[ohlbrugge
geestelijk
voor
en
velen
leidsman
nog
Irand bij 'Lugdunum' had drie
ur eerder bekend kunnen zijn
'fa bijna anderhalve eeuw
«jjmjiiniiujj»
Missionarissen blijven
voorlopig in Oeganda
Beroepingswerk
PESSIMISME
OVER AFLOOP
VAN SYNODE
Dof, dreinerig gevoel in uw hoofd?
Irenegeloei door zusters Diaeonessenhuis niet begrepen
Ds Bronsgeest
(50) overleden
EXTRALANGE
TREIN VOOR
VIETN AM-
OPTOCHT
(AG 5 JANUARI 1973
edikant van de Reformierte Gemeinte in Elberfeld, ds. G. D. Krummacher, was
ful sdagavond 31 juli 1833 door ziekte verhinderd voor zijn gemeente te preken. In zijn
i leidde de Nederlandse theoloog dr. Hermann Friedrich Kohlbrugge, die voor her-
ran gezondheid in Godesberg was, de dienst. Het was het eerste contact tussen
ai jrugge en Elberfeld, waar hij later bij na dertig jaar predikant zou zijn.
(Van onze correspondent)
ticaanse missie uit Oeganda nog
niet is teruggekeerd, is men in Ro
me toch blij over de ontvangst die
meer dan 1000 westerse missiona
rissen werkzaam en er is een
ROME Hoewel de officiële Va- krachtige lokale kerk We zullen
langzamerhand moeten beseffen
en wij bestuurders van ordes en
congregaties zijn ons dat al bewust
de pauselijke vertegenwoordigers In ^at wij ons in sommige gebieden
was nog wel niet zover want
ugge keerde kort daarop
Jederland terug en woonde
itien Jaar in Utrecht voor
in 1845 een beroep naar El-
ontving. Hij nam het aan
"evj >t zijn dood in 1875 daar pre-
,r( gebleven,
itel erliet Kohlbrugge Nederland,
wi< «logische wereld van ons
ijn)i hem tot op vandaag niet
Er zijn altijd in Neder-
miéienden van Kohlbrugge ge-
Se maakten in 1903, toen het
r geleden was dat Kohlbrug-
ti 1 Amsterdam werd geboren, 'n
ar Elberfeld en op 15 augus-
Kohlbrugges geboorte-
»rd een grote groepsfoto ge-
Die foto hangt nog steeds
pastorie van ds. D. van
ïervormd predikant in Om-
Vant ds. van Heyst is ook
end van Kohlbrugge. Hij is
rale figuur in de Kring van
n van Kohlbrugge, die in
rd opgericht. Van het Kerk-
de band tussen de
aai!0 van Kohlbrugge onderhoudt
Eindredacteur en dr. W. Aal-
Den Haag redacteur,
was Kohlbrugge en waarom
na meer dan een eeuw ve-
iikanten en leden van ver-
ïe kerken nog zo?
Vo] fl
ap ïriict
on1>rugge was de zoon van een
)m i vader van Duitse afkomst
hervormde moeder. Hij
Amsterdam geboren. Na
gestudeerd te hebben
ij hulpprediker in de Her-
Svangelisch-Lutherse
van Amsterdam. Al spoe-
hij in conflict met de no-
ma van deze gemeente, omdat
u|r predikant, ds. D. R. Uc-
van afwijking van de lu-
leer beschuldigde. Hij werd
qqjj en trachtte lidmaat van de
erv. Kerk te worden, het-
T jjim niet lukte. Na het overlij-
zijn vrouw vertrok hij in
ar Godesberg om daar her-
gezondheid te zoeken. Hij
er in contact met de leden
Reformierte Gemeinde van
1 en keerde daarna weer
jj reder land terug. In Utrecht
hij dertien jaar als ambte-
^rger totdat hij zich in 1846
voor het lidmaatschap van de hervormden van verschillende sig-
Reformierte Gemeinde te Elberfeld natuur geplaatst. Het heeft veel in-
aanmeldde. In deze gemeente leef
den grote bezwaren tegen de pas in
gang gevonden bij de Gereformeer
de Bond, maar ook bij de Confes-
gevoerde "Union" met de Lutherse sionele Vereniging en bovendien bij
Kerk. Kohlbrugge liet zich als lid
maat aannemen op voorwaarde dat
hij de gemeente zou mogen vrij
maken
hen, die men vroeger rechts-ethisch
noemde. Diezelfde groeperingen
vind Je ook in onze Kring.
