"KERK MAG GEEN GEHEIM
GENOOTSCHAP WORDEN"
Texoro shirts
G
mm
Het is niet waar
Kerkdiensten Leiden en omgeving
ZATERDAG 4 NOVEMBER
"Vanuit de verontrusting, ont
staan door de wijze waarop dr.
Gijsen tot bisschop van Roermond
werd benoemd en gewijd, is onder
een steeds groter wordende groep
priesters en leken een beweging ont
staan, die vorm gevonden heeft in
de Werkgroep Open Kerk. Zij is uit
nood geboren". Zo lezen we in het
informatiebulletin "Open Boek I"
van maart dit Jaar. Verder lezen
we daar dat "Open Kerk" de waar
den wil verdedigen "van de mondi
ge en medeverantwoordelijk gewor
den christen". De kerk moet zich
openstellen voor "het eigene van el
ke gelovige en elke groep". De kerk
moet geen geheim genootschap zijn
maar geheel open liggen.
In Limburg kreeg men bij de bis
schopsbenoeming te maken met al
lerlei geheime machinaties. Het is
daarom te begrijpen dat men van
plan is "verborgen geheime proces
sen in en buiten de kerk" te on
derzoeken en te publiceren. De
open kerk beweging wil "een ge-
spreksruimte zijn voor mensen die
deze openheid in de kerk zoeken".
De open kerk beweging is in Lim
burg ontstaan en de naam van de
deken van Hoensbroek, drs. W. Meys
is in deze beweging het meest be
kend geworden. Maar het provin
ciale initiatief is uitgegroeid tot een
landelijke beweging, die op 25
maart te Noordwijkerhout haar
„ontmoetingsdag" heeft gehouden.
Het informatiebulletin van april '72
laat ons zien wat er toen ter spra
ke is gekomen en dat is nog al wat.
Het ging over openheid, overleg,
heid en zo nog enkele dingen meer.
Sindsdien zijn er in ons land ver
schillende regionale kringen gevormd
en we hebben van deze beweging
niet zo heel veel meer gehoord. De
laatste maand is zij echter weer
meer in het kerkelijke nieuws ge
komen en op de dag dat het num
mer van de krant met deze bijdra
ge verschijnt wordt er te Utrecht een
tweede ontmoetingsdag gehouden,
van landelijk formaat.
De Open-Kerk-beweging trekt te
velde tegen de structuren zoals de
R.K. Kerk die nu eenmaal kent.
Toen men in Limburg daarmee in
botsing kwam en moest vaststellen
dat er bij de bisschopsbenoeming
voor de zetel van Roermond hele
maal geen rekening was gehouden
met de instanties welke in dit bis
dom een medeverantwoordelijkheid
voor de gang van zaken droegen en
zelfs niet met de gedachten van het
kapittel, heeft men zich afgevraagd
kan dit zo doorgaan zonder dat de
kerk ernstige schade leidt? Kan het
nog bestaan in deze tijd dat men in
de kerk een geslotenheid blijft hand
haven die doet denken aan de ab
solute monarchieën van de middel
eeuwen? Men kwam er ln Limburg
mee in aanraking dat de belang
rijkste functionarissen van het bis
dom zomaar werden afgezet en dat
belangrijke instanties werden uitge
schakeld. Het gebeurde alles zomaar
ineens. Verontrust heeft men zich
afgevraagd: waar gaan we heen met
ons bisdom? En zo is die open kerk
beweging ontstaan en gegroeid en
de naam alleen reeds wil aanduiden
dat men een andere kerk wil dan de
Limburgse bisschop voor ogen
staat.
Nu moeten we er ons wel voor hoe
den deze dingen provinciaal te blij
ven zien. Trouwens, dat die open
kerk beweging is uitgegroeid tot een
landelijk geval, bewijst reeds dat er
heel wat meer in het geding is dan
die ene bisschoppelijke stoel. Vele
rooms-katholleken in ons land heb
ben zich verheugd in het beleid dat
er door de bisschoppen gezamelijk
in heel de Nederlandse kerkprovin
cie is gevoerd. Die eenheid is nu ge
broken. Dat is voldoende duidelijk.
Tegelijk daarmee is de scheiding
van de geesten binnen de R. K. Kerk
in ons land scherper gesteld. Doch
er is meer. Ongeveer ln dezelfde tijd
toen de open kerk beweging in
Noordwijkerhout voor het eerst in
landelijk verband bijeenkwam,
werd. geheel los daarvan, een appèl
openbaar gemaakt van een interna
tionale groep zeer vooraanstaande
r. k. theologen. Slechts 2 van de 33
ondertekenaars kwamen uit ons
land. In haar schrijven wijst deze
groep op "de bestuurs- en vertrou
wenscrisis" waarin de R. K. Kerk
zich bevindt. Als voornaamste oor
zaak daarvan wordt door deze theo
logen het kerkelijk bestuurssysteem
zelf aangewezen, "dat in zijn ont
wikkeling ver ten achter is ge
bleven bij de tijd".
