Staatssecretarissen uit
kabinet-
brandt
BANGLADESJ KOERST AF OP EEN NIEUWE CRISIS
VS-leger
spioneerde
in levens
honderd
duizenden
99 bom-
anvallen
>p dijken
n Vietnam
)e ver-
eten
olks-
)orlog
an het
relimo
ADVERTENTIE
NAJAARSBEURS GEBRUIKSGOEDEREN
27 augustus t/m 1 september 9-18 uur, zondag 10-18 uur
voordelige trein-toegangsbiljetten op ca. 180 stations verkrijgbaar
DACCJ (DPA) De Jonge staat
Bangladsj stevent rechtstreeks op
een nieu/e crisis af. De zeventig mil
joen iivoners zullen zich moeten
voorbenden op 'n radicale verslech-
Nieu\sanalyse van
de Datsche Presse
Agerur (DPA)
tering/an de economische situatie,
0p sdale onrust en op politieke
twistf. zo meldt de correspondent
van >t Westduitse persbureau DPA
uit rcca.
Stijgende prijzen, een gevoelig te
kort aan essentiële voedingsmid
delen alsmede een groeiende werk
loosheid hebben intussen voor een
geprikkelde stemming gezorgd.
Een voorproefje van wat kan ko
men geeft vermoedelijk de honger-
mars van leden van de pro-Chine
se Awaani-partij, die aanstaande
zondag wordt gehouden. Men vreest
dat het daarbij tot bloedige botsin
gen zal komen.
De komende twee maanden voor
de oogst zouden wel eens van beslis
sende betekenis voor de toekomst van
kunnen zijn. De lei
der van dit land, sjeik Moedjiboer
Rachman, staat nagenoeg machte
loos tegenover deze situatie. Hij
heeft even weinig organisatorische
ervaring als de nieuwe leiders van
de zelfstandige ondernemingen die
vroeger door niet-Bengalezen wer
den gedreven. Hierdoor grijpt ook de
corruptie steeds verder om zich heen.
Vertwijfeld
De internationale instellingen die
Bangladesj willen helpen op eigen
benen te leren staan voeren een
vertwijfeld gevecht tegen de enorme
bureaucratie. Een kras voorbeeld
hiervan is het geval van een vracht
wagen van het Rode Kruis die met
levensmiddelen voor de bevolking
van Bangladesj uit India de grens
wilde passeren. Tot viermaal toe
moest de auto terugkeren omdat de
betreffende minister nog geen tijd
had kunnen vinden een of ander
document te tekenen.
Sjeik Moedjiboer Rachman, tij
dens de strijd voor de onafhanke
lijkheid het enige integrerende ele
ment, is allang niet meer het vroe
gere symbool van eenheid. Ande
re politici zijn intussen in 't zog van
geraakt. Binnen de regerende en tot
dusver nog almachtige Awami-liga,
die bij afwezigheid van een zelf
standig politieapparaat tevens de or-
dehandhavende macht vertegen-
woordt, tekenen zich vleugel en
groeperingen af.
Terwijl de duidelijk sterker wor
dende pro-Russische vleugel van de
Awami geen noemenswaardige oppo
sitie bedrijft maakt de op Peking
gerichte stroming in die partij dank
baar van de sociale spanningen ge
bruik, onderwijl proberend een anti-
Indiase stemming aan te wakkeren
Kritiek
Steeds luider klinkt kritiek op de
„bevrijders" omdat rijst, vis en Ju
te in grote hoeveelheden naar In
dia worden gesmokkeld en intussen
de prijzen in Bangladesj met de dag
stijgen.
Vele Bengaalse zakenlieden er
rechtse religieuze groeperingen zien
met heimwee naar de tijd van het
verenigde Pakistan terug.
Bij deze gespannen situatie mag
niet worden vergeten dat veel Ben-
nog over wapens uit de tijd
de burgeroorlog beschikken.
Hoe naief de regering van Bangla
desj hierover denkt wordt het best
geïllustreerd door een uitlating van
minister van Voorlichting Sjoedhoe-
ry, die tegenover een correspondent
van het persbureau DPA verklaarde:
„We hoeven alleen maar ervoor te
zorgen dat de mensen hun wapens
verbergen. Hun enige goede berg
plaats is de grond.
Gezien de moessonregen kan men
erop rekenen dat die wapens binnen
de kortste tijd onbruikbaar zijn ge
worden. Het probleem heeft zichzelf
dan opgelost".
