MCGOVERN? ER WAS TOCH EEN VOETBAL WEDSTRIJD VANAVOND OP DE TELEVISIE Als de wapens in Vietnam zwijgen is dat voor het eerst in 30 jaar Hanoi en VVR: Thioe instrument van de VS Peron naar Argentinië 'jOENSDAG 25 OKTOBER 1972 (Door onze correspondent) TOLEDO De eerste indruk js dat hij kleiner is dan men dacht, ook knapper van gezicht en ider provinciaal dan zijn lang- onuitdrukkelijke, min of nasale spraak zou doen ver- toeden. Er is zelfs iets van een imopoliet zoals hij nonchalant de tden in de zakken, de vliegtuig- ip afkomt in een schrale middag- Detroit, Michigan. Hoewel ït zijn eerste halte is vandaag, 3 hij al een half uur achter op njn schema. Door Henk Leffelaar op reis met George McCovern De avond tevoren had hij zijn overbelaste campagneschema in Texas onderbroken, en was hij te ruggevlogen naar Washington om in de Senaat te stemmen over een belangrijk wetsontwerp, en om zijn toespraak over de nationale econo mie te laten filmen die vier dagen later zou worden uitgezonden. De verandering van het reisplan kwam onaangekondigd voor de verslagge vers die zich in Washington bij zijn campagne aansloten en die zich om zes uur in de kille ochtendsche- mer bij de hangar van de natio nale kustwacht op National Airport hadden verzameld. Dat de senator niet, zoals eerst aangekondigd, om kwart voor zeven naar Charleston in West-Virginia zou vertrekken, maar om half 12 naar Detroit, werd bij deze on- fortuinlijken pas om acht uur be kend toen het McGovern-Shriver campagne-hoofdkwartier in Wash ington de deuren opende. Zul ke organisatorische verrassingen, die in de non-campagne van kan didaat Richard Nixon even on denkbaar als onaanvaardbaar zou den zijn, zijn altijd het kenmerk van de Democraten geweest die, liever dan de geplastificeerde doel matigheid van de Republikein se organisatoren, chaos tot een stijl hebben verheven. (En, vreemd ge noeg, geen verslaggever die er het slachtoffer van is, zal zich erover beklagen). Op het vliegveld van De troit wordt McGovern opgewacht, door een handjevol functionaris sen, onder wie de lokale voorzitter van de AFL-CIO vakbond. Het is een klein maar belangrijk gebaar van rebellie, want de nationale pre sident van de bond, George Meany heeft McGovern officieel naar de speciale vakbond-hel verwezen en de lokale AFL-CIO organisaties ver boden zich met de Democratische gegagdigde voor het Witte Huis in te laten. Doel van het bezoek aan Detroit is een lunch van de wat weids be titelde „Economische club van De troit", een gezelschap van politici en zakenlieden die hun in een han- gar-achtige ruimte geserveerde middagmaaltijd al ruimschoots ach ter de kiezen hebben wanneer Geor ge McGovern binnenkomt. Ieder een is dankbaar wanneer de lokaal gehuurde dominee het in Amerika traditionele openingsgebed be perkt tot het uitspreken van een volzin, en het is vermoedelijk dan ook de eerste keer dat voor een ge bed wordt geapplaudisseerd. bond United Auto-Workers en op ponent van AFL-CIO's Geor ge Meany, introduceert McGovern en maakt in zijn toespraakje ge wag van de „edelmoedige campag ne" die de senator voert„onder soms buitengewone omstandighe den" een verwijzing naar het feit dat president Nixon zich als kandidaat nauwelijks vertoont en dat de opinie-onderzoekenn blijven uitwyzen dat McGovern hopeloos achter is in de percentagestratistie- ken die hem al sinds de voor- verkiezingen parten hebben gesoeel verkiezingen parten hebben ge speeld. landaard McGoverns toespraak is stan daard: het is dezelfde die, hü met variaties, presenteert wanneer de gelegenheid geen bijzondere bena dering van de toehoorders vraagt. Dit