Zy spreken van een „vors
telijk absolutisme" in de kerk, waai
Paus en bisschoppen het nog steeds
alleen voor het zeggen hebben. Ze
vinden dat de kerk hier niet mag toe
geven in een passieve berusting. Ze
menen dat de "crisis" slechts daar
door overwonnen kan worden, dat de
gehele kerk -Paus, bisschoppen,
priesters, or densgeestelijken, theo
logen en leken - zich opnieuw bezint
op wat haar centrum en grondslag
uitmaakt: het evangelie van Jezus
Christus". Die grondslag is niet het
heersen over de geesten, maar het
dienen vande geesten. In wezen is
dit hetzelfde appèl wat zich in
kleiner formaat (maar feller) in het
bisdom Roermond heeft afgespeeld.
Hiertegen is kerkrechtelijk niet in
te brengen. Alleen is de vraag te
stellen of dit alles nog wel zo kan in
deze tijd. En deze vraag wordt o. L
terecht gesteld.
Basis kerk
De werkgroep Open Kerk grijpt
natuurlijk terug op het tweede Vati
caans concilie en even natuuilyk
vinden we bij haar telkens weer te
rug de bekende slagzin: de kerk is
Gods volk onderweg. De kerk is niet-
alleen de Paus of de gezamelijke
bisschaopen, of heel de hiërarchie
van allerlei soort geestelijkheid. De
basis van de kerk is en blijft tenslot
te het gewone gemeentelid. Er moet
in de kerk niet alleen een lijn zijn
van boven naar beneden, maar even
eens van beneden naar boven. Zo al
leen kan een kerk vruchtbaar wer
ken. Dit ligt in iedere kerk gelijk,
het doet er niet toe of haar structuur
hiërarchisch is dan wel niet. Wan
neer er niet is de wederzijdse beïn
vloeding van top en basis, wordt het
tijd een stormsein te hijsen. Wie iets
leest van de moeilijkheden waarmee
de N. H. Kerk op het ogenblik te
maken heeft, komt ook terecht bij
die verre afstand van top tot de ba
sis der gemeenten.
In het informatiebulletin lezen we:
"Wij willen een open kerk. een ge
meenschap waar iedereen toegang
heeft, waar niets te vert>ergen valt,
waar niemand bedreigd wordt door
geheimen of macht, waar iedereen in
eerlijkheid zich zelf mag zijn, waar
werkelijk wederzijdse liefde heerst
en waar zodoende het evangelie van
de Heer levend wordt en geloofwaar
dig".
En daarna wordt in korte trekken
een ideaal beeld geschetst van wat
de kerk zou moeten zijn, maar wat
ze niet is en wat ze ook nooit in
volkomenheid zal zijn. Doch wéér is
natuurlijk dat, zoals geslotenheid
afstoot, openheid aantrekt en door
die openheid wil de "Open Kerk"
de communicatie tussen verschil
lende denkwerelden op gang brengen
en bevorderen"
Dialoog
De woorden communicatie en dia
loog komen nog al eens voor in wat
we lezen over de werkgroep "open
kerk", zoals de laatste weken het
geval was in het r.k. weekblad "De
Bazuin". Het zijn beide woorden
die op z'n minst twee groepen twee
denkwerelden, veronderstellen. Deze
moeten elk van beide willen en
open staan voor de gedachte van
de ander. Zo niet, dan is de dia
loog een hopeloze zaak. Toen bis
schop Gijsen het bestuur van zijn
bidsom overnam, heeft hij een
preek gehouden en daarin heeft hij
o.a. gezegd: 'Tk ben bisschop dank
zij de handoplegging van de Heilige
Vader en van vele bisschoppen van
de wereldkerk. Daardoor is Gods
Geest op mij neergedaald: daar
door ben ik een gezondene, een ge
zondene niet om mijn eigen ideeën
te gaan verkopen maar om de
blijde boodschap van het evangelie
te gaan prediken, zoals de wereld
kerk die ziet". Daar zit waarlijk
niet veel ruimte meer in voor een
dialoog, voor openstaan voor ande
re gedachten. Uit de praktijk is dit
ook wel gebleken. Hoe kan hier een
plaats zijn voor mondige, ""mede
verantwoordelijke christenen" waar
over open Kerk het nog al eens
heeft? Het moeilijke punt zal wel
zijn en blijven de verhouding tot de
wereldkerk en haar hiërarchie.
Dezer dagen kwam kardinaal Al-
frink weer eens terug uit Rome.
Sinds de sluiting van het Pastoraal
Concilie in 1970 liggen er enige
kwesties tussen Rome en de Neder
landse kerkprovincie. De bisschop
pen als de hoogste verantwoorde
lijken krijgen hier de zwaarste last
te dragen. Over de zaak van de
Nieuwe Ned. Catechismus hoor je
tegenwoordig niet meer, maar hele
maal uit de weg is ze nog nooit.
Daarvoor wordt ze ook teveel aan
gehaald. Daar is nu bij gekomen de
Onze fotografische tocht langs de oude Zuid-Hollandse kerken
in de Leidse regio een uitgave van Bosch en Kenning te
Baarn zetten wij nog even voort in de provincie. Hierboven
het interieur van de Niemve Kerk aan het Spui in Den Haag,
welke kerk thans in restauratie is. Het klankrijke orgel van
Johannes Duytschot wordt gedragen door een rijk versierd
balkon.
catechese-cursus van Ons Middel
baar Onderwijs. Verboden vanuit
Rome! Het Landelijk Pastoraal Be
raad mocht niet doorgaan. Daarvoor
in de plaats moet komen "het be
raad van bisschoppen, priesters en
andere gelovigen(Die andere ge
lovigen zouden vroeger "leken" zijn
genoemd, maar sinds het 2de Vati
caans concilie is dit woord enigszins
in discrediet). De nieuwe instantie
bestaat overigens uit dezelfde per
sonen als de Landelijke Pastorale
Raad zou hebben bestaan. Waarom
dan die naamsverandering is ons
voorhands nog duister. Daarover gaf
de kardinaal ook geen duidelijke in
lichtingen.
