Volkstuin
huizenhoog
plezier
LTERJDAG 28 OKTOBER 1972
PAGINA 13
LEIDEN Huizenhoog is
het plezier dat de stadsmens
beleeft aan zijn bescheiden
flirt met moeder natuur: de
volkstuin. Vrij om te lopen
in het grijs gevang van de
straten met hun gerang
schikte panden mist hij zo
vaak de mogelijkheid om met
twee benen op zijn grond te
staan en te doen wat hem
nooit vreemd werd: de aarde
bewerken met zijn handen.
Vele duizenden lapjes geur
en kleur sieren nu de grote
stoeprand-achter-de-duinen,
die Holland heet. Honderden
hectares volkstuin; bloemen,
heesters, fruitbomen en
groenten (nu onbespoten
weer goed in de markt ligt,
neemt de groenteteelt weer
sterk toe).
Op maat gesneden, omdat
het kostbaarste artikel in
onze dreven nu eenmaal
ruimte heet. Maar elk in
klein onderscheid getuigend
van de warme vreugde, die
de bezitter er op oogst.
Tussen de hoogbouw van
onze steden waart de idee
dat volkstuinen stervend zijn.
Maar hoeveel krachtiger is
de waarheid. Er komen
steeds meer complexen,
meestal aan de rafelige ran
den van onze huizenzeeën.
De wachtlijsten vermelden
een onafzienbare rij van na
men. Mensen die op de klei
ne akkers van zelfwerkzaam
heid zo nu en dan diep wil
len ademhalen tussen hun
bloemen en vruchten. Ge-
bruiksgroen in plaats van het
kijkgroen dat hier zo'n moei
zaam en pijnvol leven af
werkt.
Wie denkt dat de hang
naar zo'n afgepast streepje
tuin alleen maar in de rand
stad floreert, begrijpt nog
niet hoezeer ook de rest van
ons land verstedelijkt. In
Leeuwarden, Wildervank,
Apeldoorn, ja zelfs in een
"groen" stadje als Alphen
aan den Rijn zingt men te-
vree: „Ik heb een tuin met
een huisje gehuurd".
Verlept zijn de beelden van
de man die zijn stronkjes
boerenkool of zijn maaltje
aardappelen "van de tuin"
gaat halen. Vervlogen zijn
de tijden dat het volkakker
tje karige bijvoeding bete
kende voor hongerige mon
den. En toch is het zo be
gonnen. Als armenwerk.
Ruim een halve eeuw gele
den.
Uit pure noodzaak ontlokte
de arbeider aan zijn tuin,
wat de gapende beurs niet
kon verschaffen. En in zijn
prilste jaren van het volks
tuinwerk kop het gebeuren
dat een Volksbond tegen
Drankmisbruik alle kracht
inzette om de verloederde
blaüwkiel uit het buurtcafé
te halen en hem op zijn ei
gen stukje grond te poten.
Nu is dat allemaal anders.
Maar de behoefte is gebleven
en men behoeft nauwelijks
voorbij de horizon te zien om
te begrijpen dat die behoefte
aan dat lapje grond om op te
stoeien, zal blijven gedijen.
En ook aan de volkstuinen
kun je zien dat het Neder
land materieel niet zo slecht
gaat. De duizenden volks
tuinen in de randstad zijn
echte recreatie-tuinen ge
worden.
„Gezondste
liefhebberij
die je je
niaar
kunt
bedeeken"
Een beeld van het grootste
volkstuincomplex in Leiden:
„Ons Buiten", dat een buffer
vormt tussen Merenioijk en
Noord. „Ons Buiten" telt 451
tuinen en is een permanent
complex. Er is voor naar
schatting twee miljoen geïn
vesteerd foto boven).
Foto links: voorzitter Haar
lem (rechts) en secretaris
Van der Zwart van de Leidse
Bond van amateurtuinders:
„Het is een gezonde en
uiterst intensieve liefhebbe
rij". (Foto Jan Holvast)
De volkstuinen op htm
mooist breed beschenen
door de zon.
taaibaar is. En honderd gulden
mag dan een hoop mensen niet
veel zeggen, voor een AOW-er
is het nog altijd een heel be
drag".
