„Geen keus"
aaiidag begint
eriiuizmg
Huisvesting buitenlandse arbeiders
I.
Tfl sjfl
ids Elisabethvandaag 80
.1
101(1611 VrOC^Ll 011 1111 \Jv/
iLOT. MAAR 'T KOMT IN BOEKVORM TERUG
)AG 9 DECEMBER 1972
LEIDEN
Huisvesting van buitenlandse ar
beiders is de laatste Jaren regel
matig in duscussie geweest. Meestal
ontstonden deze discussies naar
aanleiding van grote branden in on
veilige massa-pensions. De aandacht
van gemeenten bleet enkele weken
bij het probleem; daarna gingen de
zak en de doofpot in.
Buitenlandse arbeiders worden
aangevraagd door Nederlandse be
drijven bij de Gewestelijke Arbeids
bureaus. Deze sturen de aanvragen
door naar centrale arbeidsvoorziening
van het ministerie van Sociale Zaken
aan alle aanvragen van de bedrijven.
Dit betekent dat er in „economisch
vette" Jaren duizenden buitenlanders
naar Nederland komen.
Maar Nederland zit al sinds de
tweede wereldoorlog met een grote
woningnood. Deze buitenlanders
moeten ook gehuisvest worden. De
woningnood wordt dus verhoogd. Het
ministerie van Sociale Zaken wil
hiervoor echter niet de verantwoor
delijkheid nemen. Het schuif t de ver
antwoordelijkheid af naar de werk
gevers: in iedere modelarbeldso ver-
eenkomst (tussen de geworven bui
tenlander en zijn aanvrager) staat
dat de werkgever voor het contraot-
Jaar voor huisvesting moet zorgen.
In de praktijk is er echter geen ef
ficiënte controle op de toepassing.
In Leiden zien we dan ook de si
tuatie, dat er overeenkomsten zijn
tussen werkgevers en de grote pen
sionhouders. Deze laatste zorgen dan
voor de zogenaamde „huisvesting".
Uiteraard zijn er ook bonafide werk
gevers, die zich wél aan deze huisves
tingsverplichting houden.
Aan de andere kant schuift Socia
le Zaken de verantwoordelijkheid
voor de huisvesting van buitenlandse
arbeiders af op de gemeente. „De fei
telijke zorg voor een goede situatie
van de huisvesting, de toepassing van
de wet, het vaststellen van plannen
en verordeningen, het toezicht op
de feitelijke huisvesting zijn echter
primair een taak van de gemeen
ten", zegt de nota buitenlandse werk
nemers van Januari 1970. Maar de
ze zelfde gemeenten hebben geen en
kele zeggenschap in de werving. Zij
moeten alleen de gevolgen van een
onverantwoorde werving van het be
drijfsleven opvangen. Vandaar dat de
commissie voor maatschappelijk aan
gelegenheden de raad van Leiden
vraagt hierover een adres aan de
ministers van Sociale Zaken, CRM
en Volkshuisvesting te sturen.
Kortom, men kan over de zeer
slechte huisvesting schrijven en er
acties voor voeren, maar je wordt van
het kastje naar de muur gestuurd.
Immers, iedereen schuift de verant
woordelijkheid in iemands anders'
schoenen.
door de werkgroep buitenlandse
arbeiders in Leiden al gedurende en
kele jaren gevoerd zijn. De werk
groep gooide eind 1970 de knuppel
in het hoenderhok door het publice
ren van een pemsioninventarisatie.
Eenentwintig pensions waren onder
zocht en gecontroleerd of ze vol
deden aan de pensionverordening van
de gemeente Leiden. Negentien vol
deden niet en enkel daarvan waren
niet meer dan pakhuizen voor men
sen.
Gevolg van deze publiciteit was dat
er enige aktivitelt ontstond op ge
meenteniveau. Er werd een commis
sie gevormd die een voorstel moest
doen voor herziening van de bestaan
de pensionverordening. Met name
was belangrijk, dat de meldings
plicht achteraf (als het pension al vol
zit) vervangen zou worden door een
vergunningenstelsel voor pensions
(controle vóór de opening). Breek
punt bij de opstelling van zo'n ver
gunningenstelsel bleek de bestraffing
bij overtreding: de maximale straf
is f 300,-; veel te weinig om ef
fectief te zijn. Toen het vergunnin
genstelsel op landelijk niveau (de z.g.
n. modelverordening) van de Vereni
ging van Nederlandse Gemeenten in
zicn-t kwam, hief de commissie zich
zelf op.
Maar intussen is er door deze pa
pieren bezigheden in Leiden niets
veranderd. De controle op de bestaan
de pensions is er nog steeds niet. De
behuizing van de buitenlanders is
in veel gevallen slechter gewodren.
in veel gevallen slechter geworden,
sinds 1V2 jaar actief, heeft in Lei
den nog niets van de grond kunnen
krijgen. Ook zij is de dupe van het
steeds doorschuiven van verantwoor-
delijkhede nvan gemeente naar mi
nisteries, van het ene ministerie naar
het andere.
