)p Nederlandse tv
eweld vergeleken
weinig
bij VS
f ^1»
lï Jp
-j|P'
«Bijl
SSL I -
...en gisteren 1
Cox en Halsema samen in RADIO\prggramma
cabaret voor twee heren
uistslagen en revolverschoten
ooral in buitenlandse series
griephoest?
23 55 Nieuws
TV morgen]
snjar
)E>-SDAG 24 JANUARI 1973
RADIO - TV - KUNST
9
et zien van geweld op tv kan
mierend werken op de tv-kij-
Daarover is een groep
jiikaans e we tenschapsm en -
F ir4*ie^ eens &'eworden- Een ver"
rfp5 den dat reeds lang inzet is
eest van een strijd tussen so-
gen. psychologen en crimino-
ii is bewaarheid geworden.
jaren wordt ook in Neder-
bestraffend met de vinger
tien in de richting van het
et rrijke of blauwe oog in de
kamers. Het kastje zou de
1 boosdoener moeten zijn
een verhoogde criminaliteit
haler de jeugd in de afgelopen
lebbjn bijvoorbeeld.
verband tussen tv en criminali-
nooit wetenschappelijk aan~
geleg ©d. In de praktijk leek de be-
ienhi idiging echter zo voor de hand
e gid dat de wetenschappelijke
irb stiging bijna niet kon uitblij-
hAers in Engeland en Amerika is
irte #n complete generatie groot ge-
!en met televisie. En in de laat-
jaren naar de volwassenheid
generatie is het aantal ge-
ge^J daden, criminaliteit in het al-
;dsc! ïen' toeSenomen- Toeval?
Amerikaanse onderzoek zegt
rijf tig procent van de Nederlandse
Jjkers zegt ook nee tegen ge-
op tv. Althans zo'n 4,5 miljoen
nb« ers vindt de vuistslagen en re-
bod Erschoten wat teveel van het
keken één week nauwkeurig
het scherm. Wij kozen de
acht tot en met veertien
Een willekeurige week.
gemiddelde week.
iltaat: Ongeveer dertien doden
usief de doden van de jour-
oeelden en de beelden in actua-
:enrubrieken over Vietnam bij-
beeld) een flinke dosis gewon
en hier en daar een fikse
slag.
rdreven veel?
vergelijking van onze cijfers
eerder in onderzoeken vastge-
f.e cijfers niet.
zagen 173 programma's en con-
ierden dat (inclusief het Jour-
in zestien daarvan, duidelijk
1 voorkwam. Rugby- en voet-
redstrijd in Studio Sport lieten
buiten beschouwing.
tooi bestaat een min of meer weten-
J v ppelijk vergelijkend onderzoek,
ing het geweld in Engeland en de
inigde Staten vergelijkt en
een Nederlands cijfer ge-
JbL
-A resultaten daarvan zijn:
en Engeland werd 62 procent van
eer '9 tv-programma's geweld aan-
ïldj olfen
>tmi mt
Hg
v. ;er
,d 7
nkt
Verenigde Staten werd in 70
van de 121 tv-programma
jv.v. geconstateerd.
onl Nederland bleek uit de resulta-
dit onderzoek zeven van de
tv-programma's onder de
geweld geschaard te kunnen
h3»i.
v* rergelijking tot dat laatste cijfer
wij een gunstige kijkweek
kop genomen. Tegen de
33 procent uit het weten-
ippelijk onderzoek staat onze
tien procent. Maar als men
dat onze week een wille-
vas en het andere percen-
een wetenschappelijk ge-
voortkwam, dan hoeft die
procent niet zover bezijden de
rheid te zijn
HOOG
steken we gunstig af tegen
fland en Amerika, voor veertig
van de tv-kijkers is dat
age nog te hoog. De verge-
gaat niet helemaal op, om-
t aantal zenduren in Enge-
-n Amerika veel groter is en
gjj beide landen reeds een geheel
1 tv opgevoede generatie hebben.
