vrouwen: 'Is mijn man erbij'
aarwisseling kost ^miljoen
an knal, boei
m en gefluit
Van minuut tot minuut
Nieuwe btw zet
L?
Z Terug naar de hel
van Prinsenbeek
SI
Vi
eiligheid scherper bewaaktgevaar blijft
Ontspoord
tTERDAG 30 DECEMBER 1972
ramp als die van 25 augustus
•gt vele uren lang omgeven te
den door een sfeer van onzeker -
angst. Niet alleen op de
its des onheils, maar ook bij
derden gezinnen in het land.
lat alle doden en gewonden zijn
lentificeerd.
de radionieuwsdienst die vrijdag-
tend om 7 uur heeft bekendge-
kt, dat er bij Prinsenbeek vele
en gewonden zijn gevallen,
de eerste telefoontjes. Van
stige vrouwen die het ergste
en: „Is mijn man erbij?!" Er
echter nog geen namen bekend,
honderden gezinnen verkeren in
élijke angst.
trande chauffeurs proberen
iet nabijgelegen cafeetje „De El-
ar" kontakt op te nemen
„thuis". Henk van Gils (25),
°ur uit Lage Zwaluwe is de
te die opbelt. Maar zijn vrouw
is al de deur uit, onkundig van
ramp, nauwelijks 10 kilometer
haar vandaan. Ze is wel thuis,
>m half elf wordt thuisge-
cht door een Journalist uit Bre-
,Wat benne ge vroeg", zei ik
laasd en meteen flitste het door
mijn hoofd: „Wat ziet hij ver
schrikkelijk wit, hij is vast ontsla
gen". Bij stukjes en beetjes hoort
ze de ware toedracht. „Henk was
heel erg onder de indruk en dat is
iets bijzonders, want hij is normaal
niet gauw van de kaart".
Mevrouw Van Gils is blij dat ze de
nieuwsberichten over de ramp niet
heeft gehoord: „Ik zou me rotge-
schrokken zijn".
Andere kant
Mevrouw Henny Jochem-Van Zet
ten (44) luistert wel naar de radio-
nieuwsdienst. Haar man is die och
tend met zijn NSU 1200 naar Zee-
brugge (België) vertrokken. „De
nieuwslezer had het over een ver
keersongeval op de weg Breda^-
Rotterdam. Dat is de andere kant
uit, dacht ik. Ik heb er verder niet
bij stilgestaan en ben gewoon door
gegaan met mijn huishoudelijke
klusjes".
Maar elektronicus Wim Jochem is
wél één van de betrokkenen.
Ook zijn auto maakt deel uit van
de file verwrongen autowrakken bij
Prinsenbeek. Op advies van de poli
tie blijft hij bij z'n auto en vraagt
omstanders zijn vrouw te bellen.
05.45: Kettingbotsing op RW 16 bij
Prinsenbeek begint: 61 voertuigen
botsen op elkaar in de mist. 13 do
den en 31 gewonden.
06.15: Uit rij kspolitiepersoneel van
Prinsenbeek en omgeving worden
twee „schrijfploegen" van elk vijf
man geformeerd, die met registratie
beginnen.
07.00: Radionieuwsdienst ANP
zendt eerste bericht uit over de
ramp. Dienst Luchtvaart van Rijks
politie wordt gevraagd om vlieg-
tuig-assistentie. RP-201 stijgt op,
later afgelost door RP-202 met
luchtfotograaf W. G. Schermer.
09.00: Eerste rovers gesignaleerd.
10.00: Radionieuwsdienst ANP meldt
uitvoerig over de ramp. Tientallen
telefonische reafctaes.
10.30: Technische recherche vertrekt
naar Breda voor identificatie.
13.55: Schrijfploegen zijn gereed
met administratieve verslaggeving
en situatietekeningen. Identificatie
kan beginnen.
14.57: Majoor K. de Maat, hoofd di
strictsrecherche RP Breda, verzoekt
Berichtencentrum in Driebergen een
radiobericht met telefoonnummer
voor informatie over ramp. Op di-
strictbsureau Breda wordt informa
tiecentrum ingericht.
15.00: Bericht uitgezonden en om
15.30 herhaald.
16.15: Stroom telefonische inlichtin
gen is zo groot dat per radio ook
alarmnummer 4321 voor inlichtingen
beschikbaar wordt gesteld.
17.00: Tussen 17.00 en 20.30 is er
een stroom van telefonische inlich
tingen over mogelijke Slachtoffers.