Dat de kardinaal niet het achter- I
ste van zijn tong laat zien als hij j
net uit het vliegtuig is gestapt kun-
nen we begrijpen. Maar hij zal 't
vermoedelijk wel met "Open Kerk"
eens zijn dat de geslotenheid als
men in Rome nog altijd schijnt te
huldigen, in deze tijd bijzondere ge
varen meebrengt. En daarom zullen
we aandacht blijven schenken aan
een beweging als de "Open Kerk",
ook al wordt ze dan misschien een
vereniging of stichting. De vragen,
waarmee zij komt zijn rechtmatige
vragen die mogen worden gesteld,
zelfs in een hiërarchische kerk.
S. M. J. HULSBERGEN
"Het is niet waar en daarom
willen wij het niet". Dat zeiden
de Jongelui van onze kerk una
niem over een lied, dat zij
hadden gelezen met het oog op
de a.s. kerkdienst, waarin zij 'n
grote bijdrage zullen leveren.
Vooral het refrein na ieder
couplet van "Het lied van de
stal".
'k Ben op weg naar een stal
de huizen zijn veel te mooi
misschien dat ik dromen zal
als ik slapen durf in het hooi
En die "ik" die op weg is,
dat is het kindeke Jezus. Vol
gens de jongelui had hij geen
keus waar hij geboren zou wor
den en zijn ouders waren ook
liever voor de geboorte in een
huis geweest. Het was niet
waar, dat de huizen hem te
mooi waren en daarom de stal
koos. En dat dromen, misschien
als hy in het hooi durfde sla
pen, dat was ook onwaarachtig
slap romantische kletspraat. En
het geheel zou voor de gemeen-
zijn. Dus verdween dit lied van
het programma. En dat was
niet het enige lied dat werd af
gevoerdomdat het niet
waar is! Dat "van de verwon
dering" vond meer goedkeuring
en dat zal waarschijnlijk wel de
hoofdtoon zijn die in de jonge-
renkerkdienst gehoord zal wor
den, uitgedrukt in bestaande
woorden die geloofwaardig zijn,
loof in het wonder van de ge
ven in verhuld waar we liever
geloof in het wonder van de ge
boorte van de Messias uit te
zingen, te zeggen, te beleven.
En liever geen romantiek van
schittering van glazen kleurbal-
len. Waar noemden ze ook het
houden van avondmaal, maar
dan moet iedereen er bij be
trokken zijn, ook "de kleintjes".
Dat is de les, die Ik van
mijn leerlingen leerde: Het
moet waar zijn! Het heeft
niet meer losgelaten en ik ben
er sindsdien met nieuwe belang
stelling mee bezig: in hoeverre
is wat wij zeggen en doen ge
loofwaardig, in en buiten dp
kerken? Waar kan wat we zeg
gen en denken en doen nog ge
loof wekken of versterken?
Wellicht zullen we veel van
wat wij als waarheid gedicht
hebben moeten gaan toetsen,
aan de werkelijkheid van de
waarheid, die ons in de Mes
sias ontmoet. Ons denken en
doen daardoor laten richten.
Is wat we zeggen en doen ge
loofwaardig of zijn er motie-
evn in veihuld waar we liever
niet mee voor de dag komen.
Waar het in het gesprek van
de jongeren vooral om ging is:
Wat voor verwachtingen mo
gen en kunnen wij stellen als
we het over de kerk hebben en
over onszelf als leden van de
kerk? Op zijn minst dat de
kerk, dus wij, geloofwaardig;
zijn. En ons door Christus la
ten gezeggen, die zo herhaalde
lijk in zijn omgeving de onge
loofwaardigheid aan het licht
bracht en tegelijkertijd zo on- I
ontkoombaar de waarheid is.
De waarheid die we niet in
pacht hebben maar die ons
vrijmaakt. Wij beschikken niet
over Hem. maar Hij over ons
en wat wij op z'n minst i
gen doen is ons ter beschikking
stellen aan zijn bedoeling met
deze wereld.
Woorcl
van
bezinning
Toen ik mij verdiepte in
gegevens, die ik toegestuurd
kreeg over de komende actie
van de gezamenlijke kerken
"Kom over de brug" heb ik
daarin herhaaldelijk de no
tie ontdekt, dat we deze Mes
sias wellicht midden op de brug
tegenkomen of dat we Hem
pas tegen gaan komen, met
enige verwondering, in de ont
moeting met die anderen aan
de overkant. Die konden voor
ons wel eens zijn "de kleinen"
waar Hij het over had: voor
zover jullie dit voor één van de
ze hebt gedaan, heb je het voor
mij gedaan. En wellicht wordt
dat over de brug komen dan 'n
tweerichting verkeer, waar de
uitnodiging van over de brug
te komen gaat naar die aan de
andere kant. Ik heb de sterfte
overtuiging, dat wij hem even
hard nodig hebben als zij ons,
dat we elkaar nodig hebben.
