Gevecht met pionnen
zeer instructief
t tempoverschil
[Jlangrijk element
Door tariefsverhoging
nieuwe zegel (35 cent)
Kom er ACHT-er
Oplossing
vorige puzzel
m i s
gg S E|
S' H K i
W M
HERSEN-
BREKER
Kruiswoordraadsel
Vreemd
resultaat
in
Juans
Les
Pins
Zuiver boren
met waterpas
9 SEPTEMBER 1972
litionL- men een toernooizaal betreedt, zijn er meestal een
rijf, zes schakers die van oordeel zijn dat eindspelen met
!ht nd pionnen slechts sporadisch in de grootmeesterprak-
komen. Deze opinie is geheel ongegrond, zoals wij in
vandaag zullen zien.
degelijk nodig een studie
■an eindspelen waarin uit-
dS(»
>ndi m
lorrnen op het bord aanwe-
poen ik de "ongelovigen"
Ingen liet zien uit de top-
inderden zij spoorslag van
jen bekend feit dat pion-
jen niet veelvuldig voor-
tt de beslissing dikwijls
middenspel of vlak daar-
bezit de een een paard
een raadsheer of kasteel.
i-Fischer geeft hier-
ende leerstof!
indspelen zijn moeilijk te
rr omdat de oppositie een
Ie rol speelt.
ren geeft het een charme,
mijden stellig meer inte-
tonen voor finesses die
>r mogelijk zal houden.
Gligoric
ks.
(Olympiade Moskou 1956)
Dit is een stelling die vele malen
op het bord is verschenen, zowel bij
grootmeesters ais bij beginnelingen.
Het is voor wit gewonnen, omdat hij
zich een belangrijke vrijpion kan ver
sohaffen. Zwart bezit weliswaar ook
een vrijpion, maar deze speelt geen
rol van betekenis, omdat hü weldra
om goede zetten verlegen zit. Het
wordt dius een tempostrijd.
Op 1 Ke6 volgt 2. c3! KÜ6 3.
b3 Ke6 4. h4 h5 5. c4 bc4: 6. bc4: Kd6
7. g3 g6 8. c5t Kc5: 9. Ke5: gevolgd
door 10. Kf6 enz.
Gligoric, een zeer sterke Joegosla
vische grootmeester (in mijn rubriek
heb ik hem al vaak naar voren ge
bracht), probeert nu de plannen van
Bent Larsen te doorkruisen.
1b5-b4 2. c2-c3 b4-b3
Nemen op c3 helpt evenmin.
3. c3-c4 g7-g6 4. g2-g4
Ook speelbaar is 4.h3 g5 5. g4 enz.
Het is altijd sneu voor de verdediger
wanneer hij een dergelijk eindspel
met een gelijk aantal pionnen moet
verliezen. Het schaakspel is nu een
maal een strijd zonder mededogen!
4... h6-h5 5. g4xh5 6. h2-h4
Nu onstaat de zogenoemde "zet-
dwang", een moment in de partij dat
vele verdedigers hartkrampen be
zorgd Te moeten verliezen op één
tempo is nu eenmaal zeer droevig!
Zie 6 Kc5 7. Ke5: Kc4: 8. Ke4
enz. Hier komt nog een fundamenteel
argument om de hoek kijken. Wan
neer zwart een pion op h4 had (wit
op h3) zouden zijn remisekansen stij
gen!
De rest is niet moeilijk meer: 6
Kd6-c6 7. Ke4xe5 Kc6-c5 8. Ke5-f5!
Kc5-d4 9. Kf5-f4! Kd4-c5 10. Kf4-e5!
De oppositie!
10. Kc5xc4 11. Ke5-e4 Kc4-c5 12.
Ke4-d3 Kc5-d5 13. Kd3-c3 Kd5-e4 14.
Kc3xb3 Ke4-f5 15. Kb3-c3 en zwart
gaf 't op. De zwarte pion komt niet
verder dan h3.
Het spreekt vanzelf dat eindspel-
oomposties een dankbaar object von
den in pionneneindspelen. Het leer
zame was wel dat de geboden com
posities ook normaal in de praktische
partij kunnen ontstaan. Dankzij deze
onderzoekingen van de heren com
ponisten, kwamen de grootmeesters,
meesters en amateurs tot een gede
gen kennis van dit thema, wat hen
vanzelfsprekend tot grote steun was
in de praktijk! Hoewel er speciale re
gels bestaan om een pionneneindspel
efficiënt tot een goed einde te bren
gen, gebeurt het vaak dat men ach
ter het bord niet de juiste weg kan
vinden, omdat men vermoeid van de
voorafgaande verwikkelingen, com
binaties en complicaties even verslapt
en dan niet de vruchten van het
voorgaande „vernuft" kan plukken.
