PROGRESSIEVEN
ZETTEN MES OP
DE KEEL BIJ DE
ARP-CHU-KVP
Kersten heeft Nederland nooit gered
Nederlandse jagers
onderschepten Rus
Zelfstandigen
hebben eindelijk
meer kansen
voor
later
CONCLUSIE PROF. L. DE JONG
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1972
BINNENLAND
DEN HAAG Twee Star-
fighters van de vliegbasis Leeu
warden hebben gistermiddag
ten noorden van de Waddenei
landen een Sowjetrussische
viermotorige bommenwerper van
het type Tupolov TU-95 Bear
onderschept. Het is de eerste
maal, aldus de luchtmachtvoor
lichtingsdienst, dat Nederlandse
vliegers een volledig doorgevoer
de onderschepping hebben uit
gevoerd op een Russische bom
menwerper, waarbij ze naast het
te onderscheppen vliegtuig heb
ben gevlogen.
De bommenwerper was op een
zuidelijke koers, toen de Star-
fighters, door het gevechtslei-
dingscentrum Nieuw Milligen
naar het doel werden geleid.
Toen ze de Tupolov op plus
minus 16 kilometer waren gena
derd, veranderde deze zijn koers
naar noord-noordwestelijke
richting.
De Starfighters hebben de Bear
onderschept op ongeveer 160 km
recht ten noorden van Leeu
warden in het Nederlandse
luchtverdedigingsgebied. Ze
hebben enige tijd naast de Rus
gevlogen en zijn daarna in
verband met de brandstofvoor
raad naar Leeuwarden terugge
keerd.
De Starfighters waren om
kwart voor twaalf opgestegen
voor een oefenonderschepping.
Ze werden om twaalf uur door
het grondstation naar de TU-95
geleid. Ze zijn om ongeveer half
één weer op hun basis geland.
De bommenwerper vloog op
ongeveer 9000 meter hoogte en
daalde later naar ongeveer 6000
meter. De Bear was overigens
niet de enige vreemde machine
in het luchtruim, want de F-104
vliegers namen op enige afstand
nog twee toestellen waar, die
vermoedelijk ook van hetzelfde
type waren.
In februari 1970 werd ook een
onderschepping op Russische
bommenwerpers uitgevoerd,
maar deze moest halverwege
worden afgebroken omdat toen
de twee TU-16 vliegtuigen al
snel waren omgekeerd en in
noordelijke richting waren afge
draaid.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Met een bikkelharde verklaring hebben de
partijbesturen van PvdA, D'66 en PPR gisteren die drie confes
sionele regeringspartijen, KVP, ARP en CHU, het mes op de
keel gezet. De kans op herstel van de roomsrode coalitie van
KVP en PvdA (met hun aanhang) lijkt er definitief door ver
keken.
De besturen van de "progressieve
drie" constateren dat de politieke
situatie van dit ogenblik een gesprek
met de confessionele partijen "onge
loofwaardig maakt". Zij herinneren
eraan, dat tot nog toe alleen het be
stuur van de KVP de principe-be
reidheid heeft uitgesproken bindende
afspraken te maken vóór de verkie
zingen.
De partijbesturen van PvdA, D'66
en PPR vinden een gesprek met de
KVP slechts aanvaardbaar, wanneer:
De KVP-partijraad van 30 sep
tember zich uitspreekt voor een sa
menwerking met de progressieve par
tijen "gedurende een volle regerings
periode' en deze houding tevens on
derstreept heeft door het onmogelijk
te maken eerst of gelijktijdig met de
VVD of DS'70 te onderhandelen:
O De KVP-partijraad uitspreekt een
aantal wezenlijke ombuigingen te
;en in het beleid voor 1973, zoals
dat in begroting en dekkingsplan van
het kabinet-Biesheuvel wordt voorge
steld, hetgeen uiterlijk bij de alge-
e beschouwingen op 10, 11 en 12
oktober moet blijken uit de houding
van de tweede-kamerfractie van de
KVP;
O De KVP-partijraad zich bereid
verklaart bij geslaagde onderhande
lingen vóór de verkiezingen afspra
ken te maken over zowel een rege
ringsprogramma als de ministers die
daaraan uitvoering dienen te geven
zulke afspraken beschouwt als
absoluut bindend na de verkiezingen"
Ook anderen
Wat de besturen van de PvdA,
D'66 en PPR verlangen van de KVP
geldt ook voor de twee andere con
fessionele partijen. Pas als aan deze
drie voorwaarden is voldaan, kunnen
onderhandelingen over een regeerak
koord beginnen. Daarbij dient er vol
gens de besturen van de "progressieve
diie" op te worden toegezien, dat
"een aantal punten die wezenlijke
maatschappelijke hervormingen be
ogen en die voorkomen in het verkie
zingsprogramma van de progressieve
Van Duivenbode
viert rentree
met puntenzege
ROTTERDAM Halfzwaarge-
wicht Bas van Duivenbode heeft zijn
rentree in de boksring gisteravond
in de Rivièrahal in Rotterdam ge
vierd met een puntenzege op de
Welshman Roy John. John ging
tweemaal tegen het canvas, maar
slaagde er steeds in zich te herstel
len.
