ians op sociaal contract
kestegen na beraad in SER
Sombere voorspelling
de sociale verzekeringen
over
Kritischer beoordeling
van noodzaak tot opname
akbeweging en werkgevers komen tot akkoord
)laande ruzie in de
liddenstandspartij
Geen stappen na
verkeersramp
bij Prinsenbeek
CNV-bonden willen
wel een federatie
Stank over Amsterdam
PROF. HARTOG HEEFT NIEUW SYSTEEM
lATERDAG 21 OKTOBER 1972
Niemand wordt er beter van wanneer er geen matiging
_i loon- en prijsstijgingen komt in de vorm van een
iaal contract. Integendeel: de dreiging van grotere
(loosheid zal onrustbarend toenemen." Deze verkla-
is gistermiddag aan het eind van het debat in de
:iaal-Economische Raad over lonen en prijzen in 1973
elegd door vijftien Kroonleden van de SER (onafhan-
ijke deskundigen), onder wie prof. dr. J. Zijlstra, pre-
J :nt van de Nederlandsche Bank en prof. dr. J. Schou-
voorzitter van de commissie van „wijze mannen" van
«SER.
mmm,WuÈ
jdens het debat is duidelijk ge
len dat werkgevers en vakbe-
I uig het in grote lijnen eens zijn
een matigingsprogram. Reeds
een ontwerp voor een "sociaal
Ijract" gereed, waarvan kern
zijn:
beperking van de loonstijging
het begin van de nieuwe, per 1
ari te vernieuwen c.a.o.'s tot
procent. Later in het Jaar vol-
dan compensaties voor prijsstij-
j pa. Het geheel resulteert in een
j somstijging van 11 procent (en-
procenten minder dan dit
Dit betekent ook dat nie-
er behoudens periodieken,
jjlsatjes e.d. in inkomenspositie
ooruitgaat (de nul-lijn)
stijging van de kosten van
■jjsonderhoud wordt in 1973 be-
tot 4,7 procent. De werkge-
J stemmen in met een verplich-
I tiding van prijsverhogingen aan
ministerie van economische
werkgevers gaan akkoord met
positieve benadering van het
bedrijvenwerk (activiteiten van
iakbonden binnen de onderne-
^-tarief
vakcentrales willen de "pul-
echter alleen accepteren wan
de regering instemt met een
al verlangens van de vakbewe-
op het terrein van de gemeen-
I psvoorzieningen (onderwijs wer-
I !e Jongeren, beperkte verhoging
de BTW). De SER gaf giste-
de vakcentrales een steun in de
door unaniem te adviseren tot
ihaving van het lage BTW-ta-
I op 4 procent.
stemden werkgevers en de
paleden in met een amendering
voorliggende ontwerp,
I door de gehele SER verklaart
de mogelijkheden voor het af-
DEN HAAG De Sociaal
Economische Raad heeft gis
termiddag in meerderheid ge
adviseerd tot een extra verho
ging van het minimumloon (nu
f 860 rond per maand) per 1
Januari komend Jaar met twee
procent.
De vakbeweging wilde een
verhoging van vijf procent maar
kreeg voor dat standpunt geen
steun. Voor een verhoging met
twee procent stemden de werk
gevers en zes Kroonleden. Ook
een derde standpunt, een ver
hoging van drie procent, kreeg
onvoldoende steun.
sluiten van een "sociaal contract"
mede worden bepaald door de uit
eindelijk door regering en parle
ment te nemen beslissingen over 'n
aantal rechtstreeks met het loon- en
prijsbeleid samenhangende voor
waarden.
Werkloosheid
Bovendien vindt de gehele SER
de door de economische deskundigen
gehanteerde norm van een werk
loosheidspercentage van 2 tot 2,5
procent van de beroepsbevolking te
hoog. Op knelpunten (de one-
wichtige spreiding van de werkloos
heid naar beroepsgroepen en re
gio's) is een krachtige aanpak no
dig.
"De overeenstemming op hoofd
lijnen binnen de SER betekent een
belangrijke bijdrage tot de totstand
koming van een sociaal contract"
concludeerde SER-voorzitter drs. J.
