ischer-Dieskau
wingt opnieuw
eel respect af
rXW)Hater
te doen is
LF^aagse
agenda
rs
ERBE ALBUM MET LIEDEREN VAN SCHUBERT
6 UU'
Scheepsberichten
JNSDAG 4 OKTOBER 1972
VARIA
PAGINA 25
utsche Grammophon heeft onlangs het derde album uitge-
M van de opname van Schuberts liederen in de interpretatie
de bariton Dietrich Fischer-Dieskau en de pianist Gerald Moore
ilbum bevat vier elpees, waarop Die schone Miillerin, Winter
en Schwanengesang staan.
De eerste twee titels dekken een
ipend verhaal, Schwanenge-
echter bestaat uit 14 losse lie-
vlak na Schuberts dood door
litgever samengevoegd en om
ville van de verkoop voorzien
romantische verzamelnaam,
lert zelf heeft een bundeling
estaan van al zijn liederen
tekstdichter, met een verdere
verdeling naar de inhoud. Nu
i we dus buiten zijn schuld in
inengesang 7 teksten van Rell-
6 van Heine en één van Seidl,
1 nogal aanvechtbare volgorde,
schone Müllerin en Winterrei-
n scheppingen van Wilhelm
r (1794-1827), die nog steeds
als een dichter van het twee
rn. Müller wist echter, dat zijn
iten slechts een half leven leid
ien leven op papier, tot de mu
ze tot leven zou brengen. De
;r heeft wel de Müllerin ge-
in de toonzettingen van de
nse componisten Bernhard Jo-
lein en Ludwig Berger, niet in
an Schubert, wiens bewerking
'interreise overigens pas na de
van Müller verscheen,
heeft Schubert vaak verwe-
lat hij weinig kritisch stond
iver de door hem gebruikte
verken. Hij heeft echter opzet-
niet zozeer gelet op de literai-
aliteiten van de gedichten dan
e inhoud en vorm ervan
aal bruikbaar waren. En op
int is Juist het werk van Müller
ider vruchtbaar gebleken: het
lat van Winterreise vijf onder-
niet door Schubert zijn getoon-
ewijst trouwens voldoende dat
et zijn kritische instelling nog^
viel.
Di'etrich FischerDieskau
wel beweerd, dat hij op zijn
in die liederen, die niet tot
tandaard-repertoire behoren,
dit album drie van de meest
de items herbergt, zullen we
ontdekken, in hoeverre bo-
lande bewering hout snijdt Ver
ingsmateriaal is er in overvloed
Dietrich en Gerald hebben van
ill meer dan één Opname ge-
Ik had de beschikking over
inengesang 8-13 (HMV ALP
Winterreise (Electrola WALP
beide uit de Jaren 1952-55,
Müllerlieder op HMV C 065-
welke plaat nog niet zolang in
ndel is.
deze vergelijking mogelijk is,
op louter toeval. Dietrich (het
gebruik van zijn voornaam alleen ge
schiedt slechts kortheidshalve)
heeft zich nooit gebonden aan een
begeleider. Zij ontelbare grammo
foonplaten getuigen hiervan: hij
maakte opnamen met o.a. Jörg
Demus, Karl Engel, Hertha Klust,
Aribert Reimann, Wolfgang, Margrit
Weber, Günther Weissenborn, en
zelfs met Leonard Bernstein. Onge
merkt zijn zijn platen 'n maatstaf
geworden van perfectie niet alleen
op technisch gebied, maar ook qua
interpretatie.
De samenwerking tussen Dietrich
en Gerald dateert van 1951, toen ze
In een Londense studio de Müller
lieder op de plaat vastlegden. In
zijn memoires "Am I Too Loud?"
(Londen 1962) schrijft Gerald over
Dietrich: "Recitals met hem zijn
inspirerende ervaringen, maar het
repeteren met hem is voor mij een
enorme sensatie. Tijdens de repeti
tie is hij zo zenuwachtig en in ver
voering als een archeoloog die een
lang verborgen schat aan het dag
licht brengt. Zijn concentratie is zo
intens, dat hij niet eens merkt dat
zijn handen telkens samenknijpen
Dietrich Fischer-Dieskau (links) en Gerald Moore (rechts)
tijdens de uitreiking van de E disons-klassiek in 1970 in Am
sterdam.
