"Kerkdiensten
middelpunt"
"Alleen een behangetje
dat lukt niet meer
gaan gastvrij open en vraag waarom.
Ik had graag nog een nieuw behan
getje gehad vóór kerst. Maar 't zilt
er niet in. Sinterklaas was 'n dure
alle zes 'n groot stuk en toen was
ik meer dan driehonderd gulden
kwijt en je wilt met kerst toch
ook iets op tafel zetten. Maar dat
behang zit me dwars. Kijk, daar
heeft die kleine ze wijst op een
brutaal blondje van nog geen drie
een balpen geprobeerd. Een klap
voor d'r kont natuurlijk, maar daar
io Je behang niet mee gered. Trou
wens, ik wacht eerst tot ik iets van
de gemeente hoor over het plafond.
Dat is helemaal gescheurd.
Door
Hans Melkert
Foto's
Jan Holvast
Een flard van een gesprek achter
één van die gastvrije deuren in de
Haver- en Gortbuurt. Mevr. P.
Lardé-Binnendijk (30) is aan het
woord en daarmee kan ze goed
overweg. Met haar man en zes kin
deren woont ze in een z.g. hekjes-
huis in de Derde Haverstraat. Hek
jeshuizen zijn huizen van de ge
meente en lang niet de slechtste in
de buurt.
Ze zijn klein, dat wel. Gebouwd in
een tijd, dat gezinnen genoegen na
rren mét een zolder om met zijn
allen op te slapen. Genoegen moes
ten nemen, net als nu trouwens,
want ook de zes Jonge Lardé's sla
pen op zolder. Met hulp heeft vader
W. J. Lardé (41) er twee kamers
van gemaakt: één voor de meisjes
van 15 en 2 en één voor de vier
Jongens er tussenin. De scheidings
wand verdeelt ook het raam in
tweeën. Het is krap, maar knus.
Nel en Wim, de ouders, slapen be
neden in de huiskamer van vier bij
vier. Als ze naar bed gaan, moet de
tafel opzij en het bed worden uit
geklapt. Aan de ene kant van de
kamer de trap naar boven en een
kast, aan de andere kant een keu
kentje. De keukentjes zijn hier zo
klein, dat de wasmachines op het
plaatsje staan, aan de straat.
Bij de gashaard, gezellig brandend
tegen de zelf betegelde schoorsteen,
ligt een hond. Danny is een vrien
delijk beest, zoals alle honden in
deze wijk. De mensen zijn er vrien
delijk en dus ook de huisdieren. Op
de tafel staan bloemen. Het is ge
zellig bij de Lardé's.
Met kerst nog gezelliger, weet moe
der Nel. Ze heeft de kerstboom al
besteld. Wim somt de problemen
op: "Kerstboom in de hoek van de
televisie, televisie in de slaaphoek
's avonds opzij dus salontafel
eruit en grote tafel in het midden".
Dat laatste moet wel, want er wor
den met kerst spelletjes gedaan. Nel
somt op: "Sjoelen, dammen, Joke
ren, alles kunnen de kinderen'.
Ze is trots op haar zestal. "Eten
kunnen ze ook. Tweeëneenhalf
brood per dag is maar net genoeg.
En kijk eens naar de pan aardap
pels. Met kerst doe ik iets extra's,
ook op tafel. Niet alleen takjes aan
de muur, niet alleen ballen in de
kerstboom hoor. Geen zesendertig
rollades natuurlijk, maar toch iets
lekkers".
Het gezin kost veel geld. Het ls
passen en meten met het salaris,
dat Wim als suppoost in het Leger
museum verdient, de uitkering van
de WAO en de kinderbijslag (Nel:
"De mensen zeggen altijd: Jij krijgt
en hoop kinderbijslag, maar kijk
alleen eens wat kleren voor de Jon
gens kosten"). Toch hebben ze het
beter dan twee Jaar geleden. Toen
kwam Wim, die acht jaar goed ver
diende in de havens "Ik kwam
met tweehonderd gulden naar huis"
zonder werk. Het gezin moest le
ven van een percentage van het
laatste loon en dat was niet zo
hoog.
„Ik moest rondkomen van even vijf
honderd gulden in de maand. Ik
ben gaan werken, eerst overdag, la
ter 's avonds van zes tot negen. Ik
heb werken geleerd vroeger, in de
huishouding en in het ziekenhuis.
Maar naast mijn eigen huis en ge
zin ging het niet lang. Ik kon het
niet volhouden."