W. de Pous. Of dat sociaal contract
er zal komen is nu nog louter
zaak van regering en vakbeweging
waarover volgende week dinsdag
een topberaad met het kabinet
wordt beslist.
HAAG Vlak- voor de ver
sgen is er in de gelederen van
Nederlandse Middenstandspartij
ievige ruzie ontstaan tussen het
•tweedekamerlid A. W. te Pas,
i schoonzoon J. Kamping en W.
Dessing, tot voor kort frac-
dewerker en tevens bestuurs-
q deze mini-partij.
Helding tot de slaande ruzie die
Idels is uitgelopen op telefo-
dreigementen, het gooien met
en t schrijven van waarschu-
brieven is de nieuwe kandi-
ilijst van de NMP. Dessing is
mening dat deze lijst door Te
ffl diens schoonzoon eigenmach-
strijd met de statuten en zon
iet samenvoegen van een alge-
ledencongres is samengesteld,
dejsing heeft alle hoofdstembu-
in het land een brief gestuurd
iet verzoek de NMP-kandidaten-
nlet te erkennen. Te Pas en
ping hebben deze zet beant-
met een telegram, eveneens
naar alle leden waarin gemeld werd
dat Dessing als lid is geroyeerd.
Te Pas ontkent dat er ledenbij
eenkomst is geweest. Deze zou op 25
september in het overigens piep
kleine fractiekamertje van de NMP
in het gebouw van de Tweede Ka
mer zijn gehouden. Daar is be
sloten Dessing als lid te royeren. Op
13 oktober heeft het restant-bestuur
van de NMP de kandidatenlijst op-
igent wordt
liet vervolgd
IERDAM De 20-Jarige Am-
unse agent, die 8 september in
fondelpark de 23-Jarige Surina-
Paul Heesbeen doodschoot, gaat
De Amsterdamse officier van
e, mr. J. F. Hartsuiker, besloot
strafvervolging tegen de agent
stellen, omdat hij naar zijn
B uit noodweer heeft gehan-
agent voelde zich door Hees-
ernstig bedreigd en hij was
igd op dat moment van zijn
gebruik te maken ter ver
lig van zijn eigen leven", aldus
irtsuiker. „Dat het schot dode-
geweest is vanzelfsprekend
de bedoeling van de agent
m daarom kan hij niet aan-
Jk worden gesteld".
Hartsuiker heeft de moeder
slachtoffer geschreven, dat
het niet eens is met zijn be-
zij een bezwaarschrift kan
bij het gerechtshof in Am-
Te Pas geeft ook de ruzie tussen
zijn schoonzoon en Dessing toe maar
dat gaat over een financiële affaire.
Dat heeft hier niets mee te maken",
licht hij toe.
Ongeveer een Jaar geleden ont
stond een scheuring in de tweemans
fractie van de NMP in de Tweede
Kamer. Jac. de Jong uit Vorden
scheidde zich af. Hij neemt met een
eigen -lijst deel aan de komende ver
kiezingen.
ROTTERDAM Er zullen geen
strafrechtelijke stappen worden on
dernomen in verband met de ver
keersramp bij Prinsenbeek die 25
augustus aan dertien mensen het le
ven kostte. Dat deelde mr. Korsten,
officier van Justitie in Breda, gis
termiddag mee na een omvangrijk
onderzoek van de rijkspolitie.
Uit het onderzoek is gebleken, dat
de fatale afloop van het ongeluk be
slissend is beïnvloed door menselij
ke fouten. Van misdadig gevaarlijk
weggedrag is echter geen sprake ge
weest.
Ook is de ramp niet veroorzaakt
door technische mankementen aan
de bij het ongeluk betrokken perso
nenauto's en vrachtwagens.
De grootste fouten, die er op de
mistige ochtend van de 25-e augustus
zijn gemaakt, aldus mr. Korsten,
ren onvoldoende afstand bewaren
onvoldoende aanpassing aan weg
en weerssituatie.
Ex-casinohouder Piet Smit links op de fotois gisteravond begonnen met een cursus, die
moet opleiden voor het diploma croup ier. Tien maanden lang zullen 26 leerlingen élke week
een avond naar het "Nederlands Roulette Instituut" moeten komen voor de cursus, die ze drie
honderd gulden per persoon kost.