Leeftijd
Dat brengt ons op de gemid
delde leeftijd van de volkstuin
der. Na enig nadenken produ
ceert voorzitter Haarlem deze
getallen: "De meeste volkstuin
ders vind Je enerzijds in de
leeftijdsgroep 3550 Jaar, an
derzijds tussen de 5565. Op
"Ons Buiten" is ongeveer een
kwart omstreeks de AOW-leef
tijd. Er zijn ook nog wel wat
invaliden onder. In het alge-
men kun Je zeggen: volkstui
nen ia een liefhebberij van de
wat ouderen én van mensen
die in flatgebouwen wonen'".
Steeds minder is het volkstuin-
werk een zaak van pa-alleen
geworden, steeds meer heeft
het zich ontwikkeld tot een
brok gezinsrecreatie. "Dat
houdt in", zegt voorzitter
Haarlem dat Je Je als bestuur
ook steeds meer moet bezig
houden met Jeugdwerk, met de
organisatie van kindermidda
gen.
En het is zaak dat we op dit
punt aansluiting zoeken bij de
wijkbeweging".
Wordt iedereen die zich meldt
voor een volkstuin direct inge
schreven?
"Als bond gunnen we natuur
lijk iedereen een tuintje, maar
Je zit nu eenmaal met die
wachtlijsten. Alvorens een kan
didaat in te schrijven gaan we
eerst met hem praten. Zo vra
gen we hem: waarom wilt u
een volkstuin. Als hij dan ant
woord, wat wel is gebeurd,
met: "Ik sta op een camping
en dat wordt me te duur", dan
schrijven we hem niet in.
Want dat is niet de goede
volkstuindersmentaliteit. U
moet namelijk niet vergeten
dat volkstuinen een zeer Inten
sieve liehebbertf is, daar moet u
niet licht tegenaan kijken. Het
is zwaar aanpoten, net kost
menige zweetdruppel. men
sen die zomers op een mooie
zondag een wandelingetje langs
de tuinen maken en de volk
stuinen er keurig en gezellig
bij zien liggen, die krijgen een
verkeerd beeld van wat er alle
maal voor komt kijken.
Hoe is de situatie nu in Leiden? Bij het overkoepelend orgaan, de Leidse Bond
van Amateurtuinders zijn zes z.g. tuin groepen aangesloten die over vier com
plexen zijn verdeeld: in Leiden-Noord (daar zit „Ons Buiten met 451 tui
nen de grootste), in de Oost-Vlietpolder, aan de Nachtegaallaan en aan de
Lage-Morsweg.
Triest is het gesteld met de tuingroep ,,Nut en Genoegen", die in verband met
de industrievestiging op zijn grond uit De Waard is verdreven en nu hoopt op
betere tijden.
Alles bij elkaar zijn er in Leiden zo'n 800 volkstuinen, van elk ongeveer 300
vierkante meter. Is dat aantal van 800 voldoende om in Leiden aan de behoef
te te voldoen? Voorzitter H. J. Haarlem en secretaris J. v. d. Zwart van de
Leidse Bond van Amateurtuinders heffen bij die vraag meteen de band op.
,,Geen sprake van, het lijkt er zelfs niet op. Er is op dit moment een wacht
lijst, die wekelijks groeit, van tussen de 200 en 250 gegadigden. In feite zijn
het er aanzienlijk meer. Want een hele hoop mensen laten het afweten als ze
horen dat er een wachtlijst is. Die laten zich niet eens inschrijven. Zo'n
wachtlijst is in elk opzicht een geweldige tegenhouder".
Wie weil de moeite neemt op
de wachtlijst plaats te nemen,
moet ongeveer een jaar wach
ten om aan de beurt te komen.
Het hangt natuurlijk af van de
snelheid van de mutaties.
"Maar ik vrees dat de mensen
straks wel twee Jaar op de
wachtlijst zullen moeten
staan voor ze aan de beurt
zijn", zegt voorziter Haarlem
bezorgd. "En dat is natuurlijk
verschrikkelijk, want wie is nu
bereid om twee Jaar te wach
ten. Als heit zo lang duurt ^an
dooft hét enthousiasme".
