ADAGEN VAN HUIS TER DUIN
ttervend hotel?
4 SEPTEMBER 1972
87 verstoutte ene Heinrich Tappenbeck, illuster voorvader
een bekende hoteliersfamilie zou worden, zich tot het
ran een nieuw hotelbedrijf in de badplaats Noordwijk aan
apronkelijk komende van Wijk aan Zee zoekt Tappenbeck
5 met allure en statigheid. In Noordwijk aan Zee vindt
1 d&ats van zÜn dromen. Met een accommodatie van 30 kamers,
)g 8 ïien van schitterende petroleumilluminatie, biedt hij in
Duin zijn gasten en hun valets de chambres et quipage een
verblijf aan zee tegen de formidabele pensionprijs van f 3,50
plloon per dag (personeel slechts fl,50 per dag). Daarvoor
uiteraard buiten het logies een overvloed aan
en ten, te weten het petit déjeuner, het déjeuner, het goüter,
4^ ren het souper.
!e(1 !h Tappenbeck kent het klappen van de zweep want binnen
trei :e tijd ratelen de koetsen en rijtuigen over de wegen naar
Duin, beladen met adellijke personen, hoge functionarissen
in het geld zwelgende lieden, die er allen op hun beurt voor
it Huis ter Duin, beginnend met de eerste uitbreiding rond
een reeks verbouwingen uitgroeit tot een vreemde constel-
gebouwen, die het thans nog is met een capaciteit van rond
in en 100 medewerkers. Onder die gewaardeerde gasten
lis ter Duin in de loop der jaren tellen: de Duitse keizer,
Wilhelmina, het Nederlandse en het Belgische Koninklijke
leer veel Duitse adel".
:arti s: weekblad Horeca)
reusachtig fort verheft het Grand Hotel Kurhaus Huis
zich grauw en van een bovenaardse lelijkheid op Neer-
anke duinen: de voorpost aan zee van de Duitse adel
der warme dekentjes voorsliep en de Duitse geldmag-
er op het terras de wereldpolitiek bedreven. Vorsten,
ideren, geldwolven, filmdiva's en tweederangsrijken
len gingen Huis ter Duin was de glorie van Noord-
Be tempel van de Noordzee. Op 31 oktober sluit het
uze gebouw voorgoed. De slopers zijn al besteld: al-
burcht van zekerheid die als een kaartenhuis in elkaar
idat we nu eenmaal andere tijden zijn gaan beleven.
Ary Jassies
leum aan de Duitse en Nederlandse
aristocratie werd toegestuurd.
uin was natuurlijk net
nationaal bezit als het
e Dam. Het oogde impo-
het gewone volk dat op
zand tussen zijn boter-
kd kon er alleen maar in
'elc" bied naar opkijken. Het
n6® le Nederlandse kust het
s4ierk van een andere we-
Noordwijkse strand had
ikaj ts behoorlijks en geheim-
r. Zoiets kan niet meer
R zijn, het jaartje waarin
lands vloedl jn ae hore-
fltiek hoger opgolft dan
E L
tidse boel. Er valt niks
j te beginnen", zei Huis ter
rteur W. J. van Leeuwen.
wai a op een groot terras dat
ger aandeed dan de ver-
pakhuisachtige gevels
t, en waarop zich slechts
irst ig knikkebollende oejaar-
rteloze stoeien ophielden.
1 fcstoelen waren al half
,J(
i je het weer, mopperde
VOi ur van het volledig, on-
hotel, „u ziet nu onze
it ze zijn ziek of oud. Ze
ets. Er wordt hier geen
i. kunt van dit hotel
u wilt, maar niet dat
Ich hier thuisvoelen. Ik
hier de laatste paar Jaar
MS uitzeilen. Ik zeg: Je
nensen niet meer alleen
uitzicht op zee bieden,
lent, dat moeten we hier
ijk maar naar Knokke.
MJ1 met een ooer achter
I 'kan niet meer
w foeveel de Juffrouw hier
opje koffie moet lopen?
