WAS GELUK HEEL GEWOON
fT De
Kerstboom brandt ^$3
bij Ruteck's!
Lekker kluiven
op feiten en
gebeurtenissen
rond kerst '47
"*5
IUNCHROQM
STATIONSWEG 11-17
U3DEN
CASINO: "Mrs Minirlver", met
Greer Garson.
GREENWAY (Voorschoten)"De
witte klippen van Dover" met Irene
Dunn.
De sport in de kerstweek van 1947.
Uitslagen eerste klasse district I (al
lemaal propere voetbalamateurs)
AJax't Gooi 42, Neptunus-—
Haarlem 0—4. RFC—De Volewije-
kers 1—2, Xerxes—HDVS 2—2, VSV
Zeeburgia 2—2. District II: DFC
ADO 23, DOSStormvogels 3
3, Feijenoord—Blauw-Wit 2—0,
DWSSparta 2—2, EDO—DHC 2—
uvs
UVS speelt in de tweede klasse B
(staat vierde van onderen) en ver
liest met 20 van het Haagse
Quick. UVS krijgt klop, aldus net
verslag "want er werden kansen ge
mist die eigenlijk niet gemist had
den mogen worden. Ook werd voor
doel oneindig lang gecombi
neerdVerder speelde UVS goed
voetbal en het veldoverwicht was
vooral voor rust beduidend. De zege
lag toen voor het grijpenSloos
en Verhoogt gaven afgemeten voor
zetten. maar de beide Wolffen wis
ten van de kansen geen gebruik te
maken".
Ach, UVS, wat is er toch verdraaid
weinig veranderd in die 25 jaar
ASC (met invallers voor Stol en De
Troye) verslaat in de derde klasse
Woerden met 2—0. "Verheugend
na de vele nederlagen van de laat
ste tijd". Een der doelpunten komt
van de voet van Rietbergen "met
een tactisch boogballetje". Keeper
Ladan en Van Berge Henegouweö
houden in de verdediging als leeu
wen stand.
I.ugdunum zegeviert met 21 over
Lisse. Teeuwen moest het veld met
spierkramp verlaten. Verhoeven en
Commer scoren voor de Kikkers.
Roodenburg speelt 3—3 tegen
staartclub Florissant na bij rust
tiog met 30 te hebben achterge
staan. Chouffour en Van Dorp (2jt)
treffen doel voor de Leidse ploeg.
Het elftal van de Oud-Internatio
nals, dat op Nieuwjaarsdag traditie
getrouw tegen HFC uitkomt, wordt
een dag voor kerst bekendgemaakt.
Doel: Leo Halle (Go Ahead). Ach
ter: Pienter (Be Quick) en Calden-
hove (DWS). midden: Bas Paauwe
(Feijenoord). Pelikaan (Longai,
Stijger (Volewijckers). Voor: Wels
(Unitas). Vente Neptunus i. Roozen
en Kick Smit (Haarlem), Van Gel
der (VUC). Even attentie, waarde
sportmakkers. er wordt nog gevoet
bald met vijf man in de voorhoede.
En geen man minder
Kerstmis-1947, een momentopname
van een heel moeilijke tijd. Het
Jaar ook, waarin Johan Cruijff 's
geboren, maar daar hebben we dan
nog geen benul van.
Nog maar net achter ons ligt de
krater die vijf oorlogsjaren in de
vaderlandse gezapigheid heeft gesla
gen. Voor ons uit strekt zich een on
heilspellende toekomst, met het vrij
wel zekere' verlies van Indië. Van
groot rijk gaan we een onbetekenend
vlekje op de wereldkaart worden.
Voor de vele moraliserende onder
wijzers die dit land bezit, zijn het
ontgoochelende tijden.
