)e wet heeft niet de bedoeling
m zinloos leven te beschermen
Progressieven willen niet met
confessionelen onderhandelen
dvocaat in euthanasieproces
orgen beslissing
er open overleg
ribtenarenpensioen
Schrijvers en
Broer van de
kruidendokter
uitgeleverd
Studenten
bezetten
hoofdge
bouw VU.
Aangenaam
kennismaken met/
Ellen Betrix
kost 5,95.
de Bijenkorf
Kans op kabinet-Den Uyl praktisch verkeken
ptDAG 8 FEBRUARI 1973
BINNENLAND
PAGINA 7
WARDEN „Zij keek mij aan als een wanhopig en reddeloos dier dat wilde
waarom doe je niets. Zij kon nooit meer genezen en haar toestand werd steeds
ti. Haara lijden was ondraaglijk en onbeschrijflijk. Zij had ons al herhaaldelijk ge-
i haar te verlossen. Zij rekende er op. Nu moest ik mijn belofte gestand doen. Zij
sn sterven toe. Vérder leven zou mensonwaardig zijn geweest".
even simpele als dramati-
•klaring die de Friese huis
vrouw Geertruida Postma -
ren (45) aflegt voor haar
Zij lijkt volkomen kalm.
gehandeld naar eer en ge-
als kind en als arts. Zij
indvastig in de strijd die zij
heeft ontketend. Een strijd
het tumult tot ver buiten
dsgrenzen hoorbaar is.
is haar door het
pgelegd. Want zij is slechts
de zeer vele artsen in Ne-
die al sinds vele jaren eu-
plegen. Alleen al in het
|Heerenveen hebben 27 art-
klaard, dat zij het óók heb-
kan.
staat deze
Ijke huisarts in de volgepak-
Jpaal te Leeuwarden alls in
Formeel gaat het alleen
f zaak, om de beoordeling
vraag of haar daad van
igheid, die zij voor haar
«der meende te moeten ple-
strafbaar misdrijf is. Maar
hoofd heen woedt de
jen machten, waaraan zij
deel heeft.
|rij
Postma erkent zonder
zij op 19 oktober 1971
ier op haar veelvuldig en
lijk gedane verzoek met
ie-injectie om het leven
'bracht. Daarmee is zij
aan overtreding van artikel
- ifrecht. Alle juristerij gaat
raag of er een rechtvaardi-
nd bestaat die in dit spe
ll val het gepleegde misdrijf,
l| aderes zelf, straffeloos kan
«laad heeft ooit eens een
ewezen waarbij een vee-arts
ing die in strijd met de wet
had besmet met mond en
ir. HU werd straffeloos ver-
omdat hij het feit had be
de betreffende dieren im-
maken. Populair gezegd
het doel hier het middel.
ment van toepassing kan zijn op
iemand die al of niet op verzoek
van de betrokkene een ongeneeslijke
patient verlost uit ondraaglijk lij
den.
Gecompliceerd
De kanonnen van voor- en tegen
standers zijn naar aanleiding van
de Friese euthanasie zaak pas goed
in volle hevigheid losgebarsten. Ter
wijl buiten de rechtszaaJl demon
stranten en leden van actiegroepen
hun ongenuanceerde meningen ken
baar maken, bestrijden binnenska
mers officier van Justitie mr. G. R.
Nubé en de Groningse advocaat mr.
A. T. Vos eikaars standpunten met
een veelheid van doordachte argu
menten
Slechts één ding wordt duidelijk:
de problemen rond euthanasie zijn
onvoorstelbaar veel gecompliceerder
dan „en" denkt; een bruikbare
regeling is (nog) niet in zicht.
Het persoonlijke drama rond me
vrouw Postma en haar moeder
dreigt er soms bijna door uit het
zicht te raken. Toch besteedt de
rechtbank vele uren aan het horen
van „de verdachte" en de vijf ge
tuigen Want om over de in het ge
ding zijnde principes te kunnen
oordelen, moeten eerst de' feiten
vaststaan.