Tc weiiuig
Secretaris van der Zwart rekent
voor dat Leiden veel te weinig
volkstuinen heeft. (Maar Ja,
wat heeft Leiden nu niet te
weinig?). "Als je uitgaat van
vijf vierkante meter per inwo
ner dan zouden we aan volk
stuinen 50 ha moeten hebben.
Maar er is in totaal nu maar
30 ha". De Leidse Bond heeft
Teel zijn hoop gevestigd op de
ilannen voor Vlietpark en
Morskwartier. Geen mogelijk
heid laten de heren voorbijgaan
om bij wethouders (de heer
Harmsen is zelf oud-volkstuin
der) en raadsleden het belang
van de volkstuinen te onder-
ïbrepen. Ze doen dat met
mooie en steekhoudende verha
len: "Het is een van de ge
zondste liefhebberijen die Je Je
maar kunt bedenken. Volkstui
nen zijn niet alleen van belang
•/oor ons, die een stuk grond
newerken, maar ze zijn ook
van belang voor de passieve re
creatie. Op een mooie zondag
middag tref je in Ons Buiten
:o'n 1000 wandelaars aan. Je
\ebt er als gemeente dus tege-
ijkertijd een wandelgebied
nij.En dan nog iets. Wat
zunnen volkstuinen niet een
chitterende overgang vormen
'an het een naar het ander.
Teem nu eens Ons Buiten, wat
is dat geen schitterende buffer
Aissen Leiden-Noord en de Me-
renwijk".
De heren Haarlem en Van der
Zwart noemen de samenwer
king met de gemeente "over
het algemeen goed", al ontken
nen zij niet dat er wel eens
"controversen" zijn, "maar Ja,
in elk gezin is well eens wat".
Verdriet
Wat de Leidse Bond van Ama
teurtuinders zeer verdriet, is
dat hij nog altijd niet is kun
nen komen tot oprichting van
de stichting Volkstuimhuisjes.
"Dat kan alleen" zegt secreta
ris Van der Zwart, "als de ge
meente Leiden garanties zou
willen verstrekken voor rente
en aflossing en voor wat de
duurzaamheid van het volks
tuincomplex betreft. (Alleen
Ons Buiten geldt als perma
nent oompHex)
Maar wethouder Harmsen
heeft ons gezegd dat Gedepu
teerde Staten daarvoor geen
toestemming zullen geven. Het
Door
Ruud Paauw
en
Tom Olink
gaat alleen om die garantie,
meer niet. Als die zou afko
men, kunnen wij bij ons lan
delijk orgaan geld lenen tegen
een gering percentage om volks
tuinders te helpen bij finan
ciering. Want hoe gaat het nu
bijv. als je aan de beurt bent
om een volkstuintje te betrek
ken? Onze bouwcommissie
taxeert de waarde van het
huisje dat op die grond staat:
er komt een zekere overwaarde
bij voor de nog aanwezige be
planting. De prijs die tenslotte
uit de bus komt, zou voor nr. 1
op de wachtlijst wel eens te
hoog kunnen uitvallen. Dan
gaat het tuintje naar nr. 2 op
de lijst enz. enz. tot een kan
didaat is gevonden die het kan
betalen".
Voorzitter Haarlem: 'Iemand
die goed in zijn Slappe was zit,
zou dus eerder aan bod kunnen
komen. Een zeer ondemocrati
sche gang van zaken, die Je op
het gebied van voilkstuinen niet
kunt tolereren. Stel nu dat die
Stichting Volkstuinhuisjes er
komt, dan koopt die het huisje
en geeft, het kandidaat nr. 1 in
huurkoop. Dat systeem werkt
bijv. in Rotterdam voortreffe
lijk. Het is ook veel bevrediJ
gender".
Wat de huisjes aangaat, kun je
het zo duur en goedkoop ma
ken als Je zelf wilt. Er zijn
huisjes, aldus de heren Haar
lem en Van der Zwart, van 900
gulden, er zijn er ook van
De huur van de grond valt erg
mee: iets meer dan een dub
beltje per vierkante meter.
Voeg je die huur bij contribu
tie, verzekering en waterver
bruik dan kom Je op een prijs
van ongeveer 100 gulden per
jaar. Daar kan niemand van
achterover vallen. "Nee", zeg
gen de beide bondsbestuurders
met nadruk, "maar het doel ia
ook dat het voor iedereen be-