Een aantal Russische eindspelcompo
nisten, waaronder Grigorjew en
Troitsky, hebben veel bijgedragen tot
een "normale theorie" van het pion
neneindspel, waarvan wij niet alleen
profiteerden, maar ook Fischer,
Spasski, Botwinnik, Rubinstein en
vele anderen!
Hier volgt een compositie ran een
der Chinezen, die zich in het bijzon
der bezig hield(en) met pionneneind
spelen. De componist zond het naar
de eindspelredacteur van het Tijd
schrift van de KNSB in 1940. Het
thema is niet nieuw, maar in de ge
geven stand toch wel indrukwek
kend.
B S
□sttunasüQEBBQjan
nrtrilfirarinn ra n m r n ra r?
aC<aC<>I<n>KC3iI<EC<>I<t3iZ!B
Wit aan zet en wint.
Oplossing: 1. Kd3 Kcl 2. Kc3 Kbl 3.
Kb4 Kb2 4. Ka4: Kc3 5. h4 Kd4 6.
h5 Ke5 7. h6 Kf6 enz.
Wit wint, want hij doet een wille
keurige zet met zijn koning, waarna
de h-pion zijn weg ongestoord ver
volgd. Die rare Chinezen toch!
Wit: Kd4, pi: a2, b2. f2. g2, h2.
Zwart: Kd6, pi: a6, b5, f6, g6, h7.
Wit aan zet.
(Redlich—Wolf, Duitsland 1971)
Een stelling voor fijnproevers! 1. b4!
h5? 2. h3 Kc6 3. g3 Kd6 4. f3 Kc6 5.
g4! hg4: (Ook Kd6 verliest) 6. fg4:
Kd6 7. h4 f5 8. gf5: gf5: 9. h5 en
zwart vond het welletjes en zette de
klok stil.
Binnenkort hoop ik aan dit thema
nog een apart artikel te wijden, om
dat er van de zijde der lezers veel
belangstelling voor pionneneindspelen
bestaat. Verzoeken voor plaatsting in
deze rubriek te richten aan de sport
redactie van ons blad.
BISHOP
jjB ;rljk element, waarmee
et spelen van een dam-
I ning moet houden, is het
chil, behoudens de be-
nval en verdediging, geldt
lartijen, dat een snelle
dus een tempowinst
istig is, terwijl voor cen-
en en dan vooral de ge-
iieke standen, een lang-
g lkkeling, tempoverlies, als
oet worden beschouwd,
is deze rol van het tem-
een bijkomstigheid dan
ondÉch bij de gesloten klas-
aties is het van grote
'kijkt u het eerste dia
maar liefst een voordeel
wat gemakkelijk te
oor schijf 48 op 25 te
■pg aarna de standen syme-
Volgens de tempo-theo-
i] dus voordeel, hetgeen
inde analyses ook tot
uiting komt. 1. 34-30! 17-21 (A, B)
2. 39-34, 12-17 (vp 23-29; 34x23
18x29; volgt 28-23, 19x39; 30x10!! en
de dreiging 37-31, 10-4 is beslissend)
3. 28-22! 17x39; 4. 38-33, 39x28; 5.
34-29, 23x25; 6. 32x3. 21x41; 7. 3x4
met winst. A. 1... 24-29; 2. 33x24,
16-21; 3. 27x16, 18-22; 4. 48-42.
22x44; 5. 43-39. 44x33; 6. 38x20 en
B. 1.. 17-22; 2. 28x17, 12x21; 3. 33-
28. 8-12 (C) 4. 39-33, 12-17; 5. 43-39.
17-22; 6. 28x17, 21x12. 7. 33-28, 12-17
(23-29 verliest door 27-21!! 28-23) 8.
38-33, 23-29; 9. 28-23! wn opnieuw
gaat wit winnen.
C. 3.. 14-20; 4. 39-34! 20-25 (24-29
verliest door 30-24. 19x39; 28x19.
13x24; 43x3; 5. 38-33. 8-12; 6.
43-38, 12-17; 7. 48-42! 17-22; 8.
28x17. 21x12; 9. 27-22 gevolgd door
33-29 beslist de partij weer in wits
voordeel.