Deze week ook het boekje ge
lezen: Dwang, dwaling en be
drog, verschenen in de Oeku-
menereeks. Met alle duisternis
die ik nog om het 6tuk van
Ben van Onna "De kerft der
martelaren" zou willen zien op
gehelderd. geloof ik dat het
goed is ons er door te laten
wakker maken. Hij vraagt of we
ons op grote schaal bedriegen
in ons "burgerlijk denken",
waarvan de termen rechts, links
en progressief. conservatief
uitingen zijn van de impasse,
van dit denken. Een boekje dat
verhelderend en ontmaskerend
werkt en herhaaldelijk zegt:
Met is niet waar en het wil
ons op de weg van de waar
heid zetten. Wat we nodig heb
ben, als we van de dromen
zijn verlost, is ons bewust w
den van de nachtmerrie waarin
we leven.
M. Goudkamp,
Pastoor Oud-Kath. Kerk,
Leiden.
ADVERTENTIE
>(\eer'tASoepeI... dus altijd korrekt
O O
Lelden Hervormde gemeeivte.
Hooglandse Kerk 10 u ds. E. M. Pan-
nekoek. 11.45 uur Oecumenische stu
dentendiens t, 5 uur prof. dr. C. Graaf
land, Amsterdam.
Marekerk 10.30 u ds. J. de Wit.
Maranathakerk 10 u ds H. J. van
Achterberg.
Konlngskerk 10 u ds G. C. Post HA
Bethlehemkerk 10 u ds J. Langen-
Bevrljdingskerk 9 uur d6 K. Bouhuys
Vredeskerk 10 u ds A. J. Lamping,
1 u ds C. H. Bijl.
Ver. Vrljz. Hervormden (aula Asser-
straat 1) 10.30 u ds M. J. Wagenvoor
de.
Egllse Wallonne 10.30 u ds M. J.
Wagenvoorde.
Egllse Wallonne 10.30 u Pasteur G.
Staal.
Aoademisch Ziekenhuis 10 u ds. P.
J D. van Malssen.
Diaconessenhuis 10.30 u ds. H. W
Hemmes.
Oecumenische Werkplaats (Rapen
burg 10). 11.45 u Samenkomst.
Jeugdkapel Vredeskerk 10.00 u ds.
H. Aalbers.
Jeugdkapel „De Goede Herder" 10.30
uur mej. A. Burggraaf.
Marekerk (Radiogemeente Bloemen-
daal) 7.30 uur ds G. Toornvliet theuia
„De levensbiecht van een groenteblik".
Gemeenschap van Kerken Meren -
wijk) 10 uur oecumenische dienst ds.
Hortensius.
GeTef. Kerk
Zulderkerk iLammenschansweg 15)
10 uur ds G. van Halsema Katwijk,
5 uur ds Kronemeleer Avondgebed.
Petrakerk (Surlnamestraat 10 uur,
ds. H. J. Heersink, Wapenveld. 5 uur
ds. P. Reedijk, Voorschoten.
Oude Vestkerk (Oude Vest 133) 10
uur ds Bovenberg, 5 uur ds E. Ver
burg, Wassenaar.
Beloftekerk (Robljnsitraat) 10 uu ds
E. Verburg. 5 uur ds Bovenberg.
Bevrijdingskerk (Aerent Bruunstraat
10.30 uur as. Kronemeljer. 5 uur ds.
Hortensius.
Huize „roenhoven": 10 u ds K. Veg-
^Gralnsmensten „Jeugdhaven": 10 u
„De Mirt" cis de Heer. 10 uur „Het
Mierennest" de heer De Jong.
Vredeskerk 7 uur ds O. H. Bijl (Dls-
cussledlenst)
Geref. Kerk (vrijgem.) 10 em 5 uur
ds J. v. d. Haar.
Chr. Geref. Kerk 10 u en 5 u ds
Carl Ier.
Geref. Gem. 10 en 4.30 u ds R. Bo
gaard
'ij uciouuuiv- r- -
Evang. Luth. Gem. 10.15 u ds. D. Po-
bURem. Doopsgezinde Gem. 10 u prof
dr J. A. Oosterbaan.
Leger des Heils 10 u helligingsdlenst
7.30 u verlosstngssamenkomst.
Chr Science (Steenschuur 6) 10.30
uur Holl. dienst.
Evang Chr. Gemeenschap (Middel
stegracht) 10 u dhr Dlkkes.
Nieuwe Apostolische Kerk (Hoge Rijn
dijk 24) 9.30
ur (donderdag 8
Geref. Gem. in Nederland (Konlngs
kerk) 11.30 en 5.30 uur leesdienst.
Zendingswerk Middemachtsroep
Zoeterwoudsesinge! 21C uur dhr v.
der Keur (donderdag 7.30 uur bandre-
Kerk van Jezus Christus van de hei
ligen der laatste dagen (Steenschuur
10.30 u.
Jehova's Getuigen (Hogewoerd 175)
2.30 u Vestestraat 39/49 10 u voormid
dag en 3 uur nam
Pinkstergemeente (Oude Rijn 3) 3
uur dhr. J. Eikerbout.
Evangeliecentrum (Zijlsingel 2) 10
uur evang. J. Zijlstra (dinsdag 8 uur
evang. J. Zijlstra.
RK Kerk H. Antonlus (zat.av. 7 9.30
11
9 10 11
Hartebrug (zat.
12.15 en 7 uur.