soort toespraken is als van een honkbalspeler die alle honken moet aandoen om een punt te krijgen. McGovern verzuimt er niet een: de barbaarse oorlog in Vietnam, de slechte Nixon-economie, corruptie ln de regering, onbehagen onder Jongeren en de ouden van dagen. En, hoewel weinig geneigd tot het soort spitsvondige woord-wendin gen waar een John Kennedy zo be dreven in was, lanceert hij het grapje dat de „neutraliteit" die de lokale AFL-CIO voorzitter betoon de door hem ondanks George Mea- ny's verbod op het vliegveld op te wachten, van het soort is dat door de McGovern-campagne wordt toe gejuicht. Het is nauwelijks een dij enkletser, maar het wordt door zijn gehoor, gretig om in McGo vern iets anders te ontdekken dan de ernstig en altijd bezadigde poli ticus, met onevenredig groet. Binnen drie kwartier na de „lunch" zijn de twee vliegtuigen van de Mc-Govern-campagne on derweg naar Cleveland. Het is dan tegen zeven uur in de avond, en er valt een lichte, natte sneeuw wanneer de karavaan auto's en autobussen de grauwe stad binnen rijdt. Anderhalf uur later, wan neer het meereizend persgezelschap is ondergebracht in twee veel te kleine werkkamers van een hotel, bevindt de senator zich in een lo kale televisiestudio voor een „Tele thon" een programma waarop hij vragen beantwoordt van geïn teresseerden die de studio opbellen, en dat in een aantal steden in Ohio gelijktijdig wordt uitgezonden. McGovern zit in een toneelmatig opgestelde stoel naast een tafeltje met een telefoonapparaat, die de indruk van comfort en gemak moet wekken, maar die in wezen hou terigheid en ongemak suggereren. Vaak is de volgende vraag niet op het toestel wanneer hij de knop pen ervoor Indrukt, en het is de enige keer dat men de onverstoor bare McGovern zijn irritatie ach ter een geamuseerde glimlach ziet verbergen. Maat Na een korte vlucht, de derde van de dag, wordt Toledo om tien uur 's avonds aangedaan waar 3500 Jongeren al anderhalf urn wachten in een auditorium. Het is het soort toehoorders dat op McGoverns' maat is gesneden en dat hem in de voorverkiezingen aan zijn over winning op het Democratische partij congres in Miami hielp. Hij heeft ze ni^ weer nodig, vooral nu er tekenen zijn dat deze eerste sup porters teleurgesteld zijn over zijn toegeeflijkheid aan de Democrati sche oude garde die zij gehoopt hadden uit te rangeren. Wanneer de microfoon verstek laat gaan, grijpt McGovern de ge legenheid aan om te zeggen dat de Democraten uiteraard niet zoveel elektronische kennis hebben als de Republikeinen (die afluisterappa ratuur in het Democratische par ti jhoofdkwartier installeerden). Het is zijn beste grap van de avond. De ballonnen die boven in de hal zijn opgehangen in netten worden niet, blijkbaar zoals het plan was, over de mensenmassa uitgestort en niemand weet waarom. Die avond zegt de barvrouw in het motel waar een deel van de pers is ondergebracht, gevraagd of zij McGoverns' Telethon vanuit Cleveland op de televisie heeft ge zien: „McGovern? er was toch een voetbalwedstrijd op de tv?". )EN HAAG Wanneer in Vietnam de wapens zwijgen, zal er een onwennige stilte ijn voor de miljoenen die in 32 jaar geen vrede hebben gekend. Miljoenen anderen ijn in de worsteling van Indo-China ondergegaan zonder ooit een periode te hebben eleefd waarin hun leven niet dagelijks werd bedreigd door de oorlogsmoloch, ll in 1940 moesten de Japanners, die de Fransen hadden gedwongen tot militaire facili- eiten in Indo-China voor de Japanse aanval op Malakka, terdege rekening houden met Ie querrilla van nationalistische- en communistische groeperingen. Deze groepen wer- len