In afwachting van de ondergang
gaat de Kerkcraad der Gereformer-
de Kerk in Den Helder kort voor
Kerstmis1947 al vast maar uit alle
macht op de rem staan. De raad
bepaalt dat "het lidmaatschap van
verenigingen waarbij uitvoeringen
met bals eindigen niet ln overeen
stemming is met de Gereformeerde
levenshouding". Dit land heeft
godlof het belang van het kleine
nimmer uit het oog verloren.
Laten we eindigen met de laatste
regels van het Woord van Bezin
ning uit het kerstnummer van het
L.D. van 25 Jaar terug:
"God wil ons allen waarlijk kerst
feest doen vieren in eeD godverge
ten wereld"
Het geldt nog altijd.
ia: geen milieuvervuiling,
klein beetje auto's op
kunt nog heen en weer
d>e Br eestraat, het gezin
's avonds gezellig rond
de kinderen luisteren zelfs
Vader, als katholiek stem
kopzorg op de KVP want
Gaay Fortman loopt dan
teren, resultaatvoetbal is
het
kwar-
l
ld Paauw
ening:
lenkamp
Uns 1
eik te
Ellin
tere( Eert
ti ie zag de werkelijkheid er
iHJk uit? Lang niet zo aar-
i hele hoop artikelen zijn
bon, zodat de kerst heel
aoet worden gevierd. In het
tehoekje van het Leidsch
staat neerslachtig: "De
Ie is dermate ongunstig
voorgenomen herstel van
a rantsoen voorlopig moet
uitgesteld". De regering
arts: "in verband met de
ftJke beperking van het
1 srbruik is het niet mogelijk
ferbod voor personenauto's
J. teg op te heffen". En de
J" Acteur van het L.D. loopt
iQfg,w hart de kerst binnen, ge-
'In hoofdartikel: "Kerstmis
'a het vrede-op-aarde ver-
elkaar slecht. Neem om te
Indonesië, waar onze Jon-
schietschijf dienen voor
opgezweepte benden, die
naar enig gezag, laat
ïen schijngezag als dat
Zie naar India en Pa-
-adjlwaar tussen Hindoes en
t oo« !edanen> waar Joden en
a dagelijks aanslagen wor-
^kegd en waar erger voor de
staat, naar Indo-Chi-
ga [ede op aarde
[6egi üs XII. naar wie dan nog
hand aan de oorschelp
duisterd, zendt met Kerst-
nieuwe encycliek de wereld
i hij schrijft: "De nood
Iers wordt vergroot en met
rekening gebruikt" Hij be
ft: "De oorzaak van alle
kt de laatste tijd over ons
®en, is dat men zich van
of van Jezus Christus heeft
1".
Nee het gaat dan niet zo
ïdiend wordt er ook ver-
seinig Een dag voor Kerst-
ten B en W. ln Alkemade
:t-en op naar de betrekking
atmaker bij de dienst van
werken. 'Het loon be
er gehuwden maximum
ter week, voor ongehuwden
Weet Je dat óók nog oudje?
taeke
;erig
itleke beeld is in 1947 heel Mijnen
telijkei dan nu. Tenminste
zo, want dat 'igt gewoon
kullekoekerigfc informatie
SJpelt Er is nog geen tv en
waarop de radio de poli-
dualiteit begeleidt, is treurig,
om het maar heel mild te zeggen.
En de kranten zijn veel te dun
(papier wordt maar met mondjes
maat gegeven) om meer dan het
routine-nieuws te geven.
Het gezag leeft nog op grote voet,
dat wèl. Drees en Vorrink, dat is de
PvdA (Pelle Mug zou toen waar
schijnlijk al bij de deur geweigerd
zijn door Evert Vermeer). Schouten
beheerst de ARP, Tilanus hoeft de
vinger maar te heffen en de CHU
is stil, Romme regeert over de KVP
als een leeuw over een stel welpen.
En Oud en Stikker zijn Juist in de
kerstweek bezig de WD in elkaar
te spijkeren. Keurige heren, zou Je
zo zeggen. Maar dat beeld verlaat
je gauw als je de dan woedende In
donesische kwestie onder het ver
grootglas legt. Een zaak trouwens,
waar iedereen in dit land zijn ten
gels naar uitsteekt, want wij zijn
gelukkig een volk van bemoeials.