Eerste steen voor
bejaardenwoningen
OEGSTGEEST De woningbouw
vereniging Buitenkist in Oegstgeest
gaat vrijdag 6 oktober de eerste
steen leggen voor een flatgebouw
van 69 bejaarden woningen aan de
Narcissenlaan. Deze officiële daad
zal worden verricht door ir. N.
Buyzert, lid van Gedeputeerde Sta
ten van Zuid-Holland. Om half vier
's middags zal de eerste teenleg
ging plaatsvinden.
Pastoor Mussert
vrijdagavond
geïnstalleerd
WARMOND De nieuw-be-
noemde Warmondse pastoor Mus
sert zal vrijdagavond half acht in
de St. Matthias-parochie tijdens een
eucharistieviering door deken Ter-
vooren worden geïnstalleerd. Zater
dag is er 's middags van 4.005.00
uur in het Trefpunt voor de pa
rochianen gelegenheid met pastoor
Mussert kennis te maken.
van opwinding. Nu is het niet zo,
dat wij talloze marathon-repetities
houden. Voor een belangrijk recital
zullen we maximaal drie repetities
van hoogstens 90 minuten hebben.
Voor een programma dat we al eer
der hebben uitgevoerd is één repeti
tie voldoende. Wanneer we zo sa
men aan het werk zijn discussiëren
we, testen we uit, en proberen we
het nu eens zus, dan weer zo.
"Het is niet genoeg, te zeggen dat
zijn stem prachtig is, en dat hij een
ongelofejijke techniek bezit, die hem
in staat stelt alles te doen wat hij
wil; het is niet genoeg, te zeggen
dat zijn dictie onberispelijk is, een
volmaakt huwelijk van woord en
muziek. Temperament? In overmaat
aanwezig. Bezielde liefde voor de
muziek? Vanzelfsprekend. Maar er
zijn meer grote zangers met deze
eigenschappen. Hetgeen Fischer-
Dieskau boven elke andere zanger
stelt, zou ik met één woord willen
noemen: ritme".
Gerald Moore preciseert dan in
enkele bladzijden, wat ritme bij Die
trich is. Slechts een uiterlijk aspect
ervan Is, dat hij zich in geen enkel
lied aan een metronomisch tempo
houdt. Ritme is de hartslag van de
muziek. Het is de moeilijke taak
van de begeleider dit ritme te com
pleteren: het ontbrekende aan te
vullen en het overtollige weg te ne-
Deze opmerkingen van Gerald
zijn, zo blijkt uit het nieuwe Schu-
bert-album, nog steeds van kracht.
In zijn boek wordt echter naar mijn
mening te veel nadruk gelegd op
het muzikale genie van Dietrich en
te weinig op diens kwaliteiten als
tekstinterpreet. De tekst is voor de
ze zanger minstens zo belangrijk als
de muziek: hij zoekt naar de rode
draad die door een gedicht en een
cyclus loopt, hij zoekt naar de kern
woorden. de contrasten. Vervolgens
kijkt hij, of zijn opvattingen vere
nigbaar zijn met die van de compo
nist. Zo niet, dan zal hij zich toch
In de gedachtenwereld van de
laatste verplaatsen.
Is nu het nieuwe album beter of
slechter dan de oudere opnamen?
Neen, alleen is de instelling van
Dietrich veranderd. Hoort men
eerst de oude Winterreise en dan
de nieuwe, dan valt op dat de stem
in de lyrische gdeelten nog mooier
is geworden, en dat de dramatische
i nogal dik, soms tè
zijn aangezet. De contraste
ring is minder scherp dan vroeger,
en het lijkt wel of Dietrich meer af
stand van het werk heeft genomen.
Wanneer men vervolgens opnieuw
de oude opname beluistert, dan
springt daar de jeugdige frisse kijk
op het werk naar voren. Men be
werkt weliswaar, dat zijn interpre
tatie van toen niet helemaal perfect
was, maar dat hij zich meer met
hart en ziel inzette. De nieuwe op
name is wat de Duitsers "ausge-
klügelt" noemen, maar dwingt nog
steeds een geweldig respect af.
Het bewonderenswaardige van Ge
rald is, dat ook hij bij de pianobe
geleiding uitgaat van de tekstinhoud.