ARIJS (AP) Amerikaanse
egtuigen hebben 199 bomaanval-
uitgevoerd op dijken in Noord-
tnam tussen 10 en 27 augustus,
rbij werden 73 sectoren van dij-
erastig beschadigd en tevens 35
Iraulisohe installaties. Dit is door
persbureau van Noord-Vietnam
endgemaakt.
olgens het persbureau werden al-
al op 27 augustus 22 aanvallen
in op zeedijken en dijken langs
rivieren in de provincies Thanh
PANMOENDJON In de NoordJcoreaanse hoofdstad zijn gisteren besprekingen begonnen tussen
de Noord- en Zuid-Koreanen. De bespre kingen moeten de basis leggen voor een mogelijke her
eniging. Op de foto links wordt de Zuidkoreaanse delegatieleider Lie Boem soek ontvangen
door zijn Noordkoreaanse collega Kim Te-hie (midden).
Watson gaat heen President Ni-
xon heeft gisteren het ontslag be-
kencïgemaakt van zijn ambassadeur
in Parijs, Arthur Watson. Deze had
op advies van zijn arts ontslag ge
vraagd omdat hij aan asthma lijdt.
De 53-jarige ambassadeur kwam in
het nieuws toen hij beschuldigd
werd van onbehoorlijk optreden aan
boord van een vliegtuig. Watson
bood excuses aan en zei dat hij niet
dronken maar oververmoeid was ge
weest. Watsons taak nam in be
langrijkheid toe toen Parijs na
Nixons bezoek aan China het voor
naamste contactpunt tussen Parijs
naamste contactpunt tussen Was
hington en Peking werd.
en Peking werd.
Troepen
President Nixon heeft gisteren
aangekondigd dat voor 1 december
nog een 12.000 militairen uit Zuid-
Vietnam zullen worden teruggetrok
ken. Er zijn dan nog 27.000 Ameri
kaanse militairen in dat land, vol
gens officieel schema.
Amerikaanse
indianen
protesteren
ALLIANCE (REUTER) Een
groep Amerikaanse indianen kam
peert voor het gerechtsgebouw in
Alliance uit protest tegen naar- hun
oordeel veel te lichte gevange
nisstraffen, die zijn opgelegd aan
twee blanken, die een indiaan
van de Oglala-siouxstam hebben
Ongeveer vijftig leden van
Amerikaanse Indiaanse Beweging
(AIM) reden maandag naar
liance en zetten een kamp op het
grasveld voor het gerechtsgebouw.
Zij menen, dat de gebroeders Les
lie en Meivin Hare, die in februari
werden veroordeeld tot onderschei-
delijk zes en twee jaar gevange
nisstraf, er te genadig zijn a
komen.
(Van onze correspondent)
BONN De Westduitse staatssecretarissen Dorn en Raf-
f'£rt, die dik betaalde „adviesdiensten" verleenden aan de
uitgever van het weekblad Quick, zijn gisteren afgetreden.
Het schandaal, dat zij veroorzaakten, is daarmee echter niet
van de baan. Obscure adviseurscontracten van parlementsk
den hebben Bonn de laatste jaren vaker in opschudding ge
bracht en de algemene stemming (ook heel eensgezind in de
perscommentaren) is nu dat het parlement, zo spraakzaam als
belastingontduiking en andere kwalijke praktijken aan de
orde zijn, eerst maar eens zijn eigen augiasstal moet uitmes
ten.
Dorn (FDP) en Een groep meest jongere
Raffert (SPD) als adviseurs
een uitgever, die met alle beschik
bare middelen probeert de regering
ten val te brengen, zal wellicht
eindelijk leiden tot een dringend
noodzakelijke "erecode" voor West-
duiste parlementsleden. Bondskan
selier Brandt heeft gisteren ver
klaard dat de nieuwe Bondsdag
(na de verkiezingen in het najaar)
er zich onmiddellijk mee moet be
zighouden en Bondsdagpresident
Von Hassel heeft zich gehaast om
in zijn bureaulades het ontwerp Von Hassel is
voor zo'n erecode op te scharrelen, contracten ook
dat hij al in 1970 had gemaakt
maar tot dusver niet aan de man
kon brengen.
