„'t Is net oudejaarsavond dan gooien de mensen ook met rotjes naar elkaar..." ^rouw hoort niet thuis in politiek „Prijswinnares f 2450,- lichter A. Kooijmanbomterrorist van het eerste uur Dames gaan voor bij NS Hoe? Filtersigaret niet altijd gezonder9 NS-Minitrips in eigen land hTERDAG 28 OKTOBER 1972 Bom hier, bom daar. 't Wil alleen nog niet erg knallen is altijd weer 'een scherpschutter, die het tijdmechanis- ie' kapot schoot' en 'een expert, die de bom voor het ove- ige onschadelijk maakte'. En dan kennen wij sinds kort ok de zogenaamde 'nepbom'. Vandaar dat de 81-jarige A. Kooijman te 's-Gravenhage misprijzend zegt: 'Prut- :rs zijn het, die bommenleggers. Maar misschien gaat ze alleen maar om het effect van de ontdekking. Ik ben nog niet helemaal uit; ik lees de krant, ik kijk naar de ilevisie en dan denk ik: hebben ze het nou serieus willen oen met die bom of wilden ze eigenlijk niet dat hij uit me- aar knalde. Als het eerste 't geval is, zeg ikprutsers let Kooijman, opmerkelijk vi- heeft recht van spreken aan- inde de bom terreur. Want hij het, die in 1921 de eerste Neder- idse bomaanslag pleegde. Op de »nd van 7 november van dat ontplofte bij het huis Fran- ag 316 in Den Haag een helse ichine, waardoor de pui van dat geheel vernield werd en alle ubels in de er achter liggende lskamer tot brandhout werden naakt. Het gezin van de op Fran- 316 domicilie houdende ar- kriemajoor H. D. B. Verspijck isnapte maar net aan de dood; zat in de achterkamer thee te nken. Het majoorsgezin ei ;en heftige luchtdruk, to de knal natuurlijk. toch zeker een kilometer of vier vijf van de Fr ankenslag af en ineens die dreun.' Ik hoor het nóg "Kijk", zegt Piet Kooijman", je nou een bomaanslag pleegt, moet Je het ook goed doen. En ook niet gaan mekkeren als je met de con sequenties wordt geconfronteerd". Zes jaar cel ad Wagenaar Die knal", zegt mevrouw KooiJ (63), was zo hardIk wai een meisje van twaalf en il natuurlijk nog nooit van Piet oijman gehoord. Ik liep die avond hier in de buurt van illenbosstraat waar we nu wc ADVERTENTIE ize60+zijnhi 65+-voordee Zodra ze 60+ zijn hebben Ze 65+-voordeel. Neem een pasfoto en bewijs van uw leeftijd mee. Bijvoorbeeld uwpaspoort. Damesjaarkaart60+ f50- Iriemaandskaart 60+ f20.-. Het hele jaar de halve enkele-reisprijs. Folder aan 't loket. Dames 60+. Nieuw Voordelig uit met NS De consequentie voor de toen 31- jarige Kooijman was zes jaar cel de strafgevangenis van Leeuwar den. Eenzame opsluiting, uitgezeten tot aan de laatste dag. "Nee, ik mocht niet met de andere gevange nen omgaan, de "gemeenschap" ln, zoals dat heet. Ze zeiden: "Kooij man is een gevaar voor de gemeen schap en de gemeenschap is een vaar voor Kooijman". Aanleiding tot Kooij man's woeste daad was een zekere Herman Groe- nendaal. Een dienstweigeraar, die door de njjlitaire overheid tijdens zijn verhoor onmenselijk behan deld zou zijn geweest. Men had hem zelfs zeepsop te drinken gegeven, toen -hij was begonnen aan een hon gerstaking, die vijf maanden zou duren. "Groenendaal moet vrij", was de leus, die Piet Kooijman en zijn po litieke makkers aanhieven en kalk ten. Hij was toen lid van de Groep Sociaal Aanrchisten Den Haag, een gezelschap dat dat zich had afge scheiden van de communistische SDP ("we hingen de communisti sche gedachte wel aan, maar we konden ons niet verenigen met de vorm, die het nieuwe Rusland aan de ideeën van Marx en Engels gaf Groenendaal kwam niet vrij en dus begaf Piet