Overige uitslagen:
Zwaarweltergewicht (6x3 minuten)
Ben Zwezerijen (Utrecht) wint door
interventie van de scheidsrechter in
de vijfde ronde van Mohammed
Nefsi (Tunesië).
Middengewicht (8x3): Nico Aloserij
(Amsterdam) wint door diskwalifi
catie in de eerste ronde van Frank
lin Arrindell (Curasao).
Zwaargewicht (6x3 minuten)Bert
Nikkelen Kuyper (Rotterdam) wint
door knock out in de derde ronde
van Siegried Ackers (W-Dld).
concentratie, naar inhoud ongewij
zigd in he<t regeerakkoord worden op
genomen". De keuze van deze onaan
tastbare prioriteiten geschiedt pas
nadat de congressen van de drie par
tijen zich erover op 7 oktober hebben
uitgesproken. Het resultaat van even
tuele onderhandelingen willen de
progressieve partijbesturen uiterlijk
29 oktober aan hun congres of alge
mene vergadering voorleggen.
De besturen herhalen het oude
standpunt: geen regeringssamenwer.
king met partijen, waarmee vóór de
verkiezingen geen bindende afspra
ken zifn gemaakt.
Reactie van dir. A. Veerman, voor
zitter van de ARP: „Eein gesprek
wordt al bij voorbaat onmogelijk als
een van de partijen zulke stringente
eisen stelt".
De politieke leider van de KVP, mr.
F. Andriessen, vond dat de partij -
besturen zich "soepeler" hebben op
gesteld dan onlangs PvdA-lijstaan
voerder Den Uyl. De eis, dat een re
geerakkoord voor een volle regerings
periode zou moeten gelden was vol
gens Andriessen "overbodig, want dat
is altijd zo".
LONDEN Prinses Margriet heeft als verpleegsterin het
uniform van het Rode Kruis, de tweede dagtrip voor gehandi
capten en chronische zieken meegemaakt van Schiphol naar
Londen.
NS-WACHTER SLOOT PTT-
AUTO TUSSEN SPOORBOMEN
UTRECHT Omdat hij klaaiten
had over de bezorging van zijn post,
sloot de 42-jarige treindienstleider
G. van E. in Nieuwersluis afgelopen
februari de posbbesteller met zijn
auto tussen de spoorbomen op.
Terwijl de postbesteller zijn grie
ven toeschreeuwde, naderde met een
vaart van 120 kilometer per uur de
sneltrein van Amsterdam naar
Utrecht. De besteller wist zien te
redden door snel uit de auto te
springen en over de gesloten spoor
bomen te duiken. Zijn auto werd vol
komen vermorzeld.
„Dit gaat alle perken te buiten",
meende de officier van Justitie bjj
de politierechter in Utrecht gisteren-
Hij eiste een boete van vijfhonderd
gulden.
„Ik dacht dat er nog genoeg tij 3
was", merkte de NS-er op voor hij
door de politierechter tot driehon
derd gulden werd veroordeeld.
De officier vond het vreemd dat
de man na een korte schorsing weer
in diienst is gesteld, weliswaar na
een positief uitgevallen test. Ook is
hij gestraft met een terechtwijzing,
wat ondermeer een snelle promotie
in de weg staat.
DEN HAAG De behandeling van
het wetsontwerp Fiscale oudedags-
r es erve voor zelfstandigen heeft, mis
schien wel door de overbezette agen
da, deze week in de Tweede Kamer
weinig tijd gekost.
Eindelijk zullen de ongeveer 600.000
Nederlandse zelfstandigen (midden
standers, boeren, kunstenaars, café
houders enz. enz.) hebben verzucht,
want zij wachten al jaren op dit
wetsontwerp dat hen in staat stelt
voor de oudedag een centje weg te
leggen.