Von Hassel maakte dat plan na de
beruchte Geldner-affaire. Geldner
is het FDP-parlementslid dat voor
de schijn inging op een poging om
hem voor grof geld naar de CSU
te lokken. Het geld zou binnenko
men via een adviseurscontract met
een papierfabriek, een complete
schijnvertoning kortom. In die tijd
heette het nog dat zoiets alleen in
kringen van CDU en vooral CSU
mogelijk was.
Toen enige tijd geleden het weekblad
Der Spiegel (dat nu ook Dorn en
Raffert ontmaskerde) een lucratief
adviseurscontract van CDU-voor
zitter Barzel met de industrieel
Henschel onthulde, waarbij Barzel
een kapitaaltje zou hebben geïn
casseerd zonder er ooit iets voor te
hebben gedaan en bovendien zon
der er ooit belasting over te heb
ben betaald, waagde de regering
het echter al niet meer "schande"
te roepen. Inmiddels zat namelijk
het prominente SPD-bondsdaglid
Wienand als "adviseur" van Pan
International tot over zijn oren in
het schandaal met die maatschap
pij van chartervliegtuigen.
leden van de SPD heeft, toen h
heel moeilijk bleek te zijn het par
lement tot een beslissing over he
openleggen van alle bijverdienste
te brengen (de kern van de ere
code), op eigen initiatief een lijs
geopend met namen en nevenin
komsten. Op die lijst hebben echte
slechts negentig van de ruim vijf
honderd Bondsdagleden hun naar
geplaatst. Niet toevallig waren he
juist negentig parlementsleden di'
geen adviseurscontracten hadden
oordeel dat zulk
de toekomst mr
gelijk moeten blijven, omdat par-
lemenitsleden hun deskundigheid
niet voor de Bondsdag behoever
te reserveren en hechte banden met
bijvoorbeeld de industrie boven
dien nuttig kunnen zijn. Gebleker
is echter dat het toestoppen van
geld aan parlementsleden door
gaans volstrekt niet gebeurt van-
wege behoefte aan adviezen. Par
International zou bijvoorbeeld dan'
zij Wienands invloed op een amb
telijke dienst, zijn ondeugdelijk'
vliegtuigen in de lucht hebbei
kunnen houden met noodlottii
gevolg. En terwijl de uitgeveri
Bauer het doet voortkomen also
van Dorns diensten alleen gebruik
werd gemaakt als men een inter
view met een minister wenste, is
gebleken dat Dorn bovendien voor
ongeveer 700.000 mark aan public
relations opdrachten (indirect)
aan de uitgeverij verleende.
De belevenis met de twee staatsse
cretarissen blijkt in elk opzicht het
absolute toppunt te zijn. Zij zijn
leden van het parlement en de wet
verbiedt hun niet zulke adviseurs
contracten ook als staatssecretaris
af te sluiten. Maar dat is ook de
enige verdediging die zij hebben.
Beiden incasseerden naast hun sa
laris van 13.000 mark per maand
WASHINGTON (Reuter)
Het Amerikaanse leger heeft
gespioneerd in het leven van
meer dan honderdduizend
Amerikaanse burgers en in
verenigingen van burgers en
hield dossiers bij over de finan
ciële positie en het sexuele le
zen van Amerikanen, aldus een
lenaatsstudie van een jaar
vaarvan het resultaat dins-
iag werd bekendgemaakt.
Het zeer kritische rapport
/an de studiegroep die haar
/erk aanving nadat vorig jaar
/erichten hadden gecirculeerd
>ver spionage van het leger in
irivézaken van burgers
komt tot de conclusie dat het
'erste wat aan de dossiers op-
/alt "hun totale nutteloosheid"
is.
De Democratische voorzitter
/an de Senaatssubcommissie
-oor de grondwettelijke rechten
die de studie heeft uitge-
/oerd zei dat men het leger
niet op zijn woord kan geloven
vaar het verklaart dat het met
de spionage opgehouden is.
Hij pleitte voor goedkeuring
door het Congres van maatre-
ïelen om aan dergelijke ver
borgen activiteit van het leger
:en einde te maken en te ver
zekeren dat niemand het abso-
ute recht heeft zich in te la
ten met wie hem goeddunkt en
ich uit spreken voor zaken die
liet populair zijn.
Het leger gaf volgens de
twee jaar lang 3.000 mark per
maand van Bauer. Dat gebeurde
in de tijd, waarin diens blad Quick
regeringsgeheimen publiceerde en
de regering treiterde met alarme
rende koppen als: Berlijn wordt
weggeven, en, hoe lang danst
Brandt nog naar Moskou's pijpen?
