Nelissen: Zonder matiging
wordt begroting uitgehold
BEZUINIGING
TREFT OOK
kMBTENAREN
Prijzen mogen maar 5 pet. stijgen"
Zuinig
zijn met
aardgas
Ziekenhuis onder de loep
)w-aww-ui tkeringen
pet. extra omhoog
Rijksuitgaven stijgen tot 43 miljard
Giro leent
geld uit
entraal Planbureau becijferde
SEPTEMBER 1972
BINNENLAND
regering heeft voor het
rheidspersoneel krachtige he
iningen in petto. De belang
voorgenomen bezuini-
pmaatregel is een verhoging
de pensioenpremie, die hon-
I miljoen gulden moet op-
njen. Een bezuiniging van
orde betekent zeker een
hoging van de pensioenpre-
ran de ambtenaren met en-
procenten. Nu betaalt het
beidspersonecl een pensioen
lie van tien procent over
ambtelijk salaris, waarvan
bedrag van f. 7452 (de
ichise) is uitgezonderd.
Ddere bezuinigingen, die de
ring wil doorvoeren en die
ierdag in het georganiseerd
leg voor ambtenarenzaken
de orde komen, zijn:
sn vermindering van de
lertoelage voor het eerste
tot de per 1 januari 1973
verder te verhogen kinder-
isg voor het eerste kind voor
m pekkenden;
[schaffing van de premie-
I rregeling rijksambtenaren,
door naar een ruwe schat-
25 miljoen gulden wordt be-
Bgd.
indbeleid
»t kabinet heeft nog niet
1st of het z.g. trendbeleid
i overheidspersoneel
ardoor de ambtenaren-sala-
■n de gemiddelde loonstijging
In het bedrijfsleven volgen)
voor het komende jaar zal wor
den gehandhaafd. Het ljjkt ech
ter wel waarschijnlijk dat dit zal
gebeuren omdat in de toelich
ting op de ontwerpbegroting van
het ministerie van Binnenland
se Zaken wordt vastgesteld dat
dit beleid goed gewerkt heeft.
In het overleg, dat donder
dag met de centrales van over
heidspersoneel wordt gevoerd,
komt ook de „nacalculatie", de
eindafrekening over de periode
1 juli 1971 tot 1 juli 1972, aan
de orde. Daarbij wordt ook een
eventuele extra matiging van de
hogere inkomens in navolging
van het bedrijfsleven besproken
„Verder bestaat de mogelijkheid
van een „voorschot" op de loon
ontwikkeling over de tweede
helft van dit jaar, dat dan nog
voor 1 januari komend jaar zou
worden uitgekeerd.
De regering is voorts van plan
de toelage, die wordt gegeven bij
verplaatsing van rijksdiensten,
waarbij belangen van ruimtelij-
Ce ordening voorop staan, te
verhogen. Daarvoor is blijkens de
ontwerpbegroting van Binnen-
lande Zaken een extra bedrag
van 7,5 miljoen gulden beschik
baar. Ook deze kwestie komt
donderdag in het georganiseerd
overleg aan de orde. Dan ook
zullen de centrales van over
heidspersoneel hun oordeel ge
ven over de voorgenomen bezui
nigingsmaatregelen.
AOW/AWW-uitkeringen gaan
pnuari komend jaar met 4
extra omhoog;
sthijnlijk zal ook het mihi-
ii met ingang van die da-
ia worden verhoogd
illeen de kinderbijslag voor
?te kind, maar ook die voor
rede kind gaat niet verder
enkele kernpunten uit het
ct kabinet vastgestelde pro-
voor de sociale verzekerin-
indere punten:
ring van een volksverzeke-
arbeidsongeschiktheid
Jzonder veel geld kosten. Er
sa nadere studie voor een
waarbij in eerste aanleg
gedacht aan een verzekering
ïstandigen naast de al be-
iWAO voor werknemers;
Ouders van werkende Jongeren
van zestien jaar en ouder, die ver
plicht vormingsonderwijs volgen,
krijgen een vergoeding met terug-
Werkende kracht tot 1 Juli van dit
jaar, in te bouwen in de kinderbij-
O Door een extra rijksbijdrage van
zeventig miljoen wordt het mogelijk
de stijging van de premies voor
de premiereductieregeling vrijwillige
ziekenfondsverzekering te beperken
tot 15 procent;
De eigen bij drage-regeling in de
verpleegkosten van de Algemene
Wet Bijzondere Ziektekosten, die nu
geldt voor boven 65-jarigen, wordt
uitgebreid tot daarvoor in aanmer
king komende verpleegden van 18
Jaar en ouder.
lüeze kabinetsbeslissingen op sociaal
terrein zullen binnenkort in een
aparte nota van minister Boersma
(Sociale Zaken) worden toegelicht.