Stud. Parochie (zat. av. 7 u) Lode-
wljkskerk 11.45 uur ln Hooglandse kerk
Leonarduskerk (zat. av. 7 u| 9 en 10.45
en 12 en 7 uur.
Petruskerk (zat. av. 7 u) 9 10.30 en
11 en 6.30 uur.
Lodewtjkskerk (zat. av. 7 u) 9. 10.30
11 en 6.30 uur.
Lodewtjkskerk (zat. av. 7) 9.30 11,
12.15 en 6 uur.
Oud Kath. Kerk (Zoeterw. Singel).
9.45 uur.
Aarlanderveen Herv. Gem. 10 uur
ds. Joh. Stehouwer. Alphen aan den
Rijn 7 uur dr G. van Hoegee. Geref.
Kerk 10 en 6.30 uur ds H. Dijkstra.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 uur ds.
W. van Sorge. Schiedam, RK Kerk za
terdag 7 uur zondag 7.30 en 10.30 uur.
Ter Aar Dorpshuls Aard am 9 en
12 uur.
AJphen aan den Rijn Herv. Gem.
adventskerk 10 uur ds J. de Heer Oegst
geest voor de GB. 6.30 uur ds G. J.
van Embden. Bodegraven Kruiskerk 10
uur dr P. A. Lefeber. Opstandingskerk
IQ Iinr He M Pnlckema 6.30 uur de heer
6.30
dêrvreugd) 10 uur Avondmaal. Chr.
I Geref. Kerk Grijpenstelnstraat 9.30 en
15 uur ds. P. Sneep. Oud Geref. Gom
Kerkgebouw Hoofdstraat 240. 0.30 en
14 uur leesdienst. Rem. Geref. Gem.
geen dienst. Baptisten Gemeente 10 en
6.30 uur ds. Koekoek, Leger des Heils-
I gebouw Com. de Vlamingstraat 10
i uur en 7.30 uur St. Bonifaciuskerk,
(zaterdag zo 7 uur) zo 8.30 10 en 11.30
uur Plus Kerk (zaterdag 7 uur) zo 9
1 uur 10.30 11.45 en 17.30 uur Heilige
Geest Kerk (De Bron) (zat. 6.30) zo
1 9 en 11 uur.
Benthuizen Herv. Gem. 9.30 en 6 u
Den Dikken Geref. Gem. 9.30 u lees
dienst 3 uur ds Honkoop (woensdag 10
en 7 uur ds Honkoop
Bodegraven Herv. Gem. Dorpjfkerk
uur ds. G. J. van Embden 6.30 uur
ds J. H. Cirkel Salvatorkerk 10 uur ds.
Balke 6.30 uur ds M. Fokkema (Al
phen) Bethelehemkerk 9.30 uur ds. J.
H. Cirkel 6.30 uur ds W. Balke Geref.
Kerk 10 uur ds B. J. F. Schoep 6.30 u
ds L. Buitenhuis Nleuwerbrug 10 uur
ds L. Buitenhuis 6.30 u ds B. J. Schoep
Geref. Kerk vrijgem. 9.30 uur ds. A.
Horwijk 3 uur ds K. Dldde-ns. Gereform
Gemeente 10 en 6.30 uur leesdienst.
Evang. Luth. Kerk 9 uur ds J. Hap-
Nablj J
.pel Za.
uur ar J. A. .DOger»
Opstandingskerk 10 uur Jeugddienst de
heer W. Zaalberg Marthastlchitling 10.30
uur ds S. J. Walpot 20.00 uur oecu-
melsche dienst pastoor F. Wüst en ds.
S. J. Walpot. Oudshoornseweg 10 uur
ds Oost, Herv. Slonskerk Hoofdstraat
9.30 uur ds J. de Groot 6.30 uur ds.
S W. Verploeg De Goede Herderkerk
9* uur dr N. J. M. Hoogendijk Ridder-
veld De Bron 10.30 uur dr N. J. M.
Hoogendijk 5 uur ds S. W. Verploeg.
De Bron Jeugdkapel G.30 uur ds De
Ruiter Rotterdam. Geref. Kerken Ma
ranathakerk Raadhuisstraat 10 uur ds.
A. Baman, 6.30 uur ds De Jong. Sal-
vatorikerk W. de Zwijgerlaan ds. Fr.
de Jong. 6.30 uur ds A. Borman. De
Goede Herderkerk Ten Harmsenstraat
10.30 en 6.30 ds G. de Ruiter, Ridder-
veld De Bron Troubadoerweg 9 uur en
6.30 uur ds J. Vos voormiddag Heilig
Avondmaal en namiddag Heilig Avond
maal en dankzegging. Gerei. Kerken
;ere. Alphen a. d. Rijn (Jeugddienst),
leref. Kerk 9.30 en 5 uur ds C. v. d.
Tas. Maranatha-school 11 uur ds. C.
v. d. Tas. Chr. Geref. Kerk 9.30 en
5 uur leesdienst Geref. Gem. 9.30 en 6
ds C. Bac Vrljz. Prpt. 10 uur ln
Rem. Kerk ds T. Bruinama Lelden,
Pinkstergemeente 9.30 u. to Concordia
de heer Th. Verwoerd Verg. van gelovi
gen 9.30 en 6 uur samenkomst lokaal
Nleuwstraat 27 Bethel 9.30 en 6 uur
de heer J. Modderkolk RK Kerk (dorp)
(zaterdagav. 7 u) 8.45 10 en 11.30 uur
Ontmoetingscentrum (zaterdagmiddag,
5.30) 10.30 uur.