Union. Daarin Men heeft het Getuigenis wel
hij niet. Zo ontstond er in eens eenzijdig genoemd. Loopt de
Kring niet het risico dat hij in zijn
verzet tegen het activisme ook een
zijdig gaat worden?
Natuurlijk bestaat dat gevaar.
Het is al eeuwen oud. De Heddel-
bergse Catechismus wees er in de
zestiende eeuw al op. Vraag 64 luidt
Maakt deze leer bedoeld is de
leer van de rechtvaardiging door 't
geloof alleen niet zorgeloze en
goddeloze mensen? Maar de cate
chismus antwoordt met een radi
caal neen. Zij zegt: het is onmoge
lijk, dat wie Christus door een
waarachtig geloof ds ingeplant, geen
vruchten der dankbaarheid voort
brengt. Vraag en antwoord 64 van
de catechismus leven ook sterk in
onze Kring.
U zei, dat in de Kring verschei-
sl847 in Elberfeld een opzichzelf
staande gemeente, die ter onder
scheiding van de andere Nieder-
landische Reformierte Gemeinde
werd genoemd.
Actiegroepen
Wat mij zo boeit in de theologie
en in de preken van Kohlbrugge,
zegt ds. Van Heyst, is zijn bijbel
se beschouwing over de heiliging
in Christus. Dat vind ik een heel
belangrijk aspect. Ook voor de pre
diking van vandaag. In onze tijd
dreigt het gevaar van activisme.
Denkt U maar eens aan allerlei ac
tiegroepen. De mensen willen zelf
allerlei dingen verbeteren. Maar de
bijbel zegt, dat Christus ons tot
wijsheid, rechtvaardigheid, heiliging
en verlossing is geworden. Dat is dene "richtingen" in de Ned. Herv.
een heilzaam correctief op de acti- Kerk elkaar vinden. Maar loopt hij
vistische tendensen van vandaag. Kerk elkaar vinden. Maar loopt hij
Behalve op de heiligmaking heeft geen risico zelf weer een soort van
Kohlbrugge ook 9terk de nadruk richting te worden?
gelegd op de rechtvaardiging.
De rechtvaardiging van de godde
loze door het geloof alleen was vol
gens hem het kerndogma van de
reformatie. Hij heeft een synthese
tot stand gebracht tussen de theolo
gie van Luther en die van Calvijn.
Zelf heeft hij gezegd, dat het bes
te van Luther en Calvijn in zijn
hart weerklank had gevonden.
Deze gedachten vindt men ook
heel sterk in het Getuigenis, dat de
onlangs overleden hoogleraar prof.
Geen richting
We willen beslist geen richting
zijn. We willen bij elkaar brengen
wat volgens de belijdenis bij elkaar
behoort. De 250 k 300 leden, die on
ze Kring telt, komen trouwens uit
verschillende kerken. Het zijn wel in
hoofdzaak hervormden, maar
evengoed gereformeerden, dhr. ge
reformeerden, leden van de Geref.
Gemeenten, luthersen, vrij-evange-
Kampala krijgen. Mgr. Gantin van
het curiedepartement Propaganda
Fide zegt in een tussentijds rap
port, dat hij bevredigende bespre
kingen heeft gevoerd met de rege
ringsambtenaren in Oeganda. Hij
heeft de verzekering gekregen, dat
missionarissen in Oeganda kunnen
blijven zolang him papieren in or
de zijn en dat vindt het Vaticaan
al heel wat.
