fintern' vervoer
Vlet interlokale
ijnen naar snel
Leiden vroeger en
nu (43)
j ffERDAG 21 OKTOBER 1972
LEIDEN
LEIDEN De nota Het openbaar vervoer op korte termijn", deel uitmakend van
verkeers- en vervoersplan van de agglomeratie Leiden, fc'eeft aan wat er moet ge
uren om in 1975 een tien-minutenfrequentie van de buslijnen te verwezenlij-
n. In deze nota gaat het in eerste instantieom het interne" openbaar vervoerpakket,
ich ook wordt de nodige aandacht geschonken aan de externe relaties, m.n. Den Haag
Katwijk-Bollenstreek. Een verhoging van de aantrekkelijl
us) vervoerpakket intern is zeker gewenst. Deze zal naast
icering ook gepaard moeten gaan met een verhoging van de
lerne (korte) ritten de wachttijd een belangrijke rol speek.
de agglomeratie Leiden om te wer-
Katwijk-Bollenstreek. Een verhoging van de aantrekkelijkheid__van "het openbaar!*™' leVgtomSta
een "goede" en "snelle" binnenkomend, zo snel mogelijk de
let inschakelen van de interloka-
busdiensten in de lokale open
vervoersvoorzieningen is ook
Leidse agglomeratie een be-
md gebruik. In de voorliggende
deze methodiek echter
verder doorgevoerd. Alle loka-
igglomeratie lijnen worden in
iel opgeheven, en pas als het
t interlokale lijnen tekort
om het gewenste voorzienin-
•niveau te bereiken, zal dit pak-
aangevuld worden met agglo-
(jfcjlatie-lijnen.
verbetering van de inter-
busdiensten zal in vele gevallen
hebben, door een ver-
de reistijden; maar zal
andere gevallen evenzeer gebaat
verhoging van de fre-
üglotle.
het buslijnenplan "10 min. fre
tte" (alle grotere wooneenheden
iüojfeen een 10 min. frequentie of
eu. t) zijn de volgende interlokale
nen in frequentie verhoogd:
i 41 - van 15 min. naar 10
lijn 43 - van 30 min. naar 20
lijn 45 - van 30 min. naar 20
JJ| lijn 49 - van 30 min. naar 20
nd lijn 2 - van 30 min. naar
L nto., lijn 4 - van 60 min. naar
In.
het 10 min. pakket zijn twee lo-
lijnen opgenomen, t.w. de lij-
14 en 15 (de oude lijnen 13 14
5 zijn vervallen) om het ge-
gde pakket van openbaar ver-
coorzieningen te bereiken. In-
men externe lijnen in frequen-
verhoogt, vervalt lijn 15, doch
[ekeerd als blijkt dat één van
hierbovengenoemde frequen-
rerhogingen geen doorgang kan
extra interne lijn
iten worden ingevoerd. In dit
pakket, is de frequentie
6 van 15 min. naar 20 min.
U™ ïagd.
66) iet gebruiken van de interlokale
tn voor de lokale diensten kan
trijd ztyn met de beginselen van
bevorderen van het openbaar
aanf»er. maar heeft vervoerskundig
de nodige voordelen. Daarnaast
de economische voordelen van
jjJBlaggevende betekenis.
erlokaal
m fat betreft de interlokale lijnen,
onderscheid gemaakt worden
Irie categoriën:
ie lijnen naar Den Haag; bewo-
de agglomeratie Leiden,
Den Haag om te wer-
:rotJwinkelen enz. de lijnen 43. 46.
66 a 89.
J ie lijnen naar Katwijk, Bollen-
ek. Alphen, Leimuiden en Ter
mo bewoners uit genoemde gebie-
komen naar Leiden om te wer-
winkelen enz. de lijnen 30, 31.