JL gelijken blijft derhalve een ha-
Uke zaak.
t ls dan ook moeilijk vast te
Den in hoeverre het Amerikaanse
ferzoek de Nederlandse situatie
J tt. Het onderzoek in de VS werd
hn op verzoek van het ministe-
van volksgezondheid,
afdeling Studie en Documentatie
i de NOS werkt met het Ameri-
ase rapport in de hand, ook zelf
aan een onderzoek,
dopig mogen we nog aannemen
de geweldsituatie op onze beide
betten min of meer geweldloos
leekt bij de situatie in Engeland
zeker bij die in de Verenigde
ien.
k'te kijkers die nu protesteren tegen
1 sl geweld op tv zullen wellicht
ongeveer twee Jaar wat tevre-
kunnen zijn. Zeker als de
1 ding van de Nederlandse tv-ma-
iten opzichte van geweld op tv
01 tranderd blijft. Iets meer dan
helft van het „gemeten" geweld
""j onze tv komt voor In buiten-
,e* ise (voornamelijk Amerikaanse)
Daarin zijn opgenomen de normen,
waaraan tv-makers zich te houden
hebben. Bij overtreding van de re
gels kan de Association de zendver
gunning van het betrokken zendsta
tion intrekken.
De Association vervult ongeveer de
taak, die de kamerleden Roethof en
Voogd minister Engels uit handen
willen nemen. Zij willen het ge
wraakte tuchtartikel uit de omroep
wet halen, volgens welke de minis
ter de bevoegdheid heeft de VPRO
over de Barend Servetshow te be
rispen. Beide politici willen in
plaats daarvan een breed opgezette
commissie, die het „in gevaar bren
gen van de openbare orde", alsmede
het „aantasten van de goede zeden"
moet beoordelen. Geweld is daaron
der overigens nauwelijks te vangen.
Het verschil met de Association zal
altijd blijven, dat onze samenleving
zwart-op-wit gezette normen niet
apprecieert. De Amerikaanse sa
menleving aanvaardt ze. Ze kan de
i.code" naakt, vulgaire taal, het
propageren van hokken (samenwo
nen), het tonen van echtscheidin
gen als iets vanzelfsprekends, of het
in beeld brengen van dronkenschap
anders dan in afkeurende zin, ver
bieden.
Zaken, die een groot deel van onze
samenleving graag overgeeft aan de
verantwoordelijke omroeporganisa
ties, die naar eigen eer en geweten
kunnen handelen (ondanks de der
tig duizend handtekeningen, die de
beslissing van minister Engels de
VPRO te berispen, ondersteunen).
Sinds het al aangehaalde rapport
regelt de „code" ook het geweld op
tv en dat heeft dan mettertijd als
wij de „aangepaste" series uitzen
den ook zijn weerslag op ons vader
landse scherm. Nieuw te maken
programma's, in de VS mogen bij
voorbeeld niet meer moorden om
het moorden bevatten of moorden
voortkomend uit wraakgedachten.
Zelfmoorden en sexmisdrijven in
welke zin en vorm dan ook zijn
eveneens verboden en volgens de
zestiende editie van april 1972 van
de „code" is ook het in beeld bren
gen van inbraken een riskante zaak
Dat mag alleen dan wanneer de
„wijze waarop" niet wordt getoond
Het zijn slechts enkele van de vele
voorbeelden. In de VS zal het nog
niet veel uithalen omdat men daar
in één week bijvoorbeeld evenveel
westerns op tv kan zien als in ons
land in een heel Jaar. Om maar
iets te noemen.
Als er over geweld wordt gesproken
dan is dat altijd in relatie tot de
situatie in Amerika. Het land waar
al een tweede generatie bezig is op
te groeien met het medium tv, ter
wijl wij nog niet eens de eerste vol
ledige hebben opgeleverd.