Dit is bijvoorbeeld direct merkbaar
in het eerste lied van de Müllerin,
waarin hij door een lichte verande
ring van toucher de gelijkluidende
pianopartij vijf maal anders doet
klinken. Hij laat h'oren dat de wan
delaar loopt, dat het water klatert,
het molenrad schoepen heeft, en de
stenen enorm zwaar zijn. In het al
gemeen kan men stellen, dat Gerald
en Dietrich nog dichter naar elkaar
toe zijn gegroeid, een nog grotere
eenheid vormen.
Rest nog één punt van kritiek op
dit overigens van harte aanbevo
len album: de opname is een
schoolvoorbeeld van knuppelstereo, j
en bij monaurale weergave domi
neert de piano.
Franz Schubert: Lieder, Volume 3.
Dietrich Fischer-Dieskau en Gerald
Moore. Deutsche Grammophon
2720059, f 72,-. R. G. HARMS
Leidse bioscopen
CAMERA: „What's up doc?", a.l, elke
avond 7.00, 9.15 uur; do., vrll., ma., di.-
middag 2.30 uur. Klndermailnee,,He,
2.30 uur; zo. 2
Little murder
avond 11.30 uur.
LIDO: „Ontembare
wilde westen", 14 ir., dag. 2.3
In bed", lï
„Clao! Manhattan". 18 Jr.,
TRIANON: „De inbreker". 14 Jr.. da-
T entoonstellingen
Sociëteit Burgers (Burchtsteeg 2a):
schilde-
Wandkleden, textielobjecten, schilde
rijen en aquarellen van Cllja Sc"
ïerde en Marijke
Expositie
ch ledenis
a. 21 ok
tober).
Galerie
schllderije:
Hst (Botermarkt):
.uarellen van Amp
Smit (t/m 31 oktober).
Arts Aemula Naturae (Pieterskerk
gracht 9): ledententoonstelling "Lei
den toen en nu" (t/m 7 oktober).
Galerie t Hoekje bij de Pomp
(Warmond): foto's Ben Kleft (t/m 5
oktober
Wassenaar (Kunstzaal Heuff) Expo
sitie Els de Haas (schilderijen) Frans
de Haas (schilderijen en prenten) en
Annebet Stam en Erik Windig (potte-
bakkersgrapjes) ma. t.e. m. zat. 10 uur
voorm.5 uur nam., bovendien dl. 8
10 uur nam (t.ejn. 30 september)
De Lakenhal Expositie Leon van den
Eijkel (tekeningen en grafiek) dag.
10 uur voorm.-5 uur nam. zo 1-5 uur
nam (t.e.m. 22 oktober).
Museum voor Volkenkunde, Steenstr
1 Lelden „Fal la" zomertentoonstelllng
over zeilen ln de Stille Zuidzee ma
10
1.-5
n f.d 1-
Ned. Legermuseum Geopend maandag
Rijksmuseum voor de geschiedenis
Ier natuurwetenschappen dag 10-4
r zondag 1
Dag 106
Rijksmuseum voor natuurlijke his
torie iRaamsteeg 2) Dierenleven in Su-
Bezoekuren Ziekenhuizen
Dlaconessenhuis: le klasse dagelijks
11.0012.00 uur 13.1514.00 uur.
18.4519.30 uur 2e en 3e klasse, da
gelijks 13.16—14.00 uur en 18.45—19.30
Kinderafdeling dagelijks 14.45—
dage-
14.00—15.00 en van 18.45—
10.30 u. 2e klasse, dagelijks van 11.30
12.00 en van 14.0015.00 en van
18.45—19.30 uur le klasse dagelijks v
11.30 Kraamafdellng: 3e klasse 15
6 en van 18.45—19.30 u 2e Klasse
11.3012.00 vaüers> 15.0016
i B4: Dagelijks
Endegeest: dinsdag en vrijdag 13
14.30 's zondags 11—12 en 14—15 uur
Eerste klassede gehele dag.
Gemarineerde
riblappe
Roer
lepels azijn, 3 eetlepels water, 2
theelepels mosterd, bladje lau
rier, 2 kruidnagels, 1 ui in dunne
schijven gesneden, 2 theelepels
suiker, liefst bruine, 2 eetlepels
olie, eventueel een afgestreken
theelepel chilipoeder en versge
malen peper naar smaak. Leg
er 2 riblappen van elk ongeveer
300 gr in en laat ze ruim een
nacht marineren. Keer ze nu en
dan eens om. Laat het vlees goed
uitlekken, bestuif het met bloem
en braad het in 75 gr boter
zachtjes aan beide zijden aan.