Kooijman zich op 7 november 1921 naar Frankenslag 316, waar majoor Verspijck woonde, die lid van de krijgsraad was. Sa men met de 28-jarige Leen van der Linden en de 24-jarige Jo de Haas l voor het huis een thermosfles neergezet, die dertien staafjes dy namiet bevatte. Er hing een lont uit: men wachtte tot de tram voor bij was en daarna werd de lont De bomterroristen hadden toen drie minuten om een goed heenko men te vinden. Zij wandelden be daard weg. En ze hoorden op het juiste moment de enorme knal. Heel Nederland En ze werden korte tijd later ge arresteerd. Kooijman kreeg de zwaarste straf van de drie: zes jaar Leeuwarden. Nu hij 81 is, lijkt Piet Kooijman nog met voldoening op die novem berdag in 1921 terug te zien. "Het trok immers behoorlijk de aan dacht voor de zaak, waarmee we bezig waren. Heel Nederland wist in één klap wie Groenendaal was en waarom hij vrijgelaten hoorde te worden", zegt hij, "en daarom be grijp ik ook waarom die terroristen van nu bezig zijn met hun tijd bommen. Ze proberen ergens de aandacht op te vestigen. Ik kan me best voorstellen dat ik persoonlijk óók een bom voor meneer Philips zijn deur neerzet; die lui verdie nen toch niet anders?" En als Piet Kooijman nu, op de ze eigenste dag, een bom kreeg aan geboden, waarheen zou hij die dan brengen? "Naar het gebouw van de Twee de Kamer; daar moet ook eens een knal gehoord worden. Al dat poli tieke bedrog van de laatste we ken Terug naar de andere actualiteit: de frequente bomaanslagpogingen. P. A. Kooijman: „Ik volg het ge amuseerd. Vooral als er weer zo'n "nepbom" gevonden is, moet ik erg lachen. Die zogenaamde bomexperts raken al zó overwerkt, dat ze zeg gen: "Rustig blijven mensen, ik kom morgen wel eens naar jullie bom kijken". Ach, het is net ouwe- jaarsavond, dan gooien de mensen met rotjes naar elkaar, 't Is gewoon vuurwerk, een soort speelgoed. Echt Hollands". Maar er kunnen doden bij val len. Kooijman: „Goed, dan vallen er doden, maar wat zijn nou twee of drie dooie mensen door zo'n bom aanslag, vergeleken bij de duizen den die er in de wereld iedere dag "legaal" worden afgeslacht?" Doch veronderstel nu, dat een van Kooijman's kleinkinderen toe vallig de plaats passeert waar zo'n bom ontploft en het kind komt om het leven of wordt zeer ernstig ver minkt Kooijman, na enig peinzen: Dat zou ik natuurlijk heel erg vinden. Ik vind... als een kleinzoon van me met zijn hand tussen de deur geklemd heeft gezeten... dat vind ik erger dan er honderd Chinezen dood gaan; is ver van m'n bed nietwaar? Maar tóch... zelfs als zoiets ergs zou gebeuren, zou ik de daders van de bomaanslag niet gelijk veróórdelen. du willen weten waaróm ze die bom geplaatst hadden...' Uit extreme hoek Dat 'waarom', is Kooijman over dat punt, wat de actuele terreur aan gaat, al uitgepiekerd? 'Nee. 't Kan van extreem links ko men, maar ook van extreem rechts, 't Zou eigenlijk iédere politieke groep kunnen zijn, man mijn part de ARP. Maar dan natuurlijk altijd het radi cale gedeelte ervan. Het moedige ge deelte, want heus: er is lef voor no dig hoor om zo'n bom te zetten. Ik weet het uit eigen ervaring; Je doet het alleen als je geen andere midde len meer hebt om Je doel te berei ken.' 