„Niet onbevredigend" noemt minister mr. R. J. Nelis
sen (Financiën) het beeld dat de Miljoenennota 1973
biedt. Maar dan moet wel aan enkele nog omstreden voor
waarden worden voldaan: de loonsomstijging moet be
perkt blijven tot 9 procent en de prijsstijging tot 3 procent.
„ALs dat niet lukt", meent Ne
lissen, ..wordt de begroting uit
gehold. Dan staan we weer voor
de keuze: meer bezuinigen en ho
gere belastingen".
Voor het rondkrijgen van de begro
ting van volgend jaar heeft het ka
binet-Biesheuvel deze wapenen,
evenals vorig jaar, al gehanteerd.
Er is voor een miljard gesneden in
bestaande uitgaven. Verkeer en Wa
terstaat moest het meest bloeden
dit departement ondergaat een
aderlating van 478 miljoen gulden
De bijna een kwart miljoen rijks
ambtenaren zijn gedwongen een
fikse bijdrage te leveren door zelf
honderd miljoen op te brengen als
pensioenbij drage.
De belastingschroef wordt ook iets
verder aangedraaid. In 1973 stijgt
de druk van 29.1 tot 29,5 procen,
Het beslag van de sociale premies
op het nationaal inkomen stijgt van
17.2 tot 18,2 procent.
Forse stijging
De rijksuitgaven stijgen ten opzicl-
te van dit jaar met 5,5 miljard gul
den. Het uitgavenniveau loopt op
tot 43 miljard gulden. Aan inkom
sten becijfert minister Nelissen
veertig miljard, zodat een tekort
rest van drie miliard.
Verreweg het grootste deel (bijna
driekwart) van het tekort wordt ge
dekt met leningen op de kapitaal
markt.
De normale begrotingsruimte als
gevolg van groei van de inkomsten
door de groei van het nationaal in
komen is becijferd op 5%. Dat r
één procent lager dan de jarenlang
gehanteerde groei norm van 6%. Aan
de lagere overheden wordt opgedra
gen hun uitgavengroei ook met een
zesde te beperken.
Volgens een stuurgroep van deskun
digen zou de groei van de be
grotingsruimte stijgen met een per
centage tussen 4,2 en 4,9. Met een
zekere luchthartigheid verklaart mi
nister Nelissen, dat de gunstige eco
nomische ontwikkeling het recht
vaardigt om „op de bovengrens te
gaan zitten".
in de Miljoenennota voorgestel
de maatregelen laten een tikkeltje
ruimte voor een reële inkomens
stijging van de werkende bevol
king. Aan de collectieve sector zal
85 tot 90 procent van de inkomens
stijging toevloeien.
Dit scheren langs de nullijn voor
wat betreft de inkomensverbetering
kan, vindt minister Nelissen. niet
alle eeuwigheid" doorgaan.
Evenmin wil hij zich erbij neerleg
gen, dat de rijksuitgaven jaar op
jaar met miljarden tegelijk stij
gen..»: ->Om de uitgaven voortdurend
aan een kritisch onderzoek te on
derwerpen gaat hij een dienst op
richten die tot taak krijgt de kos
ten op het gebied van het maat
schappelijk en cultureel welzijn bin
nen de perken te houden.
De combinatie van PTT-gelddien-
sten -de postgiro en de postspaar
bank- verwacht het dienstenassorti
ment te kunnen verbreden door
particuliere kredietverlening zoals
een debetstand op de postrekening
persoonlijke leningen
hypothecair krediet
De geldbedrijven van de PTT zou
den in dat geval naast gelijke
plichten ook gelijke rechten dienen
te verwerven als het particuliere
bankwezen.
Met deze ontwikkeling zou een keu
zemogelijkheid behouden blijven
voor het publiek bij een gegeven
concentratie in het particuliere
bankwezen in onze samenleving.
De minister kondigt intussen ook
tariefsverhogingen bij de postche
que- en girodienst aan die 92 mil
joen moeten opbrengen. Die tariefs
verhogingen zijn volgens de begro
ting echter „nog niet nader aange
wezen".
Minister Nelissen met een soumierende Biesheuvel op de achtergrond
Onderzoek naar onrustbarende stijging
van de kosten voor de gezondheidszorg
Minister Stuyt (volksgezondheid en
milieuhygiëne) deelt de ongerust
heid over de stijgende kosten in do
gezondheidszorg. Zeer binnenkort
zullen enkele organisatiebureaus in
de gezondheidszorg een onderzoek
instellen naar de doelmatigheid van
de voorzieningen in de ziekenhui
zen. De afremming van de bouw
van ziekenhuizen zal scherper wor
den. Dat deelt de bewindsman mee
in zijn begroting voor 1973.
