Conflict tussen Oeganda en
fanzanië nadert oplossing
McGovern is er niet in geslaagd om zijn
programma aan de Amerikanen te verkopen
Amerikaans plan
tegen terreur
)litiek Oslo:
at te doen?
Bonn ruilt met DDR
twee spionnen tegen
politieke gevangenen
Proces in
Lithauen
Drie grote NAVO-
manoeuvres gaande
EENZIJDIGE
CONFERENTIE
OVER ULSTER
DAG 26 SEPTEMBER 1972
tan- R ES SALAAM (Reuter, UPI) Tanzanië en Oeganda
}2ö7.t?n gisteravond dicht bij overeenstemming over een plan
mï{eindiging van hun achtdaagse conflict dat de twee landen
'aj log dreigde te storten. Zowel president Nyerere van Tan
als president Amin van Oeganda zouden positief denken
ien vijf punten omvattend vredesplan dat door Somalië is
S3 steM.
het plan zijn geen bijzonder-
verstrekt, maar het zou de
punten omvatten:
landen onthouden zich van
door hun eigen strijdkrach-
mtfle landen onthouden zich van
door middel van derden;
ugtrekking van hun strijd-
hun gemeenschappe-
os;
r'l'-:
stemt toe in de terug-
uit het grensgebied van al-
»en die ex-president Milton
Jan Oeganda steunen,
hj jjd begon acht dagen gele
de melding van Amin dat
vöift Oeganda was binnengeval-
V- is steeds door Tanzanië be-
maar zeker is wel dat er is
men aanneemt door
duizend man sterke
cht die ex-president Obote
de macht zou hebben wil-
en. Deze vertoeft nu als
vellMin Tanzanië.
>odêi|ia bombardeerde Tanzani-
heeft voor zover
abclar uitziet de strijd tegen
illastrijders gewonnen. Het
deel van deze strijdmacht
h op Tanzaniaans gebied te-
fcken. Overblijfselen worden
Oegandezen nagejaagd die
5 versterking hebben gekre-
ongeveer 400 Libische mili-
ieau
denflels heeft secretarisgeneraal
Verenigde Naties
D°« Ie boodschap aan de Oegan-
er gezonden over het lot van
die worden uitgewezen.
ltitie zou waarschijnlijk heden
Vergadering worden
Avtojn, daarbij inbegrepen Amins 1
Jongste order dat alle Aziaten die
hun papieren hebben ontvangen het
land binnen 48 uur verlaten moeten
hebben.
Volgens woordvoerders van lucht
vaartmaatschappijen in Kampala
zou de luchtbrug van Aziaten met
een Engels paspoort uit Oeganda ge
makkelijk uitgebreid kunnen worden
tot duizend vluchtelingen per dag.
Maar zij zeiden dat het geen zin had
de luchtbrug uit te breiden zolang
niet meer Aziaten kaartjes voor de
overtocht kopen.
De luchtbrug heeft zich wel enorm
uitgebreid sinds de Oegandese rege
ring vorige week bekendmaakte, dat
de Aziaten binnen 48 uur Oeganda
zouden moeten verlaten nadat zü
hun uitreisvisum hadden gekregen,
maar het aanbod van vliegtuigplaat
sen overtreft nog steeds de vraag.
Zondag en gisteren moest East Afri
can Airways een vlucht afgelasten
omdat er te weinig boekingen waren,
hoewel de 450 Aziaten die voor een
vlucht van gisteren hadden geboekt
het grootste aantal is dat sinds het
begin der luchtbrug in één dag het
land verliet. Tot het weekeinde was
aan 12.260 Aziaten toestemming ge
geven Engeland binnen te komen en
elke dag worden tussen de 1200 en
1500 aanvragen verwerkt.