Geen kans
Dit lijkt geenszins het geval. Was
het lijden van mevrouw Van Boven
ondraaglijk? Was de dood de enige
uitweg? Mevrouw Postma, haar
echtgenoot dokter Postma en haar
zuster zeggen van wel. Kroongetuige
dokter Gol meent van niet.
Dokter J. Gol, geneesheer-directeur
van het verpleeghuis Mariënhof, is
de man die deze zaak door zijn
aangifte aan het rollen heeft ge
bracht. Hij verklaart, dat de door
een beroerte half verlamde me
vrouw Van Boven nog gerevalideerd
had kunnen worden, maar dat men
door haar dood de kans niet heeft
gekregen.
Verpleger G. Smilda zegt dat de
toestand van de patient „op en
neer ging" en dat hij op de dag
van haar overlijden niets bijzonders
aan haar heeft gemerkt.
Zij was gedeprimeerd, zoals veel
oude mensen dat zijn in haar toe
stand. Maar van een ondraaglijk
geestelijk lijden was volgens dokter
Gol geen sprake. Ware het wel zo
geweest, dan had hij haar met psy-
cho-farmaceutische middelen kun
nen helpenals hij maar was ge
consulteerd.
Ook dr. H. T. Kijlstra, geneeskun
dig inspecteur voor de volksgezond
heid te Friesland getuigt dat psy
cho-farmaca met goed gevolg tegen
geestelijk lijden kunnen worden
aangewend. Maar psychologische
begeleiding vindt hij wel zo belang
rijk.
Uitvoerig ondervraagd door presi
dent mr. C. J. Veder, acht ftiij het
toelaatbaar om de levensverkortende
werking op de koop toe te nemen
van middelen die worden aange
wend om ondraaglijk lijden te ver
zachten. Het stopzetten van medi
sche behandeling als er reeds spra
ke is van cerebrale dood acht hij
alleen toelaatbaar als dit is bespro
ken met de familie en met een
team van artsen.
Wanhoop
Uit de verklaringen van mevrouw
Postma, haar echtgenoot en haar
zuster blijkt dat de oude dame her
haaldelijk heeft gezegd dood te wil
len. Zelfs broeder Smilda erkent dit
te hebben geweten.
De drie familieleden getuigen dat
de verlamde, half blinde en bijna
sprakeloze vrouw in haar wanhoop
een zelfmoordpoging heeft gedaan
dcor zich met haar hoofd naar be
neden van bed te laten vallen. In
Mariënhof meende men dat dit een
ongeluk was geweest.
Officier van justitie mr. Nubé stelt
voorop niet te twijfelen aan de vol
strekt integere persoonlijkheid en
de zuivere motieven van mevrouw
Postma. Maar hij meent dat zij als
kind de situatie van haar moeder
niet objectief heeft beoordeeld, we
gens haar emotionele gebondenheid.
Verwijt
HAAG De vijf centrales
rheidspersoneel beslissen vrij-
zy alsnog eenopen overleg
met minister Geertsema
ambtenarenpensioenen
ns de algemene centrale van
dspersoneel zei J. van Dijck
i, dat de toezegging die de mi-
dlnsdag in de Tweede Ka-
daan, terwijl tienduizen-
btenaren demonstreerden, niet
oeg gaat.
Heen de stemmen van de twee
amerledcn tegen onderstreep-
lamer gisteren de toezegging
ertsema door een motie-Rool-
RP) aan te nemen. In de mo
lt, dat in een volstrekt open llli'CrPVPT'Q VOOT
;slissing van de regering V tlo V V/VJJ.
iremie te verhogen van 10 tot 1 1
icent ter discussie gesteld moet 1 pypfCCll hm Hl P
In beide gevallen viel D'66 uit de
progressieve boot. De KVP-er Weij-
ters steunde de PvdA-motie.
In zijn commentaar zei vakbonds
bestuurder Van Dijck, dat de rege
ringsbeslissing geschorst of ingetrok
ken moet worden. Geertsema's toe
zegging, dat de verhoging als „een
voorlopige heffing" beschouwd zal
worden, was voor Van Dijck niet ge
noeg.