Wim werd ziek, onderging een
maagoperatie en werd arbeidsonge
schikt. "Ik zat thuis, maar dat zin-
de me helemaal niet. Je doet niks
meer en Je ziet alles thuis. Dat
gaat niet goed. Ik ben blij met
mijn baantje in het museum. Het is
niet zwaar alleen maar kijken
en ik doe het graag".
Ze hebben één voordeel, de Lardé's,
een lage huur. Nog geen f25 in de
maand. Ze zouden wel meer willen
verwonen, maar ze willen niet weg
uit de buurt. Ze hopen erop, i
op een gegeven moment twetVe
jeshuizen kunnen huren. "Dan
ben we de ruimte. Dan ga ik t
met verven en opknappen. 1 oge
al wat afgeverfd, eerst in de
straat, waar ik alle rotte plekqjk
het huis met verf bedekte,
hier", vertelt de vrouw des hulzejoi
Waarom willen ze hier nietw
kunnen het moeilijk onder w
brengen. Wim woont hier
zijn zesde en Nel sinds haar
lijk. Ze kennen alles en iedj^
De kinderen zijn er vrij om t
len. Dat zijn ongeveer de I
denen. Daarom zijn ze er
dat de buurt blijft bestaan.
Een ster voor het kleine i__
het petiterige huis wijst erop a
het kerstmis wordt. Drie ge ineP
dagen, waarop ze geen voet I
de deur zullen zetten. Ken
huiselijk feest. Nel's levendig
lachen bij voorbaat. Ze kan if
ti a's doen, want de helft vs
vakantiegeld is met kerst
keerd. De andere helft komt
vakantie.
den
Die brengen ze ook door
buurt. Een dagje uit; nf
meestal, daar blijft het bij. Dj
van het geld is gewoon nodig
andere dingen
„En dan, ik ga niet in
hok zitten. Als ik op vakanA g
wil ik in een hotel en heft
worden verzorgd. Anders blijf
in mijn eigen kippenhok
Nel lacht om haar eigen vo|0''
Lachen zal ze nooit verleren.
Verschillend
kerstfeest
vieren
Décor een waslijn met wat luiers. Iemand fluit heel toe
passelijk een stuk jeugdsentiment weg: Little man, you had
a bussy day (kleine man, je had een drukke dag). Die witte
luiers steken af tegen de grauwe stenen van de huizen in
het birmenstadswijkje, dat bijna veertig jaar geleden al ten
dode werd opgeschreven. Maar in de kleine huizen wordt
nog steeds geleefd, worden spruitjes schoon gemaakt, wordt
liefgehad. En in de smalle straatjes spelen de gevolgjes
van dat laatste. Trottoirs zijn er niet, hier en daar een stuk
stoep. Gelukkig zijn flinke stukken straat met paaltjes af
gesloten en hier is het knikkeren uit Gerard Cox' 1948
weer het belangrijkst geworden. De auto's veelal de
auto's van een ander, die in de buurt moet zijn zijn te
ruggedrongen. De wijk blijft morsig door de vele pakhuis-
jes. Eindelijk wordt er iets aan gedaan, eindelijk is het be
sluit gevallen, dat de Haver- en Gortbuurt tussen Leven-
daal en Plantsoen in Leiden een woonwijk blijft en niet
onder het bulldozergeweld moet vallen. De bewoners zijn
er blij mee, want ze zijn aan hun wijk gehecht. Stap maar
eens een willekeurige deur binnen de meeste staan of
LEIDS GEZIN: GEZELLIG SPELLETJES IN HVIS(JE)
Geruisloos verdwijnt de
bijbel van de vergadertafel in de
SGP-fracr.iek.amer en verontschul
digt tweede kamerlid C. N. van Dis
Jr. zich met de woorden: "Ik heb
niet zo heel erg veel tijd want in
deze periode, dat een nieuw kabinet
aan de orde is. is er ontzettend veel
werk te doen". Om dit aan te tonen
draait hij zich een halve slag om
er- wijst op een bureau, dat vol pa
perassen ligt. Een zwart koffertje,
dat op de punt van hetzelfde bu
reau staat, zit eveneens stampvol
papieren.