Minister Stuyt vindt meer wijkge
zondheidscentra noodzakelijk voor
de toekomstige gezondheidszorg.
Maar voor 1973 krijgt hij slechts
een miljoen gulden voor het stich
ten van deze centra. Ook in andere
takken van de volksgezondheid en
milieuhygiëne kan Stuyt het vol
gend Jaar geen grote sprongen ma
ken. Voor beide posten staat op zijn
begroting ruim 444 miljoen gulden.
Dat is weliswaar ongeveer 24 mil
joen meer dan vorig jaar. op de be
groting stond. Maar dat geld gaat
bijna helemaal op aan loonstijgin
gen en uitbreiding van het ambte
lijk apparaat.
Voor het drugbeleid is een miljoen
gulden meer uitgetrokken dan vorig kostenstijgingen. Voor de subsidie
Jaar: nu twee miljoen. De streekla- I aan Medisch Opvoedkundige Bu-
horatoria als ook TNO krijgen twee reaus wordt eveneens ruim twee
miljoen gulden, mede als gevolg van miljoen beschikbaar gesteld. Een en
ander wordt betaald uit besparingen
op andere terreinen. Zo komt er elf
miljoen gulden vrij door het lande
lijk entprogramma over te hevelen
naar de Algemene Wet Bijzondere
Ziektekosten. Het stopzetten van de
rijkssubsidie aan de kinderkolonie
huizen bespaart voorts ruim twee
miljoen. Het onderzoek in de ge
zondheidszorg wordt beperkt met
ruim drie miljoen.
Verder is te verwachten op het
volksgezondheids- en milieugebied:
In de loop van het volgend Jaar
een extra heffing op ander dan
door brandstof veroorzaakt gif in de
lucht. Deze heffing brengt zes mil
joen gulden op.
Zeer binnenkort is er een nota
afvalstoffen te verwachten als ook
een wetsontwerp over de drinkwa
tervoorziening.
Uitbreiding van voorlichting over
een gezonde leefwijze, te beginnen
bij de jeugd. Daarmee samenhan
gend de strijd tegen het roken, te
veel eten en te weinig lichaamsbe
weging om het aantal hart- en vaat
ziekten terug te dringen.
Ook meer voorlichting over mid
delen om zwangerschap te voorko
men.
Er is overleg over de betaling
van de kosten van onderzoek en be
handeling van ziekenfondspatiënten
die geslachtsziekten hebben en die
naar de specialist gaan zonder een
verwij skaart bij de hulsarts te ha
len. Ook de betaling van onderzoek
en behandeling van mensen die niet
verzekerd zijn, onder wie ook bui
tenlanders, is een punt van overleg.
Minister Stuyt
ter herstel van de nationale
is in het komende jaar
I mits de loonsomstijging
ruggeschroefd van 13 pro-
1 tot nsgen procent en de
tog beperkt blijft tot vijf
Dit blijkt uit de bij de
begroting gepresenteerde
van het Centraal
au.
f deze matiging van lonen
tot stand komt en
r wordt eind oktober d'e be-
Wrwacht in het lopende ge-
regerlng, werkgevers
^weging over een „sociaal
- dan is het economische
te! vrij gunstig:
boosheid loopt terug tot
van 95.000 a 105.000 (dit
WO);
Verschot op de lopende re
in de betalingsbalans blijft
gelijk: 1,9 miljard gulden;
"tonale besparingen stijgen
de bedrijfsinvesteringen stijgen
met negen procent (dit jaar een
daling van 8,5 procent);
Bij het uitblijven van een matiging
van lonen en prijzen is de situatie
aanzienlijk ongunstiger. De inflatie
woekert voort met een loonsomstij
ging van 13 procent en een prijs
stijging van zeven procent. De
werkloosheid blijft dan vrij hoog,
op een niveau van 100.000 tot
110.000. De bedrijfsinvesteringen lig
gen dan een half procent lager. Het
overschot op de lopende rekening
van de betalingsbalans zou dan op
1.2 miljard komen.
Incidenteel
het reële beschikbare c.a.o.-loon niet
stijgt. Deze interpretatie van de
nul-lijn" wil dus niet zeggen dat
de inkomens volledig gelijk blijven.
Er wordt rekening gehouden met
een stijging van het „incidentele
loon" .extraatjes, periodieken e.d.)
van één procent. Wél wordt ook
voor deze loonsector op matiging
aangedrongen. Op grond van deze
matiging mag de contractloonstij
ging begin volgend jaar niet hoger
zijn dan 1,5 procent.