Uit de verklaringen van dokter Gol
en verpleger Smilda leidt de officier
af dat hier bepaald geen sprake ia
geweest van een ondraaglijk lijden,
waaruit alleen de dood een uitweg
kon bieden. Hij verwijt mevrouw
Postma dat zij zonder het consulte
ren van een specialist of zelfs maar
van de behandelende arts op haar
eigen houtje te werk Is gegaan.
Mr. Nubé meent dat een beroep op
straffeloosheid niet opgaat, omdat
er geen buitenwettelijke rechtvaar
digingsgrond is (zoals in het geval
van de vee-arts) en omdat er even
min sprake was van noodtoestand.
Uitvoerig schetst de officier de ge
varen die het toestaan van eutha
nasie met zich brengt. Degenen, die
nu zo ongenuanceerd het sein voor
euthanasie op groen willen zetten,
realiseren zialh niet alle mogelijke
nare consequenties. De officier
noemt het overigens opvallend, dat
verzoeken om euthanasie bijna al
tijd afkomstig zijn van familieleden
en zelden van patiënten.
Catastrofaal
Nadrukkelijk waarschuwt mr. Nubé
dat de rechtbank door een even
tueel ontslag van rechtsvervolging
voor een hele categorie van gevallen
de wet buiten werking zou stellen,
met catastrofale gevolgen. „Het hek
zou van de dam zijn", roept de of
ficier, „en vele patiënten zouden er
door in paniek kunnen raken". Een
goede stervensbegeleiding maakt eu
thanasie zijns inziens overbodig.
Rekening houdende met de geëmo
tioneerde toestand en sterke bewo
genheid die mevrouw Postma tot
haar daad hebben gebracht, wil mr.
Nubé geen onvoorwaardelijke ge
vangenisstraf eisen, terwijl hij het
van dit drama een te laag bij de
gronde benadering zou vinden om
een straf uit te drukken in „een
aantal guldens". De eis luidt: één
maand gevangenisstraf, echter ge
heel voorwaardelijk, met een proef
tijd van twee Jaar.
Grondrecht
Advocaat mr. A. T. Vos noemt de
daad van zijn cliente een daad van
menselijkheid en van barmhartig
heid, die buiten jhet bereik van de
strafwet behoort te liggen.
Dat vindt ook het Nederlandse pu
bliek, dat geschokt is door deze ver
volging. Artikel 293 stamt uit het
midden van de vorige eeuw; het is
niet bedoeld om ook het volstrekt
zinloze leven te beschermen. Het
recht hoort te worden aangepast
aan de gewijzigde maatschappelijke
omstandigheden.
Hoewel in strijd met de wettekst,
was de daad van mevrouw Postma
iii feite goed en derhalve niet on
rechtmatig. Het recht van de bur
ger om over eigen leven te beschik
ken is een grondrecht. Pleiter haal
de talrijke gezaghebbende auteurs
san om zijn standpunt te schragen.
Van Agt
Hij citeerde zelfs minister Van Agt:
„Een mens doet een beroep op zijn
medemensen hem in staat te stellen
een leven dat hij verafschuwt, om
dat hij het als eerloos en ontluiste
rend ervaart, te verlaten. Als wij
dat beroep beantwoorden, honoreren
wij zijn zelfbeschikkingsrecht en
vervullen tevens onze plicht van so
lidariteit. Zelfs actieve euthanasie
kan uiting van echte medemense
lijkheid zijn".
Een ongeschreven rechtvaardigings
norm maakt deze daad straffeloos,
aldus mr. Vos, die bepleit dat me
vrouw Postma door liefde en eer
bied voor haar moeder in gewetens
conflict en in een noodsituatie was
geraakt, zodanig dat men van deze
dochter, die tevens arts was, niet
mocht eisen dat zij doof zou blij
ven..
Uiterlijk nog even kalm, met opge
heven hoofd, verlaat mevrouw Post
ma de rechtszaal, aan de zijde van
haar man, haar zuster en de advo
caat.
Pas na dit proces glinsteren
voor het eerst tranen in haar ogen,
die zij wijd open houdt, ondanks
het onophoudelijke geflits van de
fotolampen.