Hazerswuuile Herv. gem. 9.30 uur
6.30 uur dr L. Boer Geref. Kerk 10
5 uur ds Brink RK Kerk St. Ber-
ijk) (zat 7 uur) 9.30 eD
Kerk St Michael Rljn-
8 10 e
fill legem Herv. Gem. 10 uur ds
W. van 't Hof uit Den Kaag 5 uur ds
F. L. Boonstra Geref. Kerk 10 en 5
uur ds W. P. H. Pouwels, Chr. Geref
Kerk uur leesdienst 3.30 uur ds Blea-
ma RK Kerk St Jozef (zat. av. 7 u)
8.30 10 11.30 en 5 uur St. Martinus
(zat. av. 7 u) 8.30 10 11.30 12.45 en
5.30 uur.
floogmade Herv. Kerk 10 uur dr
P. Schoonenboom RK Kerk (sat. 7 u)
9 en 11 uur.
I Kaag Herv. Gem. 10 uur ds. H.
8 en 10 uur.
Katw(jk aan den K(jn Herv. Ge-
meen te Dorpskerk 10 uur ds Makkenze
(H. Dorp) 6 uur kand. De Jonge Lel-
'den Ontmoetingskerk 10 uur kand. De
IJong (Dankdienst gewas en visserij),
16.30 uur ds Makkenze Geref. Kerk 9.30
I ds. Elderman 5 uur ds Pijlman RK kerk
j (zat. av. 7 uur) 8 9.30 en 11.15 uur.
Katwijk aan Zee Herv. Gem. Nwe
Kerk 10 uur ds Jac. de Vos H. Doop
6 uur ds C. Treure Oude Kerk 10 uur
I ds J. Catsburg H. Doop. 6 uur ds A.
Vink. Ichtluskerk 10 uur ds. C. van
1 den Bergh H. Doop, 5 u. ds D. W. Koel
man. Pnlëlkerk 9.30 uur ds J. P. van
Roon van Zeist H. Doop 6 uur ds. J.
Catsburg Groen van Prlnstererschool
10 uur ds W. Kool Ziekenhuis „Over-
duin" 2 uur ds J. G. van leperen.
Geref. Kerk Vredeskerk 10 uur de
heer D. J. Brouwer 5 uur ds D. H. El
derman Trlumfatorkerk 10 uur ds F.
Pijlman 5 uur ds G. van Halsema. Chr
Geref. Kerk 10 uur ds H. C. van der
En.t 5 uur ds H.C. van der Ent (woens
dag 3 en 7.45 uur ds v. d. Ent) Geref.
Kerk 9.30 uur ds G. Roukema 7 uur
ds. G. Roukema dankstond voor het ge
was. Geref. Kerk (vrijgemaakt) 9 uur
leesdienst 3 uur ds Th. Hoff. Geref.
Gem. (Remisestraat) 10 uur leesdienst
5 uur leesdienst. Volle Evangellegem.
Katwijk Voorstraat 100 9.45 uur Soefi
beweging Unlversel (kerk voor allen),
Sportlaan 3 uur bijeenkomst voor be
langstellenden 4 uur Universele ere
dienst.
Leiderdorp Herv. Geref. Kerk
Dorpskerk 10 uur ds J. P. Honnef,
(Heilige doop) Hoofdstraatkerk 10 u.
en 11 uur ds A. Geense 5 uur ds G.
van Loenen RK Kerk Gaarmeesterstr
(zat. av 7.30 uur) 9 10.30 en 12 uur
Lelmulden Herv. Gem. 9.30 uur dr
G. van Hoegee te Aarlanderveen, Geref
Kerk Oosterkerk dr Jos Los, Hervorm
de Dorpskerk 7 uur ds van der Staat
studentenpredikant RK Kerk (zat 7 ui
7.30 9.30 en 11.15 uur.
Llsse Herv. Gem. Grote Kerk
10.00 uur ds J. van der Velden, Pau-
luskerk 10 u ds H. G. Oostlnga Bedie
ning H. Doop 7 uur ds J. van der Vel
den Geref. Kerk 10 en 6 uur ds R. de
Vries van Katwijk aan Zee (HA) Chr
Geref. Kerk 10 en 4.30 uur ds D. H.
Blesma. Geref. Gem. 10 en 4 uur lees-
dlensten (donderdag 7.30 uur ds R.
Boogaard van Leiden) Geref. Kerk,
(vrijgemaakt 10 uur dankstond voor
gewas en arbeid 4.30 uur eredienst. Ge
reformeerde Kerk (vrijgemaakt bul
ten verband) 9.30 uur ds. J. J. Ver
leur 6 uur ds J. J. Verleur Oud Ge
reformeerde gemeente 9.30 en 3 uur
leesdienst (vrijdagavond 7.30 uur ds
P. J. Dorsman, van Staphorst) Aktie
Kruistochten Nederland Maandagav.
astenhuls Welkom ds J. Gravendeel,
.00 uur. RK Kerk St. Agatha Parochie
(zat. av. 7 uur) 10.00 11.30 en 7 uur
Dependance Poelpolder (zat. av. 7 u)
9 en 11.30 uur. Maria Parochie (zat.
av. 7 uur) 8.30 uur 10.30 12.00 en 5.30
uur. H.H. Engelbewaarders Parochie
(zat. av. 7.00 uur) 7.30 uur 9.30 uur
11.30 uur en 6.45 uur.