KINDEREN
Zo heeft een psychiater in de VS
berekend dat een kind van veertien
Jaar zeker zo'n achttien duizend
moorden in zijn Jonge leven heeft
zien gebeuren (op tv dan wel). Hij
kwam tot die berekening nadat hij
had vastgesteld dat Amerikaanse
kinderen gemiddeld zestig procent
van de uren, dat zij niet in bed
zijn, verdoen aan tv-kijken.
In de VS spreekt men van een uit
de hand gelopen situatie. De be
schuldigende vinger voor het om
hoog lopen van het misdaadcijfer is
daar zeer duidelijk gericht op de
tv.
Marshall McLuhan de Amerikaan
se denker, profeet, orakel en litera
tor, echter zegt in zyn boek „Mens
en media" (een uitgave uit 1964) dat
hem by proeven met naar westerns
kijkende kinderen is gebleken, dat
r V
>wr-
WtÈ
é1
A
■cl
- f
M>..& JHR
■- i
,ÉS^ .ÊÈkÉ
NEDERLAND 1
18.45 Ti-ta-tovenaar (NOS)
18.55 Journaal (NOS)
19.05 Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 Uitzending Stichting Socutera
20.00 Journaal (NOS)
20.20 Uitzending van de Partij van de Arbeid
20.30 Die Rote Kapelle, TV-filmserie, dl. 2 (NOS)
21.40 Stroming: programma over de maatschappij in bewe
ging (NOS)
22.05 Studio Sport (NOS)
22.30 Den Haag vandaag (NOS)
22.40 Journaal (NOS)
22.45 Voorlichtingsprogramma Schooltelevisie (NOS)
NEDERLAND II
18.45
18.55
19.05
20.00
22.10
22.50
22.55
Ti-ta-tovenaar (NOS)
Journaal (NOS)
Sjoko TV-serie voor de jeugd (TROS)
Journaal (NOS)
Misdaden uit hartstocht: Roland, TV-film (TROS)
Music All In (TROS)
Extra aflevering van het muzikale onderdeel uit het
programma 3x1 1 mjn.v. Marie Laforet, Labi Siffre,
Tobi Rix, Linda Grant, Jacques Ary, Dennis Palmer
en jazzviolist Jean Luc Ponti.
Op uw gezondheid: informatie over aktuele medische
problemen (TROS)
Kenmerk-kort (IKOR/KRO/RKK)
Leerhuis tweegesprek (IKOR)
Journaal (NOS)
Hoe word ik de computer de baas? les 19 (TELEAC)
deze de gewelddadige handelingen
McLuhan schrijft: De kinderen
houden hun ogen constant gericht
op de gezichten van de acteurs.
Ook in scènes van fysiek geweld
blijven him ogen gericht op de ge
laatsreacties, in plaats van op de
gewelddadige actie. Geweren, mes
sen en vuisten worden genegeerd
ten behoeve van de gelaatsuitdruk
king. TV is als medium niet zozeer
an ge-
Tivee voorbe*
weld in buitenlandse tele
visieseries. Op de foto
links Mike Connors als
Mannix en op de andere
foto Darren McGavin in
"Cade's County".
van de actie als wel van de weer
slag daarvan.
Geweld op tv, schadelijk of niet?
Een vraagstuk waarover het laatste
woord nog niet is gezegd.
Zes miljoen mensen keken gis
teren, volgens de omroepster
van de NCRV. naar Bartje.
Een aanvechtbaar getal, dunkt
me, niet omdat ik zou menen
dat het er minder zijn (de
kijkcijfers zullen die zes mil
joen Nederlandse kijkers onge
twijfeld rechtvaardigen), maar
omdat ik vermoed dat daar
nog heel wat Belgen bij-komen,
die blijkens het 6ucces van de
Vlaamse serie „De heren van
Zichem" wel schik hebben in
dit soort, aan het plattelands
leven onttrokken familieverha
len.
