Politieke crisis in Laos
MISLUKKEN
GRAANOOGST
HEEFT CON
SEQUENTIES
Wat is
Arlita?
14 ct
Het waren vooral de zonen van de welgestelde
Amerikanen die Vietnam wisten te ontlopen..
RESTJE NEUTRALITEIT REGERING SOEVANNA
PHOEMA DREIGT VERLOREN TE GAAN
Opstandige rooms-kathoüeke priesters
worden in Caracas geruisloos weggewerkt
IN SOIVJET-UNIE
20 stuks Arlita
2.80
NIXON LONKT MET AFSCHAFFING DIENSTPLICHT NAAR GUNST JONGEREN
DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1972
BUITENLAND
CARACAS (AFP) De rooms-katholieke autoriteiten
van Venezuela zijn op het ogenblik bezig priesters die
die zich naar hun mening "opstandig" gedragen op so
ciaal terrein, op een geruisloze maar onverzoenlijke
manier uit hun functie te verwijderen. Dit hebben pries
ters die anoniem willen blijven om represailles te voor
komen, tegen een verslaggever van AFP gezegd.
De autoriteiten zouden gebruik maken van de vakan
ties van de priesters in het buitenland om zich van hen
te ontdoen. Zo zijn kortgeleden twee Jezuïeten, de
Fransman Eloy Legrand en de Belg Bruno Renaud, bei
den doctor in de theologie en leraar aan het seminarie
van Caracas, het slachtoffer geworden van deze me
thode. Legrand en Renaud die zeer actief waren op
sociaal gebied en zich inzetten voor de armen in de
krottenwijken van Caracas, kregen tijdens hun vakan
tie in Europa van hun bisschop te horen dat zij niet
terug konden keren.
Ruim. twaalf priesters zouden op deze manier aan de
dijk zijn gezet. De rooms-katholieke autoriteiten van
Venezuela zouden tot deze werkwijze zijn overgegaan
na de nogal opzienbarende uitwijzing van de Belgische
priester Francisco Wuitack die 's morgens om twee uur
van zijn bed werd gelicht en, zonder verdere plicht
plegingen, in een vliegtuig naar België werd gezet.
Wuitack had onder meer betogingen geleid uit pro
test tegen de erbarmelijke toestanden in de armen
wijken van Caracas. De situatie onder de Venezolaanse
priesters zou nu zo zijn, dat „niemand meer vakantie
durft te nemen".
VIENTIANE (Reuter) Pre-
ïier Soevanna Phoema van Laos,
ie al een klap te verwerken heeft
ekregen doordat dit jaar nog meer
errein aan de troepen van de bevrij-
lngsbeweging Pathet Lao moest wor-
prysgegeven, ziet zich geplaatst
oor een politieke crisis een van de
rustigste sinds de Laotiaanse coa-
tieregering tien Jaar geleden werd
evormd. De tegenstanders van de
Nieuwsanalyse
ian het Britse
iersbureau Reuter
(•ins, die in de zestig zetels tellen-
6 gekozen nationale vergadering de
(eerderheid bezitten, eisen openlijk
)n algehele reorganisatie van zijn
orlopige regering van nationale
nheid. Het huidige kabinet vinden
niet langer in overeenstemming
et de grondwet.
is welingelichte kringen heeft
ins Soevanna te toezegging gedaan
er twee jaar uit de nationale,
litiek te zullen terugtrekken. In
t tijdsbestek hoopt hij tot een
desregeling te kunnen komen met
Pathet Leo. De oppositie, die
rdt aangevoerd door de rijke en
tchtige familie Sananikone, wekt
verluidt zowel bij Amerika-
als Noordvietnamezen (die bei
een diplomatieke vertegenwoor-
;ing in Vientiane hebben) onge-
itheid. Waarnemers menen dat j
Soevanna wel eens de tradi- j
iele Laotiaanse weg ter vermijding
crisis zou kunnen volgen door
langdurige buitenlandse reis te
tn maken. Er staat voor de premier j
ook minister van buitenlandse
n is, voor volgende maand in
er geval een bezoek aan de alge-
ine vergadering der Verenigde Na-
5 op het programma. Misschien
popt hij er een reis naar diverse
►kant
>e drieledige regering van neu-
listen, rechts- en linksgerichten
t een niet altijd even duidelijk
lerscheid tussen beide eerste
jim met de neutralist Soevanna
premier tot stand op grond van
Geneefse overeenkomst van 1962,
de Laotiaanse neutraliteit garan-
Fde. De Pathet Lao stapte in
midden van de jaren zestig uit
i kabinet, maar prins Soevanna
ft sindsdien haar vier zetels va-
gehouden. Op kabinetsvergade-
en worden zelfs demonstratief
len vrijgehouden voor de bevrij-
[sbeweging.