Nieuwkoop Herv. Gem. 10 uur ds
Bouwman te Katwijk 6.30 uur dr G,
van Doorn, Geref. Kerk 10 uur en 6.30
uur ds R. J. A. Hanenburg Rem. Ge-
reform. Gem. 10 uur ds J. G. Paarde-
kooper. Chr. Geref. Kerk 9.30 Dienst
des woords 2.15 uur dr H. C. v. d. Ent
te Katwijk aan Zee RK Kerk (zat. 7
uur) 7.30 9 10.45 en 7 uur.
Nieuw veen Hen*. Gem. 9.30 onbe
kend 6.30 uur ds Westra te Sassenhelm
Geref. Kerk 9.30 uur ds Westbroek te
Utrecht 7 uur dr J. Bovenberg te
Lelden RK Kerk (zat 7 uur) 9 10.45
en 5 uur.
Nieuw Vennep Herv. Gem. 9.30
(HD) en 7 uur ds S. G. J. Goverts,
Geref. Kerk 8.30 en 10.30 (HA) en 4 30
uur ds G. den Heeten Chr. Gereform.
Kerk 9.30 en 3 uur ds W. de Graaf,
RK Kerk (zat av 7 uur) 9 11 en
7.30 uur.
Nourdwljk Binnen Herv. Gemeen
te (ln geref. kerk) 10.30 uur dr J. G.
B. Jansen 7 uur ds A. L. Lapré Geref.
Kerk 9 uur ds R. S. Elgersma, 7 uur
ds C. Warner (v. d. Berghstichtlng) 11
uur ds Bosman RK Kerk (zat. av. 7
uur) 8. 9.30 11 en 12 uur.
NoofdW'lJk aan Zee Herv. Gem.
10 uur prof. dr. H. Berkhof, 5 uur drs.
Jansen (De Rank) 10 uur ds Lapré
(Sole Mlo) 9.30 uur ds B. Bouma Geref.
Kerk 10 uur ds C. Warner 5 uur cis.
Elgersma rik kerk (zat. av. 7 uur) 7.30
9 10.30 en 12 uur 7 uur Duitse dienst.
Noordwijkerhout Herv. Gemeen
te 10 uur ds J Streefland (HD) RK
Kerk St. Jozef (zat. 7.00 uur) 8.00 uur
10.00 uur en 11.30 uur eu 7 uur. St.
Victor (zat. 6.00 uur) 8.00 uur 9.30 uur
11.00 ti ur en 6 uur.
Oegslgeest Herv. Gem. (Groene,
Kerk) 10.30 uur ds J. Irik (Pauluskerk)
ds G. F. Callenbach (Gemeen-
Kloöterman 5 uur zie geref. kerk Ge
reform Kerk 10 uur ds J. Th.
Heemskerk 5 uur prof. dr. H. Berkhof.
Geref. Kerk (vrijgem.) 8.30 uur ds K.
Deddens 2.15 uur ds H. W. Ophof,
Geref Kerk (vrijgem. bulten verband)
8.45 en 3 uur ds M. R. v. d. Berg. Gem
voor oorspronkelijk christendom (Rijn
landslyceum) 7.30 uur evang. N. v. d.
Bntgge, RK Kerk (zat. av. 7 u) 9 11.30
12 en C.30 u. Bona vent urakapel (zat.
av. 6.30 uur) 8.10 en 11 uur Haagse
Schouw (zat. av. 7 uur) 9.30 1.30 en
6.30 uur.
Oude Wetering Herv. Gem. 9.30
uur dienst Geref. Kerk 9.30 uur dr.
J. Czlrlft 5 uur dr J. Hulsebosch te
Wottbrugge, Rem. Geref. Gem. 10 uur
ds M. Roo6 te Leiden RK Kerk Meer-
kreuk (zat. 9 uur) 7.45 9.15 en 11 uur.
Rljnsaterwoude Herv. Gem. 9.30
en 7 uur dr T. H. Oostenbrug, Chr.
Geref. Kerk 9.30 en 2.15 uur dienst des
Woords RK Kerk (zat. 7 uur) 7.30 9.30
en 11.15 uur.
Kijnsburg Herv. Gem. (Grote kerk
9.30 uur ds I. J. Wisse 5 uur ds. H.
van Niel (Bethelkerk) 9.30 uur ds Van
Nlel 5 uur ds Wisse Geref. Kerk Petra-
kerk 9.30 uur ds Hulsman 5 uur ds
Bijleveld Immanuëlkerk 9.30 uur ds.
Bijleveld 5 uur ds v. d. Linde Mara
nathakerk 9.30 uur ds v. d. Linde
5 uur ds Huisman Geref. Kerk (vrij
gemaakt) 10 en 5.15 uur ds K. Deddens
Evang. Chr. Gent. (aula mavo) 10 uur
ds AJÏ. Agtereek (m.m.v. koor, rk kerk
tuinbouwschool (zat. av. 7 uur) 10.30
Sasseiilieiiu Herv. Gem. 9 uur (in
ger. kerk) ds A. Westra 7 uur (in Ont
moeting) Open deur dienst, Gereform
Kerk 10.30 en 5 uur ds. De Boer te
Almelo Chr. Geref. Kerk 10 uur lees
dienst 5.30 uur kand. G. C. den Her
tog te Apeldoorn, RK Kerk izat. av
7 uur) 8 9.30 11 en 5.30 uur.
