Twee professoren
op het spoor
van de bloedgraaf
DRACULA-
FILMS
TREKKEN
OVERAL
VOLLE
ZALEN
IN MET
[0 19 JANUARI 1973
Jongste der wereldmerken.
Eind vorige maand Liep in
München de Jaarlijks grote boe
kenbeurs van de Beierse uitge
vershuizen ten einde. Toen de
uitgevers de balans opmaakten
ontdekten ze dat milieupookets,
Heinrich Böll en de proeven tot
moderne dichtkunst het bij het
kopende publiek veruit verloren
hadden van die gruwelijke en
onsterfelijke menselijke bloed
zuiger uit Roemenië: graaf Dra-
cula, of ook wel: Jan met de
tandjes.
Alleen al van de Dr^cula-lite-
ratuur werd meer besteld en
gekocht dan van de aanwezige
Nobelprijswinnaars: het zoveel
ste bewijs dat we een wederge
boorte beleven van de belang
stelling voor de meest gelezen en
gefilmde hoofdpersoon uit het
griezelrijk tussen leven en dood.
Het Duitse Carl Hanser Verlag
kan de vraag naar de delen uit
zijn „Bibliotheca Dracula" al
niet meer bijbenen. Deze uitge
ver meldde dat het vooral de
jongeren zijn die Dracula ver
slinden: de huidige populariteit
van de „horror" past natuurlijk
evenzeer in de oppositie tegen
de dictatuur van de universi-
teits-kennis en de oomputerdes-
kundigheid als de toenemende
belangstelling voor mystiek, Je-
zus-bewegingen, oosterse reli
gies en Indiase dubbel-l.p.'s.
Dracula-films trekken overal in
Amerika en West-Europa volle
zalen. Terwijl een aantal be
langrijke en befaamde film
maatschappijen financiële
nachtmerries beleeft verdienen
de twee die zich hebben gespe
cialiseerd in griezelfilms Ham
mer uit Engeland en AIP uit
Amerika - geld als water. Ham
mers Jaarbegroting vermeldt het
bescheiden budget van 500.000
dollar. Maar het bedrijf houdt
aan de parade van Dracula's,
kleinzonen van Frankenstein,
weerwolven, torenhoge spinnen
en bloeddorstige weduwvrouwen
zeker 2 miljoen dollar over - een
bijna griezelige uitschieter in de
filmindustrie van vandaag.
Het is vooral Dracula die op
zijn rusteloze missies vanuit het
graf bloed en kippevel belooft.
En omdat zich tegenwoordig
geen enkel verschijnsel meer
kan voordoen zonder dat enkele
afgestudeerde geleerden van
achter een boom toekijken heeft
ook Dracula zijn wetenschappe
lijke beloning gekregen in het
zelfde jaar waarin hij op
de Duitse boekpersen Tolstoi,
Shakespeare en Heine voorbij -
rolde. Twee Amerikaanse do
centen aan de universiteit van
Boston, McNally en Florescu,
keerden vorig Jaar uit Roeme
nië terug met opzienbarend
nieuws over de lugubere edel
man die overdag in een grafkel
der de slaap der doden slaapt
en 's nachts op Jacht naar hal
zen gaat.
Nu is het wel zo dat al enkele
tientallen jaren in de vampier-
literatuur bijzonderheden be
kend zijn over een Roemeense
graaf die in de 15e eeuw op
beestachtige wijze huishield in
de afgelegen bergstreek van de
Transsylvanische Karpaten. De
twee professoren uit Boston
hebben diens bloedspoor ech
ter, met het geduld van een
detective die bloed ruikt en de
toewijding van de ware griezel
fan, als geen ander gevolgd.
Hun conclusie zorgde ook op de
deftige boekenbeurs in Mün
chen voor opgewonden onder
onsjes en is stellig mede ver
antwoordelijk voor de huidige
bestsellers-positie van de lijvi
ge Dracul a-bibliotheek.
Maar de zalen zitten vol. Sommige
Amerikaanse psychologen beweren
dat de griezelfilm zijn opleving
dankt aan het feit dat hij ons be
vrijdt van de werkelijke verschrik
kingen om ons heen. In elk geval
zijn het de gouden inkomsten van
Hammer en AIP die de vaart naar
steeds nieuwere verschrikkingen er
duchtig in houden.
(Camnibalisme
Een van de mooiste voorbeelden
van de huidige griezelwoede is de
film Night of the living dead". Ze
werd in 1968 in Pittsburgh gemaakt
door een producer van t.v.-commer
cials voor 115.000 dollar. Dat lage
budget is begrijpelijk voor wie de
film ziet: een belachelijk verhaal
over lijken die tot leven worden ge
bracht om mensen te verslinden, en
dat zo onverschillig, lukraak en
amateuristisch is gefilmd dat het
geen wonder was dat de pers kritie
ken vernietigend waren.