Kostenbesparing in ziekenhuizen
LUNTEREN/UTRECHT
De christelijke vakbeweging
heeft zich gisteren op drie
fronten beziggehouden met een
eventuele vakbondsfederatie.
De metaalbedrijfsbond toonde
zich in principe voor, de hout
en bouwbond was in grote
meerderheid voorstander, ter
wijl de grafici er niets van wil
len weten.
De bondsraad van de christe
lijke metaalbedrijfsbond zei gis
teren in principe Ja, maar wil
de uiteindelijke beslissing aan
de leden overlaten. Zij krijgen
tot 28 november de gelegenheid
zich uit te spreken in rayonver
gaderingen. De metaalbewer
kers onderstreepten verder het
grote belang van de voorwaar
den die door het CNV zijn ge
steld aan de andere vakcentra
les om tot een federatie te ko
men. Op 4 december vergadert
de algemene vergadering van
het CNV en daar zal het defi
nitieve Ja of nee moeten vallen
over een federatie met NW en%
NKV.
De bondsraad van de Neder
landse Christelijke Bond van
Werknemers in de Hout- en
Bouwnijverheid ging niet alleen
akkoord met een federatie,
maar veranderde ook nog even
de naam in Hout- en Bouw
bond CNV. De bondsraad
achtte voorts de totstandko
ming van een sociaal contract
van groot belang ter bestrijding
van de Inflatie, die extra nade
lig is voor de werkgelegenheid
in de hout- en bouwsector.
Voorzitter G. Jens van de Ne
derlandse Christelijke Grafi
sche Bedrijfsbond heeft ernsti
ge kritiek geuit op het enquête
formulier van de CNV. Hiermee
werd de mening van de leden
over de vorming van een fede
ratie gepeild. Jens was het vol
strekt oneens met de tekst, om
dat de vragen niet neutraal
zouden zijn gesteld. De NCGB
wil zelfstandig blijven en voelt
niets voor een opgaan in een
zo groot geheel. De voorzitter
van de grafische bond zei „er
voor te passen om een kostbaar
goed, met een geschiedenis van
70 Jaar, met een sneltreinvaart
in zeven weken te laten veran
deren in een filiaaltje van het
CNV".
AMSTERDAM (ANP) Honder- mens er twee uur in zou kunnen
den ongeruste Amsterdammers héb- verblijven zonder tegen de vlakte te
ben gisteravond politie, brandweer gaan". In de loop van de avond ar-
GGD gebeld, omdat ze het op riveerde ook een ambtenaar
UTRECHT (ANP) „De arts
staat voor een gewetensconflict
Enerzijds wordt hij geconfronteerd
met de noodzaak tot kostenbewaking,
anderzijds is hij volgens zijn roeping
en opleiding verplicht aan een ieder
die zich aan zijn zorgen toever
trouwt, alles te geven volgens de hui
dige stand van de wetenschap wat
deze individuele patiënt behoeft om
zo lang mogelijk en zo aangenaam
mogelijk in leven te blijven".
Dit zei de voorzitter van de Lan
delijke Specialistenvereniging dr. R
M. Versteegh vanmorgen op de le
denvergadering van de LSV. Hij
meende dat ook de artsen zich van
uit hun proffessionele verantwoor
delijkheid, in de problematiek van
de kostenstijging in de gezondheids
zorg dienen te verdiepen, al mag vol
gens hem niet worden vergeten dat
deze stijging mede een gevolg is van
de toegenomen vraag om medische
zorg. In dit verband wees dr. Ver
steegh erop dat ook bij de Neder
landse burger in het algemeen een
duidelijke behoefte bestaat aan kos
tenbewaking. Maar als die Neder
landse burger patiënt is geworden
zal hij een grote druk op de artsen
uitoefenen het gehele arsenaal van
hun kunnen en kennen voor zijn ge
nezing open te trekken, zo meende
dr. Versteegh, die er zijn gehoor ver
volgens op wees dat iedere verande
ring is de gezondheidszorg vrijwel
onontkoombaar gepaard zal gaan
met het prijsgeven van verworven
heden. „Ik meen dat wij ons hierbij
moeten laten leiden door waarlijk
sociale beginselen, waarbij persoon
lijke belangen eerst op de tweede
plaats dienen te komen. Wanneer wij
ons op een dergelijke wijze inzetten,
kunnen wij de vele verdachtmakin
gen over de medische specialisten,
wat momenteel zo zeer in zwang is,
op de Juiste wijze waarderen en met
des te meer kracht aan de kaak stel
len voor wat dit in werkelijkheid is:
een poging tot het behalen van po
litiek gewin en eigenbelang," aldus
dr Versteegh.