Valkenburg Herv. Gern. 10 uur
ds. Adr. Oskamp Emeritus predikant te
Sassenhelm 6.30 uur ds G. Zonneveld,
Gerei. Kerk 9.30 en 6.30 uur ds. Roo-
ze, Geref. Kerk (vrijgeui.j 9.30 en o
uur ds Th. Hoff.
Voorhuut Herv. Gem. 10 ttur
de heer J. W. Hoffenaar (gezlns oogst -
dlenst) RK Kerk (zat. 8 en 19.00 uur 9
10.30 11.45 en 5.30 uur.
Voorschoten Herv. Gein. Dorpskerk
10 uur as Mei jemig 7 uur ds v. a
Schoot Hulp en Heil 10 uur cis Ver
in uit, Rrjmujk 10 uur ds v. d. Schoot
Gebouw De Werf 10 uur JongerendieiisL
Kerk (vrijgemaakt) 10 en 5 uur
Prof. C. Trimp uit Kampen, Gerefor
Kerk 9 10.30 en 5 uur Os de Zeeuw.
Aula Noord-Hofland 9.45 uur ds Ree
dijk. RK Kerk Lauren 11 us (zaterdag 7
uur) 8.30 10.30 uur en 12 uur Moeder
Gods (zat. 7 uur) 8 uur 10 11.30 en
Waüdiiiween Herv. Gem. örug-
kerk 9.30 uur ds D. van Vliet 6.3u uur
ds. T. van 't Veld; Bethelkerk 10.30 uui
ds. T. van 't Veld (Radiokerkdienstj
5.00 uur ds D. van Vliet Immanuelkerk
10 uur ds N. J. Flink 7 uur cis. B. J
Duysterhof Morgendienst Jeugddienst.
Geref. Kerk Kruiskerk 10 uur en 5.00
u, ds B. Koekoek (HA) Ontmoetings
kerk 10.00 uur en 5.00 uur ds D. J
Modderaar (HA) Chr. Algesch. Gem
9.30 uur en 5.00 uur ds. A. P. Verloop
Oud Oer. Gem. in Ned. Zuidkade 158
10.00 uur en 6.30 uur leesdienst Rem.
Ger. Gem. 10.00 uur ds. G. A. Hooy-
kaas, RK Ontmoetingskerk 8.30 uur,
11.45 uur en 6.30 uur (zaterdagavond
7 uur) St. Victorkerk 8.00 uur en 10.00
uur (zaterdagav. 7.00 uur).
Warmond Herv. Gem. 10 uur en
7 uur ds. A. J. den Tonkelaar, R.K.
Kerk (zat. av. 7 uur) 8 10 en 11.30
Wassenaar Herv. Gem. Dorps
kerk 10 uur dr Th. C. Frederlkse 4.30
uur ds. W. G. J. van der Sluys Moer-
kapelle 7.00 uur dr Th. C. Frederlkse,
ds
ds.
Klevletkerk 9.00 uur Jeugdkapel (111
W Iers ma, Messiaskerk 10
C. den Engelse Voorburg Dorpscentr.
9.30 uur ds G. Boer Zoetermeer Ge
bouw Shalom 10.00 uur Jeugdkapel
(12-14 Jaar) Deylerhuls 10.00 uur -
Jeugdkerk Geref. Kerk 10 en 5 uur ds.
A. Bolwijn (Zuid) 10 uur drs P. N.
Holtrop, 5 uur ds J. Twiersma Nederl.
Prot. Bond (Lange Kerkdam) 10.30 uur
dc. D. Werner RK Kerk H. Joseph (zat
Het altaar van de Chr
Dienaarkerk in Zoeter
woude.
(Foto Jan Holvast)
av. 7 uur) 9 10.30 12 en 6.30 uur Wil
brordus (zat av 7 uur) 9.30 11 12.151
uur Goede Herder (zat. 5) 8.30 10
11.30 uur.
Wouhrugge Herv. Gem. 9.301
6.30 uur ds Franken Gereform. K|
9.30 uur ds Huizebosch 6.30 uur
Czyrta Oude Wetering.
Zevenhoven Herv. Gem. 9.30 4
ds Llndenburg te Ter Aar, De Hl
7 uur cand. M. C. v. d. Meer te lfl
den, Geref. Kerk 9.30 en 7 uur dr|
Boes te Hilversum RK Kerk (zat. 7t
7.46 9 uur en 10.45 uur.
Zoeterwoude Herv. Gem. 10 t
ds S. L. Schoch (HA) RK Kerk F
Jan Zuldbuurtseweg (zat. 7.30 u.) "t
10 en 11 uur RK Kerk Christus
naar (zat 7 uur) 8.30 10 11.30 e:_
uur RK Kerk Meerburg (zat. 7 u*
8.45 10.30. 12 en 6 uur. F
Zwamnicrdnm Herv. Gem. 10 w
dr N. van Oustln te Utrecht 6.30 4
dr. W. L. Heymans te Boskoop Ge-V
Kerk 10 uur en 6.30 uur dr J. J. SM
ter te Amstelveen, Rem. Geref. 04
geen dienst RK Kerk (zat. 7 uuffli
10 llJOea 5.30 uur.