e huidige oppositie in het parle-
it wordt gevormd door een mach-
alliantie van rechtse krachten
r leiding van de familie Sanani-
enerzijds en voormalige neu-
stische aanli angers van de prins
generaal Amcha. Soechavong aan
hoofd anderzijds. Volgens
ngelichte kringen ëisen de vroe-
premier Phagne Phoei Sanani-
en zijn broer Ngon, die op j
ogenblik minister van Openba-
/erken is, de portefeuilles op van j
lenlandse, Buitenlandse en Eco- j
ische Zaken en die van Defen-
Generaal Amcha verwacht vol- i
deze kringen dat hem als belo- I
voor zijn steum het ministerie.
Defensie wordt toegewezen. Aan-
:ers van de regering zeggen dat
de familie Sanamikone, die al de
scepter zwaait over een groot deel
van het bedrijfsleven, naast haar
economische monopolie ook volledige
politieke zeggenschap over het ko
ninkrijk zal krijgen als haar eisen
worden ingewilligd.
Reorganisatie
Prins Soevanna heeft getracht het
gevaar voor zijn regering met een
kleine kabinetsorganisatie te bezwe
ren, maar de maatregel werkte als
een boemerang. Een maand geleden
benoemde hij iemand uit het kamp
der Sananikone's tot minister van
Godsdienstzaken en een onafhanke
lijke tot minister van Justitie. Daar
naast bracht hij nog enkele wijzi
gingen aan. Maar deze veranderin
gen stuitten op onverwacht verzet
van Koning Savang Vatthana, die
weigerde ze te bekrachtigen met
het argument dat Prins Soevanna
niet de goedkeuring van de nationa
le vergadering had verkregen.
Diplomatieke waarnemers zeggen
dat de houding van de koning een
aanmoediging betekende voor de te
genstanders van de prins, die ook
om bijeenroeping van het parlement
hebben verzocht voor een beslis
sing over de ambtstermijn van het
kabinet. De regering heeft tot dus
ver aan dat verzoek nog geen gehoor
gegeven. De premier zegt dat zijn re
gering niet onderwerpen is aan de
goedkeuring van de nationale verga
dering daar de omstandigheden
waaronder zij oorspronkelijk in 1962
in het leven is geroepen, "uitzon
derlijk" blijven.
De dreiging van de Laotiaanse rech
tervleugel heeft volgens neutrale di
plomaten zowel de Amerikanen als
de Noordvietnamezen een gevoel van
onbehagen gegeven. Zou de coalitie
regering verdwijnen dan verliezen
daarmee de Amerikanen die Lao
tiaanse gebieden bombarderen en de
economie en strijdkrachten helpen
financieren de basis voor hun in
terventie in het land. NoordVietna-
mese diplomaten hebben in privé-
gesprekken de mening geuit dat de
Amerikanen wat aan de politieke si
tuatie en de rechtse dreiging moeten
doen.
Leger
Tot dusver hebben de Laotiaanse
strijdkrachten zich, kennelijk onder
Amerikaanse druk, buiten de politie
ke crisis gehouden. Intussen be
heersen de Pathet Lao en haar bond
genoten naar schatting tachtig pro
cent van het grondgebied van Laos.
Zij zijn voornamelijk geconcentreerd
LONDEN In vier gevangenissen in Engeland zijn gevangenen op de daken gaan zitten om
te protesteren tegen de erbarmelijke toestanden. In de Albany gevangenis op het eiland Wight
zijn onlusten uitgebroken. De gevangenen staken bedden in brand en bekogelden vanaf het dak
de bewakers die probeerden de vlammen te doven.
Gevangenen zaten op de daken van twee andere gevangenissen op het eiland Parkhust en
Camp Hill. Meer dan 60 gevangenen gingen op het dak zitten in de gevangenis van Chelmsford,
ten noordoosten van Londen. (Zie foto).
De protesten zijn gedeeltelijk gericht op het verkrijgen van erkenning voor de "Vakbond van
gevangenen" die is opgericht om klach ten van de gevangenen bekend te maken aan de autori
teiten.