Zij zullen, denk ik. des te gre
tiger over onze schouder mee
kijken, omdat zij het Drents
dank zij de ondertitels (die
voor mijn gevoel steeds fre
quenter worden) net zo goed
kunnen begrijpen als wij.
Ik vond ook deze derde afleve
ring weer uitstekend en
schroom niet om Jantje Weur
ding, die Bartje's moeder
„speelt", bij deze uit te roepen
tot een van onze vijf beste ac
trices. Op het zelfde plan als
bijvoorbeeld Henny Orri, Ida
Wasserman, Caro van Eyk en
Ellen Vogel; om de gedachten
te bepalen.
Ik weet wel dat „Jezelf spelen"
(in hoeverre speelt Jantje
Weurding overigens zichzelf?)
iets anders is dan de rol van
Desdemona spelen; ik weet ook
dat er nog wel wat meer voor
komt kijken om twee uur lang
een zaal geboeid te houden,
maar als ik mij beperk tot
„televisie-toneel" mag Jantje
Weurding, die toch lange mo
nologen en dialogen heeft te
zeggen en zich in een heel ge-
zeischap van familieleden moet
bewegen, van nu af aan tot
onze beste actrices gerekend
worden.
Het werd overigens een lange
avond, met nog een extra afle
vering van boks-omroep de
AVRO, die ons de mini-match
tussen Foreman en Frazier liet
zien. Frazier verloor in de
tweede ronde, maar was nog
niet de ring uitgewankeld of
hij beantwoordde per telefoon
al weer de vragen van Ruud
ter Weijden over deze match,
wat een knap staaltje van or
ganisatie van de AVRO was
Ter Weijden vroeg hem of hij
Foreman onderschat had. Fra
zier was in ieder geval niet de
enige die dat gedaan had.
want ook Muhammed Ali
meende eerder op de avond in
zijn gesprek met David Frost
dat Frazier de partij gemakke
lijk zou kunnen winnen.
Vermelding verdient verder dat
Achter het Nieuws een repor
tage bracht uit Amerika over
de inauguratie van Nixon,
maar vooral over de tegenbeto
ging op hetzelfde uur, en
voorts aandacht besteedde aan
de metro van Amsterdam.
Een goed onderwerp tenslotte
was ook nog het drietal inter
views met de weduwen van
drie Israëlische sportmensen
die in Mtinchen bij de Olympi
sche Spelen vermoord zijn:
Spizer, Weinberg en Romano.
NICO SCHEEPMAKER
Frans Halsema en Gerard Cox
keren terug naar hun oude liefde
het cabaret. Onder de titel "Wat
je zegt, dat ben je zelf" presen
teert het tweetal zich donderdag
27 september in Amsterdam.
Gerard en Frans, beiden 33, heb
ben na enige omzwervingen elkaar
weer gevonden. Cox. nu nog
actief bij Het Rotterdams Toneel in
„Liebelei", en Halsema, onlangs
voor het laatst werkzaam in „En nu
naar bed", de musical van Annie M.
G. Schmidt, hebben het zowel privé
als op het toneel altijd goed met
elkaar kunnen vinden.
Aan het woord Frans Halsema over
die samenwerking: „Er is veel on
derlinge lol. Dat heeft ons doen be
sluiten om als twee mannen een
avondvullend programma te presen
teren".
„Wat je zegt, dat ben Je zelf" wordt
uitgebracht in vrije produktie, in
eigen beheer van Gerard en Frans.
Ajcix vanavond
niet op de tv
Van onze sportredactie
Amsterdam AJax—Glasgow Ran
gers komt vanavond in géén geval
rechtstreeks op de tv. De Tros was
geïnteresseerd in een live-uitzen
ding. Maar het AJax-bestuur geeft
geen toestemming, omdat er tot gis
teravond .nog geen run was onder
nomen op kaartjes.