Zonder opgaaf van reden heeft
Oeganda Engeland verzocht een eer
ste secretaris van de Britse hoge
commissie in Kampala, Hawkins, te
rug te roepen, zo wordt van welinge
lichte Britse zijde vernomen. Haw
kins hield zich vooral bezig met con
sulaire zaken en heeft veel gedaan
om vrijlating te verkrijgen van en
kele Engelsen die onlangs in Oegan
da zijn
olitieke situatie in Noorwe-
et „nee" van de Noorse
itrai ng tegen de EEG onover-
|k geworden. Eén ding
^^hter vast. De sociaal-de-
ische minderheidsregering
begriemier Bratteli (steunend op
deze
etsetdi
'an
150 zetels in het parle-
zal niet aftreden voordat
lirtinget, het Noorse parle-
volgende week
gekomen om de politieke
te bespreken,
urgerlijke oppositie is he-
ieeld en vanochtend vroeg
een forum op de Noorse
duidelijk dat de heren
g0jai druk bezig waren elkaar
Briei rte piet toe te spelen,
>nd. verantwoordelijkheid
regering te
waarschijnlijk zal dit
fan het centrum oud-pre-
>r Borten worden, die
kan slagen een min-
"jjJsregering te vormen d'ie op
uil
L'eidfcg,
lio
"ooi it
;le. A;
Dijk
Hoe groot de invloed
Noorse uitslag op het gedrag van
de Deense kiezer is, die volgende
week naar de stembus moet om
over een Deense toetreding tot de
gemeenschap te stemmen, valt
niet te voorspellen. De voorstem
mers hebben in Denemarken bij
de verkiezingsonderzoeker nog
steeds een comfortabele voor
sprong. Wel maakte Denemarken
vannacht onder invloed van de
resultaten uit Noorwegen bekend
dat het de effectenbeurs gesloten
zal houden en de valutahandel
met het buitenland aan strengere
restricties zal onderwerpen tot
na de uitsllag van het Deense re
ferendum om onnodige specula
ties tegen de Deense kroon tegen
te gaan.
NEW YORK (DPA, AFP, Reuter)
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken William Rogers
heeft by de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties gisteren een
ontwerp-conventie ingediend die
voorziet in uitlevering of bestraffing
van terroristen, die, in een ander
land onschuldige burgers doden, ver
wonden of ontvoeren om politieke
druk uit te oefenen.
DERBY De Britse spoorwegen experimenteren op het ogenblik met een toekomsttrein. De trein
zal de passagiers bij een snelheid van 250 kilometer per uw in een ongekend luxe omgeving
kunnen vervoeren. Op de foto het experimentele trein stel bij Derby.
Vrijgelaten Twee Zweedse za
kenlieden, Wickeaiberg en Larsson,
diie tien maanden geleden tot leder
jaar gevangenisstraf veroordeeld
den, zijn in het afgelopen week
einde vrijgelaten en uitgewezen. De
beide Zweden zouden gepoogd heb
ben de zesjarige Pavlina Porlzakova
dochter van een emigranten - eoh i -
paar, uit Tsjecho-Slowakije te ont
voeren. Zij waren met de moeder
het kind met een privé-vliegtuig
Brno gevlogen. Bij de poging
de kleine Pavlina met het vliegtuig
Zweden te vliegen werden de
en de moeder gearres
teerd. Mevrouw Porizakova had na
haar arrestatie besloten in Tsj echo-
Slowakije te blijven.
Vergiftiging Een van de lei
dende figuren in het actiecomité
tegen het ereveld voor Oostfront
strijders in het Belgische Stekene
Luc Vijdt (34), is met ernstige ver
giftigingsverschijnselen opgenomen
het academisch ziekenhuis in
Gent. Voor zijn leven wordt ge
vreesd. Vijdt bleek donderdag ver
giftigd bier te hebben gedronken.
Het bier bleek vermengd met me
thylalcohol. Mocht Vydlt de aan
slag overleven, aldus de artsen, dan
zal hij toch verder blind door het
leven moeten gaan.
Spion gepakt Een lid van het
bestuur van het Westduitse vakver
bond Wilhelm Gronau is op ver
denking van spionage gearresteerd.
contact met het Oostduitse
ministerie voor staatsveiligheid heb
ben onderhouden.
BONN (AFP) Oost-Duitsland
heeft honderd politieke gevangenen
vrijgelaten en naar West-Duitsland
teruggestuurd in ruil voor twee be
langrijke spionnen die daar gevangen
zaten.