De rechtbank zal op 21 februari
uitspraak doen.
T rouw doodt
dochtertje
AMSTERDAM Een 26-1ariee
vrouw heeft in haar huis in *m »r-
dam-noord haa*- vijftien maan''-u
oude dochtertje in een vlaag van
verstands-—bijstering met een --'w
gewurgd.
De vrouw, die is gearresteerd,
was volgens de politie onder behan
deling van een psychiater.
DEN BOSCH Frans van de
Moosdijk, de 51-jarige broer van de
kruidendokter uit Casteren (NB' is
gisteren door West-Duitsland aan
Nederland uitgeleverd.
De broers Van de Moosdijk over
vielen op 10 november vorig Jaar in
het huis van de kruidendokter een
employee van een grenswisselkantoor
die werd beroofd van 1,2 miljoen
gulden.
Van dat geld is nog altijd bijna een
miljoen gulden zoek. Frans heeft
tegen de Duitse justitie gezegd dat
hij bereid is de plaats aan te duiden
in de bossen bij Vessem waar het
geld is verstopt.
De kruidendokter werd na vijf da
gen in zijn woning gearresteerd.
Zijn broer werd tijdens een routi
necontrole eind november in Neu
renberg aangehouden.
AMSTERDAM (ANP) Het
hoofdgebouw van de Vrije Univer
siteit aan de Boelelaan in Amster
dam is sinds gisteravond door ruim
300 studenten bezet. De studenten'
waren op uitnodiging van de studen
tenraad van de V.U. in vergadering
bijeen geweest om zich te beraden
over een brief van het college van
bestuur.
Daarin werd in overleg met de fa
culteitsbesturen aan de faculteiten
opdracht gegeven om de namen van
de zg. tentamen-studenten (zij zijn
vrijgesteld van het betalen van de
f 1000) door te geven aan de centra
le studentenadministratie.
De studentenraad verzet zich tegen
deze opdracht omdat men na het be
kendmaken van de namen van de
tentamen-studenten gemakken iv de
boycotters van de f 1000 zou kunnen
selecteren. Om kracht bij te zetten
aan de eisen hebben de aanw-Hge
studenten na afloop van de vergade
ring het hoofdgebouw bezet.
Aan de VU hebben 7500 studenten
de f 1000 betaald. Volgens de studen
tenraad zouden er bovendien nog on
geveer 350 tentamen-studenten en
ruim 4000 boycotters aan de VU stu
deren.
ADVERTENTIE
Ellen Betris is de naam van
de nieuwste cosmeticalyn in de
Bijenkorf.
Een komplete lijn. Met een
uitgebreide make-up sei-ie. Met
zonnebrand artikelen. Met een bad-
serie. Met een eigen reeks voor
meneer. En niet te vergeten: wel
dadige huidverzorgings- artikelen,
die allemaal op natuurlijke
kruidenbasis zijn samengesteld.
Op onze afdeling Parfumerie
treft u een speciale adviseuse
ELLEN BETRIX
COSMETIC MERNATIONAi.
aan die u alles en alles over
Ellen Betrix kan vertellen.
Ter kennismaking is er een
speciaal introduktiesetje. 't Kost
5,95. En 't bevat een cleanser,
vochtinbrengende cream, skin
regeneration cream en een potje
make-up.
Aangenaam! En dat kun je
ook van de normaleEllen Betrix-
prijzen zeggen.
Afd. Parfumerie.
lljlflnotie van CPN en PPR, waar-
li Intrekking van de maatregel
P' 'erzocht, verwierp de Kamer.
n motie van de PvdA waarin
lorsing van de maatregel werd
1, haalde de eindstreep niet.
en peuters op
iterschool
HA^g (ANP) Er komen
geen experimenten met
:n op kleuterscholen. De
leidster Stefanie Brokerhof,
it heeft diiit gisteren meege-
ia een gesprek van ruim een
et staatssecretaris Schelfhout
toderwijs. De motie, die de
i Kamer aanvaardde en waar-
te} het experiment was gevraagd
ermee onder tafel gewerkt,
^ar zullen ook geen bijzon-
ïaatregelen worden verwacht,
leuters tot de kleuterscholen
.laten, die jonger dan vier jaar
ldus mej. Brokerhof.