De apathie van het publiek voor
het duel in het Olympisch Stadion
lijkt dermate groot, dat AJax even
min akkoord gaat met een Tros-
voorstel om (bijvoorbeeld) de laat
ste tien minuten direct te volgen.
Daar de Tros vanavond tot even
over tienen uitzendt, is het niet
mogelijk een samenvatting te ver
zorgen.
DONDERDAG
7.00 Nieuws. 7.11 Ochtendgymnastiek.
7.20 (S) Dag met een gaatje, met om
8.00 Nieuws en om 8.11 Radiojour
naal. 8.50 Morgenwijding. 9.00 Top
pers van toen (gr). 9.35 Wr*
gerenprogramma. 19.30 Aktuele zaken
ter discussie. 19.50 Den Haag van
daag. 20.00 Nieuws. 20.05 Radiojour
naal. 20.10 (S) klassieke muziek.
21.30 (S) Oorlog en Vrede, hoorspel
serie (4e deel). 22.35 een korte ludle-
Een programma waarin
Waters tan- naai. 23.55 Nieuws.
raat. 23.50 Radiojour-
de kleuters. 10.10
(gr). (11.00 Nieuws:
naai). 11.30 (S)
rlei
om 11.55 Beursberichten. 12.30
Sportrevue. 13.00 Nieuws. 13.11
dlojoumaal. 13.21 Alert! op he
vlak van muziek en maatschappij
13.50 (S) beschouwing over: Der flie
IIILV III. 240 en 298 m. en FM^ka-
nalen. 7.00 TROS. 9.00 KRO. 16.00
NOS. 19.00 TROS.
Ra- 7.00 Nieuws. 7.02 De Hugo van Gel-
Hollönder. opera
zieken. Tod
Radiojournaal. 16.05
Gerard Cox en Frans Halsema: cabaret voor twee heren.
S3?
Nieuws.
(S) Kunstrubriek. 17.00 (S) Mobiel
een beweeglijk programma voor
beweeglijke mensen. 17.55 Mededelin
gen. 18.00 Nieuws. 18.11 Radiojour
naal. 18.20 Utizending van de Katho
lieke Volks Partll. 18.30 Kleur
Vragen rondom schrift en same
vl-ng. g
ontwl
19.20 De kerk
13.00 Nieuws en om 13.03 Raden
maar. 14.00 Nlews. 14.03 Dlsdockev-
show. (15.00 Nieuws) 16.00
1 Radiojour- Draayer Sho
Het meest recentelijke samengaan
van beide heren was aan het eind
van de Jaren zestig.
„Met blijdschap geven wij kennis"
heette toendertijd de succesformule,
waarin in eerste instantie Adèle
Bloemendaal het tweetal comple
teerde. Zij werd later vervangen
door Conny Stuart.
Bij Frans en Gerard anno 1973
komt er geen vrouw aan te pas. Ze
willen samen, begeleid door een
combo van een man of drie, laten
zien wat ze als cabaretiers waard
zijn. Zijzelf, Michel van der Plas en
een aantal, nog aan te zoeken
schrijvers, gaan de teksten van het
programma leveren.
Twee heren, dat doet denken aan
„Piet Muyselaar en Willy Walden?"
vult Halsema zelf in. „Misschien
eerder Neerlands Hoop", laten we
weten.
Cabaretier Halsema: „Ik geloof, dat
je ons met beiden moeilijk kunt
vergelijken. Neem de liedjes als
„Jeugdsentiment" en „Moedertje"
uit „Met blijdschap" dat was totaal
iets anders. En daarbij komt nog,
dat we het muzikaal ook sterk ver
schillend aanpakken".
Dus geen sketch, afgewisseld door
een liedje?
„Wellicht zullen we proberen dat
patroon te doorbreken, maar of dat
lukt Het is zo'n ingeburgerde
vorm, het zou natuurlijk heerlijk
zijn daar eens van af te wijken.