Voeg de marinade toe en des
gewenst nog wat water, leg een
deksel op de pan en laat 't vlees
ruim anderhalf uur stoven. Geef
er eens z.g. zomer-rodekool bij,
gestoofd met kruidnagel, ui, en
laurier, suiker en snippers appel.
WINA BORN
18.16
4.30—15.30 uur
babyzaal) alleen voor oudera
dag vanaf 10.30
neus- en oo I
dinsdag 18.15-
uur Gynnacologie
14.30—15.30
behalve op dinsdag,
r geen bezoek behal-
De bezoektijden voor de afdeling
Verloskunde (kraamvrouwen) zijn
mede ln verband met de voedingstij
den als volgt vastgesteld: dagelijks v.
15.30—17.00 uur en van 18 30—20 00 u
Kinderen tot 12 laar kunnen wegens
mogelijk Infectie gevaar helaas niet op
uitsluitend De-
jenoten Alleen
staande moeders en moeders waarvan
de echtgenoot ln het buitenland ver
toeft kunnen 'e avonds één bezoeker
ontvangen.
Op dinsdag ls
ve voor jjatlënt*
bezoekuur
19.00—20.00 uur
Voor de Praemarurenardellng gelden
geen
jjattënten die o
bezoek Behal -
op die dag be
de volgende bezoekuren (alleen
ouders): maandag, woensdag, vrjj-
118.3018.45 zaterdag en zondag:
15.30—15.45 v
ALPHEN AAN DEN RIJN
RIJ noord: le en 2e klasse 1
14.00—14.45 en 18.00—19.00
14.00—15.00 en 18.00—19.00 i
afdeling 16.00—17.00 uur e
echtgenoten 19.0019.30 uur
deling 15.0015.30 alleen vi
WOENSDAG
Kon. Schouwburg
neelgroep
van Odön
20.15 uur: To-
Th eater met „Don Juan"
Horvath Haagse pre-
Poppen theater Frank Kooman
i Sophljnus, het wijze konijn.
Nederland-
„Lohengrln"
14.30
Circustheater: *19.00
se Operastichting
van Richard Wagn
Congresgebouw: Pr. W. A.-zaal:
20.15 uur: Het Nationale Ballet m.m.v.
het Nederlands Balletorkest o.l.v. An-
dré Presser.
DONDERDAG
Kon. Schouwburg: 20.15 uur: Haag
se Comedle met „Knecht van twee
meesters" van Carlo Goldonl
Gemeentemuseum: 20.15 uur: Con-
oentus Musicus o.l.v. Nikolaus Har-
15.00 e
Dlllgentia: 20.15
ln Bange Dagen m
Neerland6 Hoop
..Neerland» Hoop
KLEINE VAART
Albert v p 2 Kp Gris Nez nr i
Cornelia Bosnia p 2 Gibraltar i
terdam
Cornells B roe re 1 te Rotterdam
Dintelborg 30 te Rotterdam
Dutch Mate p 2' Longs to nes nr Belfast
Fiducia n 1
beek
Mare Altum 1
Mithras 29 v
Oapulonix 2 150 i
Ahmadi
Madrid
PI Singapore
Chevron The Hague
Antwerpen
Prince
Copan 2 v Barrios
Deftadrecht 3
Dlloma 3 te Portland
Gibraltar naar Barce-
Southampton
Batonrouge
tland verw.
Doelwijk 2 670 m wzw Kp Verd. ell.
nr St. James
Eemhaven pass 2 Kp Frlo nr Hheus
Esso Europoort 4 te Rastanura
Esso Nederland 2 150 m nnw Kaap
stad nr Bahrain
Gaasterland 2 200 m n Kp Verd. ell.
Ablda 1 v Manilla i
Gulf Swede 2 300
Hagno 2
Hilversum z te Kotterd
Hollandsburcht 3 te Di
Houtman 2 v Dar es
Jason 3 v Aruba nr Lag
Kaap Hoorn 2 150 m
New York
Kennemerland 2 240 i
Amsterdam
Pto Cabello r
of Judah 2 280 m
ques nr Rotterdam
3 Balboa nr Papeete
ono Trinidad
Metula 2 130 zw Freetown nr Mer
Jllo
Moerdijk 2 v Cristobal i
"eder Rijn a 450 z<
Duinkerken
BRAMMETJE FOK
Marino weet niet wat hem overkomt. Schommelend op
houders van een paar krijgers ziet hij als eerste dat ze de
plek in het oerwoud naderen, die Tutu al vanuit de lucht had
De papegaai raakt intussen steeds opgewondener en bege-
de stoet, springend van tak tot tak. Het clowntje moet zich
vasthouden als de mannen de stoel midden tussen de hutten
op de grond zetten.