Veel gevangenissen in Engeland dateren nog uit de 19de eeuw en hebben vrijwel geen moderne
sanitaire voorzieningen terwijl in veel gevallen drie gevangenen in een cel verblijven die voor
een persoon ivas bestemd.
in het noordoosten en langs de Ho de Pathet Lao, zijn halfbroer Prins
Tsji-minhroute in Zuid-Laos via wel- Soephanoevong, in een boodschap
ke zij hun troepen in Zuid-Vietnam I meegedeeld dat de huidige interna-
en Cambodja bevoorraden. I tionale toestand gunstig is voor een
Prins Soevanna heeft de leider van nationale verzoening in Laos. Maar
de "rode prins" antwoordde daar
op dat als onontbeerlijke voorwaar
de voor besprekingen eerst de Ame
rikaanse bombardementen op Laos
moeten worden stopgezet.
(Van onze correspondent)
WENEN De Russische-leiders
maken zich op het ogenblik grote
zorgen over het mislukken van de
graanoogst. "We staan voor ern
stige problemen", bekende dezer
dagen Wolodarski, de directeur
van het Russische bureau voor de
statistiek. De graanopbrengst ligt
volgens de schattingen 15 procent
beneden die dan vorig jaar, maar
die was al 10 procent lager dan
men had verwacht. Moskou ziet
zich dan ook genoodzaakt grote
hoeveelheden graan in de Ver
enigde Staten, Canada, Frankrijk
en Australië te bestellen om zijn
bevolking deze winter van brood
te voorzien. Het tekort bedraagt
20 miljoen ton.
Partijleider Brezjnew heeft vorige
week zijn vakantie onderbroken
om de catastrofale situatie ter
plaatse te bekijken. Eerst reisde
hij naar Kasachstan en vervol
gens naar het Altai-gebied in
Centraal-Azië waar hij met land-
bouwfunctionarissen confereerde.
Al eerder deze maand had hij de
landbouwminister van Wit-Rus-
land laten "zuiveren" omdat ook
daar de oogst ver beneden het
"plan" was gebleven. "Slechte or
ganisatie en technische fouten"
waren volgens officiële medede
lingen de schuld van het fiasco.
Zonder twijfel heeft ook het weer
een rol gespeeld. Terwijl er in
Centraal-Azië deze zomer een ex
treme hitte heerste en er in vier
maanden geen druppel regen viel,
leden de Oekraïne en. Wit-Rus-
land de korenschuren van Eu
ropa genoemd onder zware
slagregens. Maar daarnaast werd
in de Sowjet-pers de kritiek op de
bureaucratie en de slechte toe
standen in de landbouwbedrijven
steeds luider.
Kunstmest wordt besteld, maar niet
geleverd. De landbouwmachines,
die de kolchozen toegewezen krij
gen, zijn slecht geconstrueerd en
moeilijk te bedienen. Veel model
len zijn hopeloos verouderd. Nieu
we onderdelen zijn vaak niet te
krijgen, zodat de tractoren in de
schuren staan te roesten, terwijl j
de landarbeiders ze dringend op
het veld nodig hebben. Door de j
slordigheid en onverschilligheid j
van de kant van de arbeiders is de j
slijtage van het materiaal veel te
groot. Bovendien heerst er in de1
Sowjet-Unie nog steeds een "hon-
germentaliteit", waardoor de be
drijven graan hamsteren en te
weinig aan de staat afleveren. Dat
zijn een paar van de verwijten
aan het adres van de landbouw-
functionarissen.
Voor partijleider Breznjew is dit
een riskante situatie. De land
bouw is al 50 Jaar het zorgcnljind
van het communistische re
gime. Brezjnews voorganger
Ohroesjtsjow is mede ten val ge
bracht, omdat zijn grootscheepse-
landbouwconcept (maximale ex
pansie door ontginning van
braakliggend land) in de praktijk
niet opging. Breznjew ls met een
nieuw programma gekomen: ver
sterk de produktie van kunstmest
en complete mechanisering. Dat
programma is al ten dele verwe
zenlijkt, maar toont gebreken.
Door bureaucratie en slechte coör
dinatie worden kunstmest en
machines vaak te laat of op de
verkeerde plaatsen of soms hele
maal niet geleverd. Tegelijk groeit
de ontevredenheid onder de be
volking, wier stijgende consump-
tiewensen niet voldoende kunnen
worden bevredigd. Reden genoeg
voor Brezjnew om zijn vakantie
op de Krim te onderbreken.
ADVERTENTIE
Goeie vraag
Het is de
nieuwe Karei 1
superlichte senoritas.
(moet u naar vragen)
Wereldrecord huisslopen Vijf
tien potige Zuidafrik aanse ka ra te be
oefenaars hebben met him blote
handen en voeten in Drecies vijf
uur een stevig gebouwd huis in St.