Een der meest belangrijke ontdek
kingen van de laatste Jaren is de
remise in de alom bekende Woldou-
by-stelling. Zie diagram.
1. 34-29, 23x34; 2. 30x39. 18-23.
Vroeger analyseerde men nu alleen
39-34. 13-18! 25-20 (op 28-22 verliest
23-28! onmiddellijk) 14x25! (nu
24x15 wordt het remise door 34-30!
met op 14-20; 30-24 en op 12-17;
27-22! en 30-24) 28-22, 23-28; 32x14.
21x41; 22x13, 41-47! (dreigt 25-30,
24-29 terwijl 13-9 verliest door 47-
36) 35-30, 24x35; 14-10 met duidelij
ke winstkansen voor zwart. br.
47-41; 10-4. 41-14; 38-32, 14x41; 13-
9. 12-17; 4-15, 41-36; 15-4, 36-47;
33-28, 47-20; 9-3, 20-15; 3x21. 16x27;
4x36 15-10; 28-22. 10-23 met winst.
I- '0 p?§ 0
'm m M
m
m
ïM m
Wt p
Als volgt is de remise een feit ge
worden: 3. 27-22! 12-18 (A) 4. 39-34,
18x27; 5. 34-30 een zeer verrassend
offer waardoor nu echter 27-31
verhinderd is vanwege 33-29!! dus
5.. 13-18: 6. 28-22, 23-28; 7. 32x12,
27x7; 8. 33-28. 24-29; 9. 38-33! 29x
38; 10. 37x32! 38x27; 11. 30-24, 19x
30; 12. 35x24 en met drie schijven
achter dreigt wit remise te forceren
door 28-23 en 24-19 waartegen 27-
32, 28x37; 21-27 niet afdoende is
vanwege 24-20, 27-31; 20x9, 31x42;
25-20! 41-47; 9-4, 47x15; 4-18 met
remise.
A 3.. 12-17; 4. 22x11, 16x7; 5. 39-
34! dreigt 35-30, 33-29, 29-24 met
remise. Op 13-18 volgt 34-29, 23x34;
28-23. 19x39; 38-33 39x28; 32x1 dus
5.. 21-27; 6. 32x21. 23x43; 7. 34-29,
26x17; 8. 29x18 en weer kan zwart
niet winnen, bv. 8.. 43-48; 9. 37-31;
48x26; 10. 25-20, 26-31; 11.
20-15, 31x4; 12. 33-29 met remise.
CEES VARKEVISSER
ZOMERSEIZOEN WEER
beginnen in diverse
'eer de postzegel veilingen.
l houdt postzegelhandel
^-pvoort op vrijdag 15 en
september een veiling,
gen op 14, 15 en 16 sep-
deze veiling o. m. een
ttnbod Nederland eerste
zegels van Nederland
^ereamelingen.
•«gen heft een boek ge-
tder de titel „Telecom-
°P postzegels". Op 74 af-
vertelt Kiggen erg veel
iderwerp, mede aan de
veel afbeeldingen. Het
zes gulden en Is o.m.
bij P. w. Meinhardt in
Van Naeltwickstraat 10.
Imtevaart-liefhebbers kan
dat er drie gratis fol-
0171 lebaar zijn bij de NASA
Hires and Reports, Code
Mngton DC 20546. De ti-
,-Jkze folders zijn: Space
017»
Onderstaande dubbele optelling
heeft een merkwaardige eigenschap,
namelijk dat alle vijf getallen uit
dezelfde cijfers bestaan, zij het in
andere volgorde
Benefits, today and tomorrow; Spa
ce Shuttle en Skylab. In de loop
van deze maand komen de volgende
Borek-catalogi uit: Duitsland; Ver
enigd Europa; Engeland, Gibraltar,
Ierland, en Malta; Italië, San Mari
no en Vatikaan; Scandinavië met
Denemarken, Finland, IJsland,
Noorwegen en Zweden; Spanje en
Portugal; Argentinië, Brazilië en
Chili; Australië en Pacific, China;
Israël; Japan en Ryu Kyu; Canada
en New Foundland; Zuid-Afrika;
USA en UNO. De catalogus voor de
nieuwe Afrikaanse staten en India
komt dit Jaar niet uit. In oktober
komt de editie 1973 op de markt
van de Stanley-Gibbons catalogus,
waarin alle postzegels van de gehele
wereld worden opgenomen.