40, 42, 50, 60, 7, 8, 9, 2 en 1.
odl
■en i
a
KH sn 4, 45, 50 en 55.
niTat betreft de externe relaties van
agglomeratie, zijn die met Den
Haag veruit het grootst, en Juist in
deze relatie is het openbaar busver
voer slecht vertegenwoordigd. Kort
geleden is derhalve mede naar aan
leiding van deze studie een bus
verbinding Leiderdorp-Voorschoten—
Den Haag (lijn 49) ingesteld. Ook
heeft de agglomeratie via de spoor
weg een verbinding met Den Haag,
waarbij naast de halte Leiden-cen-
traal begin 1970 de halte Voorscho
ten werd geopend. Een voordeel
van de busverbindingen kan zijn,
dat de overstap weerstand kleiner is
dan bij de spoorverbinding, zowel
aan Leidse als aan Haagse zijde.
De buslijnen nemen immers de
mensen op (resp. zetten ze af) in
de woonwijken van de Leidse agglo
meratie, en bij een goede lijnvoe-
ring in Den Haag kunnen deze men
sen in de belangrijkste werk- of win
kelcentra uitstappen (resp. instap
pen). Deze categorie buslijnen zal
dus voor dit externe verkeer haar
haltes Juist in de woonwijken van
de Leidse agglomeratie moeten heb
ben.
ook in deze relatie
quentie eenvoudig te bereiken is.
Indien het "busbanen" pakket in en
rond het Leidse centrum voltooid ls
en de nodige voorzieningen in Voor
schoten getroffen zijn om vertragin
gen van het busvervoer te voorko
men, kan van een snelle doorstro
ming van deze bussen in de agglo
meratie gesproken worden.
Lijn 46: Merenwijk, Stationskwar
tier-centrum, Voorschoten, Den
Haag. Deze lijn gaat via de Veurse-
weg naar Den Haag, dit traject zal
nader bestudeerd worden en dit zal
zonodig in concrete voorstellen ter
verbetering van de reissnelheid uit
monden. Daar lijn 49 een deel van
de functie van lijn 46 overneemt is
deze lijn in frequentie verlaagd van
15 min. naar 20 min.
Lyn 89: Deze lijn tussen Den
doen. Het omleiden van bussen door
woonwijken om deze op de weg naar
de "centra" te bedienen is zeker
10 min. fre- I in strijd met het bevorderen van
het openbaar vervoer. Een dergelij
ke omleiding kan alleen gedaan
worden als de externe relaties min
der belangrijk zjn (weinig passa
giers naar de agglomeratie)
Het "halteren" in de woonwijken,
die deze lijnen toch moeten passe
ren, kan in zekere mate ook be
schouwd worden als een extra op
onthoud voor de passagiers die
reeds in de bussen zitten. Om eco
nomische redenen zullen de inter
lokale lijnen wel gebruikt worden
voor de bediening van de wijken die
zij op hun directe route naar de
centra passeren.
Daar deze bussen het gehele cen
trum en Stations kwartier moeten
bedienen worden zij doorgetrokken
naar daarachter gelegen woonwij
ken. Deze lijnvoering is de meest
economische en beantwoordt ook
het meest aan de bestaande
Amsterdam gaat langs de i ,fL
lHp T.PiHpn Ir BW voersbehoeften. Deze lynvoenng
Deze lijnen gaan (uit
nomische overwegingen) ook dooi
het centrum van de Leidse agglo
meratie. Slechts beide functies ge
zamenlijk zullen een bestaan van 'n
buslijnennet met hogere frequentie
mogelijk maken.