Het was al lange tijd bekend dat
de fiscale positie van de zelfstan
digen eens onder de loep genomen
moest worden. Omdat er iets scheef
zat.
Op 28 januari 1969 kreeg een com
missie onder leiding van de Amster
damse hoogleraar belastingrecht Jan
van Soest de opdracht te onderzoeken
welke verschillen er bestaan tussen
de belastingheffing van zelfstandigen
en die van loontrekkenden, die leiden
tot ongelijkheden bij de verdeling van
de belastingdruk.
Ruim 2 jaar later bekende de com
missie dat vooral op het gebied van
de oudedagsvoorziening de zelfstan
digen duidelijk in het nadeel ver
keert.
Opbouwen
In het rapport zeggen de commis-
leden dat loontrekkenden terecht tij
dens hun actieve periode door deel
neming aan een pensioenregeling be
lastingvrij een oudedagsvoorziening
kan opbouwen, die in redelijke ver
houding staat tot diensttijd en ge
noten loon. Bovendien kan iedere be
lastingplichtige de lijfrentepretnies
tot een bedrag van 5000 gulden ten
laste van het inkomen brengen.
Zelfstandigen zijn daarentegen
voor wat betreft de oudedagsvoorzie
ning volkomen aangewezen op de
Stadmrechtvrijstelling uit de Inkom
stenbelastingwet 1964.
Deze vrijstelling staat echter ln
geen enkele relatie tot de duur
de actieve periode of tot de in die
periode behaalde winst. Bovendien
kan deze vrijstelling alleen worden
toegepast als er bij het staken van de
onderneming winst wordt geconsta
teerd.
Een verruiming van de lijfrente-af
trek leek dé oplossing, maar de com
missie meende dat de meeste zelf
standigen niet eens in staat zijn de
nodige financiële middelen voor zo'n
verzekering aan hun onderneming te
onttrekken.
Volgens de commissie-Van Soest
was het beter een maatregel te zoe
ken die zowel rekening houdt met de
financieringsbehoefte van de onder
neming als met de behoefte aan een
redelijke oudedagsvoorziening van de
ondernemer.
Sparen
De zelfstandige moet worden toege
staan in de onderneming zelf een
oudedagsreserve op te bouwen. In de
praktijk betekent dit voorstel dat de
belastingheffing over een deel van
de winst moest worden uitgesteld, zo
dat de ondernemer óf een vermogen
voor de oudedag kan sparen óf het
op die manier gespaarde geld kan ge
bruiken voor zijn bedrijf.
De voorstellen-Van Soest zijn later
nogal wat bijgeschaafd maar de kern
is blijven hangen. De regering-Bies
heuvel bleek bijvoorbeeld maar be
reid om een belastingoffer van 500
miljoen per jaar te brengen (de com
missie rekende op 880 miljoen). Bo
vendien wordt de regeling in fasen
uitgevoerd en bij het nu behandelde
wetsnonitwerp wordt maar de helft
geraliseerd.
Pas in 1976 zulen de zelfstandigen
ten volle van deze nieuwe regeling
kunnen gaan profiteren. Het begin
is er nu. Terecht, want het "leuk voor
later" mag ook best voor zelfstan
digen gelden.
Namaak-agenten
innen boetes
STADSKANAAL Namaak poli
tieagenten houden in Stadskanaal
(Gr.) verkeersovertreders aan, leggen
boetes op en steken de „opbrengst"
in hun eigen zak.
De pseudo-agenten lopen in bur
ger, maar laten op verlangen van
de overtreders een legitimatie zien.
Ze dringen zoveel mogelijk aan op
het direct afdoen van een boete.
Een automobilist bijvoorbeeld die
aan de verkeerde kant een eenrich
tingsstraat inreed, betaalde dertig
gulden. „Wat duur", vindt de echte
politie, „bij ons was hij er met vijf
tien gluden afgekomen".
Soepel waren de namaak-agenten
tegen een automobilist die met een
gladde band onder zijn auto reed.
Hij mooht naar het politiebureau
komen als hij zijn oude band had
verwisseld voor een nieuwe, waar
mee hij zijn bekeuring kon ontlopen.
