orp trekt ten
rijde tegen
planologen
■IOOGLAND
Gouverneur Reagan maakt 't bont in Calif ornie
van Huurders enWoningsoekenden: geen rotsooi
af
Eorzitter Van Zomeren wil werken voor mensen
P h.
ex
Han
den
van
Hoog
land
pAG 10 FEBRUARI 1973
Leiden valt geregeld de
n de Bond van Huurders
gzoekenden, die actief is in
men niet tevreden is
woonsituatie. Behalve in
»nt de bond afdelingen in
Hengelo, Groningen Arn-
phen, Nijmegen, Wagenin-
hoven, Venlo, Heerlen, Rot-
Amsterdam, Den Haag,
<uwarden en Emmen.
van deze bond, gevreesd
huiseigenaren, is Nijmege-
s van Zomeren. Hij werd
^geleden geboren als zoon
"^onderofficier en werd zes
Arnhemmer. Daar be-
iet Christelijk Lyceum en
ixamen HBS-B. Hij trad
landen kantoorwerk bij de
ichappij in dienst van 't
Vrije Volk. Een jaar
hij naar Nijmegen over-
bij de sanering van het
dat oudere collega's wor
den ontslagen en 'goedkope) jonge
collega's werden gehandhaafd, noem
de hij dit verraad aan de socialisti
sche beginselen van de Arbeiders
pers. Hij nam zelf ontslag en liet
zich bij de Rijkswerkplaats omscho
len tot draaier, waardoor zijn sa
laris halveerde. Hij doet nu op free
lance-basis weer Journalistiek werk,
maar vindt het niet nodig om meer
te verdienen dan een fabrieksarbei
der.
Het betekent dat hij halve dagen
werkt voor het gezinsinkomen en de
resterende tijd onbetaalde arbeid
verricht voor de BHW, de Bond van
Huurders en Woningzoekenden.
Twee jaar geleden gaven in krot
ten ondergebrachte Rotterdammers
die tot dat moment even gedwee,
als vruchteloos hun dagelijkse be
deltocht langs het bureau huisvesting
en woningverenigingen hadden ge
maakt, er de brui aan. In het "ou
de westen", een ernstig verkrotten
de buurt, kwamen de bewoners mas
saal in verzet en begonnen een har
de actie voor wat zij zagen als re
delijke eisen. Het gemeentebestuur
ging overstag en reserveerde enkele
miljoenen guldens voor voorzienin
gen aan de wijk.
Hiermee was een vaste en inspire
rende basis verkregen voor alle
slecht gehuisvesten in het land en
was de weg geopend voor de oprich
ting van de Bond van Huurders en
Woningzoekenden, die nu 15.000 le
den telt en zijn hoofdzetel heeft in
Nijmegen in een gratds afgestaan
en door vrijwilligers bemand lo
kaaltje van een stichting.
Landelijk voorzitter Koos van
Zomeren zegt: "Het is goed dat de
mensen weten hoe de bond werkt,
want de politie begrijpt er nog steeds
niets van. Wij zijn geen mensen,
die op zoek zijn om rotzooi te ma
ken. Wij wachten af tot eigens in
een wijk zoveel onbehagen ontstaat,
dat de mensen naar ons toe
komen. Onze aotie is dus gericht
op de massaliteit en de eenheid
van de wijk en de bereidheid om er
zelf iets aan te doen. Dan sprin
gen wij bij en geven advies op elk
terrein. Wij hebben ook geen vaste
actieleiding. Wie aotief is, heeft toe
gang tot de vergaderingen en krijgt
de leiding".
Van Zomeren ziet het principieel
Hij vraagt zich af, op welke gron
den mensen gedwongen kunnen
worden om voor een slecht huis
meer huur te gaan betalen als de
lonen niet op gelijke wijze stijgen
Hij vindt, dat de huren gekoppeld
moeten worden aan de salarissen,
of het levenspeil. "Het gaat om
twee vraagpunten: óf de huren zijn
te hoog en dan springen wij op
de ketting óf de lonen zijn te laag
en dan behoort de vakbond naar
voren te komen", zegt hij.
Realiseert hij zioh, dat zijn bond
een nachtmerrie is geworden voor
kleine huiseigenaren, die vaak een
leven lang zuinig zijn geweest, om
bij wijze van appeltje voor de dorst
een huis te kunnen kopen?
