BAS:
HANS:
De verliezer heeft het voor het zeggen
SEXCLUBS
VERLIEZEN
PROEF
PROCES"
JACQ, DE JONG MET DE RUG TEGEN DE MUUR
Dit is de onderstreping van onze
politiekEr is een vonk overgesprongen
Dit is het gevolg van recht-voor-de-raap
tactiekdaar plukken we nu vruchten van
Tehuizen
bang voor
vergrijzing
Den Haag
hoe
heet uw baby?
DONDERDAG 30 NOVEMBER 1972
BINNENLAND
DEN HAAG Hoe bedenk je
In een nacht en een dag een
strategie om je Dartij van de
ondergang te redden? Met die
nijpende vraag is KVP-lijsttrek-
ker Frans Andriessen de afge
lopen nacht naar huis gegaan.
Wie zal het hem euvel duiden,
dat dit voor hem een groter pro
bleem is dan de vraag hoe het
Door
Peter Riemersma
land nu verder geregeerd moet
worden. Al hebben de kwesties
wel alles met elkaar te maken.
Vanaf de bevrijding heeft de
KVP regeringsverantwoordelijk
heid gedragen. Maar de laatste
tien jaar heeft het alleen maar
verlies opgeleverd.
In 1963 boekte deze in theo
rie „open" volkspartij (volgens
de statuten ook toegankelijk voor
nlet-katholieken), die in de
praktijk uitsluitend steunde op
het katholieke volksdeel nog de
recordscore van 31,9 procent van
de stemmen. Na de „nacht van
Schmelzer", waarin definitief
een einde kwam aan de samen
werking van de 2 grootste par
tijen (KVP en PvdA) zakte dit
percentage voor de KVP in
1971 naar 26,5. Vorig jaar stopte
de stemmenteller bij 21,8 pro
cent en vannacht bij 17,7 pro
cent. Bij dit tempo van neergang
heeft de KVP nog vier verkie
zingen te leven
Acties
Nu moet gezegd, dat binnen
de KVP na de klap van '67 vrij
wel meteen acties zijn ontketend
om de basis van de partij te
verbreden. De opzet was er een
christen-democratische partij
van te maken, waarvan niet de
confessie maar het programma
bepalend was. Vanaf't begin zijn
twee wel typisch confessionele
partijen als de ARP en CHU
hierbij betrokken. Maar het is
in het bijzonder de mannenbroe
ders-partij van Biesheuvel es.
geweest, die de ontwikkeling
naar één christen-democrati
sche partij in Nederland heeft
getraineerd. Niet zonder reden
heeft vannacht minister Schmel
zer, een van de architecten van
de Nederlandse christen-demo
cratie, het uitblijven van de ene
partij aangemerkt als een van
de oorzaken van het spectaculai
re verlies van de KVP. Het lijdt
nauwelijks enige twijfel, dat nu
het geduld wel op is. Er zullen
zaterdag op de extra-vergadering
van de partijraad harde woor
den over vallen.
In het reine
Voordat de tot nu toe grootste
regeringspartij met zichzelf in
het reine is gekomen, kan moei
lijk enige zinnige voorspelling
worden gedaan over de samen
stelling van een nieuw kabiet.
Tekenend voor de politieke
verhoudingen in dit land is, dat
niet de grote winnaar (VVD)
in eerste instantie uitmaakt
wat voor een regering wij
krijgen, maar juist de grote
verliezer.
Bij haar gewetensonderzoek
kan de KVP om één gezichts
punt in elk geval niet meer
heen. Een onduidelijke op
stelling in het politieke krach
tenveld, zolang haar grote
kracht meende zij, wordt niet
meer beloond. Juist die rege
ringspartijen die het sterkst
het regeringsbeleid van de af
gelopen anderhalf jaar hebben
verdedigd, de VVD en de ARP.
hebben winst geboekt. De par
tij die dat beleid op het essen
tiële onderdeel van de in
komens- en prijspolitiek heeft
verloochend, DS'70, is daarvoor
gestraft met verlies.