De stichting Migrantencentra,
Nederlanders van deze situatie. Zij
kopen goedkope panden op in af
braakbuurten en verhuren daar
bedden (geen kamers) voor f 20.- tot
f 30,- per week. In de Groenesteeg
en de Jan Vossensteeg ziet men steeds
grotere concentraties van buitenlan
ders. Deze pensioneigenaars maken
op grove schaal misbruik van het
feit dat de buitenlander geen keus
heeft. Hij kan nergens andere wonen.
RINUS PENNIX,
LEIDEN Maandag staat op de agenda van de Leidse gemeen-
I een voorstel, dat de huisvesting van buitenlandse arbeiders
fetreft. Wij schreven er vorige week op deze plaats over. Hoe slecht
e woonsituatie van buitenlanders in Leiden is, illustreert vandaag
t werkgroep buitenlandse arbeiders in woord en beeld.
Van-
bestaat het Sint Elisabethzie-
in Leiden precies 80 jaar.
december 1892 kwamen de eer-
zusters met him overste van
naar Leiden om aan de Hooi-
in een voormalige kostschool
de ziekenverpleging te
Aan woord is algemeen
afé 7 t ingang van morgen krijgt
het
in
De halte wordt hier -
verlegd van het Hubrechts-
ein. De tijden blijven gelijk. De
Ericlaan en Frederik
vervallen. Er komt
enigszins nieuwe route ook
halte bjj het bejaardencen-
Leithenrode.
directeur van 'Elisabeth' J. Berg-
meijer. Die verjaardag kan het be
stuur van die stichting St. Elisabeth-
j ziekenhuis nog net vieren in de 'oude'
verzameling van panden en ruimten
j aan de Hooigracht in Leiden, of-
schoon daar weinig tijd voor zal zijn
want maandag begint de grote ver-
huizing naar de Simon Smitweg in
I Leiderdorp.
Nadat het bestuur van de Stichting
J St. Elisabeth Ziekenhuis het beheer
en de exploitatie van het ziekenhuis
I had overgenomen van de congregatie
op 9 juni 1965, werd dit bestuur ge-
I confranteerd met een afwijzend ad-
J vies van de ziekenhuiscommissie op
een verzoek van de congregatie tot
I het bouwen van een kinderpaviljoen,
i De secretaris van de landelijke com-
l missie deelde de directie mede "geen
medewerking meer te willen verlenen
aan aanvrage» tot gedeeltelijke bouw
aan de Hooigracht. Geadviseerd werd
met een voorstel te komen tot alge-
j hele nieuwbouw aan de Hooigracht I
of ergens anders in Leiden. De be-
sprekingen en onderhandelingen 1
hierover werden met de gemeente
I Leiden in de Jaren '67 tot en met '69 I
gevoerd. De onderhandelingen over
het bouwrijp maken van het inmid-
dels door de stichting aangekochte
terrein aan de Haagweg liepen ten-
slotte vast.
1 Besloten werd toen grond aan te
I kopen in Leiderdorp aan de Persant
Snoepweg. Op 21 oktober 1969 werd
I de eerste paal geslagen. Het hoogste
punt werd bereikt op 14 Juni 1971.
Het grootste hoogtepunt van de
I 80-jarige boreling Elisabeth zal onge
twijfeld op 20 december as. zijn
wanneer met de hulp van 60 vrijwil
ligers van het Rode Kruis en 10 le
den van de B.B. in Leiderdorp, 9 am
bulances, bussen van de N.Z.H., 9
motorordonnances van de politie plus
het personeel van het ziekenhuis de
patiënten in één morgen zuil-u over
brengen naar Lelrt°--d~'-
spllnternieuwe, moderne ziekenhuis
zullen gaan .bezeteen
Een ziekenhuis waarin U ge.-n luxe
vindt, directeur Bergmeijer stelt dat
herhaaldelijk en nadrukkelijk vast,
maar een ziekenhuis dat toch zeker
ook geen .wegwerpziekenhuis' gewor
den is. De materialen zijn van dege
lijk en solide kwaliteit. We hebben
gebouwd voor voorlopig, een periode
van vijftig jaar. De Stichtlngskosten
van dit 500 bedden tellend zieken
huis komen op byna 85 miljoen gul
den. alles inbegrepen.
De investeringskosten per bed, ex
clusief woonflat voor het personeel,
school en aula komen dan op ca.
f 150.000,wat volgens directeur J.
Bergmeijer een redelijk bedrag is,
zeker niet te duur. Het aantal bedden
in het nieuwe ziekenhuis bedraagt 500
en zijn als volgt verdeeld: patiënten
boven de 12 jaar 411, beneden 12 jaar
35, gezonde zuigelingen 24.
