ten natuurlijk IQ die terugkomt met
de vraag wat het verschil is tussen
de laatstgenoemde groep en de con
fessionele partijen in de ploeg Bies
heuvel. Als SGP en GPV protestant
en prinoipieel zijn, vraagt hij dan,
zijn de ARP en de CHU protestant
en niet-prinoipieel? En wanneer is
een rooms-katholiek een niet-rooms
De Nederlandse con
dente voor de Engel
mes op het Haagse B
hof.
katholiek? Wie is di
christen onder ons? Daa
woord ik steevast dat de i
aan het geschreven woord
de andere meer aan het gesp
Wij hebben nu zoveel ki
lommen gevuld met
aan de ene kant te ingewitó
andere kant wemelt van a
heid. En wij zijn nog niet
gonnen om uit te leggen
Engelsen die nog wakker
de Nederlanders met dit v
tende politieke apparaat i
zijn te doen. Laat staan 1
van een spits verslag van
netsformatie tot nu toe of
redelijke analyse van de i
uitslag. De trieste waar hei
leven van een buitenlands
pondent is dat Je je dagen
herhaaldelijk uitleggen en
van iets dat niet uit te leg
En dat aan lezers, die artii
gen te lezen op een staan
de bus of in de ondergrond
volgende dag toch de inhou
kattebak er in verpakken
niets zo ouds als de krant
teren of de Nederlandse
van afgelopen week.
ADVERTENTIE
Amsterdam
Morgen laatste
geopend 10-17 en 19-22
zaterdag en zondag 10-1
i toegang f 4.—
ij; TT biljetten aan N.S. stal
WASHINGTON President Nixon
heeft aan het begin van zijn twee
de vierjarige ambtstermijn plan
nen bekendgemaakt voor een wets
voorstel waarmee hij zijn ergste cri
tici bij de publiciteitsmedia kan muil
korven als het Congres zijn voor
stellen althans aanvaardt.
Copyright
LD AD Observer
Er zouden als Nixon zijn zin krijgt,
op economisch gebied stevige, moge
lijk dodelijke klappen uitgedeeld
kunnen worden aan een afdeling
van de publiciteitsmedia die bijzon
der openhartige kritiek pleegt te ui
ten op Nixons regime, de televisie.
Het wapen dat Nixon graag ter be
schikking wil hebben, is eenvoudig
en doeltreffend: als een plaatselijke
zender programma's uitzendt die
„onverantwoord" worden geoordeeld
door de federale commissie voor de
verbindingen (waarvan de president
de leden benoemt, behoudens con-
gressionele goedkeuring) zou dat
een grond kunnen zijn om de zend
vergunning van het televisiestation
niet te verlengen.
Zo'n wapen vormt een zeer directe
bedreiging voor de 589 plaatselijke
televisiestations die aangesloten zijn
bij de drie grote Amerikaanse tv-
zendernetten en daarvan de nieuws-
en actualiteitenprogramma's overne
men. En indirect vormt Nixons
voorstel natuurlijk ook een machtig
politiek-economisch wapen tegen die
drie zendernetten, want de plaatse
lijke zenders zouden bepaalde pro
gramma's niet meer durven kopen
om hun zendvergunning niet in ge
vaar te laten komen. Het oude
trucje van „vrijwillige" zelfcensuur.
De grote zendernetten zijn het wer
kelijke doelwit van Nixons campag
ne; hij laat ze nu al verscheidene
jaren door vice-president Spiro Ag-
new beschuldigen van „politiek ge
kleurde" standpunten.
Het nieuws van het wetsvoorstel is
afkomstig van Clay Whitehead,
Nixons medewerker voor telecom-
municatie-beleid. Hij vindt dat de
plaatselijke zenders niet klakkeloos
mogen overnemen wat de grote zen
dernetten bieden, of dat ze op z'n
minst ideologisch tegengif moeten
toevoegen.
W aarschu wing
Hij heeft de officiële waarschuwing
geuit dat ..autoriteiten van netwerk
en plaatselijke zenders die geen
maatregelen nemen om onevenwich
tigheid of constant vooroordeel in
de programma's van het netwerk te
corrigeren, of door hun stilzwijgen
daarmee instemmen, niet anders
beschouwd kunnen worden dan als
bewuste deelhebbers en daarvoor
volledig verantwoordelijk gesteld
zullen worden als hun zendmachti
ging aan vernieuwing toe is".
Waartoe een en ander kan leiden,
is vrij goed te voorspellen aan de
hand van de problemen waarmee de
Washington Post maatschappij al
geruime tijd worstelt. Deze onder
neming bezit het dagblad Washing
ton Post, het bekende weekblad
Newsweek en verscheidene radio- en
tv-stations. Het gaat financieel goed
met de krant en het weekblad,
maar het hartebloed van zo'n com
binatie en de garantie voor blijven
de groei komen toch van de adver
tentie-inkomsten die radio- en tv-
stations opleveren.
Al voor het wetsontwerp ingediend
is, heeft de Washington Post maat
schappij een voorproefje van wat er
komen kan. Vrienden en politieke
geestverwanten van president Nixon
hebben in Florida nieuwe zend-
maatschappijen opgericht die pro
beren de twee zendmachtigingen in
handen te krijgen die de Washing
ton Post maatschappij er al twintig
jaar bezit.
De kans op succes van deze op hét
oog alleen maar zakelijke concur
rentie poging is duidelijk toegeno
men door een recent besluit van de
federale communicatiecommissie:
vergunningen kunnen aan nieuwe
aanvragers toegewezen worden als
die er de commissie van weten te
overtuigen dat zij het werk „beter"
zullen doen dan de huidige vergun
ninghouder.
De Washinton Post maatschappij
botst al jaren met het Witte Huis.
De Washington Post, de invloedrijk
ste krant in de Amerikaanse hoofd
stad, gaat er onomwonden vanuit,
dat machthebbers met argusogen in
de gaten gehouden moeten worden,
welke partij er ook aan de regering
is. De betrekkingen met president
Nixon zijn er in 1970 aanzienlijk op
achteruit gegaan toen de Post vi
ce-president Agnew de mantel uit
veegde omdat hij de onkreukbaar
heid van de tv-netwerken in twijfel
had getrokken (inzake hun bericht
geving over Vietnam, die het Witte
Huis zeer onwelgevallig was).).
Slechter dan ooit zijn de betrekkin
gen tussen de Washington Post en
het Witte Huis sinds de Washing
ton Post vlak voor de presidentsver
kiezingen van november Jl. het
schandelijke verhaal bekendmaakte
van de „Watergate"-affaire, de
spionage- en afluisteractiviteiten die
medewerkers van het Comité voor
herverkiezing van president Nixon
ondernomen hebben in het hoofd
kwartier van de Democraten. De
Post meldde ook dat leden van
Nixons persoonlijke staf opvallend
nauwe banden met het Comité on
derhielden en het van geld voorza
gen.
Sindsdien heeft Nixon maatregelen
genomen om de Washington Post
zoveel mogelijk onkundig van het
presidentiële beleid en ander nieuws
van het Witte Huis te houden.
Kinderspel
Maar dat is kinderspel vergeleken
bij het streven naar wetten waar
mee een dergelijke tegenstander
economisch gesmoord kan worden.
Maar zou het Congres zo'n wets
voorstel dan doorlaten? In beide
huizen is de meerderheid toch aan
de politieke tegenstanders van de
president, de Democraten? De lei
dende figuren van de Democrati
sche partij zijn niet allemaal ver
rukt van het gebruik (soms op an
dere gebieden) dat de publiciteits
media van hun vrijheid maken en