Wat staat er nu in de kerstweek
van 1947 in de krant over Indië,
zoals het dan nog heet. Heel wat.
Het drama is in volle gang. De eer
ste politionele actie (een raar woord
voor doodgewoon oorlog) zit er al op.
Premier Beel waarschuwt op 23 de
cember 1947 de Republiek (Soekar-
no, Hatta e.a.) voor de laatste
maal. Ze moeten nu eens netjes
hun mond houden en luisteren naar
wat hun gezegd wordt. Voor hun
eigen bestwil.
Het L.D. schrijft in een hoofdarti
kel zeer gebelgd dat het kabinet
"nu al anderhalf Jaar ziende blind
en horende doof is" en dat het nou
maar eens uit moet zijn met de
grootheidswaan van de Republiek,
want die eist de hegemonie op" in
het toekomstige verband van de
Verenigde Staten van Indonesië"
Om te besluiten met deze klaroen
stoot: "Met of zonder Republiek, de
Verenigde Staten van Indonesië
zullen binnenkort worden verwezen
lijkt en geen Veiligheidsraad zal dan
nog kunnen scheiden hetgeen histo
risch vergroeid is". Ach, Ja
Vrijwel, terzelf dertij d zegt prof.
Kraemers in Oud-Poelgeest: "De
tegenstelling DjokJa—Batavia (In
donesiëNederlands gezag) is het
bewijs van onmacht in het mense
lijk machtsvertoon omdat Bethle
hem niet in het midden staat".
Mr. De Wilde (ARP) heeft in het
Witte Huis bij wijze van spreken de
mitrailleur al weer in de hand:
"We hadden naar DjokJa moeten
oprukken om het broeinest daar uit
tc roeien".
Hadji Agoed Salim, Indonesië's
grand old man, zegt in die dolle di
plomatentaal die ons allen nog eens
het leven zal kosten: "Het kan in
de komende dagen vriezen of
dooien. Indien het vriest zal het
kraken en als het dooit zullen bin
nenkort de bloemen zichtbaar wor
den". Luitenant-admiraal Helfrich
spreekt tot het Nationaal Jongeren
Verbond: "Opnieuw prediken som
mige paedagogen en intellectuelen
"Indië los van Holland" en dat die
leus ons verarmde land tot een
bankroet brengt en het volk hier en
ginds tot de bedelstaf brengt, ziet
men blijkbaar niet in. Weer dreigt
een weerbaarheidsverwaarlozing
De communisten streven er naar
ons volk tot slaven te maken.
Streeft gij naar paraatheid en
weerbaarheid".
Maar nu genoeg over de politiek.
De krant meldt verder dat de MiJ-
nenopruimingsdienst van de Ko
ninklijke Marine (MOD) "die sinds
1945 in de voormalige Zeevaart
school in Leiden zijn zetel had, zijn
gevaarlijke werk vrijwel heeft vol
tooid. In totaal zijn in 2% Jaar
meer dan 600.000 explosieven opge
ruimd. Op het strand werden er
van de 8.000 gelegde strandmijnen
er 6900 gevonden en opgeruimd. De
MOD had 900 man in dienst.
Twaalf kwamen in die 2% Jaar om
het leven bij de gevaarlijke werk
zaamheden, percentagegewijs het
laagste in Europa. De meeste onge
lukken gebeurden door overmoedig
heid. Aanvankelijk werden Duitse
krijgsgevangenen voor dit werk ge
bruikt, doch daar de Duitsers zich
nooit hadden voorbereid op het
wegnemen van de mijnen zij
legden ze en zagen niet om bleek
dit een fiasco".
De Mijn- en Munitie Opruimings
dienst (MMOD, zeker de roomska-
tholieke tak van de MOD) heeft
iets eerder eveneens zijn werk ge
staakt. "Sinds mei1945", zo meldt
de krant", heeft de MMOD 1.370.000
mijnen uit onze bodem gehaald.