'Desperado' betekent wanhopig. Kooijman: 'Die Turken, die deze week dat vliegtuig kaapten, waren ook wanhopig. Maar ze hebben be reikt met inzet van d'r eigen leven wat ze wilden: de hele wereld heeft opeens aandacht voor wat er in hun land aan rottigheid gebeurt, waar of niet?" De Palestijnse actie in München? Kooijman: 'Heel erg, al die dode Israëli's. Maar laten we er wél even rekening meehouden, dat er ook een stel Palestijen vermoord zijn. Ze wisten van dat levensgevaarlijke risi- naar ze gingen er toch moedig tegenaan. Ik zelf wist in 1921 óók dat ROTTERDAM (ANP) Een 76-jarige weduwe uit Rotterdam is donderdag slachtoffer gewor den van een sluwe oplichter. Onder het voorwendsel dat ze in verband met een reclamecam pagne van een meubelzaak een grote prijs had gewonnen, klopte de man haar een bedrag van bijna 2500 gulden uit de zak. Een dag eerder werden twee hoogbejaarde zusters van 79 en 80 jaar op een dergelijke ma nier voor tweehonderd gulden opgelicht. De dader Is een onge veer 30-jarige man, ongeveer 1.70 lang, slank postuur, ge kleed in een grijs pak. In beide gevallen stelde de man zich voor als vertegen woordiger van een groothandel in meubels. Tegen de weduwe in de Passerelstraat in Rotter dam-West vertelde hij, dat ze een prijs had gewonnen van 5.000 gulden. Het bedrag moest worden besteed aan meubels. Nadat de vrouw aan de hand van een catalogus een keuze had gemaakt, beloofde de man dat de goederen over een week bij haar zouden worden bezorgd. Voor het vervoer moest ze ech ter 450 gulden betalen. Toen de weduwe dit gedaan had vroeg de man of hij haar gironummer even mocht zien. Hiermee maakte ze een goede kans ook nog de hoofdprijs van 10.000 gulden in de wacht te slepen. Een paar uur na zijn vertrek werd de vrouw opgebeld door Iemand die zich uitgaf voor de directeur van de meubelzaak. Hij zei, dat ze toch wel erg ge lukkig was, omdat de hoofdprijs op haar gironummer was geval len. In de loop van de middag ver scheen dezelfde man als van die morgen op de stoep met een doos gebak, waarop stond „har telijk gefeliciteerd f 10.000". Hij drukte de vrouw op het hart dat als ze het geld snel op haar giro wilde hebben 2.000 gul den „procentengeld" vooruit moest betalen. De dolgelukkige vrouw schraapte ijlings al het geld dat ze in huis had bij elkaar en gaf dat aan de „vriendelijke meneer". Kort daarna belde ze haar zoon in het noorden van het land om hem het heugelijke nieuws te vertellen. Deze ver trouwde het zaakje helemaal niet en lichtte de Rotterdamse recherche in. 18 Jaar tegen me zouden eisen als ik gepakt werd; 't werden er dan uit eindelijk maar zes, maar die heb ik tot de lèètste dag uitgezeten. Zoals ik het ook wilde! En die Palestijnen ln München... kijk, ze hebben toch hun gekregen, want iedereen bemoeit zich nu weer met de Palestijnse zaak.' Bovendien, Kooijman: 'De Joden moeten ophouden jood te zijn, maar gewoon een aan een stuk land ge bonden volk zijn. Christenen en mohammedanen lopen toch ook niet te koop met hun religie? We hebben allemaal dezelfde tien geboden waar naar we moeten leven Godsdienst is historisch aan tijd gebonden. Ik ge loof niet ln God, maar ik hou van de mensheid. Ik zeg: 'De mens schiep God en wat de mens schept, zal hij als mens ook weer vernietigen als hij er geen belang meer bij heeft.' Kijl: maar om je heen: God is op heel wat plekken al dood.' P. A. Kooijman gelooft in de 'mens'. 