De röntgenafdeling, de operatieaf-
'ellng en de inrichting van de hart-
bewaking ziln in het nieuwe zieken
huis 2 Mi maal zo groot geworden als
in het oude ziekenhuis. Nieuw is de i
inrichting van de fysische therapie-1
afdeling welke in het oude zieken
huis nauwelilks aanwezig was. De
inrichting van de röntgenafdeling
heeft het meeste geld gekost, bijna
2Vn miljoen met als tweede de in
richting van het laboratorium 1 milj.
800 duizend gulden.
De inrichting van de operatieaf
deling komt od 1)4 miljoen gulden
te staan
Nieuw in dit ziekenhuis zijn ook
de patlëntendag-verblyven. Moet er
nu in een nis in de gang een siga
retje gerookt worden, in de nieuw
bouw zijn er op elke 36 bedden een
verblijf waarvan sommige met tv
zy-n uitgerust. Het sanitair in het
oude ziekenhuis was onder de maat.
Nu heeft elke kamer (de grootste
kamer bevat 6 bedden) eigen toilet
ten en doucheruimten. Door de
nieuwbouw is het beddenpotentieel
verhoogd van 364 naar 500. Men
denkt minstens een Jaar aanlooptijd
nodig te hebben om een bezetting
van 90% te bereiken. De verpleeg-
prijs per dag voor de 3e klasse komt
op ongeveer 160 gulden. De le klas
se is 1% en de tweede klasse 1%
maal dat bedrag.
Buiten de dagverblijven zijn er ten
behoeve van de kinderen, die met
ouders meekomen op bezoek en zich
dreigen te vervelen op de 3e verdie
ping een kindercrèche gemaakt. Be-
(Foto Jan Holvast)
zoekers kunnen nu doorgaan naar
boven en wachten in de hal op da
verdieping waar de patiënt ligt. Bul
ten wachten is er niet meer bij.
Architect is ir. P. J. Knibbeler b.1.
bouwer Melchior N.V. beiden uit
Maastricht.
KLOKKEN
Friese Staart en Stoeltjes,
Zaanse- en Sallanders. Echte
antieke Franse en Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Lelden
Maar ook in ander opzicht verwijst
de linkerfoto naar een lang verleden
tijd. Zij dateert uit omstreeks 1880
Het paard op de foto trok in die tijd
over een bepaald gedeelte de water
schuit van Haarlem naar Leiden. Als
koetsiermende de heer Van Schra-
vendijk, die zich in later jaren bezig
hield „met het verzenden van inboe
dels". het paard naar zijn bestem
ming.
Tot 1896 bevond zich op deze plaats
een schutsluis. In de loop der jaren is
de Neksluisbrug verbreed en aan het
verkeer aangepast (foto Jan Holvast).
Van de oorspronkelijke bebouwing is
vrijwel niets overgebleven, terwijl er
ook stadswaarts gezien grote veran
deringen zijn aangebracht.
De laatste aanwinst is de uitbrei
ding vrijwel midden op de foto) van
het Gemeentelijk Archief aan de Boi-
sotkade, die nog m de tijd van de oud
gemeentearchivarismej. mr. A.
Versprille, tot stand kwam.
De Jan van Goyenkade, die eertijds
als jaagpad dienst deed, ontleent haar
naam aan de bekende Leidse landS
schapsschilder, die bi 1596 in Leiden
werd geboren en van wiens hand en
kele stukken in „De Lakenhal" be
waard zijn gebleven.
SAM PLATTEEL
BIDEN Het is vandaag binnen
'ïaanctijdsverloop van bijna een jaar
to vijftigste gang door de Leidse
torie. Voor ons het moment, dat wij
even mee stoppen om directie en
hnici op veler verzoek gelegenheid
9tven om oud en nieuw Leiden in
itrekkélijke boekvorm samen te
ui'imdelen.
ik ba» Op ernze wandeling door de geschie-
lt v(, *is van de Sleutelstad, waarbij het
iui wieden en heden steeds naast elkaar
zijn geplaatst, moet het een ieder op
gevallen zijn, dat vele karakteristieke
stadsbeelden zijn verdwenen om
plaats te maken voor moderne zake
lijkheid dan wel opgeofferd zijn aan
het verkeer. Over de vraag valt te
twisten of dit een winstpunt is ge
weest. Echter. de tijd staat nu
éénmaal ook in een stadsgeschie
denis niet stil.
Dwaalden wij de vorige week rond
in de eeuwenoude Piet&rskerkwijk,
waar de geschiedenis zo sterk tot de
verbeelding spreekt, ook in deze vijf
tigste aflevering klinkt een stuk his
torie door. Het was immers in 1574,
dat de gevzenvloot bij de Neksluis
brug ter hoogte van de Jan van
Goyenkade vanuit de richting Lam-
meschans de bedreigde veste binnen
voer en aan de bevrijding symbolische
beteknis gaf: Leiden ontzet, Holland
gered