Daarbij vielen 50 doden te betreu
ren en 60 gewonden, van wie de
helft Invalide zal blijven. Van de
3000 Duitsers die werden ingezet
voor dit werk, kwamen er 150 om
het leven, 175 werden zwaar en 143
lichtgewond". (Vraag na 25 Jaar:
waarom kon de MOD niet èn de
MMOD wèl met Duitsers werken?)
Bonnen
In Nederland1947 zijn nog zeer
veel artikelen "op de bon". In het
LD is een speciaal hoekje gereser
veerd om klaarheid te brengen in
dat gedoe met die bonnen.
Een paar dagen voor Kerstmis staat
er weer zo'n gaaf onbegrijpelijk be
richt: "De uitreiking van bonkaar
ten K 802, ftlsmede tabaks-, versna
peringen- en gemengde kaarten,
schoenenbonnen en toeslagkaartjes
aan Jonge en a.s. Moeders (Ja hoor,
het stond met een hoofdletter), zal
aan niet-zelfverzorgers te Leiden
plaats hebben van af heden tot 2
Januari in het kantoor aan de
Steenschuur. Medegebracht dienen
te worden stamkaarten, inwisse
lingsbonnen van de lopende bon
kaarten, eventueel inlegvellen voo*-
schoenbonnen en controlekaart
Moeders voor toeslagkaarten".
"De navolgende bonnen kunnen op
24 december worden gebruikt: 079
Algemeen: 2000 gram brood, 074
Reserve: 800 gram brood, 078 Re
serve: 400 gram brood, 579 Alge
meen: 800 gram brood, 574 Reserve
400 gram brood. Voorts zijn aange
wezen de bonnen Tabak U 01 en U
03 voor het kopen van twee rant
soenen tabak of sigaretten". (Wat
sigaretten betreft was alleen het
merk Consi voorhanden en dat
moet volgens deskundigen "verbij
sterend smerig" zijn geweest). Hoe
karig het met Kerstmis-1947 toe
ging, bewijst wel dit berichtje:
"Met chocolade bedekte of samen
gestelde biscuits worden alleen ver
kocht op versnapering- of suiker
bon. De bovenbedoelde biscuits zijn
niet verkrijgbaar op de na 1 Janua
ri aan te wijzen keuzebon voor ge
bak".
Maar er is ook opbeurend nieuws
"Tweede kerstdag vlees in de res
taurants". Zo luidt de kop boven
een berichtje. "Bepaald is dat 26
december 1947 niet als vleesloze dag
zal worden beschouwd". Dat is dus
mooi, maar wie nu denkt dat hij in
een restaurant remloos de mik kan
volslaan, heeft het mis, want: "De
omvang van de maaltijden (aantal
gangen e.d.) op de feestdagen en
rond de Jaarwisseling blijft gebon
den aan de voorschriften".
De regering kondigt verder een
prijsverlaging aan (zo was de rege
ring toen wel)„Toiletzeep van 90
gram per stuk van 25 naar 24 cent
waspoeder (250 gram) van 22 naar
2j cent, bleekwater (literfles) van
25 naar 24 cent, schoensmeer (doos
je) van 23 naar 22 cent, Carbiet
wordt omstreeks 6% goedkoper.
beendermeel 2%, vismeel 10%. De
maximumprijs voor fietsbanden
gaat ook omlaag, toerbuitenbanden
van f 3,85 naar f 3,60, binnenbanden
van f 1,50 naar f 1,35".
Of je een emmer leeggooit.