Beide regeringsfunctionarissen zagen
er geen been in rijk te worden in
dienst van de tegenpartij. Dat hun
praktijken tenslotte bekend wer
den, was louter en alleen omdat
de contracten tussen de documen
ten zaten, die bij de huiszoekingen
in de redactiebureaus van Quick
commissie zijn dossiers met te
genzin aan haar af en pas na
dat Ervin had gedreigd met
wettelijke inschakeling van het
ministerie van Defensie.
De dossiers over burgers, dik
wijls handelend over hun fi
nanciële situatie, psychiatri
sche verleden en sexuele leven,
waren ondergebracht in 350
vestigingen van 't leger in heel
Amerika, aldus de commissie
Meer dan honderdduizend
en verenigingen var
werden volgens Ervin
op deze wijze gesurveilleerd
omdat hun enige vergrijp was
dat ze van hun recht op vrij'
vergadering en meningsuiting
gebruik maakten.
Niemand weet volgens hem
hoeveel Amerikanen over on
populaire zaken gezwegen heb
ben omdat ze bang waren voor
vergeldingsmaatregelen.
De commissie trekt het mo
tief van het leger, dat men d
dossiers aanlegde om het doen
en laten te controleren van
mensen van wie men verwach
te dat ze aan burgeropstanden
zouden meedoen, in twijfel.
"Het overgrote deel van de
dossiers slaat op de vreedzame
activiteit van vreedzame bur
gers die op legale wijze van
hun grondwettelijke rechten
van vrije meningsuiting, druk
pers, godsdienst, vergadering er
petitie gebruik maken", aldus
het studierapport.
enkele weken geleden in beslag
werden genomen. Formeel kon hun
contact met de uitgeverij Bauer
worden verklaard uit het feit dat
zij experts op het terrein van pers
zaken in hun party zijn.
Bauer heeft overigens ook zijn man
in de CDU-fractie van de Bonds
dag, namelijk de afgevaardigde Ge-
wandt. Diens contract loopt nog
enis, aldus een verklaring die de
CDU dinsdag uitgaf, louter van
economische aard. Wie in het par
lementaire handboek het beroep
Gewandt opzoekt, leest: dro
gist.
ap Timmers
Het is geen spectaculaire oorlog als
in Vietnam, waar zelfs steeds weer
over atoomgebruik wordt ge
speculeerd. Het is ook geen dra
matische oorlog als die in Nigerië,
en Biafra, waar de kranten bol van
stonden. En evenmin is het een een
zijdige oorlog als de zesdaagse van
een sterker Israël tegen Egypte.
Maar een oorlog is het wel, daar
in Mozambique. Lissabon, dat dit
land in het zuid-oosten van Afrika
beschouwt als een Portugese pro
vincie, laat er veertigduizend solda
ten vechten: iets meer dan er Ame
rikanen in Vietnam zijn. Ze be
strijden het guerrillaleger van voor
namelijk Frelimo-aanhangers.
En ze doen dat niet zachtzinnig.
Er zijn concentratiekampen (officieel
„hergroeperingskampen") burgers
die Frelimostrijders helpen worden
zonder pardon gedood, napalmbom
men zijn er niet onbekend evenmin
als ontbladeringsmiddelen kogels,
bommen en granaten doden er de
tegenstander kortom, een echte oor
log. Zelfs het buurland Tanzanië,
dat de guerrillastrijders gastvrijheid,
verleent is verscheidene ke
ren vanuit de lucht aange
vallen. Fel is de strijd vooral
in de provincie Tete, waar de Por
tugezen de Cabora Bassa-dam bou
wen. Hun bedoeling is van het dank
zij de dam tot vruchtbaar land om
te toveren gebied een blank land-
bouwland te maken. De negers pro
beren hen daarvan af te houden.
Ook hier, zo berichtte dit week
einde het Zuidafrikaanse blad The
Star, zullen de Portugezen ontbla
deringsmiddelen gaan gebruiken om
en guerrilla onmogelijk te maken.
Over een afstand van honderdvijf
tig kilometer willen ze een brede
strook langs de weg van Songo naa
Tete van alle begroeiing ontdoen,
een karwei waarvoor Portugal vier
jaar heeft uitgetrokken.