De Westduitse minister voor Inter-
duitse kwesties Egon Franke maakte
gisteren bekend, dat het gaat om de
45-jarige Liane Lindner, alias Inge
borg Weber, leidster van een spio-
nagenet in de Bondsrepubliek en
Irene Schulte, die secretaresse was
van minister Leussink van Weten
schappelijk Onderzoek. Zij werd be
gin 1970 op beschuldiging van spio
nage voor Oost-Duitsland gearres
teerd.
Beide vrouwen, die in een gevange
nis in Essen zaten in afwachting van
haar berechting, zijn het afgelopen
weekeinde in het geheim naar Oost-
Duitsland gebracht.
In ruil hiervoor stelden de Oost
duitse autoriteiten meer dan honderd
Westduitsers in vrijheid die om di
verse politieke redenen tot gevange-
nissraffen waren veroordeeld.
Minister Franke zei dat zich onder
hen personen bevinden met straffen
variërend van levenslang tot vijf
jaar.
MOSKOU (Reuter) Voor het
hooggerechtshof in Vilnius in de
Sowj etrussische republiek Lithauen
is gisteren een proces begonnen tegen
acht personen, die in mei hadden
deelgenomen aan de rellen in Kaoe-
nas. Volgens het Sowj etrussische
persbureau Tass worden zij beschul
digd van .straatschenderij en grove
overtreding van de openbare orde".
Sowjetrussische functionarissen
zeggen, dat de rellen het werk waren
van een kleine groep straatschenders
en dat de jonge man die zich door
zelfverbranding om het leven bracht,
geestelijk ziek was en niet uit poli
tieke motieven handelde. Volgens
Tass waren de meesten van de acht
dronken, een verzwarende omstan
digheid in de Sowjetrussische recht
spraak.
Volgens onofficiële berichten uit
doorgaans betrouwbare bronnen
duurden de rellen twee dagen en
werden daarbij één politieman ge
dood en verscheidene honderden
gearresteerd.
Proces in Marokko In Rabat
is een proces begonnen tegen twaalf
Marokkanen, onder wie zes oud- mi
nisters, wegens corruptie. Zij zouden
hun positie hebben gebruikt om
tegen provisie buitenlandse onder
nemingen te helpen kapitaal in Ma
rokko te beleggen en zouden samen
meer dan zes miljoen gulden aan
provisie hebben opgestreken.
Voordeel voor Israël De Israëli
sche visserij profiteert aanzienlijk
van de aanleg van de Aswan-dam
in Egypte, aldius deskundigen van het
ministerie van Visserij in Haifa. De
dam heeft namelijk de scholen sar
dienen bij de monding van de Nyl-
delta van hun voedsel beroofd, dat
door de Nijl placht te worden mee
gevoerd. De sardienen zijn daarom
naar het noorden gezwommen en
zijn thans voor de kust van Israël
samengetrokken.
BRUSSEL (AP) Ongeveer 12.000
militairen van het Belgische, West
duitse, Amerikaanse en Nederlandse
leger zijn gisteren in West-Duitsland
de NAVO-oefening ,3lack Palermo"
begonnen. Deze oefening speelt zich
af in het gebied rond Kassei en Sie-
gen, tussen de Rijn en de Fulda. De
oefening eindigt 7 oktober.
Er zijn nu drie grote NAVO-ma-
noeuvres gaande. Op 14 september
begon in noord - Noorwegen de oefe
ning „Strong Express",
landstrijdkrachten, luchtmacht en
vloot van elf landen deelnemen. Het
zijn de grootste manoeuvres die de
NAVO ooit heeft gehouden. Ongeveer
14.000 militairen, 315 schepen en 700
vliegtuigen zijn ingeschakeld.
In de Middellandse Zee tenslotte
oefenen in NAVO-verband eenheden
van landmacht en vloot van de Ver
enigde Staten, Italië. Engeland, Grie
kenland en Turkye. Deze oefening,
evenals Strong Express, eindigt op
28 september.
Rogers stelde voor i
gelijk een internationale conferentie
te beleggen om verdragen uit te
werken. Er moeten doelmatige maat
regelen worden getroffen om vlieg
tuigkapingen, moord op en ontvoe
ring van diplomaten, het zenden van
bommen via de posterijen en moord
aanslagen op onschuldige burgers te
verhinderen. De Amerikaanse ont-
werp-converntie omvat 16 artikelen.