'De mens houdt niet op te bestaan, zegt hij,' al die onheilsrapporten over dat we in 1990 geen leefbare we reld meer "hebben...onzin! Via de groei van ons technisch vermogen komen we door alle narigheid heen. De mens past zich aan. En bereikt wat-ie bereiken wil!' Desnoods met een bom...? Kooijman: 'Desnoods met een bom, zoals ik destijds. Kijk, een bom is goed als hij de evoluties timuleert. Een bom is kwaad als hij de ontwik keling afremt.' Maar zijn het nu goede of kwade bommen, die de laatste tijd neerge legd worden. Kooijman: 'Ik weet het nog niet. Ik weet niet wie precies achter die toestand schuilt, 't Zouden goeie bommen kunnen. Ik geef pas myn oordeel als ik de dader ken' En: 'Met bommen kun je alléén maar vernietigen wat uit de tijd is. Het goede kun je met de grootste knal niet opruimen.' Zou Piet Kooijman, als hij de leef tijd had gehad, zich destijds bij Pro vo hebben aangesloten? 'Natuurlijk, want die Jongens heb ben tenslotte het grootste deel van mijn theorieën overgenomen. Maar wie ben ik...?' Zoiets heeft Christus, meen ik, ook wel eens gezeg.... Kooijman, bits: 'Ja, aangenomen dat-ie geleefd heeft...!' Piet A. Kooijman praat met het ge mak van een kerel, die Abraham nog {lang niet in- zicht heeft; hij wenst geen 81-jarige grijsaard te zijn. Hij jzegt: 'Ik ben tegen allemaal, tegen alle bestaande structuren. Wat ik wil is de evolutie stimuleren. En dat kan alleen maar door revolutie. Je moet I je theorieën vorm geven. Toen ik in 1921 die bomaanslag op het Franken slag pleegde, zeiden ze later: kijk Kooijman kletst niet. hij dóet! En ik |heb nooit gezegd: had ik 't maar niet gedaan. Ook niet tijdens die zes rotte jaren in de strafgevangenis van Leeuwarden!' 'Hij zou nog steeds tot zo'n bom aanslag in staat zijn,' zegt Kooij man's echtgenote. 'Ja, in de Tweede Kamer,' zegt Kooijman zelf (en van die begeerte hadden we al eerder kennis geno men), 'net als Van der Lubbe in 1932, toen die de Rijksdag in Berlijn in brand stak'. Mevrouw Kooijman, ter gerust stelling: 'Maar ik zorg er voor dat hij de deur niet uit komt.' (Over P. A. Kooijman's leven en ideeën is bij de Haagse uitgever L. J. C. Boucher een boekje verschenen, getiteld 'Neem en eet'. Het eindigt met de zinnen: 'Westerse progressie ven kunnen niet anders doen dan ontmaskeren. Zij zullen daartoe aller? eerst zichzelf van waandenkbeelden moeten bevrijden, en moeten onder zoeken welke krachten de maat schappij thans beheersen, ten goede en ten kwade.') DEN HAAG (ANP) De rook van sigaretten met filter blijkt niet altijd minder teer en nicotine te bevatten dan die van sigaretten .zonder filter. Er is zelfs een sigaret I (Cabalero) die met filter meer teer en nicotine heeft dan zonder I filter. Dit is echter een uitzondering de meeste merken, die zowel met als zonder filter verkrijgbaar zijn, geven met filter minder teer en ni- I cotine dan zonder. Dit is het resultaat van een nieuw I onderzoek naar het teer- en nicoti negehalte van sigaretten van de {consumentenbond. Het vorig onder zoek vond in 1969 plaats. In dit nieu- |we onderzoek zijn dertig veel ver- jkochte merken betrokken. De con sumentenbond kwam tot de conclu sie, dat de filtersigaretten Alaska Menthol, Kelly Halvaret en Roxy Dual de minste teer en nicotine be- j vatten. Daarna volgden Belinda fil ter en Mantano filter. De meeste I teer werd aangetroffen in Golden Fiction, Pall Mall Export en Run ner (alle drie zonder filter). De meeste nicotine werd gevonden in |de rook van Golden Fiction en Run- asr (beide zonder filter). Het verschil aan teer- en nicoti negehalte kan vrij groot zijn. BIJ Alaska filter menthol, Kelly Halva ret filter en Roxy Dual filter is het teergehalte minder dan 12 milli gram en het nicotinegehalte minder dan 1.0 milligram. Bij