Maar het zijn de afstotende effec
ten die al vier Jaar bomvolle zalen
trekken; kannibalisme volop in
beeld en als de scene die de film
moet stelen een meisje dat stukken
van haar vader oppeuzelt. De film
heeft al drie miljoen dollar aan in
komsten opgebracht en loopt nog
altijd als een trein.
Zo wordt er gegriezeld in de thea
ter van Broadway en op de boeken
beurs van München. De grote aan
stichter blijft gelukkig niet de pro
ducer uit Pittsburch, maar wel 'de
Roemeense graaf die de eeuwige
slaap maar niet kan vatten. Sedert
1913 zijn er ruim 70 vampier-films
gemaakt. De hausse van de laatste
tijd is echter zonder voorbeeld:
„Taste the blood of Dracula", „The
vampire lovers", „Sears of Dracula",
„Lust for a vampire", „Countess
Dracula", „Dracula A.D.1972", „The
vampire hunter", „Count Yorga",
„Blacula" en „Dracula is dead",
films veelal waarin de 542 Jaar
oude heer de ene sex golf na de an
dere op zich ziet afrollen.
T oeristenreizen
Maar het zijn vooral de Ameri
kaanse hoogleraren die de belang
stelling voor Dracula nieuwe adem
hebben Ingeblazen. Ook Roemenië,
waarin Stokers beroemde boek ove
rigens pas twee Jaar geleden ver
taald werd, profiteert van de uit
komsten van hun werk: op toeris-
tenreizen naar Roemenië kunnen al
aparte uitstapjes worden onderno
men naar de landstreek van Dracu
la.
Daar hebben McNally en Florescu
als de grootste triomf van hun
speurtocht ook het kasteel ontdekt
waarin Dracula heeft geleefd. Ko
mende zomer wordt al een grote
stroom Dracula-pelgrims verwacht
naar hét eenzame en woeste Nle-
vaartsoord bij de plaats Pitestl
„Een huiveringwekkend kasteel" ai-
dus professor Florescu, „een on
heilsplaats die door de bevolking
gemeden wordt. Het staat op een
bergpiek van 300 meter hoog. Wij
tweëen hebben er de nacht niet
durven doorbrengen. Het ls bijvoor
beeld al heel griezelig om te beden
ken dat toen Dracula's echte graf
tombe geopend werd het graf leeg
bleek te zijn
kasteel zich op een woeste bergtop
verhief, een onuitroeibare sohrikher-
innering heeft achtergelaten in de
geesten van de Balkan-volkeren. En
in de overlevering werden de daden
van de Spietser vermengd met die
van de vampier diie udt Tibet was
komen aanvliegen: zo werd de le
vend dode geschapen die zich, zoals
Stokers graaf Dracula-roman ook
vertelt, moét voeden met het bloed
van de levenden. Over Tepes-Dra-
culya zijn de professorale speurders
uit Boston in elk geval ook nog te
weten gekomen dat hij wel eens
graag een glaasje bloed dronk.
„Dracula verkoopt beter dan de
maanreis-reportages, de milieuge-
schriften en alle moderne romans",
zeiden de uitgevers in München. De
ijselijke graaf, die vijf eeuwen na
zijn dood in een veldslag door twee
onvervaarde professoren weer tot
leven is gewekt, is inderdaad de on
betwiste showmaster geworden van
alle spoken, trollen, witte wieven.
heksen, bosgeesten, weerwolven, de
monen en ander gespuis dat de
angsten van de nacht heeft bevolkt.
De angst voor de menselijke bloed
zuiger laat zich in elk geval niet
wegdenken uit de pittige historie
van het griezelkabinet: alleen al op
de beschuldiging dat zij in de nacht
het bloed van pas geboren kinderen
hadden gedronken werden bijv. in
de 15e en 16e eeuw enkele tiendui
zenden heksen om het leven ge
bracht.
In deze jaren houdt het ingeboren
griezelverlangen van miljoenen de
vampier-figuur in leven als een van
de grootste kasmagnaten van het
witte doek. Michael Carreras, het
hoofd van de Hammer-films, zegt:
„Van alle figuren op het filmdoek
werkt de vampier het meest op de
sensuele instincten. Die beet in de
hals van het slachtoffer doet het zo
goed omdat het zoiets als een lief-
desbeet is. Bovendien: we vinden
het bijna allemaal heerlijk om bang
te worden, terwijl Je weet dat Je in
werkelijkheid geen gevaar dreigt,
om bang te worden door dingen die
heel in de verte toch ergens moge
lijk zijn".
Horror Times
Op Broadway, waar de eerste zwar
te Dracula-füm draaide, Blacula ge
heten vanwege „black", werden we
in de hal van het theater op de
schouders getikt. Toen we ons om
draaiden staarden we in een lijk
bleek gezicht waarop een zware ui-
lebril stond met fopogen die afwis
selend op groen en rood sprongen,
een gebeurtenis waarbij in een van
de glazen eveneens bloederige hoefe-
tandjes zichtbaar werden.