18.00: Overste H. W. L. van Nijnan-
ten geeft perskonferentie. Dienst
Luchtvaart levert luchtfoto's af in
Breda, die belangrijke bijdrage le
veren voor reconstructie.
22.30: De namen van zeven doden
worden bekendgemaakt; die van
twee Amerikaanse slachtoffers war
den nog niet vrijgegeven, in ver
band met familieomstandigheden.
Vlier doden zijn nog niet geïdentifi
ceerd. In het ziekenhuis blijven 14
gewonden; de anderen konden weer
naar huis.
23.03: Alle MJfcen zijn geïdentifi
ceerd; alle nabestaanden zijn door
rijkspolitie gewaarschuwd.
24.00: Technische Recherche onder
leiding van adjudant G. Schaasberg
staakt haar identificatie-werkzaam
heden.
Op 25 augustus vond op
jRiJksweg 16 - tussen Rotterdam
Breda ter hoogte van Prin
senbeek - de ernstigste ver-
keersramp plaats die ons land
ooit heeft gekend.
keti<~<*botsing var> 61
voertuigen in dichte mist, wer-
<lpn 13 doden en 23 gewonden af
gevoerd.
Materiële schade; tussen de
2 en 15 miljoen gulden.
Tenminste 265 mensen van de
politie. GGD, Brandw?er en
takelwagens waren meer
dan 2.000 uren onafgebroken
in de w*>er om de eerste hulp te
°rlenen.
Vier maanden na deze ontzet
tende ramp brachten wij - in
werking met het rijkspo
litieblad R.P.-magazine - een
aantal helpers van het eerste
uur bijeen, om zich gezamelijk
te bezinnen op een aantal vra
gen die zijn gebleven en die ie
dere automobilist direkt raken.
Want een "Prinsenbeek" kan
zich - vooral in deze donkere en
drukke dagen opnieuw voordoen.
In vijf exclusieve reportages
zullen redders en geredden hun
emoties en ervaringen van die
afgrijselijke 25ste augustus
1972 vertellen.
Wij hopen, samen met de
Rijkspolitie, dat deze reportage
een steentje bijdraagt tot meer
verkeersveiligheid op de weg.
Wanneer fc'—door slechts één
™°nsenleven gespaard zou blij
ven heeft het reeds aan zijn doel
beantwoordt: want wat Is er
kostbaarder dan een mensenle-
Mevrouw Jochem stapt onmiddellijk
in haar eigen VW en rijdt naar
Prinsenbeek, op zoek naar haar
man. „Maar de weg was versperd.
Een bromfietser die de weg ter
plaatse goed kende, loodste mij ten
slotte vla allerlei omweggetjes naar
de plek waar ik moest zijn. Daar
hoorde ik dat de autovan mijn
man weggesleept was en dat hij
naar huis gegaan was.
Op de plaats van de ramp zijn tien
rijkspolitiemannen van de groep Et-
ten-Leur in de chaos bezig een
overzicht te krijgen. Opper J. A.
Aarts, postcommandant te Prinsen
beek, heeft twee zogenaamde
schrijfploegen van elk vijf man ge
formeerd, met de opdracht alle ge
gevens te registreren, situatieteke
ningen te maken en de identificatie
voor te bereiden.
„WiJ zyn de zaak systematisch
gaan bekijken", vertelt wachtmees
ter H. J. A. Muskens, „stuk voor
stuk hebben we alles afgewerkt, te
keningen gemaakt, kentekens opge
schreven, goederen in ontvangst ge
nomen, enz.". Muskens laat bij de
gemeente vuilniszakken halen, om
daarin alles wat bij elk der slacht
offers gevonden wordt, te vergaren.
Zodra de vroege radio-uitzendingen
het onheilsnieuws hebben verbreid,
komen er mensen uit de omgeving
naar de plaats van de ramp, meest
al om te helpen maar niet ieder is
van goede bedoelingen bezield. Dat
blijkt als luitenant B. A. Lutken
gewaarschuwd wordt, dat er ver
moedelijke rovers zijn gesignaleerd.
Luitenant Lutken: „Om 9 uur kreeg
ik de eerste melding, dat er mensen
bezig waren te neuzen in bezittin
gen van anderen. Het is niet be
wijsbaar, maar ik heb wel begrepen
dat er het één en ander is wegge
haald. Daar héb ik toezicht laten
uitoefenen, maar dat betekent dat
Je mensen onttrekt aan de hulpver
lening. Daarom heb ik meteen aan
rijkswaterstaat gevraagd om gewoon
langs de route te gaan rijden en
de weilanden af te zoeken en alle
materiaal wat ze tegenkwamen, op
te laden. Gewoon om het publiek
het stelen onmogelijk te maken.