Golden Fic tion, Pall Mall Export en Runner is het teergehalte groter dan 24 milli gram. BIJ Golden Fiction en Run- is het nicotinegehalte van de rook meer dan 1,75 milligram. Als sigaretten met het grootste teergehalte komen na de eerderge noemde drie uit de bus: Caballero filter, Camel (zonder filter), Ches terfield (zonder), Lex 25 en Lexing ton en Roxy Special. Armbandjes gestolen door gaatje in ruit... Amsterdam (ANP) Een kogelrond gat met een doorsnee van anderhal ve centimeter in een winkelruit van de Juwelierszaak Strego aan de Mid denweg in Amsterdam-Oost gaf gis terochtend de plaats aan waarlangs een onbekend gebleven dief in de nachtelijke uren een aantal gouden schakelarmbanden uit de etalage vis te. Volgens de politie lijkt het gat ge boord, maar wordt ook de mogelijk heid niet uitgesloten dat de ruit door een kogel is doorboord. Op dezelfde wijze verdwenen het afgelopen week einde enkele gouden armbandjes uit de etalage van een Juwelierszaak op de Ceintuurbaan in de hoofdstad. Hierbij was het zonder meer duide lijk dat in de etalageruit een gaatje was geschoten. GP-VOORZITTER ABMA: SN HAAG Meer dan de helft 2 Nederlandse kiezers zijn a maar toch hebben vrouwen land maar weinig invloed op politiek. Tenminste dat vindt de terdamse mevrouw W. C. Syp- Van Andei die kortgeleden de ürlandse Vrouwen Party heeft irioht. ;ens haar besteden de bestaande ileke partijen op het ogenblik te weinig aandaoht aan de Ifieke belangen van de vrouw iitten er in de Tweede Kamer veel te weinig vróuwen. Daarom de Nederlandse Vrouwen Partij g déelgenomen aan de verkie- n van 29 november maar het daarvoor ontbrak. Het verkie- iprogramma was overigens al daarop prijkte bovenaan Jestrijding van de fluoridering het drinkwater. Geen vrouwen mannenpartij, de Staatkundig Gere formeerde Partij van dominee Abma, de verkiezingen ingaat. Maar over tal van andere zaken zijn de twee partijen het helemaal niet met elkaar eens. De Nederlandse Vrou wen Partij wil meer vrouwen in de Tweede Kamer maar de Staatkun dig Gereformeerde Partij stelt prin cipieel geen enkele vrouw kandidaat en vrouwen mog niet eens lid van de partij zijn en evenmin als be langstellenden de vergaderingen van de SGP bijwonen. De Staatkundige Gereformeerde Partij vindt zelfs dat vrouwen het kiesrecht moet worden ontnomen. Driehoog in de wat sombere fractie- kamer van de SGP aan het Haagse binnenhof wil partij- en fractie voorzitter dominee H. G. Abma wel uitleggen waarom. Zijn klassieke krijtstreepjeskostuum met vest ver raadt al direkt dat hij niet alleen politiek maar ook persoonlijk nogal behoudend is. Het deert hem niet om daarvoor uit te komen. Integen deel nu alle mogelijke radikale wenorganisaties uit binnen- en buitenland voortdurend het tv-jour naal en de voorpagina's van de kranten halen, vindt dominee Abma het zelfs hoog tijd om een kritisch geluid te laten horen. De taak van de vrouw ligt volgens hem in huis en deelname aan het maatschappelijke verkeer moet ze, zo vindt de SGP-voorzitter, maar overlaten aan de man. Dominee Abma heeft er geen bezwaar tegen om een schooljongen van achttien Jaar te laten stemmen omdat hij uiteindelijk een toekomstig gezins hoofd wordt maar hij vindt het wel verwerpelijk dat vrouwelijke artsen, kinderrechters, psychologes en kern geleerden straks op 29 november mogen stemmen. Ongelovelijk En ook al klinkt dat in deze verkie zingstijd nu de politieke bewustma king van de vrouw in het middel punt