„Alweer niet gelukt", sprak het lijk
bleke gezicht op bittere toon, „nie
mand die tegenwoordig nog schrikt
van zo'n Draculagrapje". We bevon
den ons in het gezelschap van een
bejaarde propagandist van het
weekblad Horror Times, een man
die hoewel zijn uilebril onder het
geharde Dracula-publiek Slechts
verbazing wekte, straalde van tevre
denheid.
„De griezelfilms zijn nog nooit zo
in trek geweest als dit Jaar", zei
hij, „alle zalen zitten elke dag
stampvol. Is het ook niet logisch?
Vroeger ging Je naar een oorlogs
film om eventjes zo bang te zijn
dat Je het later weer fijn op straat
vond. De oorlog is nu elke dag op
de televisie. We hebben alleen nog
de griezelfilm over. Neemt u me
niet kwalijk, ik moet weer aan het
werk. Ziet u die oudjes daar? Mis
schien lukt het". De man van de
Horror Times rende weg alsof de
duivel hem op de hielen zat.
Maar deze lijkbleke volgeling van
Dracula had natuurlijk gelijk ge
had: een sterke verheviging van
wrede praktijken en bloederige
avonturen heeft in Amerika de
griezelfilm populairder dan ooit te
voren gemaakt. De neon-lichten in
New York overtreffen elkaar fe-
smakelijke invitaties als „Meer
bloed dan in de oorlog" en .Nie
mand wordt toegelaten zonder een
zak voor het overgeven".
"Ie eenzame streken van de
to: de vampier-figuur heeft de
b-sagen van de Balkan bereikt
I# verhalen die de Magyaren
'«genwoordige Hongaren) op
to over de vleermuisgoden van
folk van Tibet nadat zij in de
1 eeuw vanuit Azië Roemenië
binnengetrokken.
1 van de stellingen uit een
te merkwaardigste wetenschap-
te onderzoeken van de laatste
J: twee hooggeleerde docenten
te Amerikaanse oostkust die in
fl'de woestheid van de Karpa-
Dracula op het spoor zitten.
de werkelijke wreedheden die
won van de Draak bedreven
^an Florescu ons het volgende
ilen;
weinig tirannen kunnen
met hem meten. We zijn tot
®todtotaal van honderdduizend
'■offers gekomen. Men noemde
°°k totet zomaar de Spietser.
jtowenoude manuscripten die we
gelegen kloosters vonden lazen
7* MJ ledereen aan wie hij een
had vastspletste op de scher-
Wnt var) een balk die in de
stond. Het schijnt ook dat
eraag een hapje tot zich nam
de balk zich steeds verder
lichaam van het slachtoffer
Bram Stoker, wiens roman Dracula in 1897 ver-
de man heeft werkelijk geleefd,
die Roemenië nimmer heeft bezocht, stelde zijn
eringwekkende portret van een vampier samen uit een
j tJelementen: literaire vrijheden, maar ook in het Brits
eum zorgvuldig bestudeerde bronnen over het bijgeloof
ranssylvanië en de folklore, de sagen en de geschiedenis
Je Balkan.
de Hongaarse geleerde Armmius Vambery, met wie
In Londen bevriend raakte, hoorde hij over de man
is naam in de woeste en verlaten streken van Roeme-
nog steeds met angst en beven wordt uitgesproken en
»ls Dracula uit de filmbusiness en de wereldliteratuur
i meer weg te denken is: graaf Vlad Tepes, bijgenaamd
culya, wat weer zoveel betekent als „zoon van de
I i".
aam Tepes Iaat zich vertalen
ie Spietser. De Amerikaanse
baren ontdekten op hun won-
ite speurtocht van twee en een
laar door Roemeense Iandstre-
en archieven dat deze heer
ter leefde van 1431 tot 1477.
•telijk personage dat zo vol in
to wreedheid en duivelse stre-
- at dat de boerenbevolking hem
»n menselijke vampier be-
nrde.
had w er te maken met het
angstwekkend grote bijgeloof
I
if
Deze bloeddorstige heerser, die de
bevolking een gruwelijke en onbe
schrijfelijke angst inboezemde, heeft
zijn meeste slachtoffers gemaakt in
1462. Een Turks leger, dat toen
weer eens in de Balkan opdrong,
stootte in Transsylvanië op een
woud van 20.000 aan palen gespiet
ste Turken en Bulgaren. Zelfs de
Turken waren zo vervuld van af
grijzen over dit sterke staaltje van
de Spietser dat ze onmiddellijk op
de vlucht sloegen".
Glaasje bloed
Het hoeft geen verbazing te wekken
dat deze marteltiran, wiens eenzame
PfïïRSTUYVE
Vitaal, dynamisch, internationaal! Peter Stuyvesant-
rijke geurige tabak en... het Miracle Filter
Peter Stuyvesant, geniet zoveel meer!
is allerminst een wilde hersenschim van de Ierse