LEIDEN Vandaag poogt pro
fessor dr. Lou de Jong, directeur
van het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie af te rekenen
met een mythe, één van de vele
uit de Tweede Wereldoorlog. Felix
Kersten, de merkwaardige mag
netiseur uit Finland, vertrouwe
ling van de aan ondraaglijke
maagpijnen lijdende Heimrich
Himmler, Reichsführer voor de
SS, zou niet de onversaagde rol
hebben gespeeld die hem nu al
een kwart eeuw wordt toegeme
ten. Het plan om het Nederlandse
volk in totaliteit naar gebieden
in Oost-Polen te deporteren zou
nooit hebben bestaan. Stelliger
nog: het zou ontsprotn zijn aan
het deels naïeve, deels sluwe brein
van Kersten, die in de jaren kort
na de oorlog min of meer als
banneling in Zweden woonde en
daar het gevaar liep om te wor
den uitgewezen naar het onder
Russische controle staande Fin
land.
Deze opzienbarende visie op een
stuk hedendaagse geschiedenis komt
voor in een opstel in een vandaag
verschenen boekwerk „Studies over
Nederland in Oorlogstijd", een bun
del speciaalstudies van medewerkers
aan het Rijksinstituut voor oorlogs
documentatie.
Door
Han Mulder
Op 17 augustus 1950 ontving Felix Kersten de versierselen behorende bij het Groot Officierschap
in de Orde van Oranje-Nassau uit handen van prins Bemhard.
De titel van De Jongs bijdrage
luidt „Heeft Felix Kersten het Ne
derlandse volk gered?" Het ant
woord is ontkennend en De Jong
ontleent zijn conclusies vooral aan
tekstvergelijking van de documenten
die Kersten zelf heeft achtergelaten.
Hij overleed in 1960. Met name in
Nederland gold en geldt hij als een
held, een Rode Pimpernel temidden
van de genadeloze bureaucratie van
het Derde Rijk, die de ondergang
van het stamverwante Nederlandse
volk voorbereidde. Voor die ver
diensten kreeg Kersten in 1950 de
Ontmaskering
Daarom heeft De Jongs vandaag
verschenen studie iets van een ont
maskering. Ook al houdt de paus
van Nederlands oorlogsgeschied-
schrijving staande dat Kersten zijn
grote verdiensten blijft behouden
door zijn bemiddelende rol in de
laatste fase die het leven van enkele
tienduizenden Joden, dan nog kleeft
voortaan aan hem het beeld van de
charlatan .de geschiedvervalser ten
eigen bate.
Pro memorie: in 1947 verscheen in
Amerika en later ook in Europa een
boek van de Finse fysische thera
peut Felix Kersten, waarin hij be
weert dat hij in maart 1941, kort na
de Februari-staking van Amsterdam,
een brief onder ogen kreeg, met ge
detailleerde bevelen van Hitier om
de voltallige bevolking van Vlaande
ren en Nederland naar de Poolse
districten van Lublin en Lemberg te
deporteren. De brief zou hem ge
tooid zijn door dr. Rudolf Brandt,
particulier secretaris van Himmler
en vertrouweling van Kersten.
Brandt is in 1948 wegens oorlogs
misdaden opgehangen en valt dus
voor nu af als kroongetuige, Himm
ler zou met de supervisie van de
deportatie zijn belast en Kersten zou
in die weken die volgden op zijn
kennisnemen van de brief Himmler
voortdurend hebben bewerkt om af
te zien van de heilloze plannen on
der het mom dat de lichamelijke
conditie van de Reischführer-SS een
dergelijke onderneming niet toeliet.
En zo zou via Kerstens interventie
Hitier tenslotte de plannen voor de
Nederlandse deportatie hebben uit
gesteld tot na de oorlog. De verta
ling Klerk en Beul, Himmler van
nabij (vertaald en bewerkt door de
tegenwoordige PvdA-voorman Joop
den Uyl) sloeg hier in als een bom
en een staatscommissie werd inge
steld om de gebeurtenissen te veri
fiëren. Deze commissie-Snouck Hur-
gronje kwam inderdaad tot de con- i
clusie dat Kerstens versies van de
gebeurtenissen in grote trekken op
waarheid berustte en dat de heel
meester derhalve de dankbaarheid
van het Nederlandse volk verdiende.
Deels zoetsappig, deels nijdig tekent
De Jong aan dat slechts één histo
ricus. de Leidse hoogleraar dr. A. J.
C. Ruter, van de commissie deel uit
maakte en dat men met vergaande
oppervlakkigheid had gehandeld.