meter. En dan kan ze
ze er appelgebak bij
feer driehonderd meter,
tereld wordt dat nog ver-
Ae stijl? Mij gaat het
kelijk meer door de keeL
't nieuwe bad- en con
fer maar gauw necrplan-
ippartementenMet eeD
hmet entertainment I
J- toe
J/K men een vergrijsd en
I kasteelhotel ook maar
r bl Ergens In een groeze-
hadden oude vrouwtjes,
tfe porcelein, hun gezich-
fjk M naar de zee gewend,
i^rs gebeurde er in hun
r/ i het Grand Hotel. Ze
feperdure parfum en elu-
'y j^ü8 uit, maar ook een
fftadenheid: alsof dit de
was waar ze het rijk
*heen konden hebben, én
die nu al 27 Jaar
*as voor een kop koffie
te lopen Nog een paar
85 Jaar «s. ook deze
c^e wijze van strandver-
Directeur Van Leeuwen
De heer Van Leeuwen praatte dus
ook maar even over het stille ver
driet van de beste Duitse gasten,
die nog altijd voor minstens de
helft op de chique pelgrimage naar
Noordwijk komen. „Het oudere pu
bliek is werkelijk erg aangedaan. Ze
verliezen hun pied-a-terre. Het is
voor hen zo moeilijk iets anders te
vinden waar ze zich kunnen thuis
voelen. Dit hotel was uniek".
Het Huis ter Duin ademt ook in
zijn laatste levensdagen inderdaad
nog geheel de grandeur van het
verleden uit, ook al zijn de fin-de-
siècle-geurtjes wat ranzig van
smaak geworden. In de als een bal
zaal zo ruime lounge wisselden nu
Amerikanen dollarbiljetten, sport
uitslagen en kauwgum uit. Eens
danste hier orinses Soraya, eens zat
Thomas Mann er om er 14 da
gen voor zijn dood in Ztirich -
zijn laatste brieven ».e schrijven en
eens keek Willem Klo«s er over de
zee uit, die wie weet mis
schien Juist toen wel net in einde
loze deining voort klotste.
In het eindeloze labyrint van gan
gen holden Nederlandse, Belgiscnt
en Duitse prinsesjes en prinsjes
nu sprak de directeur er over de
wetten van een andere tijd: „106
meter lang zijn de gangen» Je
krijgt geen personeel meer Geen
enkele vent die er wel even met een
broodje doorheen gaat sjouwen".
Diep in het binnenste van het ster
vende hotel was ook nog de Keizer-
kamer: hier liet Keiser Wilhelm
zich elke ochtend zijn Engelse thee
serveren. Andere welbekende en
vaste Duitse gasten waren de on
langs, met achterlating van acht
miljard, overleden miljardair Frie-
drich Flick geweest en Fritz von
Opel. De laatste verwekte in 1941
een enorme sensatie door met een
eigen Opel in Noordwijk te arrive
ren: er werd zonder dralen overge
gaan tot het aanleggen van een ei
gen parkeerplaats. „Het begin van
de nieuwe tijd", riep het gedenk
boek uit dat bij het 50-Jarig Jubi-
Door
Bussen met
toeristen
Klasse
Van Leeuwen: „Het is hier begon
nen met adel en vorstelijke personen
en daarna uitgebreid met de nou
velle riche. Maar het was altijd
klasse. Een burger kwam hier niet.
Die liep met een boog om Huis ter
Duin heen. Een burcht van ontzag,
dat is het altijd geweest. Het is n
de oorlog wel gebeurd dat er toch
reisgroepen aanklopten. Bussen met
toeristen. Die werden dan gewei
gerd. Stel je voor. Het was een vor
stelijk huis.
Men kwam om te zien en om ge
zien te worden. Een soort pan tof Ie.-
parade. U vindt het terug in de
hoogte en de lengte van de gangen.
Vorstelijk. Men liep ook niet, men
schreed. In de gangen en zalen was
het stil. Want men fluisterde. Als
men elkaar wilde roepen sprak
men niet, men gaf een minzaam
knikje".
Fluisterend en minzaam knikkend
is Huis ter Duin naar zijn einde
gedragen. Enkele Jaren geleden ver
kocht de familie frappenbeck deze
leeglopende bunker voor de uitster
vende adel maar aan Zwolsmans
EMS. Deze verkocht het hotel door
aan de combinatie Torenhoed,
waarin Pakhoed, de Nederlandse
Heidemaatschappij en Nederhorst
Gouda participeren. De heer Van
Leeuwen is nog even de EMS-be-
windvoerder: na de definitieve
sluiting op 31 oktober moet de EMS
de grond naar het grafschrift
van de contract-terminologie
„schoon en vrij van enige opstal"
aan Torenhoed opleveren. Een man
met een slopershamer dus in plaats
van de keizer die zijn thee drinkt:
zo zijn de jaren ook tn Noordwijk
voorbijgegaan.
Directeur Van Leeuwen: "Het hotel
voldoet niet meer aan de moderne
eisen. De hoofdoorzaak is de enor
me oppervlaktedoor de enorme
onbespeelbaarheid is het te arbeids
intensief. Daarbij komt nog het
personeelsprobleem: wie wil er nou
nog in een oude kast werken als
het ook in een modern hotel kan".