Dat is natuurlijk maar een kleine
categorie; overwegend is het publiek
erg behulpzaam geweest".
Rampenkoffers
Terwijl de slachtoffers geborgen
worden, zijn Porsches van de Rijks
politie onderweg om twee sets zoge
naamde rampenkoffers op te halen.
(Ons land is drie van zulke sets
rijk, die elk vier koffers bevatten
en op drie plaatsen beschikbaar
worden gehouden: bij de Algemene
Verkeersdienst in Driebergen, op
Schiphol en in Amsterdam) Acht
rampenkoffers zijn reeds naar de
ramp getransporteerd, als de Tech
nische Recherche uit Den Bosch
met de identificatie begint.
Adjudant G. Schaasberg, hoofd van
deze dienst, is zeer tevreden over
het voorbereidende werk van de
plaatselijke politiemensen: „Vooral
bij zo'n gecompliceerd ongeval zijn
wij afhankelijk van het voorberei
dende werk. Dat is goed uitgevoerd.
Wij hadden onze slachtoffers nooit
zo snel kunnen identificeren, als de
mensen die het eerst ter plaatse
waren, niet zo akkuraat opgetreden
waren. Ze hebben de zaak grondig
vastgelegd, zodat wij van de techni
sche recherche er veel steun aan
hadden".
Inmiddels staan de telefoons in
Breda roodgloeiend. Angstige vrou
wen stamelen huilend, dat haar
man ook langs Rijksweg 16 zou rij
denMen durft bijna de naam
niet te noemen, uit angst dat de
vrees bewaarheid wordt. De meeste
opbellers kunnen worden gerustge
steld. Sommigen helaas niet...
's Avonds tegen half elf zijn negen
van de dertien doden geïdentifi
Op de -plaats van de ramp een onbeschrijfelijke chaos.
ceerd. Slechts zeven namen worden
bekendgemaakt, omdat de in Neder
land verblijvende familieleden van
de Amerikaan Alfred Evart (54) en
zijn 19-jarige, blonde dochter Liset-
te nog niet gewaarschuwd in«rf~
worden. Een half uur 1 "u*ln"1
namen van alle 13 ^'c ziJn de
kend. Voor ico slachtoffers be-
lijke taala'Je rijkspolitie de moei
de vreselijke bood
schap te gaan brengen bij de nabe
staanden.
Omstreeks half twee die pacht is
adjudant Schaasberg 6
Hil m'* Vweer thuis.
*£ciïen*t zien een stevige borrel
In voor hij, moe en met een hoofd
vol indrukken, probeert in slaap te
komen.
Volgende aflevering: Hoe verwerk Je
die nachtmerrie?
AS
IN HAAG Het eerste slachtoffer is er al: in Den
zal een 24-jarige jongeman de oudejaarsavorj
:1 pijn moeten vieren. Hij heeft verse wondertgen id met
gezicht en mist een vingertopje. Hijgg^P aan borst,
vuurwerk maken, rommelde met fo§£e,.-noest zonodig
&t<h en buskruit en
voorscia*
^aaf öiriften opvolgt achter-
laf5-ts gestrekte arm, afgewend ge-
terugstappen, zacht vuur; het
uiteinde van een sigaar of zo
hoeft geen gevaar te vrezen".
vra« cnhot Hat Nederlandse vuurwerkindustrie,
„,Lr\f^r*aande die bestaat uit twee grote en een
twintig milloen,
.i gulden is aan-
&>or de feestvierders die
°7e! luiden der klokken en het
de boten te middernacht
enoeg hebben.
is, voetzoekers, mitrailleurban-
DE
ruwt%-
he a<J
m!
tg exulodeerde het zooitje: de
i-goochelaar kwam er nog met
:elijk lichte wonden vanaf,
rwisseling van '72'73 wordt
;en knallend en fluiteiffl
•en. Er is aan vuurweriövetfd
verkocht dan in sty
kleine fabriek (respectievelijk in
Leiden, Leeuwarden en Oosterwol-
de) leeft bij de gratie van Oud
Nieuw
China
De vaderlandse markt kan echter
sterretjes, zevenklappers, don- bij lange na niet door die Neder-
ssen. vuurpijlen, gillende keu- landse industrie bediend worden,
leiden en nog vele andere flui- Ook' dit Jaar is daarom de import
knallers zijn de afgelopen uit de Chinese Volksrepubliek en
in grote partijen over de Hong Kong-China weer sterk toege-
lank gegaan. Er zijn mensen, nomen.