Door het aantrekkelijk zijn van
het openbaar vervoer (voor beide
functies) zal aan de volgende voor
waarden voldaan moeten worden;
9 hogere reissnelheden op het ge
hele traject, zowel in de woonwijk
als in het centrum.
gestrekt lijnvoering, die niet alleen
invloed heeft op de meetbare reis
snelheid, maar ook op de psycholo
gische weerstand tegen het gebruik
van het openbaar vervoer.
hogere reissnelheden tussen de
agglomeratie Leiden en Den Haag.
het aandoen van de belangrijk
ste werk- en winkelcentra in Den
Haag.
agglomeratie Leiden
Sinds kort is
van de rijksweg op de Rijnzichtweg
een halte gekomen, die reeds een
gunstig effect op het gebruik van de-
ze lijn heeft gegeven. De wens van
j de agglomeratie Leiden is natuurlijk
dat deze lijn iets meer
glomeratie zal bedienen en daarmee
het betreffende deel een snelle ver
binding geeft met Den Haag. De
vraag is hier of een interlokale lijn
van dit karakter een vertraging mag
ondervinden om (zoals deze oplossing
aangeeft) Oegstgeest een betere be-
dening te geven? Deze maatregel kost
natuurlijk extra tijd (5 8 min.) en
dit tijdverlies is hinderlijk voor de
doorgaande passagiers, hetgeen ver
lies aan passagiers kan betekenen
Anderzijds geeft deze tracering door
Oegstgeest een tijdwinst voor een
aantal gebruikers die hier in- of
uitstappen, hetgeen een winst
geeft ook het beste gebruik
aansluiting bussen de bediening extern- j
centrum en woonwijk-centrum
tevens een verbinding ontstaan tus
sen een aantal woonwijken.
Lijnen 40 en 42 Noordwijk, Oegst-
.tuuriyK I geest, stationskwartier-Centrum. De
e g" Kooi. De binnenkomst in de agglo
meratie bij het Groene Kerkje dient
verbeterd te worden. Spoedige aan
leg kortsluiting Irislaan-Haarlem
merstraatweg gewenst, (geldt ook
voor lijn 60 en 89), Lijn 42 en 40
geven samen een 15 min. frequen
tie in het Noorderkwartier en De
Kooi.
Lijnen 31 en 60: Katwijk resp.
Noordwijkerhout. Deze lijnen vor
men tesamen met lijn 14 een 10
min. dienst vanaf Oegstgeest tot in
de Stevenshof. Lijn 60 dient in de
zomermaanden aan de zijde van
Noord wij kerhout te worden doorge-
pLssagierè kan 'opleveren. "DlTvoor- naar de Lange VelderslaS-
Den Haag
Het grootste deel van de Leidse
agglomeratie heeft een directe ver
binding met Den Haag. Ten aan
zien van deze lijnen kan het vol
gende worden opgemerkt:
Lijn 49: Leiderdorp-noord. Stations
kwartier, centrum Zuid-West, Voor
schoten, Den Haag. In tegenstelling
tot de huidige tracering gaat deze
lijn nu van de woonwijk naar het
Leidse centrum. Ook heeft deze lijn
van 7.00 tot 19.00 uur een vaste fre
quentie van 20 min. Om een 10 mi
nuten frequentie in de agglomera
tie, in de gebieden die deze lijn 49
bedient, te verkrijgen, is een inter
ne lijn 15, met een 20 minuten fre
quentie op het traject Leiderdorp
noord tot aan het station Voorscho
ten, toegevoegd. Deze lijn 15 kan bo
vendien in de spitsuren doorgetrok
ken worden naar Den Haag, zodat
stel is in het plan opgenomen daar
gezien het algemene afstandsgedrag
van de reiziger verondersteld is
dat er uiteindelijk een winst zal zijn
in het gebruik van deze lijn. De eis
van een goede doorstroming in de
ze omleidingsroute van lijn 89 door
Oegstgeest zal natuurlijk zwaar tel
len. Vertragingen zoals de nu optre
den bij de Dorpstraat-Groene Kerkje
zijn dan ook niet toelaatbaar. Met
een aanvraag tot omleiding van Ujn
89 door Oegstgeest zal dan ook ge
wacht moeten worden tot deze toe
gang naar Oegstgeest verlegd is naar
de Irislaan (volgens de be
staande plannen). Een snelle realise
ring van een goede kortsluiting tus
sen de Haarlemmerstraatweg en de
Irislaan is ook in het belang van
de doorstroming van de lijnen 42 en
60.