later door Ho Tsji-minh de in september 1969 overleden Noordvietnamese pre- lident gebundeld in de „Vietminh NEW YORK Richard Milhous Nixon is gisteren dam eindelijk met zijn vrouw Pat begonnen aan zijn verkiezingscampagne. Het vredesoverleg over Vietnam en de resultaten daarvan zul len voor een groot deel bepalend zijn voor wat het Amerikaanse volk met Nixon zal gaan doen. Hoewel Nixon in de polls op het ogenblik een sterke voorsprong heeft acht men het nog steeds mogelijk dat zijn medestrever George McGovern hem op het laatste moment nog in haalt. Vietnam was voor de Franse over- eersing in Chinese handen geweest bestond uit Tonkin (het noor- en), Annam (centraal-Vietnam) en ochin-China. In de tweede helft an de vorige eeuw werd Cochin- Ihina een Franse kolonie ter rijl Annam en Tonkin protectora- werden. Kort voor de Japanners capituleer- stelden zij heel Vietnam onder en nationalistische regering met het hoofd de Bao Dai, de keizei an Annam. Deze werd kort daarop Qttroond door de nationalisten die .afhankelijkheid uitriepen. Ho sji-minh werd president. De Fransen herstelden echter hun ig na enige strijd en sloten in een voorlopig akkoord waarbij Annam en Tonkin onder de m Democratische Republiek fietnam als vrije staat binnen de ndochinese federatie erkenden. Eind 1946 leidde een reeks van in- identen een aanval van de Vietminh de nog in Hanoi gelegerde Fran- in. Dit was 't begin voor 'n ge- adeloze oorlog die acht jaar zou en die in 1954 eindigde in de rote Franse nederlaag bij Dien Bien faoe. Twee dagen na de val, op 6 aei, begon de Geneefse conferentie ver Indo-China. Tot de belangrijk- besluiten van deze conferentie be- ioorde de tijdelijke verdeling van fietnam in Noord- en zuid-Viet- met een militaire demarcatie- ijn bij de zeventiende breedtegraad ïelke niet zou worden geïnterpre- eerd als politieke of territoriale rens. o 1956 zouden vrije verkiezingen rorden gehouden met als inzet de lereniging van Vietnam. Zuid-Viet- a de Verenigde Staten onder- chreven de Geneefse slotverklaring Washington gaf een afzon- Ierlij ke verklaring uit waarin het ei elke hervatting van agressie met Ie meeste ernst te zullen be- chpuwen als bedreiging van de vre- internationale veiligheid. Nog tijdens de conferentie was de ooms-katholiek Ngo Dinh-diem door o Dai tot premier benoemd ïaarop de keizer voorgoed naar frankrijk verdween. Diem liet eind n referendum houden en Zuid- 'letnam werd een republiek met Diem als president. Begin 1955 verschenen in Zuid- Vietnam de eerste Amerikanen. Op togenaamd verzoek van Diem be lastte president Eisenhower een mi litaire missie met de opleiding en organisatie van het Zuitvietna- ®ese leger. De eerste 300 militaire adviseurs kwamen in februari en vul den de leemte op die zou ontstaan toen in april het Franse militaire com mando in Zuid-Vietnam werd opgeheven. Diem weigerde gehoor te geven aan een Noordvietnamese oproep om de verkiezingen voor te bereiden. Hij achtte zich niet gebonden aan de Geneefse akkoorden en zei vrije verkiezingen onmogelijk te achten, „gezien de onderdrukking door de Vietminh in het noorden". Nieuwsanalyse van het Algemeen Nederlands Persbureau Binnenlands nam het verzet te gen Diem toe en in '58 stak de guer rilla opnieuw de kop op. In 1960 werd een "regering voor de bevrij ding van Zuid-Vietnam" gevormd, het latere "Zuidvietnamese bevrij dingsfront" (waaruit weer de Voor lopige Revolutionaire Rege ring" voortkwam) met de Vietcong als strijdmacht. In maart 1961 hadden de eerste grote geveohten plaats en begin april laat Washington weten Diem te blijven steunen en het aantal ad