Restzetel
Voor ministerpresident
Biesheuvel moet het een per
soonlijke voldoening zijn, dat
zyn party winst boekte, al lever
de die dan slechts een restzetel
op. Immers, juist Biesheuvel
heeft zich in het bijzonder ge
ïdentificeerd met het beleid
van zijn kabinet. Zijn positie
lijkt er zo door versterkt ook
al, omdat hy vóór de verkie
zingsdag onomwonden partij
heeft gekozen voor de WD
dat hij kandidaat nummer één
blijft voor het premierschap.
Met Biesheuvels grote te
genspeler Den üyl is het wat
droef gesteld. "De winnaar, die
toch verloor," "mag hij ge
noemd worden. Zijn partij, de
PvdA, heeft nu bijna weer het
niveau van 1963 bereikt, maar
voor de regeermacht is dat on
voldoende. Daar komt nog bij,
dat haar twee vaste partners,
D'66 en PPR, zich nogal onbe
rekenbaar tonen. De PvdA
heeft, ruw geschat, met dit
groeitempo nog vier verkiezin
gen nodig om een meerderheid
te halen-
Lonen
De PvdA is nu sinds 1959,
met een korte onderbreking in
1965/66, in de oppositie. Dat
loont blijkbaar. Toch zegt Den
Uyl dat hij wil regeren. Met
de grootste minderheid achter
zich in de Tweede Kamer wil
hij het proberen. Maar ook
hier ligt de beslissing bij de
grote verliezer. Alleen de KVP
kan Den Uyl in het Catshuis
brengen en houden. Op het
eerste gezicht lijkt dat een on
voorstelbaar onbaatzuchtige
manoeuvre. Maar misschien
belonen de kiezers dat wel. Wie
zal het zeggen? Andries
sen heeft een nacht en een dag
de tij^om de koers te bepalen.
(Door onze parlementaire redactie)
HILVERSUM/AMSTERDAM „Het is geweldig. Dit is een onderstreping van onze vredes
politiek. Er is de laatste weken een soort vonk overgesprongen. Overal zijn mensen aan het
werk gegaan en overal hebben zij anderen overtuigd. De PPR-kiezer is een enthousiaste
kiezer".
Industriebond:
cao-gesprek
kan beginnen
AMSTERDAM (ANP) Vol
gende week zal de Bondsraad van de
Industriebond NVV de uitgangspun-
oor de onderhandelingen over de
vernieuwing van de cao in de metaal
industrie (groot-metaal) bespreken.
ie cao loopt 31 december k.s. af.
Nadat de Bondsraad zich daarover
heeft beraden zullen die uitgangs
punten aan de leden van de bond
worden voorgelegd. „We mogen niet
verwachten dat het cao-overleg geen
moeilijkheden meer zal opleveren.
Maar na wat er de laatste weken
allemaal gebeurd is, kunnen we 1973
met wat meer vertrouwen tegemoet
gaan", aldus Wik, de weekkrant voor
leden van deze bond.
Het blad herinnert er aan dat die
onderhandelingen dit jaar later be
ginnen dan gewoonlijk. "Als In
dustriebond NVV zijn we „dwars"
gaan liggen, toen we meenden dat
er in het centrale akkoord met de
werkgevers te weinig terug te vinden
was van het door de vakcentrales
voor 1973 opgestelde verlanglijstje.
Het ging daarbij niet in de eerste
plaats om de materiële, maar vooral
ook om de niet-materiële zaken.
Duidelijk is op een rij gezet wat
de vakbeweging in 1973 en vol
gende Jaren van de werkgevers
en overheid verwacht, dat was wat we
wilden. En voor het geval werkgevers
en overheid niet bereid zijn tot een
zinvol overleg over onze verlangens,
heeft de vakbeweging een stok achter
de deur".
Dolgelukkig, maar duidelijk ver
moeid, reageerde vannacht Bas de
Gaay Fortman, de lijstaanvoer
der van de Politieke Partij Ra
dicalen, op de overwinning var
zijn partij. Een winst van vijf ze
tels.
