1G
oeie
tiee...
Wel n goeie ouwe tijd
IT ZIJN DE DEELNEMERS AAN DE LEIDATO
luwe
Dure goeie ouwe tijd
STRIJD
(Ex-koopman
Iruné:
LEIDENAAR VAN DE REUDEN:
Laatste
hand aan
opbouw
GROENOORD-
IIIL IN ZEE
VAN LICHT
RDAG 7 SEPTEMBER 1972
a[L1N „Een stukje „toen" laten herleven op de Lei-
l Dat is de bedoeling, die het Leidato-comité had met
Lositie: „Die goeie ouwe tijd". Dat wilde men echter
vrondig doen. Niet alleen de waarschijnlijk door de
Jfat bijgekleurde mooie dingen, ook de armoe. Van-
look het vraagteken dat achter het motto „Die goeie
I tijd!?" is geplaatst. Hoe was dat nou? Om dat
|ten te komen hebben we twee willekeurige, wat oude-
jnsen aan het woord gelaten. Mensen die over de
ouwe tijd" uit ervaring kunnen spreken.
B EN Voor de heer Bruné,
in het Solglytt-rusthuis
Plantsoen, is die „goeie
jd" niet zo geweldig goed
•l „In mijn jonge jaren,
in 1904 geboren ex-
andelaar, „heb ik veel ar-
d. Geen beste jeugd
1 Moeder is tien jaar ziek
i voor ze overleed. In deze
daar wellicht veel aan te
iaa^west zijn. Maar in die tijd
moeder zelfls regelmatig
om wat extra geld in het
ie brengen. Nee, als ik in
jong zou zijn zou ik het
:;^1 wat beter hebben dan ik
had".
Bruné gaf door de ziekte
Ier en door de moeidilke
[e omstandigheden er wa
tt, hij verdiende 6 gul
eek op een gegeven mo-
brui aan het gezinsleven,
toen gaan zwerven, en heeft
_^{)t deel van zijn leven „langs
doorgebracht als „scharre-
hij het zelf noemt.
klachten
(pest daarmee ophouden door-
maagklachten kreeg. Voordat
Ex-„scharrelaar" Bruné: „Nu heel wat heter"
daar iets aan gebeurde heeft hij nog i
twee jaar doorgesukkeld. „Want
van de steun die je in die jaren I
kreeg kon ik werkelijk niet rond- j
komen. Op een gegeven moment was
er echter een dokter die ook vond
dat dit niet meer kon. Zodoende werd
ik naar een minder-validenwerk-
plaats gestuurd. Miaar ja, vroeger
werd je dom gehouden. De tegen
woordige jeugd pikt dit soort dingen
niet meer. Die eist meer vrijheid. De
studentenprotesten zijn daarvan een
duidelijk voorbeeld.
Teil
Ook de hygiënische toestand is
sinds mijn jeugd natuurlijk gewel
dig verbeterd. Een beetje huis heeft
tegenwoordig toch wel 'n badkamer
tje, hoe klein dan ook. Vroeger was
er alleen de bekende teil om te
baden. Wassen deed je onder de
pomp buiten. Wel lekker fris hoor,
maar tochEn dan de toiletten.
In Rijnsburg bijvoorbeeld waren er
stegen waar maar één toilet was.
Die was dan gere. vveerd voor de
„grote man" in zo'n steeg. De rest
van de bewoners moest zijn behoef
te maar achter in de tuin doen. Nee,
het is tegenwoordig toch wel een
stuk beter. Dat wij nooit echt genoeg
te eten hadden, terwijl mijn moe
der de hapjes uit haar mond spaar
de voor ons, dat is nu toch niet zo
heel gewoon meer. En Sinterklaas
brengt nu toch haast altijd wel wat
mee voor de kinderen.
"Goeie ouwe tijd?" Nou nee".