Maar oversten van missionerende
ordes hier in Rome zijn minder op
timistisch. Zij geloven de uitlatin
gen van generaal Amin aan derden,
dat alle missionarissen op den duur
Oeganda zullen moeten verlaten.
De Nederlandse generaal voor de
sociëteit voor de Afrikaanse missie
hier, de heer H. Monte is van me
ning dat het de missionarissen in
de nabije toekomst moeilijk zal
worden gemaakt om die papleren
in orde te krijgen. Hun paspoort en
visa, zo meent hij, zullen niet wor
den verlengd. "Je kunt het missio
narissen, zusters en broeders op
vele manieren moeilijk maken. Het
was voor de missie van het Vatd-
oaan natuurlijk een goede ont
vangst. Dat ligt helemaal in de Afri
kaanse traditie opgesloten. Maar 't
leidt geen twijfel dat generaal
Amin zijn plannen door wil zetten
om in Oeganda verder te gaan met
zo weinig mogelijk Europeanen".
"En", zo vervolgt de heer Mon
te, "Oeganda kan het op katholiek
terrein vrij goed aan. Er zijn daar
Dr. Hermann Friedrich Kohlbrugge
je"
ek°- 1
V!» leea
dr .G. C. van Niftrik met enkele lischen stc. Het Kerkblaadje, dat
andere hervormden heeft opgesteld.
Voelt u zich aan dat stuk ver
want?
Ja. Ik behoorde oo-k tot de pre
dikanten die onmiddellijk nadat het
Getuigenis verschenen was, daar
aan openlijk adhesie hebben be-
aan het begin van deze eeuw de
kerkbode was van de Hervormde
Gemeente van Waspik en Raajns-
donikveer, waar geestverwanten vén
Kohlbrugge, dr. J. C. S. Locher
(later in Leiden) en ds. J. C. V.
Meischke predikant waren, heeft
1300 abonnees en die zijn ook lid
tuigd. En ik ben mede-onderteke- van diverse kerken. Het krantje,
naar geweest van de Open Brief,
die ruim vijf jaar geleden werd ge
publiceerd en die in wezen en in
hoofdzaak hetzelfde wilde uitdra-
de hele wereld over, 't wordt
gelezen in Zwitserland, Duitsland,
(vooral in de graafschap Benthedm)
Canada, de Ver. Staten. Australië,
gen als het Getuigenis. Achter het Zuid-Afrika enz. Ondanks alle ver-
Getuigenis hebben zich orthodoxe schillen voelen wij ons één. Dat
ervaren we ook op de conferenties,
die we eens per jaar houden in
Utrecht, de stad waar Kohlbrugge
heeft gestudeerd en gewoond. Deze
bijeenkomsten, aldus ds. Van
Heyst, verheugen zich in een groei
ende belangstelling. Onze confe
rentie van vorig jaar werd door cir
ca 400 mensen bezocht. De invloed
van Kohlbrugge neemt nog steeds
toe.
Bijna anderhalve eeuw geleden
kon Kohlbrugge in Nederland geen
gemeente vinden. De Ned. Her
vormde Kerk en de Hersteld
Evangelisch-Lutherse Kerk weerden
hem van hun kansels. Hij zal zelf
niet hebben vermoed, dat hij an
derhalve eeuw later voor honder
den predikanten en gemeenteleden
in Nederland nog een geestelijk
leidsman zou zijn.
DRS. N. SCHEPS.
Geref. Kerken (vrijgemaakt)
Beroepen te Ermelo en Schild wol-
de: M. H. Sliggers te A vereest.
Bedankt voor Terneuzen: M.
Heemskerk te Meppel.