„Alleen al dit Jaar zijn 25 vliegtui
gen van 13 landen gekaapt .terwijl 26
pogingen zijn mislukt", aldus de
Amerikaanse minister op de eerste
dag van het jaarlijkse politieke
debat. „In dit jaar zijn 140 vliegtuig
passagiers en bemanningsleden ge
dood en 97 gewond bij terreurdaden-
In vijf jaar zijn 27 diplomaten van
11 landen ontvoerd en zijn er drie
vermoord".
Volgens Rogers is het de vraag of
internationale bijeenkomsten als de
Olympische Spelen door kunnen
gaan zonder de voortdurende drei
ging van geweld. „De Verenigde Sta
ten dringen er op aan dat deze ver
gadering handelt en wel meteen han
delt om hieraan het hoofd te bie
den".
Een internationale bijeenkomst zou
een verdrag moeten opstellen dat
voorziet in opschorting van al het
luchtverkeer naar landen die kapers
of saboteurs niet bestraffen of uit
leveren.
DARLINTON (UPI) William
Whitelaw, de Britse minister voor
Noord-Ierland en de leiders van de
drie protestantse partijen in Ulster
zijn het gisteren op de eerste dag van
hun conferentie in het Britse Darlin-
ton, over één ding eens geworden:
Noord-Ierland zal deel blijven uit
maken van het Ver. Koninkrijk zo
lang de meerderheid van zijn bevol
king dat wenst.
„Er was algehele overeenstemming"
aldus Whitelaw tegenover de pers,
„dat de constitutionele positie van
Noord-Ierland door de besprekingen
niet in het geding is gebracht".
Whitelaw legde deze verklaring af
aan het eind van de eerste ronde van
een driedaagse bijeenkomst over de
politieke toekomst van Ulster.
Het is echter een eenzijdig gesprek
geworden, want alleen de protestantse
partijen waren aanwezig, en die heb
ben er nooit een geheim van ge
maakt dat Noord-Ierland een Britse
provincie moet blijven. De enige pro
testantse groepering die daar anders
over denkt en ook de room-katholie
ken waren afwezig.
Whitelaw zei verder dat hij en de
Noordierse politici die naar de ver
gadering gekomen waren de opvat
ting huldigen dat Noord-Ierland een
of andere vorm van een regionaal
parlement moet krijgen in de plaats
van het een half jaar geleden door de
Britse regering geschorste stormont.
(Genoemd naar het kasteel, waarin
de Ulsterse regering placht te zete
len, red.).
Van goed ingelichte zijde is verno-
en dat over een definitieve vorm
>or en de methode van verkiezing
tn bovengenoemde volksvertegen
woordiging op de topconferentie van
Darlinton echter groot verschil van
mening heerst.
50
Kinc orse parlement kan reke-
aar in de huidige situatie
Voi het sterkste parlementaire
f hl iief dat er voor de rege-
T^ptteli bestaat.
sociaal-democraten nog
Wi|ttfr- evenals in 1971 toen een
J jke regering onder Bor-
op het Europese vraag-
1 1 randde, bereid zullen zijn
>romf F7611 van de Noorse poli'
infidsj
w uiteindelijk ook uit
komt rollen (vervroegde
en zijn in Noorwegen
c en de huidige veelal
verdeelde fracties in
i lement blijven tot volgend
;n), de nieuwe Noorse
ui weer naar Brussel m_.
daar opnieuw te onder-
Daar was iedereen het
over eens en Bratteli
moedde dat men
P' vrijhandelsverdrag
3 Fins model
Peking De West-
et? ^inister van Buitenlandse
theel heeft gisteren beves-
hy op 10 oktober zijn reis
Chinese Volksrepubliek on-
Minister Scheel verklaarde
ie reis maakt „ter conse-
voortzetting van onze ont-
voorjspolitiek van het aankno-
iiplomatieke betrekkingen",
winter In Polen is de
t Jaar vroeg ingevallen. In
•gebergte in het zuiden kan
tokopane als skieën. Op
plaatsen ligt meer dan 10
w Ook in de rest van het
de temperaturen laag voor
'an het jaar.