Tekst
Bert van Dommelen
Foto's
Jan Holvast
LEIDEN „Ach, je zegt zo wel
eens tegen elkaar: zou die jeugd
van tegenwoordig het net zo leuk
hebben als wij het vroeger had
den. Maar voor ons is dat zo
moeilijk te beoordelen". De heer
W. F. van de Re ij den, 76 jaar en
geboren Leidenaar, is er de man
niet naar om alles wat er tegen
woordig gebeurt bij voorbaat „af
te kraken". Maar hij wil wel kwijt
dat het vroeger in Leiden toch
wel heel erg gezellig was. Met
toch wel een klein beetje wee
moed praat hij over de romantiek
rond het balboekje, over de gro
tere saamhorigheid, die er naar
zijn mening vroeger bestond, over
het feit dat het personeel in de
bakkerszaak die hij jarenlang op
de Nieuwe Rijn heeft gehad, al
tijd bereid was om ook na slui
tingstijd nog iets te doen. „Dat
vinden mijn vrouw en ik wel een
bezwaar van deze tijd-", zegt hij.
„De jongelui vinden het dikwijls
gauw te zwaar worden. Wij zijn
opgegroeid met het idee dat je
hard moest werken om iets te
bereiken.
Maar Ja, de Jeugd van tegen
woordig leeft in een heel andere tijd.
Een tijd die ook grote voordelen
heeft: de sociale voorzieningen bij
voorbeeld. De studiebeurzen ook. De
jeugd krijgt veel meer kansen. „Was
dat in onze tijd maar zo geweest','
enk je wel eens. De jeugd is ook veel
vroeger volwassen. Op ons twaalfde
jaar speelden wij nog met hoepels
en met een papieren voetbal, netzo-
lang tot de agenten, die allemaal 'n
bijnaam hadiden, 'strooienhoedje', of
„Manussie", er aan kwamen. Wij la
zen dan ook geen kranten. Dat
deed je pas als Je zo'n Jaar of
18 was. Wat er in de wereld gaande
was, besefte je eigenlijk niet zo. Je
bleef dus langer kind".
Dubbele namen
„Toch wel een goede ouwe tijd".
Dat is ondanks alle positieve din
gen die de heer Van de Reijden in
Leidenaar Van de Reijden: gezelligheid
deze tijd ziet, ondanks het feit dat
hij niet teveel wil afgaan op zijn
eigen jeugdsentiment het oordeel
van deze zeer vieve Leidenaar.
„Een verschil zie Je ook bij de stu
denten. Vroeger waren dat echt jon
getjes met dubbele namen. Wel aar-
dir, hoor. Heel duidelijke verschil
len in gezelligheid, die vroeger toch
wel veel groter was men kende
elkaar ook, zoals in een dorp zie
Je op 3 oktober. Vroeger was dat "n
geweldig feest.Nou gaan we weg als
we de kans krijgen. Dat vaders, moe
ders en kinderen door elkaar heen
liepen te hossen, dat zie Je toch niet
meer. Daar staat dan weer tegen
over dat je vroeger veel korter werd
gehouden. Maar moeder gaf dan
wel eens de sleutel mee, als^het te
laat dreigde te worden. Maar goed,
ik praat natuurlijk vanuit mijn ge
zichtshoek. Wij hadden het niet
slecht, al moesten we daar dan ook
hard voor werken. Voor een arbei
der in die tijd was het natuurlijk
wel wat minder leuk. Howel die
toch ook wel weer zijn gezelligheid
zal hebben gehad. Maar ik zelf,
ik ben vrolijk opgegroeid, en ik ben
er vrolijk bij gebleven".