Van Leeuwen („ik wil mijn visie
graag inbrengen") is een warmer
voorstander van bet Toiennoed-pro-
Jekt dan van de renovatie waarmee
de bankier-groep Slavenburg nog
altijd op de achtergrond schemert.
„Maar we zijn contractueel ver
plicht de zaak na 3i oktober af te
breken. Torenhoed heeft duidelijk
gekocht om na de slooo nieuwbouw
te plegen. Dat bad- en congreshotel
dus".
Vele tientallen Jaren heeft Huis ter
Duin als de onneembare vesting
van de hoogste standen op de rest
van Nederlands proletarische kust
neergekeken. De ironie van het lot
wil dat Juist zijn laatste directeur
de hartstochtelijke boodschapper
van-de-andere-kant is.
Non valeurs
Van Leeuwen zat achter zijn bu
reau en wond zich na een irüeident
praatje over de enorme attractie
van de Hollandse stranden steeds
heviger op. „De mensen vertrekken
uit Duitsland met marken in de
zak, die ze bij ons op een aangena
me wijze willen uitgeven. Dan is
het onze zaak om het ze op een
aangename wijze uit de zak te ha
len. Ik heb overal in de wereld in
hotels gewerkt. Ik zeg: het is tijd
dat men in Nederland wakker
wordt. We zijn bezig non-valeurs te
worden.
In die horeca-mlsère die we nu
doormaken is het vijf voor twaalf
geworden. De hoogste tijd dat wijze
mensen uit dit vak nu eens met el
kaar om de tafel gaan zitten. Maar
wat hebben we hier in Nederland:
commissies en sub-sommissies, als
er eindelijk iets in de Kamer komt
gaat die op reces. In Nederland
wordt alleen maar gepraat, er ge
beurt niets meer De .tijd dat we
met de hand aan de ploeg stonden
is voorbij. Ik ben een koopman, ik
zeg: we hebben verdorie de compu
ter er bij gekregen. Laten we daar
de hele zaak ingooien, dan zien we
wel wat er uitkomt.
Neergegooid
Neem de ontwikkelingen langs de
Spaanse kust, in Joegoslavië, in Tu
nesië, ga maar door. Aan de Oost
zee, waar nota bene geeneens golf
slag is worden de hotels neerge
gooid alsof het broodjes van een
cent zijn. Overal is er een overheid
die daadwerkelijk meewerkt. Behal
ve in Nederland, waar alleen maar
gepraat wordt.
Het ergste is nog dat die glsse Jon
gens van Neckermann en andere
toeroperators met zeer kleine winst
marges werken. Ze moeten dus
steeds meer nieuwe gebieden open
gooien. Binnen twee, drie Jaar be
strijken ze voor weinig geld h«t
hele Caraïbische gebied, inclusief
Mexico. Weet u waarom? Om alle
lege stoelen die daar heen gaan. De
KLM lijdt niet voor niets verliezen.
En in Nederland blijven ze maar
zeuren over Volendam en Maduro-
dam. Nog even en Iedereen gaat
naar Mexico en de stranden in Ne-
werden
geweigerd,
stel je
eens
voor...
De laatste gasten. Me
vrouw Cohen rechtsis de
oud-eigenaresse van Mai-
son de Bonneterie. Ze
woont in New York. maar
komt elk jaar een paar da
gen in Huis ter Duin loge
ren.
derland zijn leeg. Het mooiste
strand van Europa notabene. Leeg
straks omdat we ook al Diets aan
de begeleiding, het opvangen van de
toeristen doen. Denken we dan dat
die gek zijn?
Weet u dat over dat badhotel-pro
ject hier ook nog steeds gepraat
wordt? Nog even en in heel Neder
land is de kip met de gouden eie
ren geslacht".
De heer Van Leeuwen schraapte
zijn keel en verzocht ons nem te
volgen op een ronde door hel hotel:
een eindeloze mars door het zwaar
moedige landschap van de stervende
chic. Af en toe zag men ver weg in
de lange, hoge gangen bejaarden
zich bros voortbewegen: de laatste
vaste gasten op zoek naar hun ka
mer of een herlnnerlug uit bun
Jeugd.
Nog even en hun burcht ts van de
aardbodem weggevaagd. Andere
wetten zijn geboden voordat nog
meer kusthotels de geest geven.
„Een mooi gezicht, nietwaar?",
vroeg Van Lei'iwen bulten terwijl
hij naar hoge rtlen duinroos wees
die ergens als een groene wolk uit
het verlaten terras opiezen" „ti-
leen, Je verdient er natuurlijk geen
cent aan, beg ijpt c wol".
We liepen zwilgend terug naar net
hotel: het was elsof men een sterf
huis betrad.