viseurs op te voeren van 300 tot 3000. Diem, die binnenlands ook veel verzet had van onder meer boedhis- ten die zijn regering van grote cor ruptie beschuldigden, werd 1 no vember 1963 bij een militaire staatsgreep vermoord. In de laatste periode van zijn bewirid hadden ook de Amerikanen hem de rug toege keerd door tijdelijk de hulp te be perken. Na verscheidene militaire rege ringen kwam bij een staatsgreep van vice-luchtmaarsohalk Ngoejen Cao-ky generaal Ngoejen Van- thioe eind 1965 aan de macht als staatshoofd. De militaire situatie was voor de Zuidvietnamezen hope loos en het Bevrijdingsfront regeer de in grote delen van het land. Het eerste Amerikaanse actie te gen Noord-Vietnam had op 5 au gustus 1964 plaats toen Amerikaan se torpedoboot jagers in de golf van •Tonkin zouden zijn aangevallen ten. (Een later fel omstreden kwes tie) Het congres aanvaardde de Ton kin-resolutie die president Johnson vrijwel onbeperkte bevoegdheden verleende. Het was het begin van de eerste luchtoorlog tegen Noord-Viet- nam die met enkele bestanden tot oktober 1968 steeds feller zou wor den gevoerd. Taak In maart 1965 kwam een eind aan de adviserende taak van de Ameri kanen toen zij hun elite-troepen, de mariniers, in de strijd wierpen. De toestand zag er voor de regering in Siagon hachelijk uit met een strate gische reserve van maar twee batal jons. Steeds namen de Amerikanen de directe oorlogvoering op zich en in januari 1968 was hun sterkte opgevoerd tot meer dan een half miljoen man, luchtmacht en zeven- de vloot niet inbegrepen. Zuidkoreanen, Australiërs, Nieuw- zeelanders, Philippino's en Thailan- ders vochten met Saigon mee en in '68 omvatte het Zuidvietnamese leger weer 700.000 man. Noord-Vietnam kreeg de morele kracht en materiële steun van voor al de Sowjet-Unie en China. Vredesvoorstellen na de uitbrei ding van de Amerikaanse lucht aanvallen in 1965 en later werden over en weer categorisch van de hand gewezen. Bombardementspau zes om Hanoi te bewegen naar de onderhandelingstafel te komen had den evenmin resultaat. Het was vooral de druk op Ame rika die steeds toenam. In de Ver enigde Staten kwam het tot heftige betogingen waarbij doden vielen en regeringen oefenden pressie uit op de regering-Johnson. Johnson boog het hoogd na het bloedige "TET"-offensief van be gin 1968, en 30 maart van dat jaar maakte hij bekend de luchtaanval len op 90 procent van Noord-Viet nam te staken en zich niet herkies baar te zullen stellen voor de dat jaar te houden presidentsverkiezin gen. Later dat jaar werden de luchtaan vallen geheel stopgezet en kwam men overeen in Parijs te gaan on derhandelen over vrede. Vredesoverleg Op 25 Januari 1969 vond in Parijs de eerste vredesvergadering plaats tussen vertegenwoordigers van Zuid- Vietnam en de Verenigde Staten van de voorlopige Re volutionaire Regering van Zuid-Viet nam en Noord-Vietnam anderzijds, Dit wekelijks overleg, herhaaldelijk onderbroken doordat één der partij en wegliep, zou nooit uit de impasse komen waarin het begon. Het zou de facade blijven, terwijl achter de schermen later in het geheim zou worden onderhandeld. De teleurstelling over de gang van zaken in Parijs werd groter toen de oorlog weer in hevigheid begon toe te nemen. In Cambodja werd het staatshoofd Prins Norodom Sihanoek op 18 maart 1970 aan de kant gezet en spoedig brak ook daar de burger oorlog in alle hevigheid los. Evenmin 'als Johnson zou zijn gro te tegenspeler Ho Tsji-minh tijdens zijn regering de vrede kennen. Ho Tsji-minh overleed in september 1969. In maart 1970 vielen Ameri kaanse en Zuidvietnamese troepen Cambodja binnen om de bases