van de belangstelling staat haast ongelofelijk dominee Abma meent het oprecht. Het is een prin cipiële zaak, zegt hij. In de Bijbel staat dat de man het hoofd van ht gezin is en daarom vindt zijn partij dat alleen de man als vertegen woordiger van zijn gezin zou mogen stemmen. Natuurlijk kan er in het gezin eerst met vrouw en kinderen een zinvol overleg plaats vinden maar de SGP is van oordeel dat de man uiteindelijk het laatste woord moet hebben. Hoe denkt dominee Abma over zijn vrouwelijke collega's ln de Tweede Kamer? Als ik die vraag onver wachts op hem afvuur voelt hij zich niet in verlegenheid gebracht. Als predikant heeft hij de nodige routine opgedaan om voor alles een antwoord in de Bijbel te vinden en dat heeft hij ook nu weer klaar. „Wij hebben principiële bezwaren tegen vrouwelijke kamerleden", al dus d° SGP voorzitter. Niet dat vrouwelijke kamerleden geen capaciteiten als volksvertegen woordigster zouden hebben daar gaat het ons helemaal niet om maar wij vinden dat het verzorgen van een gezin voor een vrouw veel zinvoller is. Daar wordt in de Bijbel trouwens herhaaldelijk op gewezen". Als dominee Abma uit zijn zwarte aktetas het verkiezingsprogramma van zijn partij opdiept blijken daar voor progressief denkende vrouwen weinig aanlokkelijke punten in te staan, dat de Goudse emeritus predikant niet hoeft te vrezen dat hij zijn zetel op 29 november e tueel aan vrouwelijke kiezers heeft te danken. Tegen Want de Staatkundig Gereformeer de Partij is tegen abortus O tegen de verkoop van voorbe hoedsmiddelen tegen de uitbreiding van het aantal crèches Kerstvakantie in Den Helder voor veertig kinderen uit Noord-Ierland DEN HELDER (ANP) Veertig Noordierse schoolkinderen in de leeftijd van 12 tot 15 Jaar zullen van de tweede kerstdag tot 13 Janu- ;en vakantiebezoek brengen aan Den Helder. Deze 18-daagse vakan tiereis wordt hun aangeboden op initiatief van de Helderse Jeugd raad. De Noordierse kinderen uit zowel >oms-katholieke als protestants christelijk groeperingen, zullen te gast zijn van verschillende vereni gingen. Met deze vakantieovertocht •n bedrag van 12 tot 15 duizend gulden gemoeid, dat door acties bij de plaatselijke bevolking binnen moet komen. ADVERTENTIE tegen vaccinatie 0 tegen verplichte sociale verzeke ringen tegen recreatie op zondag en tenslotte is men voor de weder invoering van de doodstraf. Als dominee Abma de komende ken het land doortrekt om bij schillende afdelingen verkiezingsbij eenkomsten te beleggen hoeft hij niet bang te zijn voor enige opposi- tie van de echtgenotes van zijn 1 partijleden want zoals gezegd vrou wen mogen bij deze politieke bij eenkomsten niet aanwezig zijn. Maar één ding zal zelfs de meest militante vrouwenorganisatie de Staatkundig Gereformeerde Partij na moeten geven.... het toont wel van moed om in deze tijd met een dergelijk verkiezingsprogramma te komen. Volledig verzorgd, dus incl. reis van leder station, logies en maaltijden. Vertrek dagelijks. 2 dagen Amsterdam v.a. f 45.- Den Haag/Scheveningen v.a. f 46- 3 dagen Zuid-Limburg v.a. f 55.- Twente v.a. f 56- Drente v.a. f 59- Montferland v.a. F 61- Bergen (N.H.) v.a.f 62- Zeeland v.a. f 64- Friesland v.a. F 71- Brabant v.a. f 73- Giethoorn v.a.f 78- 5 dagen Terschelling v.a. f 97.- Schiermonnikoog v.a. f102.- Ameland v.a. f 105.- Alle informatie in de brochure,,ToerenmetNS" op het station. voordelig uit met NS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1972 | | pagina 9