voor tweehonderd gulden of Het geïmporteerde Chinese vuur-
van het zogenaamde „klein werk de grootste importeurs zijn
jwerk" kochten. de fabrieken in Leiden en Leeuwax-
pilling? Gevaar? den, die wel móesten om de greep
heer A. Hoekstein, directielid op de markt niet te verliezen
de grootste vuurwerkfabriek, de heeft nu een aandeel van driekwart
onderneming Kat; zegt over in het assortiment van de feestarti
kelenwinkels.
„Het Chinese vuurwerk voldoet vol
komen aan de Nederlandse veilig
heidseisen", verzekert men ons bij
Kat-Leiden, „maar het Nederlandse
tnrs. •- srsszsezsfs.
ïerspilling
39®' -lijke van zo'n feest willen on-
ïepen met vuurwerk, mag Je
verwachten dat ze krenterig
A lad
ifver ff*- J
ie
nee we bi Jhet hoofdstuk ge-
zijn. De heer Hoekstein: „Je
le mensen de kóst moeten ge-
die zelf vuurwerk willen ma-
zonder behoorlijke kennis van
de
fluitsirenes hebben we geen concur
rentie."
Nog eens over die veiligheid. In
Muiden ging zeer onlangs een hele met on< bedrljt dezel(de
De heer1 Hoekstein: ,iLet wel: d. XTanÏÏ "SST
Nederlandse vuurwerkindustrie ongevauenwei,
werkt met zwart buskruit, dat is Strenger
•fr BREUKELEN De „witkar", die deze zomer zijn diensten verrichtte op de Floriade, heeft een
nieuwe eigenaresse gekregen: het is de actrice Elly van Stekelenburg, die het voertuigje gaat ge
bruiken voor de ritjes van haar huis aan de Vecht naar het station. Direct na de overdracht maakte
de actrice met haar hond „Vosje" een proefrit.
eiligheid van het vuurwerk, dat
In de winkel koopt, is optl-
i aldus de Leidse vuurwerkfa-
ot. „De slechte publiciteit, die
feeds weer komt. is een gevolg
bet baldadig gebruik. Wie de
een mengsel van salpeter, houtskool
en zwavel. Als er bij ons in de fa
briek een explosie zou zijn, heb Je
een grote steekvlam en wat gebro
ken ruiten.
In Muiden echter werkt
nitroglycerine, dat is voor zwaar en
gemeen gebruik. Daarmee kun Je
een gebouw met de grond gelijkma
ken. Trouwens, dat is gebleken".
En: „Wat dat gevaar aangaat: wij
Veilig knallen en gillen dus op
de Jaarsavond. Toch begint voor
aantal mensen het Jaar 1973 met
lichte of zware verwondingen. Bal
politieverordeningen, die het ontste
ken van vuurwerk betreffen, zullen
deze keer nog strenger worden toe
gepast dan voorheen, zo is aange
kondigd.
Niet dat het wat helpen zal; men
kan met evenveel succes pogen om
in Holland de oliebol af te schaf- de laatste elf wagons
fen.
UTRECHT (ANP) Door nog
onbekende oorzaak zijn vanmorgen
tussen Dordrecht en Lage Zwaluwe
met dadig gébruik, zo verschoont zich de In Rotterdam is aan de hoeveelheid
r en vuurwerkindustrie bij voorbaat.
rentreln ontspoord. De beide sporen
zijn over een afstand van een kilo
vuurwerk, die de burger op oude- meter ernstig beschadigd. Het zal ge-
De algemene Vereniging ter Voor- Jaar in bezit mag hebben een limiet ruime tijd vergen voor het treinver-
komlng van Blindheid blijft echter gesteld. Het mag maximaal twee keer kan worden hervat. De spoor-
kilo zijn. jfÈm IM f
Per persoon.
(Vervolg pag. 1)
DEN HAAG— De verhoging van
het algemene BTW-tarief stelt de
winkeliers voor grote problemen,
vooral nu de nieuwe tariefstelling
pas in een laat stadium definitief is
geworden.