Van Zomeren: "Natuurlijk reali
seren wij ons dat. Ons doel is niet
om de kleine huiseigenaar het le
ven zuur te maken. Wij vechten te
gen de grote jongens omdat wij
menen dat als 27 jaar na de oorlog
de woningnood nog niet is opgelost,
er iets fundamenteels moet ver
anderen. Wij willen dus iets aan de
maatschappij doen. Wij zijn geen
sociale werkers die aandacht hebben
voor een enkele krepeergeval. Maar
het gaat ons in wezen om de grote
lijn. Om de overtuiging, dat de
volkshuisvesting geen object van
particuliere geldmakerij mag zijn
Het kraken is bijzaak".
Wie is deze in rode trui gehulde,
met weerbarstige snor getooide en
van energie bruisende Koos van
Zomeren? Toen hij bij Het Vrije
Volk in Nijmegen werkte, bezocht
hij tot ergernis van de burgemees
ter de raadsvergaderingen in Mao-
kostuum en prikte hij voor zijn da
gelijkse gang naar de politiepers-
conferenties Mao-speldjes op zijn
revers. Wie is deze man, die met een
hbs-B-diploma in de zak vrijwillig
een baan in de Journalistiek op
zegde om zich te laten omscholen
tot fabrieksarbeider en met minder
dan de helft van het salaris genoe
gen te nemen? Is hij een revolutio
nair?
Van Zomeren: "Wij worden altijd
uitgemaakt voor Marxisten-Le
ninisten. De werkelijkheid is, dat
niemand van ons tegenover de bui
tenwacht ooit over partijpolitiek
praat.
Die tijd van dat Mao-pak en dat
Mao-speldje heb ik achter de rug.
Toen stond ik als toeschouwer langs
de lijn. Ik noteerde wat anderen zei
den en had behoefte om me te ma
nifesteren. Dat heb ik niet meer, nu
ik middenin de praktijk zit en kan
werken voor de mensen die dat no
dig hebben".
Volgende week
illen ze het nog één keer
[ken, de Hooglanders. Dat
pomaar om 7500 mensen
t en dat de wereld er op
tuurlijk wel anders uitziet
i buitenlucht.
Mc
benoorden Amersfoort is
gezin als het gaat om die
|de annexatie, waarover de
ïsdag moet beslissen. Vijf
?n zijn de indelers nu al
fcend en wegend; Hoog-
Amersfoort Ja of nee. De
het dorp hopen, dat de
„£kers van het Binnenhof
van groen en rust niet
rscheuren. De uitslag is
te voorspellen, een aan-
re partijen heeft te ken
nen gegeven Hoogland in haar af
wijzing te steunen. Hoe de lijn van
het denken door de overige fracties
loopt zal eerst op de dag blijken
dat tenminste 3000 Hooglanders
naar het hart van Den Haag rei
zen. Om te laten zien dat ze van
vlees en bloed zijn. En zeer vastbe
raden. En eensgezind.
„Je kunt met mensen niet
zorgvuldig genoeg omspringen".
Maatschappelijk werker Brugman is
zeer beslist. ..Daar in Den Haag
zeggen ze; oké jongens. Jullie be
doelen het wel goed allemaal en
jullie zijn ook wel aardig, maar laat
het plannenmaken en beslissen nou
maar aan ons over hè. Daar zitten
wij toevallig voor".
Opwinding
De rappe redenaar uit Hoogland
windt zich enigszins op.
„Alsof wij een probleem zijn dat Je
met potlood en vlakgom op kunt los
sen Wij willen niet geannexeerd
worden, wij zijn 7500 mensen! Deze
technocratische wereld; planologen
genoeg, maar vraagt ooit iemand in
dit soort inlijvingszaken de raad
van een socioloog of psycholoog.
Welnee, dat zijn luchtfietsers, beste
mensen, die warrig praten en nooit
met een tastbaar resultaat komen.
Planologen tekenen, doen wat, ma
ken van goed groen eerst een
maanlandschap en gaan dan weer
boompjes intekenen".
Mocht het voor Hoogland zo ramp
zalige ja toch over het Binnenhof
klinken, dan zal de hechte gemeen
schap zichzelf weinig verwijten
kunnen maken.