Michaels- on-Sea in Natal afgebro
ken. Na him Drestatie eisten de
mannen het wereldrecord in deze
categorie on. Ze onttroonden volgens
hun zeggen vijftien Britten die in
iuni door middel van karate voor t
slopen van een soortgelijk perceel zes
uur nodig hadden.
geland en DDR De Britse re-
ig hoopt, eind volgend jaar di-
atieke betrekkingen met de
te kunnen aanknopen. De of-
erkenning van Oost-Duitsland
chter niet plaats kunnen vinden
volledige overeenstemming
de Bondsrepubliek en de overi-
AVO-landen.
daillc De Amerikaanse ne-
tiviste Angela Davis heeft in
de medaille gekregen die is
;en ter herdenking van het feit.
ain 100 jaar geleden werd ge-
Mevrouw Nasriddinowa. de
itster van de Sowiet der na-
liteiten een van de twee ka-
van de .Opperste Sowjet", over-
Igde de medaille. Angela Davis
haar dankwoord dat zij als
ikaans communiste de voor-
ften van Lenin zou blijven na-
WASHIN GTON President
•^ixons aankondiging dat de
dienstplicht per 1 juli volgend jaar
zal worden afgeschaft, om plaats
te maken voor een permanent le
ger van Ongeveer 2.3 miljoen vrij
willigers, komt op een tijdstip dat
de Republikeinen druk bezig zijn
de jonge Amerikanen in te palmen
voor hun verkiezingscampag
ne. Bevreesd voor senator George
>lc Governs aantrekkingskracht
onder de jongeren, van wie er dit
jaar 15 miljoen voor het eerst
stemgerechtigd zijn, was de Re
publikeinse flirtage al waar te ne
men tijdens het partijcongres
in Miami.
Door
Henk Leffelaar
Mevrouw Nixon was nauwelijks
het vliegtuig uit. waarmee zij in
Miami was aangekomen, of zij
hield al een toespraak, waarin de
3000 jeugdige "Nixon-vrijwilligers"
geprezen werden die "op eigen kos
ten" naar Miami waren gekomen
om president Nixon te bewon
deren. (Het deed er minder toe dat
deze propere te»nag"T- tegen zeer
gereduceerde tari"v®n de reis had
den gemaakt, voor het merendeel
op kosten van hun Republikeinse
ouders: dat zij tegen minimum
prijzen in keurige hotels waren
ondergebracht en dagelijks in bus
sen werden rondgesjouwd om Re
publikeinse functionarissen op
commando toe te juichen)
Nauwelijks was ook president
Nixon zelf in Miami zijn vliegtuig
uitgestapt, of hij had het ook al
over de opofferingsgezindheid en
het enthousiasme van de opge
trommelde "vrijwilligers". Deze
vertoning werd' in de dagen daar
op herhaald, eerst door de komst
van de president op een roek-feest
voor Republikeinse kinderen en
daarna nog eens in zijn toespraak
op het congres. De betekenis was
duidelijk: de Republikeinen ma
ken zich bezorgd over hun imago
bij de Amerikaanse jeugd.
Want het was dezelfde president
die destijds na afloop van een
van de grootste marsen in Was
hington tegen de oorlog in Viet
nam ,zijn perschef nadrukkelijk
liet meedelen dat hij tijdens de
mars genoten had van een per te
levisie uitgezonden rugby
wedstrijd. En het was ook dezelf
de president die het drama van
de doodgeschoten studenten aan
de universiteiten van Kent en
Jackson afdeed alsof het hun
eigen schuld was.
Dit wil niet zeggen dat de aan
gekondigde afschaffing van de
dienstplicht als een donderslag bij
heldere hemel is gekomen. (Nixon
beloofde in zijn campagne van
1968 al de dienstplicht af te zul
len schaffen), maar wel is het
tijdstip van de aankondiging ken
nelijk gekozen voor maximum
effect.
Onder het voorgestelde plan zou
de president na 30 juni 1973 in
noodomstandigheden alleen met
de toestemming van het Congres
opnieuw de dienstplicht in kun
nen voeren, omdat op die datum
zijn huidige oproepingsbevoegdhe
den verlopen en dan niet meer
verlengd zouden worden. De rege
ring stelt zich voor om, behalve de
vrijwilligers in actieve dienst, ook
een reserve-macht van een mil
joen aan te houden.
Om dit te bereiken, is al bijna
zes miljard guldden uitgegeven om
de dienst aantrekkelijker te
maken (voornamelijk door de ver
hogingen van soldij) en is een
bedrag van bijna acht miljard
gulden uitgetrokken voor 1973.