Hij gaf drie wegen aan als moge
lijkheden de kostenstijging te beper
ken. In de eerste plaats zag hij die
in de versterking van de functie
van de huisarts. Als het zou lukken
daarmee patiënten uit het zieken
huis te houden, betekent dat 'n kos-
Korter vlaggen
in Haarlem op
verjaardagen
HAARLEM (ANP) B. en W.
van Haarlem willen per Jaar f 25.000
besparen door het vlaggen op ver
jaardagen van leden van het ko
ninklijkhuis te beperken tot de nor
male werktijden. De vlag-uithangers
behoeven dan geen overuren te ma
ken.
De beperking moet niet gelden voor
Koninginnedag, zo vinden B. en W.
tenbesparing, meende dr. Versteegh.
Maar de versterking van de positie
van de huisarts in de gezondheids
zorg zal toch voornamelijk de kwa
liteit ervan doen toe nemen. Kosten
besparingen kunnen volgens hem te
vens worden bereikt als de specia
list zich meer opstelt als consulent
van de huisarts, waarbij de patiënt
niet naar de specialist wordt door
verwezen en de huisarts verantwoor
delijk blijft voor de behandeling.
In het ziekenhuis kan tot kosten
besparing worden gekomen, zo zei dr
Versteegh, door een nog kritischer
beoordeling van de noodzaak tot op
name en de noodzaak van onderzoek
Een regelmatig aan de staf te ver
strekken lijst van de onkosten van
onderzoekingen zou volgens dr. Ver
steegh een belangrijk hulpmiddel
kunnen zijn om de specialisten kos
tenbewust te maken. In sommige zie
kenhuizen wordt de begroting al
met de staf besproken, dit zou in alle
ziekenhuizen moeten gebeuren. Maar
een al te strikte economische bena
dering is volgens dr. Versteegh uit
den boze, omdat dit kan leidei) tot
stagnatie in de ontwikkeling van
de medische wetenschap.
Teslotte noemde hij de regio
nalisatie als kostendrukkende factor
in een bepaald gebied onstaat sa
menwerking om efficiënter te wer
ken. Dr. Versteegh wees er tevens op
dat ziekenhuizen niet te groot mo
gen worden alleen om redenen van
efficiëncy. daar anders de patiënt
met zijn individuele noden „voor
wie dit alles uiteindelijk wordt opge
zet" zichzelf niet zou kunnen te
rugvinden en thuisvoelen, voor zover
dat in een ziekenhuis mogelijk is.
straat benauwd kregen
netrante stank, waarin men een
mengsel van carbol en chloor (of
bleekwater) meende te onderken
nen. Voor zover de politie kon na
gaan, moest de stankwolk afkomstig
zijn van het Amatex-terrein in de
Petroleumhaven langs het Noord-
zeekanaal.
De eerste telefoontjes kwa
men reeds voor acht uur binnen.
Ze namen daarna sterk in aantal
toe. De stankbron moet hardnek
kig zijn geweest, want de vrij ster
ke noordwesten wind slaagde er
niet in de stank te verdrijven. Inte
gendeel, deze groeide in de loop van
de avond dermate aan dat sommige
mensen op straat ervan begonnen
te hoesten.
Nadat de eerste telefoontjes uit de
bhnenstad waren gekomen, werd
de politie later ook gebeld door in
woners van de Bijlmermeer, die he
melsbreed 13 km van de Petro
leumhaven is verwijderd.