Geref. Gemeenten
Beroepen te Oostkapelle: G. Zij-
derveld te Middelburg te Enschede
NteuwdOTD en Werkendam: .T Mol wer(J t^amA „m ^mlaiwlngm
van het tweede Vaticaanse concilie te
realiseren, zijn in tegenstelling tot
die van het Nederlandse pastorale
concilie, door Rome goedgekeurd.
in Afrika en andere delen van de
wereld moeten gaan terugtrekken,
ook al om de plaatselijke kerk te
stimuleren onze taak over te ne-
Maar het Vaticaan deelt de
mening van de overste van missio
nerende congregaties maar half.
Het hoopt met officiële missies nog
iets te bereiken. Een ogenschijnlij
ke oplossing bevredigt wel, hoewel
slechts weinigen hier werkelijk tne-
nen dat zij duurzaam zal zijn.
In Würzburg is gisteren de derde
voltallige vergadering van de ge
meenschappelijke synode van de
r.k. bisdommen in West-Duitsland
begonnen.
De progressieve groeperingen in
de RK Kerk van de Bondsrepubliek
zijn pessimistisch gestemd wat het
resultaat van de synode betreft. Zij
hebben al laten weten, dat de be
spreking van omstreden onderwer
pen als de toekomst van de gehuwde
priester, de seksualiteit, de weige
ring om gescheiden mannen en vrou
wen die hertrouwd zijn, de sacra
menten toe te dienen, door de bis
schoppen die het recht van veto heb
ben, onmogelijk zal worden ge
maakt. Het Vaticaan zou zelfs be
denkingen hebben tegen het voorstel
om leken te laten preken. Rome zou
het recht om leken tot de preekstoel
toe te laten, in eigen hand willen
houden. De statuten van de West-
GerefGemeenten in Nederland
Beroepen te Terneuzen: A. Wink
te Veenendaal.
ADVERTENTIE
Neem bij de eerste
griepverschijnselen Chefarine 4.
Chefarine 4 bevat één pijnstillend,
één koortswerend,één opwekkend
en één maagbeschermend middeL
Samen helpen zij sneL Zéér sneL
Bij pijn en griep.
van pagina 1
Aangenomen wordt dat de brand in het clubgebouw van Lugdunum van
omstreeks twee uur is begonnen. De klok boven de smeulende overblijfselen van
entaris wees vanmorgen tien over twee aan. Tien minuten eerder brak in het zus
van het Diaconessenziekenhuis lichte paniek uit toen het geluid van een sirene
boord. Niet op de hoogte van de inbraakbeveiliging bij Lugdunum, waarvan de
imodatie door de dichte mist bovendien vannacht niet zichtbaar was, inspecteerden
ters het ziekenhuis.
uur later werd de braudweer
o-<jieerd, die met een ladderwa-
gr< i middeldrukspuit uitrukte,
iw tandmeester v. d. Berg: "Zou
iniet zo hevig zijn geweest dan
we zeker nog iets kunnen
Dan hadden de zusters ook
wat er aan de hand was. Nu
voor ons alleen nog een kwes
tie van afblussen. Alleen de kleed
kamers liepen nog enigszins gevaar,
maar die hebben we goed afge
schermd".
Toen de brand na een half uur
"onder controle" was bleken naast de
klok, alleen de stoelen in de bestuurs
kamer door het vuur gespaard te zijn.
den veertien maanden aan hebben
gewerkt is in één keer verwoest. We
worden wel weer door pech achter
volgd. Eerst de kleedkamers aan de
Haarlemmertrekvaart. Nu dit".
Secretaris Hennie Doove noemde
de brand een ramp voor Lugdunum:
"We konden er amper Iets uitbrengen
De haard van de brand lag dan ook toen we daar vannacht stonden. Wat
Sdunum heeft op de bouw
'iet vannacht afgebrande
iuis nog een schuld van
de vijftigduizend gul-
Met een goed lopende
ine hadden de 'kikkers'
•opt dit bedrag in twee
te kunnen afbetalen. Om
na aan de bouw van een
E dekte tribune te gaan
gten.
or sportvrienden, die het
alleen bij troostwoorden
n laten, volgt hier het
lummer van de Lugdu-
1 penningmeester:
418523.
niet daar. V. d. Berg: "We nemen
aan dat de brand in de keukenbar is
begonnen. Daar heeft het vuur het
hevigst gewoed. Wat de oorzaak is
weten we niet. Het dak is ingestort.