AMSTERDAM (ANP) De Ko
ninklijke Nederlandse Uitgeversbond
en de Vereniging van Letterkundi
gen hebben bij de minister van CRM
voorgesteld een subsidie in te voe
ren die doorwerkt in de verkoop
prijs van literaire boeken.
Tot nu toe verleent de overheid al
leen incidentele steun, enerzijds aan
auteurs en vertalers via het fonds
voor de letteren, anderzijds aan uit
gevers in de vorm van subsidie voor
werken. "De lezers delen echter op
geen enkele wijze in de steun aan de
literatuur" Bij de prodiuktiesubsi-
die die doorwerkt in de verkoopprijs
zou de uitgever zijn normale uitge
versrisico en margemogelijkheden,
behouden, "zij het over een lagere
investering en een dienovereenkom
stig lagere verkoopprijs".
Een subsidie aan de lezer zou niet
tot vermindering van het auteursho
norarium mogen leiden", aldus de
nota. Om te voorkomen dat het
schrijvershonorarium daalt met de
verkoopprijs omdat de verkoop
dan zou stijgen wil de commissie
een honorariumgarantie instellen.
DEN HAAG De progressieve
drie hebben gisteravond duidelijk ge
steld dat er over het progressief
regeerakkoord met de confessionelen
niet onderhandeld wordt. Daarmee
is de kans op een kabinet Den Uyl
praktisch verkeken. PvdA-fractie-
voorzitter Den Uyl verklaarde na 't
bezoek van de PvdA, PPR en D'66
aan formateur Burger: "Als de con
fessionelen de onderhandelingen op
basis van gelijkwaardigheid willen
zien, dan is dat typerend voor hun
opvattingen over gelijkwaardigheid.
We praten uitsluitend over het pro
gramma van de progressieve drie".
De uitlatingen van Den Uyl c.s.
hebben er gisteravond toe geleid dat
de drie confessionele fractieleidèrs
op dit ogenblik weinig heil zien in
het opstellen van een aantal urgen-
tiepunten. Vandaag zullen de chris
telijke partijen zich eerst eens bera
den of het nog zin heeft om met het
programmateam onder voorzitter
schap van Tilanus door te gaan. Zij
constateren "een fundamenteel ver
schil van Inzicht" tussen de opstel
ling van de progressieven en hun
eigen standpunt.
De progressieve fractieleiders ver
klaarden zelfs dat geen van hen "de
confessionele aanvulling van het
kabinet Den Uyl zal wensen te zien
als vertegenwoordigers van de con
fessionele fracties".
Maar ook in het progressieve kamp
heerst geen volkomen eensgezind
heid. De Gaay Fortman heeft met
de gehele PPR-fractie een duidelijke
voorkeur voor een progressief min
derheidskabinet zonder confessionele
aanvulling.
De PPR-farctie heetf zich voorts
gepasseerd gevoeld doordat forma
teur Burger wél een gesprek met
Den Uyl in het verkennende sta
dium had gevoerd maar niet met
hen en met D'66. Burger heeft hier
op beide fractieleiders alsnog voor
een persoonlijk gesprek voor aan
staande maandag uitgenodigd. Vol
gens de PPR is dat nu niet meer no
dig. omdat men thans al in het pro
grammatische stadium zit. De Demo
craten hebben het nooit geambieerd.
Formateur Burger zal op korte ter
mijn van de progressieve partijen
nadere inlichtingen krijgen over de
wijze waarop zij him voorgenomen
programma denken te kunnen uit
voeren. De progressieve drie heb
ben de informateur laten weten dat
zij vasthouden aan hun regeerak
koord en dat zij niet bereid zijn om
hieraan concessies te doen.
Volgens planning zou Burger vrij
dagavond of uiterlijk zaterdagoch
tend van de confessionelen een pro
gramma met hoofdzaken plus
eventueel een toelichting ontvan
gen. Zondag spreekt hij met Den Uyi
en maandag met Van Mierlo en De
Gaay Fortman.