Door
Rien van den Anker
Die winst is volgens hem gekomen
van alle partijen. In een overvol
le studentensociëteit in het Am
sterdamse centrum, waar de PPR
het overwinningsfeest vierde zei
hij: „Het is Jammer dat D'66 zo
veel heeft verloren. Ik geloof dat
we in totaal anderhalve zetel van
de PvdA en D'66 hebben afge
snoept. De rest komt van alle an-
Weer klacht
Surinamers
over politie-
mishandeling
AMSTERDAM Opnieuw zouden
Surinamers zijn mishandeld door
Amsterdamse politiefunctionarissen.
De 17-jarige K. L. A. P. die 28 okt.
werd aangehouden, zou door 'n agent
zijn geslagen en door hem en an
deren zyn beledigd. De 32-jarige A.
L. Y., verdacht van hamdel in opium
zou door 2 rechercheurs twee hoek
tanden uit de mond zijn geslagen. De
rijksrecherche stelt een onderzoek in.
De Surinaamse advocaat, mr. L. J
G. Voorn, diende de twee klachten
in bij de Amsterdamse officier van
Justitie, mr. J. F. Hartsuiker. De Am
sterdamse advocaat diende al eer
der klachten van cliëntén in. Bij één
daarvan zei hij: „Er schijnt op het
bureau Warmoesstraat een kelder te
zijn waar Surinamers en andere
kleurlingen door twee of meer agen
ten op beestachtige wijze worden be
handeld".
De officier van Justitie had tot 2
maanden geleden nog geen klachten
over mishandeling van Surinamers
ontvangen. De laatste tijd ontvangt
hij deze echter regelmatig.
dere partijen, maar het zijn alle
maal mensen die menen dat er een
nieuwe manier van politiek bedrij
ven moet komen. Met deze uitslag
is duidelijk de afschrikkingsstra
tegie verworpen
Vreugde was er ook in het VVD-
kamp, omdat ook de liberalen als
overwinnaar uit de bus.waren ge
komen. Lijstaanvoerder Hans Wie
gel was van mening dat dit alles
het gevolg was van de tactiek:
recht voor de raap.
„We hebben duidelijke dingen ge
zegd en daar hebben we nu de
vruchten van geplukt. Zo is het
ook met de ARP, die heeft voor
deel gevonde by de rechtly-
nige uitspraken van Biesheuvel".
Wakker
Partij voorzitster Haya van Some-
ren-Downer reageerde in het Am
sterdamse Krasnapolsky„Ik kan
het nog steeds niet geloven. Ik denk
maar steeds dat ik straks wakker
word en dat het allemaal niet
Volgens haar heeft de Jeugd met de
ze verkiezingen duidelijk gepolari
seerd. De ene groep koos de WD,
de andere de PPR. „Maar aan de
andere kant is duidelijk geworden
dat de kiezers deze crisis niet heb
ben gewild", zei ze nog. Triester
was de sfeer bij de KVP. die de
grootste klap kreeg. Een treurige
lystaanvoerder Frans Andriessen
sprak van de verkiezingen van de
polarisatie.
„Wiegel en Den Uyl hebben gepro
beerd duidelijk te zijn door eikaars
standpunten te verscherpen. Voor
mij is het de grote vraag of
deze uitslag nu afkomstig is van
het hele electoraat of alleen van de
jonge kiezers. De uitslag van de
PPR doet een Jeugd-effect ver
moeden en het kan zijn dat dat bij
de VVD ook zo is. Maar als dit
een teken van alle kiezers is dan
moet daaruit worden geconcludeerd
dat onze politiek van overbrug
gen, v. willen praten met elke
structieve partij, niet wordt geac
cepteerd", aldus Andriessen.
De winst van de VVD vond hij on
begrijpelijk, tenzij men die in het
licht van de polarisatie ziet. „Met
de kreet: Houd Den Uyl uit het
Catshuis" heeft hij, geloof ik, wel
succes gehad, maar aan de andere
kant kun Je Je afvragen of hij
door deze polarisatie Juist die kans
niet vergroot, heeft", zei hij.
Een enthousiaste Bas de Gaaij Fortman op de schouders van
al even enthousiaste aanhangers geeft uitdrukking aan de
unnst van de PPR.