van waaruit Zuid-Vietnam werd geïnfil treerd en de Ho-Tsji-minh-route aan te vallen. Nu kreeg president John sons opvolger Richard Nixon te ma ken met 't ongenoegen van 't buiten land en de woede van een groot deel van de Amerikanen, vooral jonge ren. Het kwam tot grote demonstra ties waarbij de te wapen geroepen nationale garde op de universiteit van Kent het vuur opende en vier jonge mensen doodschoot. In Juni 1969, bijna een half Jaar nadat hij aan de regering kwam, kondigde Nixon het begin aan van de "Vietnamisering" van de oorlog, de terugtrekking van Amerikaanse grondstrijdkrachten. In 1972 was de Vietnamisering in zoverre een feit dat geen Amerikaanse grondstrijd krachten meer aan de strijd deelna men en zich nog enkele logistieke eenheden op Zuidvietnamees gebied bevonden. Vietnamees was de oor- echter nog allerminst. Na het Janua- rioffensief van de Noordvietname- zen en de Vietcong, besloot Nixon in maart tot hervatting van de bom bardementen op Noord-Vietnam en op 8 mei gaf hij zelfs bevel de Noordvietnamese havens te blokke ren. Ontmoeting Zes dagen eerder had in Parijs de eerste geheime ontmoeting plaats tussen Nixons adviseur voor veilig heidszaken, dr. Henry Kissinger, en Le Duc-tho, geheim onderhandelaar namens de Noordvietna mezen. Later volgden meer besprekingen die uit eindelijk tot een overeenkomst zou den leiden. Het officiële overleg was niets anders geweest dan een steeds herhalen van standpunten. Belang rijkste punten bij het geheime over leg waren de positie van Thioe die van de Noordvietnamezen moest verdwijnen, de Amerikaanse krijgs gevangenen (Washington wilde ze kerheid over hun vrijlating alvorens met welke regeling dan ook akkoord te gaan), en de vorming van een voorlopige coalitieregering een eis van de Noordvietnamezen en het Bevrijdingsfront). Deze langste oor log uit de moderne geschiedenis heeft voor miljoenen leed gebracht. Volgens de statistieken van oktober 1972 waren tot dan meer dan 56.000 Amerikanen gesneuveld (van wie 10.000 niet door oorlogsgeweld). Ge wond raakten meer dan 300.000 A- merikanen en vermist waren er ruim 1800. Saigon had tot oktober BUENOS AIRES (Reuter) Oud president Juan Peron van Argentinië keert op 17 november voor een kort bezoek naar zijn land terug. Het wordt dan de eerste keer sinds Peron door een staatsgreep in 1955 aan de kant werd gezet. Dit hebben Peronis- tische kringen in Buenos Aires be kendgemaakt. Studenten vrijgesproken Een rechter in Johannesburg heeft gis- eren 38 studenten en een fotograaf vrijgesproken van beschuldigingen van oproer. Zij hadden op 9 juni deelgenomen aan een demonstratie aan de universiteit van Witwaters- rand tegen de apartheid in het on derwijs. Rechter De Villiers deelde mee dat zij niet sohuldig konden worden verklaard omdat de politie- commondant ter plaatse de betogers niet driemaal had gewaarschuwd dat de politie in actie zou komen als ze zich niet binnen drie minuten ver spreid. ADVERTENTIE IJSHOCKEY tegen WARRIORS HOUTRUST DEN HAAG vrijdag as. 20.30uur 0 frisdranken 1972 meer dan 183.500 man aan do den verloren en de andere geallieer den bijna 5.200. Volgens Amerikaan se en ramingen van Saigon sneuvel den meer dan 900.0CU Noordvietna mezen en strijders vvn het Bevrij dingsfront. Het aantal dode of ge wonde burgers m Indo-China wordt op minstens 2 miljoen geschat, van wie de meesten Zuidvietnamezen, Er is vrijwel niemand die niet min stens één maal ls geëvacueerd en vele du kenden verplaatsen zich voortdurend van het ene gebied naar het andere om aan het oorlogsge weld te ontkomen. PARIJS (AFP, Reuter, UPI) De woordvoerders van de