Sedert de eerste plannen in '67
eerst „een soort verbazing en daar
na ergernis" wekten hebben de
mensen uit Hoogland zich zo slag
vaardig mogelijk getoond. Op alle
manleren trok men aandacht, vrijde
men met de media teneinde steun
en begrip te vinden voor hun wei-
Niet karig
En de gemeente Hoogland, in op
pervlakte anderhalf keer zo groot als
de grote broer, toonde zich toch be
paald niet van de karige kant.
Bood grond voor woningen en indu
strieterrein aan Amersfoort aan,
maar wilde dat er grenzen werden
gesteld en dat de onafhankelijkheid
van Hoogland veilig werd gesteld.
En net als bij de Zeskampwedstrij
den, waaraan het meedeed, net als
toen, sloegen de dorpelingen hun
handen in elkaar. „Ze zeggen altijd
dat Je die annexaties niet zo zwaar
moet opnemen, dat er toch niks
veranderd. Nou dat heeft een me
neer uit Zwammerdam hier voor
een bomvol dorpshuis eens goed uit
de doeken gedaan .Hij vertelde dat
zijn dorp volledig vergrijsde en dat
het verenigingsleven al snel ineen
gestort was!"
„Ik begrijp wel dat voor Amersfoort
(waar ik overigens zelf als hoofd
ambtenaar werkzaam ben) deze an
nexatie zeer aantrekkelijke kanten
heeft. Er komen meer hectares voor
de bouw, die bovendien exitra geld
in het laatje brengen omdat koppen
en oppervlakte bepalend .zijn voor
rijksuitkering", zegt annexatie-be
strijder Brugman.
Onrecht
Vele keren in de afgelopen vijf Jaar
trok Hoogland er op uit om de we
reld te vertellen van het onrecht
dat voor de deur stond. Acties in
Den Haag wekten genoeg verbazing
om het stille dorp uit het duister
van de vergetelheid te rukken. Men
vloog met vliegtuigen teksten rond
dobberde met boten in de Hofvijver,
creëerde een Hooglands paspoort en
overgoot overige activiteiten met
speelse wijsheid.
„We hebben van het begin af ge
zegd, acties zijn goed, maar we wil
len positief staan, niet alleen op
marcheren en schreeuwen. Nee, veel
zelf doen. De Vereniging Vrienden
van Hoogland bloeit omdat iedereen
de nood voelt. Wanneer er iets
moet gebeuren, is er ook het geld
voor".
Raadslid Brugman, die eeuwen eer
der geleefd had kunnen hebben, is
voorzitter van die vereniging en
heeft alles dat Hoogland moet in
casseren èn ludiek, maar vastbeslo
ten uitdeelde aan klappen, bijge
houden in dikke boeken.
„Ook de Jeugd hier is vastbesloten
Het Handen af van Hoogland
klinkt uit hun rijen hard en vast
besloten. Wij besturen daar niets
aan, zij zelf ontwikkelen initiatie
ven".
HOS actief
De HOS, de Hooglandse Onder
grondse Strijdkrachten, zijn actief.
Voor de bijeenkomst op 13 februari
hebben ze een speciaal pakje aan.
„Geen uniform of zo, want dat wil
len ze bepaald niet. Ze zijn herken
baar en zorgen voor de goeie gang
van zaken als de drieduizend Hoog
landers naar Den Haag gaan. De
hoogste klassen van de scholen
krijgen vrij omdat de onderwijzers
en de gemeente beseffen, dat dit
een zaak van veel belang is voor de
toekomst".
Het raadslid met op de
achtergrond zijn geliefde
dorp Hoogland.
„Open en eerlijke actievoering,
daarom gaat het".
Als straks het rustige dorp benoor
den Amersfoort, waar niemand
zich een bal interesseert voor die
annexatie, leegloopt en de rijkspoli
tie met hulp van steunploegen de
verlaten panden zal bewaken, an
zal het oordeel binnenskamers wor
den geveld.
En wat doet Hoogland als het Ja
valt en Amersfoort z'n klauwen
mag strekken? Wat dan?