In verband met de verhoging van
de posttarieven per 1 septembr zal
in de door S. L. Hartz ontworpen
serie „Juliana Regina", een nieuwe
waarde van 35 cent worden uitgege
ven. Eerder verschenen met de
nieuwe beeltenis van de koningin
de waarden 25, 30. 40. 45, 50, 60, 70.
75 en 80 cent. De guldenswaarden
van deze serie gewone frankeerze
gels zal binnenkort worden uitge
breid met een zegel van twee gul
den. Van deze hogere waarden zijn
al uitgekomen: f 1, f 1.25, f 1.50, f
2.50, f 5 en f 10.
Verder zijn nieuwe postzegelboekjes
in gebruik genomen. Ze bevatten
twee zegels van 35 cent en drie van
tien. Het ligt in het voornemen van
de PTT binnenkort ook boekjes
met een hogere waarde dan een
gulden aan te maken. Daartoe moe
ten de postzegelboekjesautomaten
geschikt worden gemaakt voor de
afgifte van boekjes tot en met vijf
gulden.
De tariefverhoging maakte ook de
uitgifte van nieuwe postwaardestuk-
ken nodig: briefkaarten binnenland
met een zegelafdruk van dertig
cent, adreswijzigingskaarten van
vijfentwintig, luchtpostbladen van
vijftig en briefkaarten buitenland
van vijfendertig cent.
In de stempelmachine van het
postkntoor Leiden zal tot 28 sep
tember de bijzondere stempelvlag „3
oktober-feesten Leiden" worden ge
bruikt.
De postadministratie van de Neder
landse Antillen zal op 27 oktober
een zegel van 30 cent wijden aan
de Antilliaanse staatsman Moises
Frumencio da Costa Gomez (1907-
1966). Deze op Curacao geboren po
liticus heeft veel gedaan voor de
zelfstandigheid van de Nederlandse
Antillen binnen het Koninkrijk, in
1948 werkte hij mee aan de oprich
ting van de Antilliaanse Nationale
Volkspartij. Hij was ook enige Jaren
voorzitter van de regeringsraad, de
voorloper van de Antilliaanse raad
van ministers. De door M. H. N. de
Crastro in Bussum ontworpen zegel
toont het portret van de staatsman.
PIETER TAFFIJN
Er zijn nog twee van dergelijke
merkwaardige dubbel-optellingen.
Kunt U die vinden? Om U iets op
weg te helpen: in beide gevallen is
de uiteindelijke som groter dan in
het voorbeeld. Geen oplossingen in
zenden. want we loven voor deze
puzzel geen prijzen uit.
De enige Juiste oplossing van vorige
opgave zag er aldus uit:
895205700
De 0 en de 4 waren onderling ver-
EB0BHnBEEE0G]0HB
UBaOOnOEHHtf'KBKE
H'KEQQBBraracjirraatta
a c< e u c< >i< b o g »r< q ra
WffiQEIïBdDraBHUBBB
raHBHIHBH&HIlBöranE!
De eerste prijs van f.10,- werd toege
kend aan de heer D. Lubach, Konin-
ginnelaan 25 te Leiden, de tweede
prijs van f. 7,50 aan de heer Bevoort,
Mauritssingel 178 te Leiderdorp. De
twee prijzen van f. 5,- gaan naar
mevr. J. Kuiper Van Ommering,
Hondsdijk 23 te Koudekerk a. d. Rijn
en naar de heer F. v. d. Linde, Cas-
tellumweg 2 te Leiden. De prijzen
worden dé winnaars toegezonden.
Kom er achter
'MROJA MtlOUI
'8 Piaaq "A") do sbjS i sbba ui fïqia
uiaoiq '9 :jsB3i -a^ do saftpu afpuui
Ja^txn Q uetu JBcq f- ubui SJ3A3j
afaitu 5SB31 'A'^ uba daaa^s a;s?BB(
Z a^suaAoq piaaq a^ do o;ne *t
Dat men bij het volgende spel.
voorgekomen tijdens het toernooi te
Juan les Pins, de vreemdste resulta
ten op de scorelijst te zien kreeg,
laat zich denken wanneer wij be
ginnen kennis te nemen van de
hoogst uitzonderlijke spelverdeling:
H9876
(5 4
V
C V2
AAH3
Géén a v 10. 2
C A H 3 B 9 8 7 6
OAH987 WO t5 4
<6 5 4 O B 3
10 2 A v
A B 3
Q? 10 2
O 10
B9876
(5 4
Oost gever, niemand kwetsbaar.