delega ties naar het Parijse vredesover leg van Noord-Vietnam en van de Voorlopige Revolutionaire Re gering hebben als reactie op pre sident Thioe's redevoering ge zegd dat de Zuidvietnamese presi dent "slechts een instrument van de Verenigde Staten is bij hun politiek van verlenging van de oorlog en tegenwerking van ern stige onderhandelingen". De Noordvietnamees Ngoejen Than-le noemde Thioe's verkla ring een nieuw "bewijs dat hij zich hardnekkig tegen vrede ver zet" en dat hij "buitengewoon oorlogszuchtig is". De Democratische kandidaat voor de Amerikaanse presidents verkiezingen, George McGovern. meent dat Nixon zichzelf zou ver nietigen in de ogen van het Ame rikaanse volk als hij nu een einde zou maken, vlak voor de verkie zingen. Als Nixon de zaak nu met Noord-Vietnam zou regelen, zou het duidelijk zijn dat hij het con flict nodeloos gedurende de vier jaar van zijn presidentschap heeft laten voortduren om kritiek te vermijden van de rechtse havi ken, aldus McGovern in een tele visieprogramma van gister ochtend. "Hij heeft meer mensen gedood (in Vietnam) dan gedurende de regering-Johnson het geval is geweest en hij heeft niets bereikt". De senator uit Zuid-Dakota noemde Nixon verantwoordelijk voor de dood van 20.000 Amerika nen en tienduizenden onschuldi ge Vietnamezen doordat hij de oorlog nog vier jaar had laten voortwoeden. Zuidvietnamese dictator Thioe stelde gisteren een nieuwe reeks eisen waaraan volgens hem moet worden voldaan, maar bevestigde ook dat hij de plaatselijke autori teiten opdracht had gegeven voor bereidingen te treffen voor een spoedig bestand. Thioe was zijn rede begonnen met de Jongste voorstellen van de tegenpartij opnieuw een "listige samenzwering" te noemen. Hij had tot op heden "niet ingestemd met enig bestand" in de Indochi- nese oorlog. "Elk bestand moet het resulttat zijn van een politie ke en militaire overeenstemming". Volgens Thioe hebben de kader leden van de communisten al richt lijnen voor na de inwerkingtreding van de wapenstilstand. Zij zouden opstanden in steden en dorpen moeten veroorzaken. De Noordvietnamezen zouden zich ook uit Laos en Cambodja moeten terugtrekken omdat zij deze lan den anders zouden benutten voor de voorbereiding van nieuwe aanval len op Zuid-Vietnam. Het denkbeeld van een coalitie regering van 3 partyen werd door Thioe van de hand gewezen, maar hij voegde hier aan toe dat de be sprekingen met de Amerikanen worden voortgezet. President Nixon heeft gisteren met zijn adviseur Henry Kissin ger overlegd, over de graad van pressie die op president Ngoejen Van-thioe moet worden geoefend om hem een vredesregeling tussen de Verenigde Staten en Noord-Viet nam te doen aanvaarden. Nixon en Kissinger spraken in het Wibte Huis in aanwezigheid van minister van Buitenlandse Zaken William Rogers op het ogenblik dat Thioe zijn uitvoerige televisie rede hield in Saigon. Ondanks de verklaringen die in Hanoi en Saigon de afgelopen da gen zijn afgelegd, bewaart men in Washington nog steeds het absolu te stilzwijgen over de onderhande lingen die Kissinger achtereen volgens in Parijs met de Noordviet namezen en in Saigon met de Zuidvietnamezen heeft gevoerd. Men houdt in Washington nog steeds rekening met een spoedige bekendmaking van een beginsel- akkoord over een staken van het vuren, de volledige Amerikaanse te rugtrekking, en het stopzetten van de bombardementen op Noord-Viet nam. In officiële Amerikaanse kringen geeft men particulier als zijn oordeel dat dit mogelijk nog voor de presidentsverkiezingen van 7 november zal zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1972 | | pagina 9