„Het klinkt een beetje struisvogelig,
ik geef het toe, maar daar hebben
we het nog niet over gehad. Alle
aandacht, moeite, geld en inspan
ning zijn gericht op die ene dag
dat de beslissing valt. Verdwijnt het
lieflijke Hoogland, dan zal dat
voorlopig op papier zijn, want ik
geloof niet dat de 7500 mensen,
waar ze dan zo maar over heen ge
daverd zijn, dat die mensen snel
berusten in hun lot".
Het „Handen af van Hoogland" zal
ook dan nog wel klinken.
van Californië, die gouverneur in een vliegtuig terecht kosten, meer dan drie keer de oor-
Bkr drie miljoen dollar kwam dat werd gekaapt. Zijn aan- spronkelijke raming, nog afgezien
miljoen gulden) sala-
Hp onkosten voor haar
■pgenwoordigers moest
begint zich af te vragen
m a waar voor haar geld nu voor de tijd van twee jaar tegen
t minder dan 168 wets- een bedrag
en zijn gesneuveld door
b gouverneur Reagan.
wezigheid zou de losprijs enorm van de kosten van het terrein,
verhogen en hij zou daardoor een Gouverneur Reagan zal zelf geen
extra gevaar tornen vormen voor meM. TOn de woni maken
andere reizigers. Daarom heeft men want Mj 2l)tl ambtsterm)Jn heb.
[ht
'/Observer
ben uitgediend als het hiuds klaar
za(1 ziJ'13- Maar veel mensen vinden
het maar vreemd, dat de kosten
ruim driemaal zo hoog zullen wor-
Ook is er no g het probleem van den, terwijl die niet meer door pra-
een nieuwe ambtswoning voor de tlculieren, maar door de belasting-
gouverneur. Zijn vrouw, Nancy betalers zullen moeten worden op-
Reagan, weigerde in de oude te gebracht,
gaan wonen, die al in 1878 gebouwd
was. Het gevaar van brand is er Wachtwoord
zeer groot, omdat het een houten
1973 moeten de Vurgers
betelen, aangezien de woning is. De buurt waarin deze re-
iwoordigers op een van sidentie ligt, was vroeger deftig,
maar is nu bedorven door benzine
stations, motels en een autoweg.
Aanvankelijk hoopte men de nieuwe
ittingen het besluit
ch 20.000 dollar (f 64.000)
neer te laten uitkeren. En
len er nog enkele onver-
ekeningen zijn, zoals die
huur van een particulier
Bezuiniging is overigens het wacht
woord van Reagan. Vorig Jaar
sprak hij "n veto uit over 258.000.000
dollar (f 825.600.000) uit de staatsbe
groting van in totaal 8 miljard dol-
ambtswoning voor 550.000 dollar lar Cf 25,6 miljard). De voornaamste
(f 1.760,000) te bouwen uit particu
liere giften, maar men heeft nog
voor gouverneur Rea- niet de helft van dit
i man die anders erg het
hou<3t °P bezuiniging en
sdaf Verieden altijd gebruik
ipiw Sewone vliegverbindin-
kunnen brengen. Het project is stil
zwijgend ten laste van de staat ge-
besnoeiingen betroffen openbaar on
derwijs, salarisverhogingen voor
staatsemployees, en Medi-Cal, het
programma van
voor de armen.
komen. Reagan koos architect Wil- Een van zijn laatste daden op wet-
liam Stephenson uit Los Angeles uit gevend terrein in 1972 was een veto
om het huis te ontwerpen en die is over een wetsontwerp betreffende
en zijn medewerkers hem met een ontwerp op de proppen ge
it het dom zou zijn als de komen in Californisch-Soaanse stijl,
lornië de kans liep dat de waarvan de bouw 1.300.000 dollar zal len, die niet zelf de leerlingen war
me maaltijden verstrekken, federale
fondsen voor levensmiddelen had
den kunnen aanvragen
De gouverneur achtte zich echter
niet in staat zijn veto uit te spre
ken over een salarisverhoging van
tien procent voor de volksvertegen
woordigers. Dit besluit werd er aan
het eind van de zitting snel doorge
drukt waarbij men het niet te
nauw nam met de reglementen.