Lijn 43: Zuid-West, Centruin. Sta
tionskwartier, Morskwart-ier, Wasse
naar, Den Haag. Een directe verbin
ding Morskwartier-Den Haag is ze
ker aantrekkelijk. Daar deze lijn
echter midden door Wassenaar ge
voerd moet worden kan hier niet van
een snelle verbinding worden gespro
ken. Een verhoging van de frequen
tie van deze lijn van 30 min. naar
de 20 min. is voor de agglomeratie
in dit „10 min. plan" welkom, doch
deze verhoging s mede doorgevoerd
met het oog op de te verwachten ex
terne ontwikkelingen in het lijnen-
pakket.
Met de buslijnen KatwijkBol
lenstreek, Alphen, Leimuiden en
Ter Aar komen de bewoners naar'
De lijnen 14, 60 en 42 geven geza
menlijk een 10 min. frequentie in
Oegstgeest noord.
Liln 41: Katwijk, Oegstgeest, Sta
tionskwartier, Centrum, Leiderdorp
zuid. Gezien het huidige vervoers
aanbod moeten gedurende langere
perioden per dag volgbussen wor
den ingezet op deze lijn. De fre
quentie ls derhalve verhoogd tot 10
min.
Lijn 30: Valkenburg, Stevenshof,
Zuid-West, Centrum, Stationskwar
tier, Pesthuiswijk en Leeuwenhoek.
Daar lijn 30 interlokaal van minder
betekenis is, zal deze lijn wel omge
leid worden door de Stevenshof
naar de Vijf Meilaan. In de zomer
maanden is voor het recreatie-
verkeer directe verbinding met het
strand natuurlijk ook een voordeel.
Indien de bediening van Zuid-West
tussen Vijf Meilaan en Voorschoter-
weg onvoldoende gedacht wordt, kan
lijn 30 na de Debussystraat, Brahms-
laan, Kennedylaan, Churchilllaan
naar de Voorschoterweg gevoerd
worden, om dan langs de Lam-
menschansweg het centrum te be
reiken.
Lijn 45: Wassenaar, Voorschoten,
Centrum. Stationskwartier, Me
renwijk. Deze lijn loopt vanaf de
Leidseweg tot het eindpunt in de
Merenwijk geheel samen met lijn 46
Tesamen geven deze lijnen een 10
min. frequentie. Hiervoor moet de
frequentie van lijn 45 wel verhoogd
worden van 30 min. naar 20 min.
een verbinding met de agglomeratie.
Een uur frequentie blijkt hier tot nu
toe voldoende te zijn. Lijn 1 is van
af t Stationskwartier doorgetrokken
naar de Witte Singel. De (nood) ver
binding tussen Morssingel en Haag-
weg is hier noodzakelijk.
Lijn 2: Leimuiden, Willem de
Zwijgerlaan, Stationskwartier- Cen
trum, Zuid-West (west). De lijn vol
doet aan een grote externe vervoers-
relatie. In tegenstelling tot de huidi
ge lijnvoering is hier een gestrekte,
snelle tracering naar het centrum
gekomen. De frequentie van lijn
2 is in dit plan verhoogd van 30 min.
tot 20 min. Het aantal vervoerde pas
sagiers en het aantal in te zetten
volgbussen geeft aanleiding tot een
verhoging van de huidige frequen
tie, e.e.a. afgezien van de ontwikke
lingen aan de Leimuidense zijde. De
ze lijn is na het centrum doorgetrok
ken naar Zuid-West. Hier zal hij te
samen met lyn 43 een 10 min. dienst
onderhouden.