Intussen is minister Lankman (Eco
nomische Zaken) van plan de prijs
stijgingen in het komende Jaar
scherp in de gaten te houden. De
liberale- bewindsman betwijfelt of
kan worden volstaan met afspraken
od vrijwillige basis Hij overweegt,
zo blijkt uit zijn toelichting op het
prijsbeleid, de volgende maatrege
len:
beperking van het aantal kosten-
groepen, waarvan de stijging in de
prijzen mag worden doorgegeven;
afspraken met zoveel mogelijk
sectoren en ondernemingen over de
voor 1973 aanvaardbare prijsverho
gingen en noodzakelijke prijsverla
gingen;
tijdige signalering van ongewen
ste prijsontwikkelingen en het na
overleg corrigeren daarvan.
Ontevreden
•Minister Langman komt daarmee
dicht in de buurt van een prijs
maatregel. Hij is duidelijk ontevre
den over de prijsontwikkeling in dit
jaar. Uit gegevens van het Planbu
reau blijkt immers dat ook dit jaar
prijsverhogingen tot stand zijn ge
komen met als uitsluitend doel her
stel van het rendement. Dit, aldus
de liberale bewindsman, ondanks
dringende oproepen van de werkge
versverbonden om dit jaar inflatie-
bestrijding voorrang te geven boven
rendementsverbetering. Maar een
kortstondige rendementsverbetering
leidt niet tot verbetering van de
economische positie, aldus de be
windsman.
In een analyse van de oorzaken van
de overbesteding in de afgelopen
Jaren vraagt minister Langman zich
bovendien af of de „overvolle"
werkgelegenheid van toen niet mede
te wijten is aan de „geringe neiging
van ondernemers om wanneer het
goed gaat te rationaliseren". Dat
komt er dus op neer dat de werk
gevers geneigd zijn in een tijd van
hoogconjunctuur arbeidskrachten
vast te houden. De vraag is, aldus
de bewindsman, of van onderne
merszijde niet wat meer aandacht
voor deze gang van zaken mag wor
den verwacht om ontsporingen te
vermijden.
Prijsaanduidingen
Op korte termijn zal minister
Langman komen met een aanvul
ling van de Prijzenwet, waarin een
verbeterde prijsaanduiding wordt
voorgeschreven. Een regeling tegen
misleiding met doorgestreepte prij
zen en dergelijke aankondigingen is
niet op korte termijn te verwezen
lijken. Ook aan prijsaanduiding in
de reclame zal meer aandacht wor
den gegeven.
de subsidiëring van de prijsver
gelijkende formatie wordt beëin
digd;
het stimuleren van de toeristi
sche accommodatie door middel van
subsidiëring wordt stopgezet. Aan
vullende subsidies voor de onrenda
bele top van de investeringen kwa
men vooral aan de orde bij projec
ten, die een aanzet zouden kunnen
geven aan de toeristische ontwikke
ling van bepaalde streken;
subsidies aan organisaties die de
export bevorderen (Centrale Kamer
van Handelsbevordering met samen
werkende instituten en de in het
buitenland gevestigde Nederlandse
Kamers van Koophandel) worden
verminderd.
Een uiterst voorzichtig beleid bjj de
verdere groei van de afzet van
aardgas is noodzakelijk. Want al
over drie jaar ligt de totale ge
raamde afzet van Nederlands aard
gas gevaarlijk dicht bij de maxima
le capaciteit.
Blijkens de begroting van Economi
sche Zaken komen het binnenlands
verbruik van aardgas en de export
in 1975 samen op ongeveer negentig
miljard kubieke meter. Daarvan zal
dan 82.5 miljard kubieke meter uit
het Groningse veld kunnen komen.
Er moet dus nog 7,5 miljard kubie
ke meter' uit andere velden worden
betrokken. De totale Jaarlijkse ca
paciteit van deze velden ls nu tien
miljard kubieke meter.
Prijsverhoging
Momenteel wordt al een prijsverho
ging voor aardgas overwogen voor
nieuwe contracten voor grootver
bruikers. Ook zijn verhogingen in
de sector van de openbare voorzie
ningen te verwachten. Verder wordt
met buitenlandse afnemers onder
handeld over hogere prijzen. Boven
dien is besloten géén nieuwe con
tracten voor de export van aardgas
aan te gaan.
Een versoepeling van het beleid zou
alleen mogelijk zijn wanneer nieuwe
belangrijke vondsten zouden worden
gedaan, te land of op het Neder
landse gedeelte van het continen
taal plat in de Noordzee.