Een ongehuwde soldaat ontvangt
in het Amerikaanse leger na vier
maanden training nu ongeveer
f 1000 per maand, vergeleken met
ongeveer 400 gulden drie jaar ge
leden.
Minister van Defensie Meivin
Laird, die deze details bekend
maakte, zei dat er twee obstakels
te overwinnen waren bij de ver
werkelijking van een vrijwilligers
leger. Het Congres moest erin toe
stemmen een extra uitkering te
geven aan vrijwilligers-aanmeldin
gen voor de nationale garde en het
corps van reservisten, en daarnaast
moest het salaris voor legerartsen
aantrekkelijker gemaakt worden.
(In Vietnam is gedurende de laat
ste tijd een bonus van ongeveer
f 3500 uitgekeerd aan soldaten die
hun diensttijd in een gevechtszo
ne verlengden)
De minister duidde er echter ook
op, dat het doel niet bereikt zot
kunnen worden, wanneer er te wei
nig vrijwilligers te vinden zouden
zijn. Hij pleitte daarom voor een
nieuw respect van de Amerikaan
se bevolking voor het uniform
een oproep die in de na-dagen van
Vietnam, van de massamoorden
in My Lai en van de processen
wegens corruptie in legerkringen
zeker niet overbodig is.
Vreemd genoeg wordt de idee van
een vrijwilligersleger vooral in li
berale kringen met minder ent
housiasme begroet dan in conser-^
vatieve. Tijdens de debatten erover
in het congres zei het liberale Re
publikeinse lid van het Huis van
Afgevaardigden Paul McCloskey:
"Wanneer redelijke mannen zich
niet vrijwillig aanmelden voor in-
fanteriediensten in frontlinies ge
durende vredestijd, dan heb ik het
idee dat het weinig zin heeft om
onredelijke mannen aan te trek
ken in oorlogstijd. Er zijn mensen
die graag doden, maar naar mijn
gevoel is ons land oneindig veel
veiliger wanneer het leger bestaat
uit burger-soldaten die er geen zin
in hebben, dan uit mannen die er
trots op zijn dat ze beroeps-doders
zijn".
McCloskey werd in dat debat on
middellijk bestreden door de con
servatieve Democraat uit Hawaii.
Spark Matsunaga die zelf twee
keer gewond werd in de Tweede
Wereldoorlog. Matsuniga's belang
rijkste argument was, dat de
dienstplicht een onredelijke beper
king was van de individuele rech
ten van jonge Amerikanen.
Ook filosofische argumenten
werden aangevoerd tegen een le
ger van uitsluitend vrijwilligers. Jo
seph Califano, een van de top-ad-
vocaten van de Democratische par
tij, schreef enkele maanden gele
den: "De idee van een vrijwilliger-
leger dat net voldoende betaald
wordt om diegenen aan te trekken
uit de lagere economische la
gen van onze samenleving en het
beëindigen van een dienstplicht
die alle lagen van de bevolkinr
blootstelt aan militaire dienst,
neemt voor de president de
zwaarste obstakels weg om een
oorlog te voeren. Een leger var
vrijwilligers kan zeer wel leiden
tot een leger van armen, dat moet
vechten voor de beslissingen van
welgestelde leiders".
Minister Laird pareerde zulke
aanvallen met mededelingen dat
het niveau van de strijdkrachten
ondanks de grote aantallen vrij
willigers die er nu al zijn, niet we
zenlijk veranderd is: dat het'per
centage vrijwilligers gestegen was
van 59 tot 75 procent in het afgelo
pen jaar: dat het aantal ne
gers datofficiersopleidingen krijgt
250 procent gestegen is sedert pre
sident Nixon aan het bewind kwam
en dat het aantal vrijwilligere
met een middelbare-schooloplei-
ding ook gestegen was.
Het simpele feit blijft echter, dat
het vooral de zonen van de wel
gestelde Amerikanen zijn geweest
die kans zagen hun dienstplicht in
de afgelopen Vietnam-jaren te ont
lopen, en dat zij president Nixon
niet om de hals zullen vallen om
dat de dienstplicht wordt afge
schaft.
Het waren verhoudingsgewijs de
zonen van minder gefortuneerde
blanken en de negers die Vietnam
niet konden ontlopen, en die vaak
ook bereid waren hun diensttijd te
verlengen, ook wanneer dit de risi
co's van taken in de frontlinies
met zich meebracht.
Het valt dus te bezien in hoever
re de aangekondigde afschaffing
van de dienstplicht president
Nixon en zijn campagne inderdaad
de stemmen van de jongeren ople
vert, die het Witte Huis kennelijk
verwacht te krijgen.