n, Leiden:
Üatrassen Leiden;
Rhenen;
)jjk «Sc Co N.V., Leiden;
ente en Rijkspolitie;
iging Oud Leiden;
I istenspecialist. Oegstgeest;
ervaas, Leiden;
ÜP, Leiden;
:ke, Leiden;
Camp, Den Haag:
■ord Restaurant;
Import, Putten (Gld);
i eerlings, Veghel;
elsonderneming Lagonda,
dd lam;
rman, Den Haag;
ushik, Amsterdam;
J. J. TUI, Zwolle;
-■""tchtingsbureau voor de voe-
iniieh en Haag;
jj 't Veertje, Leiden;
Jewe Int. Amsterdam;
Roest, Oegstgeest;
Mossel Versteege N.V.. Den
Haag;
Arnoldus Keukens, Leiden;
Arnoldus, Leiden;
Ijzerhandel Zwager N.V., Leiden;
N.V. Wijnhandel M. Reuchlin
Zoon, Rotterdam;
Persian House, Amsterdam;
Hugro Honland N.V., Amsterdam;
Overlegorgaan Vakcentrales NW-
CNV-NKV;
Spark's Nederland NV Amsterdam;
Handelsonderneming de Jong, Slie-
drecht;
L. J. W. Giesbers, Roermond;
By-Pas Int. N.V., Erichem;
P. E. Everaarts;
De Nie C.V., Leiden;
Sanamat, Amersfoort;
Fa. Los, Ledmuiden;
Faith Trader, Scheveningen;
N.V.S.H., Leiden;
Navest, Scherpenzeel;
B. v. d. Bos, Den Haag;
Fa. H. M. Kempe, Rotterdam;
Fa. van Elzen v/h Velo, Ledden;
Het Tapijtcentrum N.V., Leiden;
Incos N.V.. Utrecht;
F. van Poel wij ck B.V. Rotterdam;
Maspo, Woudenberg;
International Sales, Amsterdam;
Actief Uitzendbureau, Leiden;
Handelsond. Brilleslijper «Sc Sorma-
ni, Nw. Loosdrecht;
Van Dyk, Leiden;
Amro Bank, Amsterdam;
Techn. Bureau Manders. Wasse
naar;
Fa. Bulthuis, Leiden;
Fa. Overgaauw, Leiden;
Doesburgse Mosterdfabriek;
Naslagwerken Schutte, Soest;
Remington Electr. Shaver Division,
Amsterdam;
Fa. Hartwijk, Leiden;
Van Leeuwen Style Parket, Ledden;
Oosthoek N.V., De Meern;
Handelsonderneming Lagonda,
Amsterdam;
Huffeners Handelsonderneming,
Amsterdam;
Van Wijk Kriek, Papendrecht;
Parena N.V., Rhenen;
Vermeulen Epe, Harderwijk;
Fa. Jan Bentveld, Leiden;
Houtwerf N.V., Leiden;
Prins Zonwering, Voorschoten;
Sam van Weesel «Sc zoon, Leiden;
Knegtel, Leiden;
Corona (Krol-Den Haag);
v/h Swaak, Leiden;
Parena N.V., Rhenen;
Majoor v. d. Poel, Bussum;
Garant Service. Leiden;
Luxaflex Org. Nederland, Zeist;
Van der Let, Den Haag;
Jan Wolfslag N.V., Leiden;
Fairline Olympia, Warmond;
Berk Banden, Leiden;
Van der Klugt N.V., Leiden;
Gé Hof enk, Leiden;
Bogmans;
Vaz-Dias en Lodder, Amsterdam;
Beje, Amsterdam;
Pammler;
H. Bonte, Leiderdorp;
De Zonweringspecialist. Leiden;
Winans;
P. v. d. Niet N.V., Hazerswoude;
Handweverij Atelier De Schapekop
Veere;
Ver on;
P. van Reeuwijk N.V., Rotterdam;
CR.AR., Leiden;
De Telegraaf-Tros Kompas. Am
sterdam;
Eradus, Leiden;
Wippo, Den Haag;
Loeske Mater, Eemnes;
Pas-aan Patronen;
J. M. Versteegen, Leiden;
De Gouden Sleutels, Leiden;
Europaclub Int., Utrecht;
Ned. Rode Kruis, afd. Welfare,
Lelden;
Lewestein. Leiden;
Lucotherm B.V., Alphen aan den
Rijn;
Th. Mooren, De Houthal, Roelof-
arendsveen;
Singer N.V., Leiden;
Leids City Centrum, Leiden;
Rsactica, Roosendaal;
Amstel Bieren-Heineken Neder
land N.V., Amsterdam;
Mare ia, Voorburg;
Baha'I Geloof, Leiden;
Novito Import-Export, Breda;
Van Waay N.V., Benthuizen;
v. d. Berg «Sc Slothouber N.V., De-
demsvaart;
Nederl. Boekenclub, Den Haag;
Fasson Nederland N.V., Knip-plak-
wedstrijd;
Van Dij k-schilderijen
Studio Martin Ken, Leiden;
Botenhandelaren combinatie;
Slaapkamer-Centrum-Lisse
LEIDEN Op het ogenblik
wordt in de Groenoordhal de laatste
hand gelegd aan de opbouw van
de elfde Leidato, die vrijdagavond
wordt geopend en duurt tot en met
zondag 17 september. "Een voor
spoedige opbouw, de snelste sinds
Jaren", vindt het Leidato-comité bij
monde van secretaris Van Zijp.