Zonde
Door
Jan Wester laken
Foto
Wim Dijkman
Zonder dralen antwoordt Alphenaar
Van Dis op de vraag hoe hij Kerst-
ruis gaat vieren: "Heel eenvoudig
met als middelpunt het bijwonen
van diverse kerkdiensten. We heb
ben een zeer drukke tijd (verkiezin
gen) achter de rug. De kerstdagen
kunnen mooi worden benut om de
lichamelijke- en geestelijke krach
ten weer aan te vullen. Van het ge
zinsleven komt meestal niet zo heel
veel terecht, omdat er 's avonds
nogal het één en ander te doen
is. Kerst betekent voor mij beslist
geen uitgaansfeest. Thuis staat een
harmonium en daarvan zullen we
deze dagen veel gebruik maken".
Als u rustig in een luie stoel zit,
denkt u dan ook wel eens aan die
arme sloebers, die nauwelijks een
normaal bestaan kunnen leiden?
„Vanzelfsprekend denk ik daaraan",
zegt Van Dis. 'De kerken doen daar
ook het nodige aan. Maar als ik de
gelegenheid zou hebben, zou ik
rechtstreeks de hand reiken. Meest
al heb ik daarvoor geen tijd, daar
om steun ik instanties, die veel voor
deze mensen doen, indirect".
Hebt u nooit overwogen om tijdens
de kerstdagen zo iemand bij u in
huis te halen?
Van Dis haalt de bril van zijn
neus, zoekt naarstig naar een zak
doek begint driftig te poetsen en
denkt intussen duidelijk na welk
antwoord hij zal geven. Deze vraag
"overvalt" hem en zeer behoedzaam
probeert hij zijn zinnen te formule
ren: "In het verleden heb ik wel
eens een verzoek van een voogdij -
vereniging gehad, die vroeg een
kind bij mij te mogen onderbren
gen. Daar ben ik niet tegen maar
ik zou me heel weinig met de Jon
gen of het meisje kunnen bezighou
den vanwege de drukke werkkring.
Alles zou dus op de schouders van
mijn vrouw terechtkomen. We heb
ben een groot gezin (zeven kinde
ren), die met de kerst allemaal
thuis zijn. Eerlijk gezegd heb ik
hierbij verder nooit stilgestaan".
Kunt u de politiek tijdens de feest
dagen naast u neerleggen?
"Ik geloof niet, dat me dit helemaal
zal lukken", lacht hij. "Met een
land in nood ben Je altijd wel be
zig. Ik zal deze situatie echter nooit
los zien van het evangelie. Het zal
een soort mediteren zijn, waarbij ik
hoop, dat de mensen, die recht
streeks bij de vorming van een
nieuw kabinet betrokker zijn, vee)
wijsheid van „boven" krijgen. Alles
moet in het werk worden gesteld
om een regering te krijgen waarmee
te werken valt. Een land zonder
kabinet wordt een bende".
Scherp valt hij uit: "Ik hoop niet
dat we een socialistische regering
krijgen. De richting van de Tien
Geboden zie ik niet gewaarborgd in
het socialisme. Men wil duidelijk de
kant van het neo-marxisme op.
Wanneer dit zou doorgaan, zitten
we in een chaos. Er zal een zeer
sterke man aan het bewind moeten
nemen. Voor mij is het een onjuiste
zaak als we van 'defensie" gaan
afknabbelen en van dit geld andere
komen om het roer in handen te
zaken opknappen".
Roe moet volgens u de weg naar
een betere samenleving worden ge
vonden?
"Allemaal zijn we van dezelfde lap
gescheurd", vervolgt Van Dis. 'Er
kan niet worden gesteld, dat de één
beter is dan de ander. Iedereen
staat op hetzelfde grondvlak. En
dat kan best tot een goed gesprek
leiden. We kunnen wel maatschap
pijkritiek hebben, maar de fout van
de mens is, dat hij egoïst is. Als we
rreer oog voor de ander zouden
hebben, krijg Je een aanzet tot een
betere samenleving. Dit zal echt
niet tot polarisatie leiden".
Hebt u een „boodschap" voor de
mensen?
Geen moment denkt Van Dis na en
zegt tenslotte: "Wanneer ons volk
weer teruggaat naar de bronnen van
de bijbel en komt tot erkennen, dat
hij van God is afgeweken, dan is er
verwachting. Wie Hem verlaat heeft
smart op smart te vrezen". Vrede op
aarde is een zaak, die niet betrek
king heeft op een uiterlijke
vrede maar van vrede met God, die
alle verstand te boven gaat".
Alphens kamerlid Van Dis jr.geestelijke
en lichamelijke krachten aanvullen