Politiemannen, hun neus volgend,
belandden op het terrein van de
Amatex, een tankopslagbedrijf.
waar zij drie overigens lege kleine
re tanks aantroffen, die tot voor
kort gevuld waren met het afval-
produfct chloorfenoL Volgens de di
rectie van Amatex was de inhoud
van de tanks donderdag geleegd in
een tankboot die vertrokken is. Het
chloorfenol wordt volgens eerste in
lichtingen geregeld op de oceaan
Op het terrein van de Amatex,
was de stank zo sterk, dat volgens
een inspecteur van politie "geen
Waterpolo De Nederlandse kam
pioen HZC/De Robben uit Hilver
sum is het Europa Cuptoernooi suc
cesvol gestart door in de voorronde
met 54 te winnen van Akademik
Sofia uit Bulgarije. Voor de Hilver
summers scoorden André Hermsen
(4x) en Jaspers.
de hinderwet, die poolshoogte kwam
Volgens de GGD kon de tank,
zoals die in deze dunne concentratie
over de stad dreef, geen gevaar
voor de volksgezondheid opleveren.
Wel zou zij smaakbedervend zijn.
BESLAG OP
KOPERSCHIP
OPGEHEVEN
ROTTERDAM Het Amerikaanse
koperconcern Braden Kennecott
heeft gistermiddag het beslag opge
heven, dat het had lateD leggen op
het Westduitse zeeschip ,3irte Ol-
dendorff" en de lading van 1250 ton
voor Franse afnemers bestemde Chi
leense koper. Volgens de gezag
voerder wil men naar Le Havre in
Frankrijk vertrekken. Gisteravond
kon dat nog niet, omdat de loods-
diensten bij Hoek van Holland wa
ren gestaakt.
Volgens de Amerikanen is het be
slag opgeheven, omdat de Chileense
maatschappij Codelco in Parijs heeft
toegegeven, geen recht te hebben op
het koper. Wie er wel recht heeft op
de koopprijs van het koper zal door
een Franse rechter moeten worden
uitgemaakt.
Volgens sommigen in Rotterdam
heeft de plotselinge opheffing van
het beslag ook te maken met de
s van alle bij het conflict betrok
kenen zo snel mogelijk tot eer
oplossing te komen. Alle partij.
zouden belang hebben bij een
snelle oplossing van het geschil, om
dat het beslag op de „Birte Olden-
dorff" een kostbare zaak was. Iedere
dag nodeloos aan de kade liggen
kostte ongeveer tienduizend gulden.
UTRECHT (ANP) Als de explo
sieve groei van de sociale verzekerin
gen (het percentage verdubbelt zich
bijna iedere tien Jaar) doorgaat, zal
omstreeks het jaar 2000 het com
plete nationale inkomen daardoor
worden opgeslokt. Deze sombere
voorspelling deed prof. dr. F. Har-
tog, hoogleraar in de economische
wetenschappen in Groningen, gister
middag in een voordracht voor de
ledenraadsvergadering van de be
drijfsvereniging voor detailhandel en
ambachten (Dètam) in Utrecht.
Prof. Hartog heeft een remedie ge
vonden door een systeem uit te den
ken dat hij aanduidt als „verster
kers en verzw akkers in de sociale
verzekering". Hij is voorstander van
een ziekenfondspremie in vaste be
dragen in plaats van percentages, li
quidatie van achterhaalde voorzie
ningen zoals kraamgeld, invoering
van steeds meer eigen risico en in
voering van een percentage van het
nationale inkomen waarboven de so
ciale verzekering niet meer mag stij
gen.
Het laatste denkbeeld van prof.
Hartog (het meest vergaand) gaat
uit van de veronderstelling, dat in
dien men nieuwe voorzieningen wil
Invoeren en bestaande uitbreiden,
dit alleen maar mogelijk is als ande
re voorzieningen worden ingekrom
pen. Aldus wordt het pakket voort
durend uitgekamd. Prof. Hartog
noemt het een soort Zijlstranorm
de sociale verzekering, maar
wil vanwege overwegingen van be
scheidenheid zijn naam aan deze
norm pas geven als anderen dat wil
len. Op den duur kan deze norm wel
licht worden verlaagd, vindt prof.
Hartog.