Mineuren
Ook de andere confessionele verlie
zer, CHU-liJstaanvoerder Tilanus,
was in mineurstemming. „Het is
Jammer om te verliezen. Niet zo
zeer voor mijn eigen parti.J maar
de basis voor een meerderheidska
binet is nu wel erg smal geworden",
meende hij. Volgens Tilanus is
het met deze uitslag duidelijk ge
worden dat de jeugd op Jonge lijst
aanvoerders heeft gestemd er
heeft doorgewerkt.
De derde en laatste grote verlie
zer van deze tussentijdse verkie
zingen was Hans van Mierlo
D'66. Hij reageerde nogal gela
ten: „Wij hebben de klap gehad
van de samenwerking. Dat had
rig Jaar de PPR. D'66 heeft een
moeilijk Jaar achter de rug. We wa
ren meer met onszelf aan het vech
ten dan met de maatschappij"
ROTTERDAM (ANP) De sex-
clubexploitanten in Rotterdam we-
na een „proefproces" voor het
kantongerecht waar ze aan toe
zijn: als ze in hun clubs films willen
vertonen moeten ze in het bezit zijn
ïen bioscoopwetvergunning.
Twee van hun collega's die niet
een dergelijk papier beschik
ten kregen gistermiddag van de
Rotterdamse kantonrechter, mr. D.
Müller, voorwaardelijke straffen
veertien dagen hechtenis en
proeftijd van twee Jaar opge
legd.
Voor de sexclubexploitanten die
in grote getale naar het gerechts
gebouw waren gekomen, had de
zaak het karakter van een proef
proces. Begin augustus besloten
bloc een maatregel van de ge
meente op dit punt te negeren. Ze
meenden, dat de overheid probeert
de aktiviteiten van sexclubs te be
teugelen op grond van een wet die
niet voor dat doel is gemaakt.
Mr. Müller ontnam hen die illu
sie. Hy zei, dat ruimten waar in
het openbaar films worden ver
toond wel degelijk onder de bios
coopwet vallen. Mr. Müller maak
te duidelijk dat het in deze zaak
niet ging om de vraag of sexfilms
al of niet mogen worden gedraaid.
"De tolerantie van de overheid op
dit gebied heeft evenwel de bioscoop-
DEN HAAG (ANP) De bestu
ren van bejaardenoorden en ver
pleegtehuizen in Den Haag en om
geving hebben in een brief van hun
vereniging aan de Haagse gemeen
teraad de vrees uitgesproken dat
na de spreiding van de rijksdiensten
Den Haag een veel groter percen
tage verzorgingsbehoevenden zal gaan
tellen. Bij overplaatsing van jonge
ambtenaren zal het percentage be
jaarden in Den Haag (begin 1972 al
15,6) nog verder stijgen. Ook de zie
ken en de vervroegd gepensioneerden
zullen achterblijven en zullen over
enkele jaren verzorging nodig heb
ben, aldus het bestuur van de vere
niging van bejaardenoorden en ver
pleegtehuizen. Het bestuur dringt er
bij de gemeenteraad op aan extra
aandacht te Mijden aan de personeels
voorziening in deze sector.
wet niet op", aldus de Kantonrech
ter.
In het requisitoir van de officier
van Justitie, mr. P. A. H. Bos. klonk
evenwel een ander motief voor het
beleid door.
"De overheid dacht aanvankelijk
dat het verschijnsel sexclubs wel
zou uitzieken. Dat bleek helaas niet
het geval. Er was een toeneming in
tal en last.
Volgens de officier waren uit de
wijken klachten gekomen over de
wijken klachten gekomen over de
sexclubs. "Als er iets is wat het ge
meentebestuur vreest is dat herrie
in de wijken. Men is daar vooral de
laatste tijd weinig tolerant". Mr.
Bos voerde ook de klachten van de
legitieme bioscopen aan. Deze zou
den met lede ogen moeten toezien
hoe de sexclubs zonder vergunnin
gen hun het brood uit de mond
stootten.