Dinsdagmiddag was de hele grote
Groenoordhal nog vrijwel leeg. Er
stonden alleen wat auto's die de eer
ste stands kwamen aanvoeren. Daar
na is het allemaal heel hard ge
gaan. Woensdagmiddag was de ech
te huishoudbeurs voor het grootste
deel klaar. Wel werd er overal nog
hard getimmerd, moesten er op de
galerij nog complete slaapkamers
"uit de grond gestampt worden",
maar het belangrijkste werk zat
er op.
Toen viel ook te merker dat de op
zet van de beurs - overal met
trots gepresenteerd als de grootste
najaarsbeurs van Nederland van
plaatselijk steeds meer regionaal
wordt. Van de standhouders is 65%
dit Jaar geen Leidenaar. Wel een
bewijs voor de groei die de beurs
heeft beleefd.
"Een verklaarbare groei", vindt
voorzitter van het Leidato-comité
Jan Wolfslag. "Op een beurs als
de Leidato kunnen de mensen, zon
der dat ze zich verplicht hoeven te
voelen iets te kopen, van alles ko
men bekijken. Dat zie Je ook ge
beuren. Op een beurs gaan de men
sen eerst eens uitgebreid overleg
gen of ze wel of niet dat artikel
zullen kopen, en in welke prijsklas
se dat artikel zal moeten liggen. Ze
gaan daar over wikken en wegen,
praten. In een winkel doen ze dat
niet zo gauw.
Op deze manier is de Leidato het
grootste gecombineerde warenhuis in
Nederland geworden. Een ontwik
keling, waarmee zowel de standhou
ders als de klant Klaarblijkelijk blij
zijn. Voor veel zaken is de Leidato
het lichtpunt in net najaar. Ik heb
de verkoopcijfers na de Leidato
van sommige zaken gezien. Onge
lofelijk, wat een Aken er dan ge
daan worden. Andere bedrijven
zien de stand op de Leidato als een
brok "goodwill-reclame" dat ze
graag hebben.
Alles bij elkaar hebben we dit
jaar het uitgebreidste arsenaal
artikelen dat we ooit gehad hebben.
Daar zijn boten bil, dankzij een
speciale regeling die we met de
HIS WA hebben kunnen treffen
(eigenlijk mogen boten alleen op
de HIS WA v/orden geshowd), er ko
men orgels. Voor de klant is er
dus ook heel wat te zien. Dat
maakt de toegangsprijs van drie
gulden niet te hoog, dachten
wij. We zijn trouwens nog lang
niet zo duur als andere huishoud
beurzen".
LEIDEN Wanneer de Leidato
eenmaal draait zal de Groenoord
hal tot ver buiten Leiden te zien
zijn. De organisatoren zijn erin ge
slaagd om in samenwerking met
Groenoordhal-directeur Daey- Ou-
wens te zorgen dat er wat extra
lampen op en bij de hal gezet kon
den worden. Op het dak van de hal
zal een speciale „sierboog" worden
aangebracht van Eindhovens be
langrijkste artikel. Door het licht
dat deze sierboog voort zal brengen
zal de Groenoordhal de wijde om
trek verlichten.
Ook het terrein zelf zal in een
feeëriek licht worden gezet. De
meest spectaculaire lichtbron wordt
daarvoor een flambeau, te vergelij
ken met de "eeuwige" Olympische
vlam. De vlam zal met aardgas
worden gevoed. Laatste opmerkelijke
nieuwigheid: op het dak van de
Groenoordhal komt een „schuifsy-
steem" voor de letters. Wanneer de
Leidato afgelopen is schuift men de
letters daaruit, en men kan de vol
gende gebeurtenis in de hal aankon
digen.
LEIDEN „Het is wat uit de hand
gelopen". Leidato-comité-voorzitter
Jan Wolfslag drukt zich betrekkelijk
voorzichtig uit over de kosten van de
expositie ..Die goeie ouwe tUd", die
het budget eigenlijk ver te boven zijn
gegaan. Men had berekend, dat de
hele zaak bij elkaar toch wel met
f. 20.000 bekeken zou kunnen zijn. In
middels rekent men toch zeker op
zo'n 25 tot 35 duizend gulden, maar
men is nog niet zeker of het nog niet
duurder zal blijken te zijn. „Maar",
7,egt het Leidato-comité zuchtend,
.het moet goed zijn".