En daar zit .hij dan. Als een vorst op een troon. Marino ziet
zich omring door krijgers. Massa's krijgers. Ze vormen een grote
kring en blijven een beetje op een ajstand van hem. Dan stapt
er één naar voren en brult: „Kroembanbussi"of zoiets. Op slag
vallen alle knjgers ter aarde. Ze bijten in het stof voor Marino,
die even tija nodig heeft voordat hij begrijpt dat ze hem welkom
heten en eer bewijzen.
nnw Honolulu
Ellesmere
50 zo Bermuda nr
Neder Waai 2 480 nw Honolulu nr Lo6
Angeles
Nedlloyd Katwijk 2 v Lourenco Mar
ques nr Belra
Nljkerk 2 350 wtz Walvisbaai nr DJed-
Ondina 3 v Curacao nr Mena al Ah
madi
ssendi
Palamedes 3
PhUadel-
Ossendrecht 3 te Toledo verw.
phia
Los Angeles
Antwerpen
Harmac verw
Llmon
Pendrecht 3 550
Balboa
Poeldilk 3 1
Putten 3 1
Rijn 2 240
Schiekerk 2 te Manilla t
Sinon 2 v Kingston
Socrates 1 te Port s
Statendam 2 450 2
York
Straat Ball 2 te Hongkong verw.'
Straat Colomgo 2 300 o Philippijnen
nr FIJI
Straat Florida 2 500 w Mauritius nr
Singapore
Straat Madura 2 1200 wzw Colombo
Thameshaven 2 340 wzw Las Palm as
Ulysses 3 te St. Croic i
Vasum 2 250 zzo Saigon nr Pus an
Westerkerk 3 te Barcelona
Willemskerk 2 900 w Luanda nr
Wlssekerk 3 te Balboa
Woensdrecht 2 v Corpus Chrlstl nr
Savannah
New Orleans
Woltersum 3 v
burg
Wouoglrl 2 v Singapore
Sleep led rijf
Ham-
Holland 3
Rotterdam
Burgelijke stand
A. J. E. Dolmans, Jeanne
F L. M. v. d. Valk en
Pluijmera. Willemlen A. M.
A. M. Hamerling,
W M. C E
H. Dirak. Al bert us C M.
H. Tezerdl
z.v. J. J. Monker
Ondertrouwd: Robby v. Zijp te Lel
den en Johanna J. H. v. Loenen, Pleter
v. Baardwijk en Anna V. W. Knopper.
Cornlels C. Knijnenburg en Trudl v.
d. Zee Gerrlt J. Roosing te Leiden en
'eggv E. Rapmund.
Overleden: Wilhelmina Th. Schradei
Van Brecht 79 Jr. (Beetalaan 24).
(Bach-
Wlllem J. Berkhulzen 81 JR.
PANDA EN DE MEESTER-ERFGENAAM
-117. „Stop met dat gejammer en gezemel" riep Heb-
I Schraap tot de menigte. „Anders verhoog ik de huur nog
lerl ik praat met een achterneef, en daar moet ik mijn ge
iten bij houden!"
irmee smeet hij het raam van de herberg weer dicht en
verschrikte stilte fluisterde de koetsier Kleindienst ver-
Een achterneef? Heeft hij die werkelijk? Wat is dat voor
id?"
pij heet Joris Goedbloed"antwoordde Panda. „Vroeger heb
Ik hem wel eens niet vertrouwd,
den, geloof ik".
De heer Schraap twijfelde daar echter nog i
„Hm mompelde hij. ,JDus je zegt dat je familie van me
bent, en je hebt een horloge van de oude Hendrik Schraap.
Maar ik moet meer bewijzen hebben; met het erkennen van
een erfgenaam kan men niet voorzichtig genoeg zijn. Kom maar
met me mee naar huis. eh GoedbloedDaar kunnen we pra
ten zonder de overlast van dat goedkope gejerimiëer hier bui
ten".