(Door onze correspondent)
WASHINGTON Vrijwel het
enige dat de meeste Amerikanen
„weten" van de standpunten van se
nator George McGovern is dat hij
tegen de oorlog in Vietnam is, voor
de legalisering van marihuana en
voor abortus. Dat McGovern meer
genuanceerde visie op deze zaken
nauwelijks bekend is, ligt minder
aan de kiezers, dan aan een man
kement in zijn campagne-strategie.
Hetzelfde geldt voor McGoverns op
vattingen over de rol die de Ver
enigde Staten buiten zijn grenzen
behoorte spelen.
In tegenstelling tot de campagne
die president Nixon in 1968 voerde,
toen verslaggevers overstelpt wer
den met „standpunt-documenten"
over de binnen- en buitenlandse
politiek, moet de McGovern-ver-
kiezings-organisatie alsnog een der
gelijke visie-formulering beschik
baar stellen. De enige uitzondering
hierop is de uitvoerige presentatie
die de senator zelf gaf van zijn
economische plannen ten overstaan
van uiterst kritische beurs-make-
laars in Wall Street. En deze uit
eenzetting kwam pas nadat Mc
Governs eerdere voorstellen voor de
nationale economie ondeugdelijk
waren gebleken.
Eenzelfde lacune bestaat waar het
McGoverns visies betreft op de
Amerikaanse buitenlandse politiek
en. in mindere mate, de defensie.
Deze lacune is meer een kwestie
van onvoldoende publiciteit dan
van een werkelijk gebrek. Want
voor de buitenlandse politiek heeft
McGovern een aantal experts aan
getrokken, onder leiding van Abram
Chayes, die tijdens het president
schap van John Kennedy verbon
den was aan het State Department
(ministerie van Buitenlandse Za
ken), en voor defensie-vraagstuk
ken wordt de senator geadviseerd
door Paul Warnke, die vroeger een
topfunctie bekleedde in het Penta
gon.
Door
Henk Leffelaar
McGoverns voorstellen voor een
hervorming van de nationale de
fensie zyn de meest omstreden, en
werden door minister van Defensie
Meivin Laird (die overigens in Ja
nuari zijn ontslag zal nemen) ook
deze week nog aangevallen als een
totale capitulatie voor de vijand.
Wat McGovern wil is een drastische
besnoeiing van de huidige defensie
begroting van ongeveer 220 miljard
gulden (een derde van de nationale
begroting) tot ongeveer 170 mil
jard.
Hij wil daarvoor de kostbare pro
jecten van een nieuwe B-l bom
menwerper en de nucleaire Trident -
onderzeeboten stopzetten, geen ver
dere kernraketten meer ontwikke
len, alle Amerikaanse troepen te
rugtrekken uit Zuld-Korea en Indo
china, en de Amerikaanse navo-
troepenmacht in West-Europa van
300.000 verminderen tot ongeveer
130.000.
President Nixon heeft, ondanks
de door het Congres uitgeoefende
pressie (voornamelijk door senator
Mike Mansfiled, de leider van de
Democraten in de Senaat), de te
rugtrekking van Amerikaanse
troepen uit West-Europa herhaal
delijk uitgesteld. Nixons argument
daarvoor is dat deze terugtrekking
onderdeel moet zyn van een gelijke
vermindering van Russische en
Oosteuropese troepen aan de ande
re kant van het niet meer zo ijze
ren Gordijn, en dat een eenzijdige
Amerikaanse terugtrekking een ver
zwakking betekent bij de onderhan
delingen die nu gaande zijn hier
over met de landen van het War-
schau-Pact. Het standpunt van
senator McGovern is dat unilate
rale terugtrekking niets uitmaakt,
omdat Amerikaanse troepen in ge
val van nood op korte termijn weer
aangevoerd kunnen worden.
McGoverns adviseur Chayes is
het daar niet helemaal mee eens.