West heeft een achtkaart, noord,
zuid en oost moeten het elk slechts
met een zevenkaart stellen. Er wa
ren helden die het oostspel openden
met drie harten hun westpart
ners boden dan meestal tenminste
vijf, soms zes harten. Als regel wer
den die contracten gedoubleerd ge
wonnen 12 slagen zijn in OW
onverliesbaar.
Hebben OW de ideale aansluiting in
de rode kleuren, NZ beheersen de
schoppens en klaveren vrijwel volle
dig. Kent men aile kaarten, dan is
het optimale contract in NZ zes
schoppen, gedoubleerd één down.
Daar de spelers de kaarten tevoren
niet kenden, liepen de resultaten
uiteen van zes harten gedoubleerd,
zeven gemaakt (zuid startte met
schoppenaas!) voor de score van
1310 voor OW, tot vijf schoppen ge
doubleerd gemaakt in NZ voor 850
punten! Wie het eerst een hoog bod
doet, is bij een dergelijk spel vaak
de grote winnaar. Zou zuid b.v. be
sluiten in de tweede hand met drie
klaver te openen, dan weet noord
dat zijn twee tophonneurs in klaver
bij het tegenspel van weinig waarde
zullen zijn. NZ kunnen dan elk
hoog bod In rood van OW goedkoop
afnemen met een hoger klaver (c.q.
schoppen-) bod en het maximale
verlies in NZ bedraagt dan 300
punten.
Sommige westspelers openden in de
derde hand met vijf ruiten een
mooi schot dat NZ voor grote pro
blemen stelde. De noords die dou
bleerden kwamen er karig af daar
OW natuurlijk 12 slagen maakten.
Nog meer teleurgesteld echter wa
ren de noordspelers die wél vijf
schoppen waagden en daarna het
bod van zes ruiten van oost of west
doubleerden, op grond van de aan
wezigheid van klaveraas en heer.
Maar ook dat doublet was mis en
het bleek nog duurder dan het dou
blet op vijf ruiten of harten
H. W. FILAR8KI
HORIZONTAAL 2. kledingstuk 8.
muzieknoot 9. slot 10. lengtecirkel
11. verf plant 13. lust 16. enigszins
vochtig 20. schrijflijn 21. Ver
trouwd 22. verwijl 23. verdikt
sap 24. beeldzijde van een munt 25.
verdrag 26. pust 28. Europeaan 32.
keukengerei 35. zich voeden 37.
spelleider 38. gebruik in kleding 39.
bijwoord 40. in praktijk brengen
VERTICAAL
1. telwoord 2. tehuis, Eng. 3. rivier
in de Sowjet-Unie 4. plaats in Gel
derland 5. zoogdier, deel van
Engeland 7. gewricht 11. patroon 12.
drukwerktuig 14. voorschrift 15.
draaiende molensteen 16. driekant
zeil 17. deel van Spanje 18. dame
op leeftijd 19. op het punt van uit
barsten 29. drinkgelag 30. menigte
31. bijwoord 33. overal 34. plezier 35.
hoogschatten 36. vogel.
Oplossingen onder 't motto KRUIS
WOORDRAADSEL aienen voor
woensdag aanstaande to 9 uur in het
bezit te zijn van de redactie van
het Leidsch Dagblad, Witte Singel 1,
Leiden. Wij stellen vier prijzen be
schikbaar: één van f.10,-, een van
7.50, en twee van elk f. 5,-. Alleen
abonnees kunnen meedingen.
Het is niet altijd even eenvoudig
om met een elektrische handboor
machine zuiver horizontaal een gat
te boren, vertikaal is dat nog moei
lijker. Indola Electric, Nederlands
grootste fabrikant van elektrisch
handgereedschap, heeft hiervoor een
simpele, maar zeer praktische oplos
sing gevonden: een waterpasje op
de boormachine.
Dit waterpasje kan met behulp van
een goed spannende veer (dus zon
der dat er gereedschap aan te pas
hoeft te komen) gemakkelijk om de
hals van ieder type boormachine
(ook slagboormachines) worden
aangebracht. Het bestaat uit een
klein solide aluminium blokje met
twee kijkglaasjes (één voor horizon
tale en één voor vertikale stand).
Als de gebruiker nu maar tijdens
het boren het luchtbelletje in de
gaten houdt, is de boorrichting
haarzuiver.
Een handig hulpstukje voor oe vak
man en de veeleisende doe-nel-zel-
ver. Prijs f 14.95.