De raadsvrouwe van de sexclub-
eigenaren bestreed deze argumen
ten. "Die klachten bestaan alleen
maar in de fantasie van de officier",
aldus mevr. mr. H. M. de Kat-
Presser. Volgens haar is men in
de wijken helemaal niet gebeten op
de sexclubs. "Die veroorzaken geen
burengerucht. Men heeft wel be
zwaar tegen de prostitutie, die zich
voor een groot deel op straat af
speelt". Volgens mr. De Kat-Pres-
ser ondervinden de gewone biosco
pen ook geen concurrentie van de
sexclubs.
ADVERTENTIE
Spaar met Ardita voor baddoeken
met ingeweven de naam van uw baby
(broertje of zusje mag ook).
Let op het pak met de kuikent
Ardita wegwerpluiers
De betere tuier ft Y*ril //7*
bij uw kruidenier. \AJi Cf/ vUUl/
unicura nv, amsterdam postbus 1384
ROND TWAALF UUR WAS HET BIER OP EN HOE BOUWEN ZE DAN NOG EEN FEESTJE
AMSTERDAM De
oingsroes van de WD werd van-
nacihit in Amsterdam wreed ver
stoord door ontevreden PSP-jonge-
ren, die voor de pasoifisten slechta
weinig reden tot juichen zagen
Met rode vlaggen in de hand ec
staande op de stoelen in de grot*
taal van Krasnapolsky hoonden
sy een dolgelukkige Henk Vonhoff
hoff, schoftboegeroep, maak
ten zy elk woord van de onver-
stoor bare demissionaire staatssecre
taris onverstaanbaar. Toen echte:
ook nog de draad van de microfoon
werd doorgesneden, gaf Vonhoff het
op. De zaal waar het ver kiezing s-
feest het meest uitbundig had moe
ten worden gevierd, was hierdoor
het eerst verlaten.
Naast de VVD had Jacq. de Jong
een zaal gehuurd. De middenstan
der, die kapitalen aan de verkiezin
gen had uitgegeven, hing verbys-
terd met zyn rug tegen de muur
toen hij hoorde dat hij zijn ka
merzetel wel kon vergeten. Ook al
geen vreugdeOok in de Koop
mansbeurs. waar goed gediscipli
neerd grote horden mensen maar
in- en uit bleven lopen om de "pro
gressieve drie" te feliciteren of al
leen maar om ze te bekyken, doof
de vreugde sneL Rond twaalf uur
was het bier op en hoe bouw Je
zónder pils een feestje? Getracht
werd om de byeenkomst met klei
ner gezelschap in een studentensoos
voort te zetten.
Teleurstelling
voren geschoven CH-man. Staande
in de KVP-zaal zag hy de aoht ze
tels van zyn party teruglopen naar
zeven. Hy valt er voorlopig buiten.
"De confessionelen hadden veel
eerder moeten samengaan", zei hy
ontmoedigd. "Wat hebben we nu
gehad? Katholieke, hervormde en
gereformeerde verhaaltjes. Dat is
uiterst verwarrend geweest". De
CHU had de catastrofe vermoede
lijk aan zien komen en maar geen
zaal gehuurd
Ook een gedesillusioneerde Hans
van Mierlo, die hield zich flink,
zyn vrouw zei: "Laten het er in
hemelsnaam zes blyven. Vyf is te
ergDat was nog niet by de
einduitslag. Maar d&t kleine geluk
je hAdden ze.
Mat
Ook by DS'70 wa« de steer mat;
al vertelde een onverwoestbaar op
timistische Berger dat de acht ze
tels van vorig jaar meer waren dan
ze tón hadden verwacht. Dan nu
maar een brokje verlies. "Die zes
zetels van Van Mierlo zie ik als een
Duinkerken, die van ons als eeD
bruggehoofd'Als een van de Tor
zaken zag hy het feit dat de jonge
ren nog geen last van inflatie .ïeb-
In he zaaltje van de ARP heer
ste gepaste, maar ingetogen vreug
de De gewonnen zetel kwam pas
lAAt. Biesheuvel liet het helemaal
afweten. Die was en bleef in Hil
versum. Ze hadden hem graag wel
éven gezien in de loop van de avond
daar in Amsterdam. In afwachting
van zyn mogelijke komst, sprak
men onderling goedkeurend over
het Barend-effect. Voor de ARP
heeft die ene zetel winst de val
van een kabinet wel min of meer
goed gemaakt.