Vervoerskundig gaat de voorkeur uit
naar de hier aangegeven directe lijn
voering vanaf de Provinciale-
weg 5 naar het station en het cen
trum. Zodra de lijn in zuid-oostelij
ke richting doorgetrokken moet wor
den is de binnenkomst in deze rich
ting noodzakelijk. Zolang deze lijn
niet doorgetrokken wordt naar een
woonwijk zou een binnenkomst via
de Willem de Zwijgerlaan, Kooi-
laan Ir. Driessenstraat Hooigracht -
mogelijk zijn. Deze lijnvoering kan
beter zijn als veel passagiers van de
ze lijn aan de oostzijde van de bin
nenstad moeten zijn. In de tegen-
oordige lijnvoering blijkt nl. de hal
te bij de Haven nogal belangrijk te
zijn. Indien dit de winkelende men
sen zijn, kunnen zij hun winkelrou
te ook verleggen, zodat zij aan de an
dere zijde van de Haarlemmerstraat
uitkomen en hier de bushalte vin
den. Een onderzoek zal hier nog
plaatsvinden.
Lijnen 7, 8 en 9 Deze drie-uur
diensten vormen vanaf de Gemene-
weg (Hazerswoude Rijndijk) samen
'n 20 min. frequentie. Deze lijnen
worden via het Levendaal naar een-
trum-stationskwartier gevoerd. In
dien er ook in de toekomst geen ver
tragingen optreden bij het Plesman-
viaduct, kunnen deze lijnen, reeds
met de huidige tijdsreserve aan het
station, doorgetrokken worden naar
het Morskwartier.
Zoetermeer
Lijn 4: Zoetermeer, Zoeterwoude-
dorp, Centrum-Stationskwartier Pest
huiswijk en Leeuwenhoek. Met de
snelle groei van Zoetermeer, neemt
ook de vervoersbehoefte tussen de
Leidse agglomeratie en Zoetermeer
toe. Lijn 4 heeft dan ook een zo goe
de bezetting dat een verhoging van
een 60 minuten naar een 20 minuten
frequentie op niet te lange termyn
doorgevoerd kan worden.
Lijn 50: Haarlem Lisse Sassen-
I heim. Warmond. Oegstgeest. Sta-
I tionskwartier-Centrum, Professo-
I renwijk. Meerburg. Voor het gebied
Lisse-Sassenheim vervult deze exter-
ne busverbinding zeker een belang
rijke functie in de woon-werk woon-
I winkel en sociale activiteiten relaties
j met de agglomeratie Leiden. De door
voering naar de Professorenwijk is
j afhankelijk van de vraag of lijn 2 de
relatie Zoeterwoudedorp moet bedie-
Lijn 55 AmsterdamSchiphol,
Hoofddorp, Warmond, Oegstgeest,
Station. Deze uur frequentie geeft
een relatie met het zuidelijk gebied
van de Haarlemmermeer dat op Lei
den georiënteerd is. Een doortrekken
van deze lijn tot Centrum-Kore-
vaarstraat of naar de Witte Singel,
(samen met lijn 1) kan bezien wor
den.
Naast deze Interlokale lijnen nog
de twee „lokale" lijnen 14 en 15.
Lijn 14: Haaswijk (Oegstgeest),
Irislaan, Lange Voort, Warm onder
weg, Stationskwartier, Centrum -
Zuid-West, Stevenshof. In Oegstgeest
geeft deze lijn 14 samen met de lij
nen 42 en 60 een 10 min. frequentie,
zo ook aan de andere zijde in Ste
venshof met de lijnen 60 en 31.
Lijn 15: Leiderdorp-noord, Sta
tionskwartier-Centrum, Zuid-West,
Samen met lijn 49 vormt lijn 15 de
agglomeratie een 10 minuten dienst.
Door deze lijn in de spitsuren met
lijn 49 te laten doorlopen ontstaat
hier ook een goede externe verbin
ding van de agglomeratie met Den
Haag, met een zeer hoge frequentie.
KLOKKEN
Friese Staart en Stoeltjes,
Zaanse- en Sallanders. Echte
antieke Franse en Comtolse
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
Binnenstad
onder
de loep
LEIDEIN Er spelen zich momenteel zó veel
dingen af in de Leidse binnenstad, die in de
krant-van-elke-dag aan de orde komen, dat deze
rubriek een sporadische verschijning is geworden.