Daarvoor zijn dan behalve kosten
jok geen moeiten gespaard. Aan de
ïand van oude foto's, en na zeer
veel overleg met de directeuren van
diverse Leidse musea heeft men vast
gesteld hoe de expositie er zou moe
ten gaan uitzien. Veel steun heeft
men daarbij ook gehad aan de foto's
lit het gemeentearchief. Stapels lec-
,uur zijn er verzwolgen.
Nadat men echter op papier had
taan hoe het zou moeten worden
noest er van alle kanten oud mate
riaal worden opgeduikeld. Ook hier
bood een aantal Leidse musea uit
komst. Het Legermuseum zorgde voor
I fouragewagens etc. De Lakenhal hielp
I veel bij de aankleding van de huisjes.
I Daarnaast kwam er echter nog heel
wat snuffelarü aan te pas voor de
kleine, maar onmisbare details in de
i tentoonstelling. Comité-lid Ziegelaar
bijvoorbeeld kwam op de laatste pers
conferentie nog binnenstormen met
een echt badpak uit ongeveer 1900
onder de arm, compleet met bad
muts met kantjes. Een houten paard
om voor de koets te zetten werd ge
leend van het Legermuseum, dat
trouwens een zeer groot aandeel in
het totstandkomen van de „Goeie
ouwe tijd" heeft gehad.
Als bewijs daarvan wordt aan
iedere bezoeker van de Leidato een
gratis toegangsbewijs voor dit mu
seum uitgedeeld. „We hebben van de
musea in Leiden een medewerking
gekregen, die Je weinig ziet als we
tenschap en propaganda elkaar ont
moeten", vat voorzitter Jan Wolfslag
het samen.
Het streven naar authenticiteit
werd zelfs zover doorgevoerd, dat de
uitnodigingen voor de opening van
de opening van de Leidato, die zal
worden verricht door burgemeester
Vis, en waarbij als blijk van het re
gionale karakter dat de beurs heeft
gekregen ook 8 eerste burgers uit de
randgemeenten aanwezig zullen zijn,
in de originele spelling van De Vries
en Te Winkel werd uitgevoerd. Zelfs
de postzegels waren dankzij mede
werking van de PTT „echt".
Nu hebben de organisatoren van de
Leidato ook nog wel iets meegeproefd
van die goeie ouwe tijd. Hun enthou
siasme voor de expositie is daardoor
wel te verklaren. Een „brandspuit
van de weesjongens" bijvoorbeeld, die
ook op de expositie te zien zal zijn,
roept nog wel wat herinneringen op.
Jan Wolfslag herinnert zich: „Er
stond in die tijd een premie van een
rijksdaalder of vijf gulden voor de
gene die het eerst water uit de spuit
kreeg bij een brand. Dan stond de
brandweer zich uit de naad te wer
ken. en ondertussen kwamen die rot-
jongens., vaak nog in lange onder
broek, er achter aan met een spuit,
die ze haalden uit het brandweer
huisje dat naast het weeshuis stond.
Mocht de brandweer onverhoopt het
eerst water dreigen te krijgen, dan
maakten ze ijskoud de koppelingen
van de brandweerspuiten weer los".
LEIDEN Het Leidato-comité zal
in het komende Jaar in het krijt
treden tegen „discriminerende" be
palingen van de RAI in Amsterdam.
Tot nu toe is het dankzij deze maat
regelen verboden om caravans op
andere tentoonstellingen dan op de
RAI te showen, tenzij de RAI daar
toe speciale toestemming geeft.
Een dergelijk systeem kent
de HISWA. die inmiddels wel heeft
toegestaan dat er boten op de Lei
dato komen. De RAI ziet de caravan
voornamelijk als een „vervoermiddel
op de weg", een terrein waarop zij
zich de macht heeft toegeëigend. Het
opmerkelijke is daarbij, dat beurzen
in Groningen wèl caravans mogen
hebben, maar Lelden niet. Er was
dit Jaar een caravan-verkoper die
al ruimte had gehuurd, maar die
zich op last van de RAI he7ft moe
ten terugtrekken.
Voorzitter van bet Leidato-comité
Wolfslag: „De RAI trekt hier een
macht naar zich toe onder het
mom: ,Dat doet de fabrikant. „Maar
als er in Noordwijk een huishoud
beurs komt. zegt de Leidato toch ook
niet dat dat niet mag".