Chayes vreest diplomatieke conse
quenties van een eenzijdige terug
trekking van troepen. Zyn gedach-
tengang is dat de halvering van de
Amerikaanse militaire aanwezig
heid in West-Europa niet alleen
spanningen met het Oostblok zou
kunnen creëren, maar ook dat er
diplomatieke conflicten kunnen
ontstaan met dé Westeuropese lan
den die deze terugtrekking niet
Ten aanzien van de Sowj et-Unie
en de Oosteuropese landen is Mc
Govern van mening dat de Verenig
de Staten al veel te lang geleden
heeft onder het waanidee van een
„internationale communistische
dreiging" de komplot-theorie die
vooral door de voormalige Republi
keinse minister van Tiitunlandse
Zaken onder genera i Eisenhower
John Foster Dulles, werd aange
hangen en die het Amerikaanse be
leid nog Jaren daarna bleef bein-
vloeden.
McGovern gelooft dat deze ver
meende dreiging één van de belang
rijkste oorzaken is van de huidige
gigantische uitgaven aan defensie,
en van de ingewikkelde buitenland
se verdragen die Amerika aanging.
Chayes (McGovern adviseur) zei in
een vraaggesprek onlangs: „De pe
riode van het indammen van de
vijand (containment), loopt ver
moedelijk ten einde. Het zou onzin
zijn om te zeggen dat de koude
oorlog is afgelopen, maar de vol
gende (Amerikaanse) regering zal
veel minder in beslag genomen
zyn dan de huidige met de relaties
met de Sowjet-Unie. De problemen
(tussen Moskou en Washington), en
daarom ook onze obsessie daarover,
zullen in omvang afnemen en dat
zal ons instaat stellen om ons met
andere zaken bezig te houden".
Senator McGovern is van mening
dat Moskou hem niet kort na zijn
eventuele inauguratie op de proef
zal stellen, zoals John Kennedy
door Chroesjtsjow op de proef
werd gesteld door Moskou's poging
om lange-afstandraketten op Cuba
te plaatsen. „Ik geloof dat ze mU
als een vriend zullen beschouwen",
heeft McGovern gezegd, en dat ze
alles doen om die vriendschap in
stand te houden".
De meest gehoorde kritiek op Mc
Governs visies is, dat hjj een nieuw
isolationisme zou voorstaan. Het is
merkwaardig dat deze te horen is
van Republikeinen, die zelfs sinds
de Tweede Oorlog een isolationisti
sche buitenlandse politiek hebben
gevoerd. De kritici baseren deze kri
tiek op McGoverns voorstellen voor
een sterk ingekrompen defensiebe
groting en op de terugtrekking van
troepen uit Azië en West-Europa.
Zegsmannen voor senator McGo
vern zeggen echter dat een ver
mindering van de uitgaven aan de
Defensie mogelijk is, omdat de Ver
enigde Staten toch al een domine
rende positie hebben bereikt in de
kernwapen-wedloop en dat het geld
beter besteed is aan de grote na
tionale problemen van Amerika.
Bovendien, zeggen zij, betekent dit
ook niet dat Amerika zijn betrok
kenheid vermindert bij zulke gebie
den als Azië, Afrika en Latijns-
Amerika. Het betekent alleen dat
de Verenigde Staten hoopt in die
gebieden op een andere manier lei
ding te geven dan door middel van
militaire en economische macht.
In het partijprogramma voor de
verkiezingen dat onder McGoverns
invloed in Miami werd samenge
steld, wordt ook stelling genomen
tegen zulke landen als Grieken
land, Portugal. Rhodesië en Zuid-
Afrika. Een nauwelijks opgemerkt,
maar niettemin spectaculair detail
van dat programma, was de opvat
ting dat de relaties met Cuba „ge
normaliseerd" dienden te worden,
om een eind te maken aan „13 Jaar
van economische boycot, crisis, en
vijandigheid".
Adviseur Chayes. die verant
woordelijk is voor deze positie be
paling. vindt het typerend voor de
bevroren opvattingen in het huidi
ge Amerika, dat daar niet meer
nota van is genomen „Het is een
vry goede aanwijzing van ons on
vermogen, om te begrijpen dat het
hier gaat om een totaal nieuwe ma
nier van zien", zei hij.
Dat kan zijn. Maar het ligt ook
aan het gebrek aan coördinatie in
van McGoverns campagne om deze
nieuwe manier van zien actief aan
de man te brengen.