De heer I. Cohen, adjunct-sècreta-
ris van het hoofdbedrijfschap Detail
handel: „Vooral in de levensmidde
lenbranche ligt het moeilijk. Het
gaat om een veelheid van artikelen
met soms een betrekkelijk geringe
prijs, zodat de BTW-verhoging op
minder dan een cent uitkomt. Voor
de winkeliers is het vaak moeilijk
om te bepalen wat zij gaan doen,
vooral ook gezien de psychologische
werking van prijsverhogingen".
Twee systemen
De middenstanders hebben bij de
ze BTW-verhoging de keuze uit twee
systemen om de prijzen aan te pas
sen. Zij mogen in een betrekkelijk
korte periode voor 1 Januari (bedoeld
is de periode tussen de kerst en de
Jaarwisseling) al met nieuwe prijzen
komen. Daarvoor is dispensatie ge
geven van de lopende prijsmaatregel.
Ook kunnen zij in Januari de
BTW-verhoging apart in rekening
brengen voor de artikelen, die onder
het verhoogde algemene tarief val
len. Deze artikelen moeten dan wèl
op een aparte kassabon worden ver
meld. Ook moet dit systeem in de
etalage worden aangekondigd. Cohen
meent dat dit laatste systeem wei
nig aantrekkelijk is. Hij heeft trou
wens de indruk dat een aantal win
keliers gezien alle moeilijkheden
rond de BTW-verhoging als gevolg
van de korte aanlooptijd enig verlies
voor eigen rekening zal nemen.
Een van de grote winkelbedrijven,
Vroom en Dreesmann, past het
systeem van twee prijzen toe: op de
etiketten is al enige tijd de oude en
de nieuwe prijs vermeld. Voor de
consument is dat zeer verhelderend.
Afgewacht moet worden wat de psy
chologische werking van dit systeem
is. Deense ondernemers hebben er
niet zulke gunstige ervaringen mee
opgedaan.
En natuurlijk zijn er ook twistpun
ten. Zo wordt het als een grove on
billijkheid ervaren dat frites en som
mige Indische gerechten, afgehaald
bij snackbar of restaurant, onder
het tot 16 prorent verhoogde alge
mene tarief vallen, terwijl bij het
nuttigen van dezelfde gerechten in
een restaurant het lage tarief van
vier procent van toepassing is.
Hoe de prijzen zich het komende
Jaar zullen ontwikkelen is moeilijk
exact aan te geven. Dit Jaar is het
leven zo'n acht procent duurder ge
worden. De consumentenorganisaties
vrezen dat niettegenstaande de
prijsmaatregel ook in 1973 het le
ven zo'n zeven tot acht procent
duurder zal worden. Op grond van
het centraal loon- en prijsakkoord
moet de prijsstijging echter zo dicht
mogelijk bij de 5,75 procent blijven.
Protest in
kerken tegen
bombardementen
op Vietnam
UTRECHT In veel Nederland
se kerken liggen morgen handteke
ningenlijsten tegen de oorlog in
Vietnam en de Amerikaanse bom
bardementen. De Raad van Ker
ken heeft daarom gevraagd en wil
de lijsten na de Jaarwisseling aanbie
den aan de Amerikaanse ambassa
deur in Den Haag. Het moderamen
van de hervormde synode heeft de
predikanten en kerkeraden ge
vraagd ook handtekeningenlijsten
klaar te leggen.
Kardinaal Alfrink heeft als voorzit
ter van de internationale Pax Chris-
ti-beweging president Nixon een tele
gram gezonden met de volgende in
houd: "Zeer onder de indruk van t
afschuwelijke en onmenselijke mili
taire geweld", aldus de kardinaal,
"betuig ik mijn verbondenheid met
het geteisterde volk van Vietnam en
vraag dringend onmiddellijk een eind
te maken aan de bombardementen".
Anti-protest
Een In Wassenaar wonende Ame
rikaan heeft van de toren van de
Amerikaanse kerk aa n de Theo
Mann -Bouwmeesterlaan in Den Haa<
een Noordvietnamese vlag verwijderd
en een lappenpop, die president
Nixon moest voorstellen. HIJ waar
schuwde daarna de politie die de pro
testartikelen meenam naar het bu-
De Amsterdammer Max Lewln
heeft verklaard dat hij bij de offi
cier van Justitie in Amsterdam een
klacht heeft gedeponeerd tegen Ju
les de Corte. Deze zou gisteravond
in een radioprogramma hebben op
geroepen de ambassadeur van de
Verenigde Staten in ons land te ont
voeren om kracht bij te zetten aan
de protesten tegen de bombarde
menten op Noord-Vietnam.