Vandaag twee foto's van binnenstads-randver-
schijnselen. De hoge foto (van Jan Holvast) geeft
een bizar binnenstadsbeeld. Bij de bomen langs
de Oude Rijn zijn zonnebloemen opgekomen, die
hoog zijn gegroeid. Een merkwaardig, maar' wel
fijn stukje groen in de hiermee karig bedeelde
binnenstad. Een leuk initiatief, van wie het ook is.
De tekening laat een parkeergarage zien en
met plannen hiervoor is men ook voor de Leidse
binnenstad bezg. Het is een standaard garage,
aangepast aan de nieuwste inzichten en voor
schriften. die is ontwikkeld door de bouwcombi
natie Kemper Slavenburg in samenwerking met
ingenieurs- en architectenbureau A. G. en J. D.
Postma. De belangrijkste kenmerken zijn een ver
doorgevoerde toepassing van gestandaardiseerde
geprefabriceerde betonelementen, zeer korte
bouwtijd, flexibiliteit en verzorgd uiterlijk. De
bouwkosten zullen bij een garage voor 1000 auto's
ca. f4.000 per parkeerplaats bedragen voor een
tot in details compleet gebouw.
HANS MELKERT
LEIDEN Voor vandaag
gaan ivij in deze serie weer
zo'n tachtig jaar in de ge
schiedenis terugHet was in
een tijd, dat een verhuurin-
richting nog schuitjes ver
huurde (op de voorgrond van
onderste foto) om daarmee
een spelevaart in het Rapen
burg of de singelgrachten te
maken. Hoewel de foto uit
een ver verleden dateert zijn
er toch nog wel aankno
pingspunten te vrinden met
foto Jan Holvast al moet
daarbij vooral gelet worden
op de raampartijen en de da
ken. Wat er zich al die jaren
heeft loeten te handhaven
zij t na een totale afbraak
is café ,.l' Esperance" op de
hoek van de Kolfmakers-
steeg (voorheen Meutjes-
steeg en de Kaiser straat en
bekend bij véle studentenge
neraties. die er veelal na een
promotie of examen even
binnenvripten en aan het
glas nipten. Aanvankelijk
was het oafé in handen van
een zekere Selier, vandaar
het oude versje: ,fBcroen bij
Selier, daar drinken ze Beiers
bier". Na Selier loaren het
twee geslachten Goejee (be
kende Koos), die hier voor
een natje en droogje zorgden.
Een traditie, die nu al weer
vele jaren ivordt voortgezet
door kastelein Vreeburg. Te
genover het café lag tot voor
korte tijd het poeliersbedrijf
van Baayer "de kippen -
draaier". Langs het Rapen
burg de "mooiste gracht
van Europa" waartoe de raad
o.a. in 1876, 1883 en 1907 een
verzoek tot demping afwees
was lange tijd een kruide
nierswinkel van de heer An
thony gevestigd, waarvan het
woonhuis nog juist op de fo
to (oeheel rechtszichtbaar
is. Nieuw in het stadsbeeld,
doch dit is overal zo, zijn de
geparkeerde auto's langs het
Rapenburg, waar rond de
eeuwwisseling nog een dood
se stilte heerste.
Het Rapenburg kreeg tn
1360 zijn naam, die vermoe
delijk afkomstig is van de
heren Van Raaphorst, die te
genover het voormalige Be-
oijnhof (thans Universiteits-
bilbliotheek) een "burgh of
bewoninghe hebben gehad.
De Kaiser straat, op de foto
nog juist zichtbaar, heeft
haar naam te danken aan de
sterrekundige Frederik tfai-
ser én is in 1875 ontstaan
door de demvina van de Cel-
lebroersgrachtIn de middel
eeuwen sfnnd er aan deze
aracht een mannenklooster,
dat in 1810 tot manége iverd
bestemd.
SAM PLATTE EL