Behalve hun verhoogde salarissen
krijgen de Californische senatoren
en leden van de Assemblee van de
staat ook nog dagelijks dertig dollar
onkostenvergoeding een genereuze
pensioenregeling, de beschikking
over een gehuurde auto en krediet
kaarten zoveel ze willen voor benzi
ne en telefoongebruik. Ook krijgen
zij vergoeding voor praktisch onbe
perkt reizen per eerste klasse.
Hun kantoren met zwaar gestof
feerde meubelen, uitgebreide staf en
telefoons worden allemaal betaald
door de belastingplichtigen. Zij
krijgen vrijkaartjes voor bioscopen
en theaters en voor voetbalwedstrij
den. Jess Unruh, de vroegere voor
zitter van de Assemblee, zei „Als
een particuliere burger op dezelfde
voet wil leven als een Californische
volksvertegenwoordigers, zou 't hem
maandelijks zéker 15.000 dollar
(f48.000) kosten.
Iedereen tenminste haast ieder
een in de hoofdstad Sacramento
zegt, dat de zaken ten goede zijn
gekeerd sinds de kwalijke dagen
van de Jaren veertig en vijftig, toen
kopstukken als Artie Samish een
grote dikke lobbyist, die gemanipu
leerd werden door brouwers en spe
ciale belangengroepen, aan de
volksvertegenwoordigers vertelden
wat ze moesten doen of laten. Met
drank, voedsel, vrouwen en geld
probeerden zij hun gunsten te ver
werven. Zij maakten en braken de
carrières van politici. Maar Samish
zelf, die tenslotte in de gevangenis
belandde wegens belastingontdui
king, is nog actief en onlangs ver
telde hij voor de televisie, dat de
corruptie nog even erg is als vroe
ger.
Een Jonge, pas gekozen vollksverte
genwoordig er kreeg een eigenaardige
verrassing toen hij onlangs zijn ze
tel innam in de Assemblee van Ca
lifornië. De betrokkene, Raymond
Gonzales, professor in Latijns-Ame
rikaanse aangelegenheden, zegt dat
hij voor zeshonderd dollar aan che
ques toegezonden kreeg van lobbyis
ten, om zo schreef men erbij, „de
tekorten op te heffen .ontstaan bij
uw succesrijke verkiezingscampag
ne". Gonzales had helemaal geen
tekorten en zond de chèques terug.
Maar de geschenken bleven stro
men: „een ijskast de ene dag en de
volgende dag een kist met drank".
Ook dat alles stuurde hij terug, on
danks het advies van meer ervaren
politici: .Als je dat niet kunt op
eten of drinken, houd het dan toch
Tenslotte probeede Gonzalez ia
een onderwijscommissie te komen
omdat onderwijs zijn specialiteit is
Maar hij kreeg te horen dat zijn
kansen klein waren. Want het ging
hier om een Juice committee",
waarvan de leden allerlei giften van
lobbyisten plegen te krijgen naast
„Julce" (vruchtesap, een fraai woord
voor geld).
Ethisch
Het meeste ontvangen geld heet te
zijn voor verkiezingscampagnes; zo
krijgt het een „ethisch aspect".
Maar zeker niet alles wordt daar
voor gebruikt. Relaties en kruiwa
gens zijn in Sacramento erg be
langrijk.
Met instemming van gouverneur
Reagan zijn steeds wetten voor mi
lieubescherming van de kuststrook
verworpen door een van De Huizen
van het Parlement. Pas dankzij f»en
referendum is vorig jaar november
een apparaat tot stand gekomen te
gen d vervuiling van de kust
Hiermee passeerden de kiezers een
parlement dat veel te sterk onder
invloed stond van grote zakenlieden,
grondspeculanten en „olieboeren".
Bij een ander referendum gaven de
kiezers aan hun vertegenwoordigers
het recht om bij tweederde meer
derheid de veto's ongedaan te ma
ken die de gouverneur traditioneel
tegen het eind van het JaaT placht
af te kondigen. Maar op een nieuw
jaarsvergadering, die slechts 17 mi
nuten duurde en maar door 26 van
de 120 volksvertegenwoordigers werd
bijgewoond, kon er niets gedaan
worden. Men ging zo gauw weer
uiteen om nog de Rose Bowl 'ame,
de wedstrijd om het kam «schap
Amerikaans voetbal tussen ooileges,
voor de televisie te kunnen alen
Observer-Dienst