Maar als het de enige manier is,
dan ben Je gauw uitgepraat".
„We weten wel aan aantal din
gen. Zó zijn Gerard en ik wat
sterkte betreft twee totaal gelijke
polen, terwijl Je op toneel toch ver
schillend overkomt. En dat is aan
trekkelijk in een samenwerking.
Maar in hoeverre die aantikt, dat
kun Je natuurlijk nooit voorspellen.
Die gelukkige formule blijft een
gok".
ADVERTENTIE
ABDIJSIROOP
van ouds vertrouwd
ln het onderwijs.
nentaar. 19.55 informatie over
aktuele tentoonstellingen. 20.00 (S)
Veel gevraagde gewijde
20.37 (S) De laars op de nek. serie
hoorspel (17). 21.00 (S) Gevarieerd
programma. 22.20 Avondoverdenking.
22.30 Nieuws. 22.40 Hier en Nu. 22.50
Wereldpanorama. 23.00 Het verschiln-
el stigmatisering, lezing. 23.20 (S)
19.30 licht ensemble
en licht orkest. 20.00 Nieuws. 20.02
Poster. 21.00 Nieuws. 21.02 Vervolg-
h oor spel (19). 21.30 u. Kabaretteketet.
22.00 Nieuws. 22.02 De Hugo van Gel
deren Show, met o.a. de Nederlands
talige Top Tien. 22.55. Mededelingen.
23.00 Nieuws. 23.02 TROS-Sport-Tljd,
met. sport en muziek. 24.00 Nieuws.
IIILV. U. 298 m en FM-kanalen
NCRV. 19.00 AVRO 19.50 NOS.
AVRO.
7.00 Nieuws. 7.02 Het
gewijde
llsch kommentaar. "8.30 Nieuws. 8T(
Gymnastiek voor de hulsvrouw. 8.'
(S) Klassieke muziek op uw verzot
(gr). 10.00 Schoolradio. 10.30 Nieuw
Nederland I
NOS/NOT: 10.45-12.00
zleprogra
12.00 Volksmuziek. 11.15 (S) Kin
koor en Promenade Orkest. 12.26 Me
dedelingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Nieuws. 12.4
).10 (S) Koor-
(ged. K) Schooltelevisie. NOS: 18.45
(K) Ti-ta-tovenaar. 18.55 (K) Journ.
E.O.: 19.05 (K) EO-Kinderkrant, 19.30
(K) Programma rond de Amerikaanse
muziekgroep The Forerunners. NOS:
20.00 (K) Journ. E O.: 20.20 (K) Eilan
den ln de wolken (Islands ln the
clouds), film van de BBC.21.10 (K)
En nu..mijn verzoek: muzikaal ver
zoekprogramma. 21.40 Nader Bekeken.
22.00 (K) Lofprijzing ln het Heilige
Land: koorzang. 22.30 (K) Het recept
voor een kater (Prescription for a
hangover), film uit de serie This ls the
life. 23.00 (K) U schllft ons brievenbe-
antwoordlng. NOS: 23.15-23.20 (K)
ederland II
13.45 Moet het zo?: reportage I
Raad voor Milieudefensie. 14.05 uur
14.25 (S) Moderne ka-
16.32 (S) Gevarieerd muzikaal.
NOS: 18.46 (K) Ti-ta-tovenaar 18.55
(K) Journ. VPRO: 19.05 (K) Beertje
Colargol. 19.20 Zwijgen ls goud: colla
ge van stomme filmfragmenten. 19.45
iK) Popev tekenfilm. NOS: 20.00
(K) Journ. VPRO: 20.2
ten uit de sam
In the family.
ten uit de samenleving. 20.35 (K) All
(S) Muziekvereniging. 18.30
18.41 (S) Leger des Hellsmuziek (er)
18.54 boekbespreking. 19.00 (S) Joa-
bezlg. 22.25 (K( Documentaire
23.40 (K) Journ.