Maar er zijn altijd mensen die
meer willen dan de regering hun
per rantsoen heeft toebedacht. Uit
Oegstgeest komt dit bericht: „De po
litie alhier heeft terzake van clan
destiene slachting van vier schapen
aangehouden een Rijnsburger en
een Oegstgeestenaar. Het schuurtje
waarin deze schapen waren ge
slacht, toonde een walgelijk
schouwspel. De vloer bestond ui»
bagger en bloed, waarop het vlees
op een oude Jas lag uitgestapeld
Afval en ingewanden lagen even
verder, evenals een hoop mest. Het
vlees was bestemd voorde
kerstdagen".
En dat in het keurige Oegstgeest.
De kruideniers zien het Jaar 1948
met angst en beven tegemoet. "Er
is in kruidenierskringen ontevreden
heid en teleurstelling over het be
sluit om artikelen als koek en be
schuit weer op de bon te brengen.
Het kruideniersbedrijf is al lang
nauwelijks winstgevend meer en in
gewijden voorspellen voor het ko
mende jaar een lange reeks van
faillissementen. Met een gemiddelde
winstmarge van 17 tot 13 pot. heeft
geen enkele kruidenier het breed".
Schraalhans is keukenmeester ln
1947. Er is veel wat Je noemt nette
armoe. Maar Mansholt ziet het al
lemaal heel anders. Een dag voor
Kerstmis-1947 houdt hij in Leeu
warden een rede die doet vermoe
den dat hij al in 1972 leeft. "Ons
volk ziet het gevaar van de huidige
situatie niet voldoende in. De con
sumptie van minder essentiële goe
deren is veel te groot. Hierdoor
ontstaat een uiterst gevaarlijke
schijnwelvaart en op deze wijze lo
pen we recht naar de catastrofe".
In welk decennium Je ook leeft, de
s in de maneschijn der herinnering schoner dan het in het
der werkelijkheid ooit is geweest", schreef Peter Sirius al
1 geleden. Hoe frappant waar die stelling is, merk -je pas goed
volgeladen met jeugdsentiment bladert in de krakten
jaar geleden, rond Kerstmis 1947. Zo op het oog en in het
(heugen is het allemaal nog zo rozegeurachtig („Toen was
l gewoon").
Jenever
De Duitsers hebben het met Kerst
mis anno 1947 ook niet lollig, getuige
dit bericht: "De Berlijners hebben
gisteren voor het eerst sinds de be
zetting koffie ontvangen. Deze kof
fie genoeg voor twee of drie kopjes,
behoorde tot een speciale kersttoe
wijzing, die ook vijf klontjes suiker
twee eetlepels Jam, vijf snoepjes en
vier biscuits inhield. Vrouwen en
kinderen kregen en dubbele toewij
zing, mannen onder de vijftig kre
gen een blikje waarin deze toewij
zing was verpakt met een fles Jene
ver, terwijl de mannen boven de
vijftig een blik plus een fles wijn
kregen".
In de advertenties vind Je iets terug
van de kerstsfeer die er in Leiden
moet hebben geheerst. In de Lei-
sche Schouwburg "drie kerstdagen"
de opvoering van "Het Gouden
Haantje" (Café met damesbedie
ning) een kraker, hoor, als Je de
wervende taal van de bewuste ad
vertentie ziet: "Een lachkramp van
twee uur met zeven dagen napijn.
Daveren zullen de muren van de
Schouwburg". Stadsgehoorzaal, twee
de kerstdag: "Kilima Hawaiins.
hoort de geliefde successen: Nacht
ever Java, Onder de Tropische
Maan, Zing mij een lied van het
eiland. Verder daverende attracties.
Alfredo, Peter Piekos e.v.a. Prijzen
f 1.00 en f 2.50".
Wat draait er Kersmis1947 in de
Leidse bioscopen (enkele hebben
zelfs vijf voorstellingen per dag)
REX: "De Opschepper", met de ko
miek Joe Brown.
LUXOR: "Zwevende gratie" met
Sonja Henie.
LIDO: "Mammy" met het zangwon-
der Bobby Breen.
TRIANON: „George verovert de
vloot" met George Formby.
mens is altijd al op weg geweest
naar een ramp en dat zal nog heel
lang zo blijven.