Er is niets meer te zien". Vast staat
in elk geval wel dat gisteravond het
Lugdunumcompjex plotseling in duis-
was er ook te zeggen? De opvang
voor je l^den ben je kwijt. Willen we
het clubleven niet verliezen dan zul
len we opnieuw moeten beginnen".
Tenslotte was daar vannacht in de
Kikkerpolder de chef van de kantine
commissie, de heer De Roo, die ook
vanmorgen met betraande ogen de
ter werd gehuld als gevolg van het nablussingswerkzaamheden gadesloeg:
doorslaan van stoppen, waardoor on-
der meer de trainingsverlichting uit
viel. Twee keer eerder reeds is Lug
dunum met dat euvel geconfronteerd.
„In en in triest"
Een gedeelte van het Lugdunum-
bestuur kreeg het tragische nieuwe
vannacht telefonisch meegedeeld.
Voorzitter Breedeveld: "Het was een
in en in triest gezicht. Waar onze le
Die nazorg werd in de ochtenduren
geleid door bevelvoerder Harteveld,
die zakelijk constateerde: "De brand,
hoe vreselijk die ook voor Lugdunum
mag zijn, heeft op ons weinig of geen
indruk gemaakt. We konden de brand
direct insluiten. Gebeurt zoiets in de
stad dan heb je veel meer materiaal
nodig. Het is maar goed dat de kleed
kamers op ruime afstand stonden".
HILLEGOM 'LEIDEN Na een
langdurige ziekte is gisteren in het
Diaeonessenhuis overleden d6. J.
Bronsgeest, hervormd predikant
in Hillegom. Ds. Bronsgeest, die in
Leiden werd geboren, werd slechts
vijftig Jaar. Na zijn studie was hij
korte tijd als vicaris werkzaam in
Den Haag. Op 7 september 1957
aanvaardde hij in Hansweert <Z>
de evangeliebediening in de Ned.
Herv. Kerk. In 1963 kwam ds.
Bronsgeest naar Hillegom, waar hij
bevestigd werd door zijn broer, die
toen predikant was in Nieuw Ven
nep. Bij zijn Intrede in de Hille-
gomse gemeente sprak hij over het
tekstwoord "Mijn God zal in al uw
behoeften naar zijn rijkdom voor
zien in Christus Jezus (Phil. 4:19).
In verband met dit overlijden be
staat zondagavond van 7 tot 8 uur
in de Herv. Kerk aan het Kerkplein
te Hillegom gelegenheid tot condo
leren. Maandag om 2 uur werd in
deze kerk een rouwdienst gehouden
waarna de teraardebestelling van 't
stoffelijk overschot plaatsvindt op
de begraafplaats aan de Wllhelmi-
nalaan.
Een overzicht van de ravagehet dak in de kan tine is neergekomen op de smeulende restanten
van wat eens de bar was. (Foto Jan Holvast)
LEIDEN De Brede Vietnam-
beweging Leiden heeft ervoor ge
zorgd dat er een extra lange trein
wordt ingezet naar Utrecht, zodat
alle Leidenaars die morgenmiddag
willen meedemonstreren in de gro
te anti-oorlogsoptocht, een plaatsje
kunnen vinden. De trein vertrekt
om 12.22 uur vanaf het station Lei
den. Voor verdere informatie over
de demonstratie in Utrecht, die om
één uur begint, kunt u de pagina
Binnenland raadplegen.
Het comité Jongeren voor Vietnam
in Amsterdam verkoopt treinkaartjes
tegen gereduceerd tarief voor de tocht
naar en van Utrecht