Twintig procent
Prof. Hartog becijferde, dat het
percentage van het nationale inko
men dat aan sociale verzekeringen
wordt besteed van vier procent in
1948 via negen procent in 1958 is
gestegen tot (naar schatting) 20 pro
cent dit Jaar. In zijn algemeenheid
worden de toenemende lasten op den
duur niet ondraaglijk, want het zijn
overdrachtsuitgaven die voor het
overgrote deel worden gefinancierd
uit de premies. Wat de internationale
concurrentiepositie betreft is van
belang, dat bij stijging van de pre
miepercentages minder ruimte is
voor nominale loonstijging. Beide
moeten namelijk uit dezelfde ruimte
worden betaald. Wel is de kans gro
ter. dat de ruimte wordt overtrokken
doordat men zijn aspiraties formu
leert in termen van toeneming van
het reëele beschikbare inkomen. Er
vindt dan een dubbele afwenteling
plaats want de prijsstijging zelf
wordt, voorzover deze drukt op het
ontvangen inkomen, afgewenteld
door additionele looneisen waaruit
de hogere premie kan worden bekos
tigd. De inflatie wordt dus verstrekt,
met name voor arbeidersverzekerin
gen.
De betalingsbalans hoeft hierdoor
niet in het ongerede te raken, omdat
een inflatietempo dat hoger is dan
in de concurrerende landen kan
worden opgevangen door daling
de wisselkoers.
Als „versterkers' in de sooiale
zekring noemde prof. Hartog de
oudering van de bevolking (en dus
steeds hogere AO W-premies),
sterkere toeneming van de kosten
van de gezondheidszorg dan het na
tionale inkomen (kwaliteitsverbete
ring, geringe mogelijkheid tot pro-
duktiviteitsverbetering en sterke
j marktpositie versterkkers medische
voorzieningen), achteruitgang
het arbeidsethos (toenemend ziekte
verzuim) en de ten dele herverde
lende werkende aspecten van de so
ciale verzekering (voorzieningen die
men zo langzamerhand zelf wel
kan dragen worden vrijwel niet meer
afgeschaft er komt alleen maar bij
er wordt niet geschrapt).
Ombuigen
Of het zo moet doorgaan is
kwestie van persoonlijk oordeel. Als
men de bestaande tendenties zou wil
len ombuigen, zou men de sociale
verzekering, althans op enkele pun
ten, kunnen beschouwen als een In
terim-stadium tussen zeer lage en
zeer hoge welvaart.
Stijgt de welvaart, dan kan steeds
meei aandacht worden besteed aan
het dekken van materiële risico's die
samenhangen met de positie van de
arbeiders of het bestaan in het alge
meen. Gaat de welvaartsstijging ver
der, dan kan er volgens prof. Hartog
punt komen waarop een zekere
afbouw van de sociale verzekering
mogelijk wordt, omdat men bepaalde
risico's weer zelf kan dragen. Deze
gedachte kan worden geacht ten
grondslag te liggen aan de huidige
weistandsgrens. Bij voortgaande stij
ging van de welvaart komt er een
moment, dat ieder de weistandsgrens
heeft bereikt, althans als zij op het
zelfde reëele peil wordt gehandhaafd.
Op grond van deze overwegingen
formuleerde prof. Hartog een reeks
„verzwakkers" in de sociale verzke-
ring. Hij pleitte voor het uitziften
van de herverdelingselementen door
de overheidsbijdrage af te schaffen
(profijtbeginsel) en de premies en
uitkeringsrechten op elkaar af te
stellen. Dit betekent: ziekenfondspre
mie voortaan in vaste bedragen in
plaats van percentages. Achterhaalde
voorzieningen en (kraamgeld bijv.)
kunnen pijnloos worden afgeschaft
Prof. Hartog noemde als „ver-
zwakker" voorts het niet meer reëel
verschuiven van de weistandsgrens
door deze grens slechts te verhogen
met de algemene prijsstijging Voorts
zijn „verzwakkers" Invoering van
steeds meer eigen risico bijv. bij zie
kenfondsvoorzieningen, wachtdagen
bij ziekengelduitkering en kinderbij
slag Dit kan dubbel werken omdat
het ook verspillingen kan terugdrin
gen. En tenslotte: Invoering van
een percentage van 't nationale in
komen waarboven de sociale verzeke
ring niet meer mag stijgen. Om de
verzwakkers effectief te maken, is
een combinatie van de genoemde
mogelijkheden noodzakelijk, aldus
prof. Hartog.