Kersten was ingelijfd in de gemeen
schap van geheiligde helden van de
Vijf Donkere Jaren, zonder dat het
proces van zaligverklaring ook maar
was voltooid. Nimmer ook heeft de
commissie-Snouck Hurgronje zich
ook maar trachten te vergewissen
van de Juistheid van de datering der
zogenaamde documenten.
De Jong zegt in zijn studie van
begin af aan twijfel te hebben ge
koesterd over Kerstens deportatie-
verhaal, maar dat kwam dan in elk
geval niet naar bulten en nog tien
jaar later kon de Britse historicus
Trevor-Roper een uitgave van Ker
stens bezorgen met een lovende in
leiding, zonder dat De Jong, of enige
andere vorser van het Instituut het
voorhoofd fronste.
De bewijsvoering van De Jong is
nu tamelijk simjpel. Hij stelt vast
dat het originele document dat Ker
sten zogenaamd bij dr. Brandt gele
zen heeft, nooit boven water is ge
komen. Dat is volgens De Jong al
een unicum, omdat altijd wel bij
alles wat de Nazi's in die Jaren on
dernomen hebben een verwijzing
of een terzijde in de bronnen is ge
vonden. Maar over Kerstens verhaal
heeft geen enkel Duits archief ook
maar een letter opgeleverd. Voorts
goochelt Kersten met tijden en
plaatsen, waar bij Himmler in die
cruciale weken van 1941 ontmoette.
In de documenten die hij zelf ople
verde spreekt hij zich tegen.
De Jong twijfelt in hoge mate er
aan of die zogenaamde papieren van
Kersten wel uit 1941 zijn en zijn arg
waan wordt nog eens extra opge
klopt door een „dagboek" van Ker
sten dat De Jong dit Jaar bij de
weduwe in Stockholm kon raadple
gen en dat. ofschoon bedoeld om de
Jaren '41-'45 te omspannen, toch met
één enkele pen geschreven was. De
drie getuigen, die Kersten na de
oorlog liet opdraven, spreken elkaar
en zichzelf tegen, zijn onvolledig en
blijken bovendien stuk voor stuk
door Kersten bezocht te zijn, alvo
rens hun verklaring af te leggen.
Een maand na de oorlog telt Ker
sten by elkaar, wat hij zoal voor
Nederland heeft gedaan (en dat
blijft ondanks alles niet gering),
maar over het beroemde deportatie
plan rept hij dan nog met geen
woord. Dat komt pas kort daarna.
De Jong concludeert dat het depor
tatieplan nooit heeft bestaan en dat
Kersten het in de zomer van '45
heeft verzonnen om zich a.h.w. vei
lig te stellen. De ijdele graaf Berna-
dotte, gepatenteerd aan de Zweedse
koninklijke familie, vice-voorzitter
van het Zweedse Rode Kruis, had
alle eer en glorie aan zich getrokken
van messias voor de verdrukten in
nazi-Duitsland en werd bij dit Imago
gehinderd door de aanwezigheid van
Kersten in Stockholm die vele ris
kante en succesrijke missies naar
Duitsland had vervuld om mensen
levens van concentratiekamp en gas
kamer te redden. In Finland zou een
uitgewezen Kersten, als vertrouwe
ling van de coterie rond Himmler
ongetwijfeld onder het bloedig ge
weld van de permanente bijltjesdag-
machinerie der sowjets zijn gesneu
veld.
Kersten had, aldus De Jong, een
goede kapstok voor zijn verhaal. Al
eerder had Himmler met de ge
dachte gespeeld om in het kader van
de groot-germaanse gedachte Neder
landers in groten getale te bewegen
om zich vrijwillig te vestigen in Po
len, als een onbesmeurde arische en
clave, temidden der Slavische „un-
termenschen".
Geen laatste woord
Het démasqué van Kersten ls dan
toch na een generatie geschiedvor
sing gekomen, maar ook De Jong
geeft toe dat zijn woord niet het
laatste ls. Zo'n woord valt nooit in
de historie. Ook al is het nooit in
de archieven iets over die voorgeno
men deportaties gevonden, dan nog
bewijst dat niet alles. Ook de ge
schreven getuigenissen van de End
lösung. de stelselmatige uitroeiing
van zes miljoen Joden zijn gering
in getal. Als er een paar archieven
meer waren verloren gegaan hadden
komende generaties wellicht ook te
vergeefs de misdalige heilsleer van
het Derde Rijk trachten te door
gronden. In Dachau of Trebllnka.
Waar nu weer gras groeit en klimop.