Die oorlog sleept zich nu al acht
Jaar voort. Al die tijd was Chus-
sano daarvan getuige, de laatste tijd
als vertegenwoordiger van Frelimo
in Tanzanië waar hij alle buiten
landse contacten en hulp regelt.
Bij een kort bezoek aan Nederlanc'
iegt hij„Deze oorlog is een volks
oorlog. We hebben de hele bevolking
achter ons. Overal in het land is
Frelimo aanwezig, zij het onder
gronds. We hebben een kwart van
het eiland in handen en voeren in
tweederde acties.
„Maar de strijd is voor ons, vee.
moeilijker geworden sinds de eenzij
dige onafhankelijkheidsverklaring
van Ian Smith. Eerst hadden we
één vijand nu hebben we er drie
De buurlanden Rhodesië en Zuid-
Af rika strijden mee aan Portugals
kant. Zuidafrikaanse huurlingen
vechten in Mozambique, Rhodesische
piloten verschijnen in ons land en
bestrijden onze troepen en niets kan
ons tegenhouden, we vechten door.
„De Portugezen vertelden: „We
hebben de vijand vernietigd en Fre
limo opgerold. De Rhodesiërs hebben
moeten toegeven dat het niet zo is:
we doodden hun soldaten en zij na
men de lijken mee naar Salisbury
Toen moesten ze het wel toegeven.
„De Portugezen beweren, dat we van
buiten het land opereren. Ook dat
is niet waar. Onze mensen, onze sol
daten zitten daar, ze komen niet uit
Zambia of Tanzania. Ze vechten
angs de wegen en bij de dam, ze
:itten er en ze blijven er.
„Nu proberen de Portugezen de
voedsel- en materiaalvoorziening af
te snijden. Daarom hebben ze die
concentratiekampen opgericht, om
de bevolking te weerhouden van con
tact met ons .We hebben de bevol
king nodig voor instructies. Om tf
weten wat ze moeten doen en hoe
ze moeten vechten.
„De Portugese regering begint nu
ook al mensen in de steden te arres
teren. In nog geen twee weken heb
ben ze er achttienhonderd opgepakt.
Om hen vast te kunnen zetten,
moesten ze vijfhonderd anderen vrij
laten. Amnasties, noemden ze dat.
„Maar dat was het helemaal niet.
De meesten waren niet eens ver
oordeeld. En als ze dat wel waren
zaten ze vaak veel langer dan waar
toe ze veroordeeld waren, soms wel
twee of drie drie jaar.
Ook steden
„Die nieuwe arrestaties, in de ste
len, bewijzen dat de Portugezen ook
laar bang voor ons zijn, voor de
>teun die we er hebben. Maar de
massa-arrestaties pakken voor hen
verkeerd uit: ze brengen de bevol
king in beweging. Alles wat ze doen
werkt tegen hen. De concen-
We vechten door en de dag van onze
overwinning komt steeds nader.
„Als het eenmaal zover is, zullen
we een socialistisch land opbouwen,
daaraan is geen twijfel. Ik zie geen
andere mogelijkheid voor de opvol
ging van dit fascistisch regime. We
kunnen niet zomaar het Cubaanse
voorbeeld overnemen. Cuba is een
eiland. Het had een dictatuur, maar
dat waren ook Cubanen. Wij zijn niet
onafhankelijk, we hebben alleen een
heel ander verleden.
„We kunnen alleen van alle voor
beelden de goede dingen overnemen,
die voor ons van belang zijn. Van
Cuba. van China van Rusland en zo.
Maar moeten steeds rekening hou
den met de omstandigheden in ons
land.
„Nu is Frelimo in eerste instan
tie een verzetsbeweging, die open
staat voor iedereen. Politieke trek
jes heeft Frelimo echter zeker ook.
Per slot van rekening, als je bevrijd
gebied hebt en dat hebben we
krijg je direct te maken met poli
tieke problemen. Je moet dan gaan
beslissen hoe je het land organi
seert en bestuurt.
„Hoe lang het nog duurt voor wo
helemaal vrij zijn, is moeilijk te zeg
gen. Dat hangt niet alleen van ons
af. De bevolking is klaar om te
vechten, iedereen. Maar veel hangt
af van de externe factoren, van de
materiële steun die we krijgen". En
dat is dan Chissano's taak: in 't bui-»
tenla'nd begrip, kweken voor de ver
zetsbeweging in de Portugese kolo
nie Mozamibque, waar al acht Jaar
een oorlog wordt gestreden.
ADVERTENTIE
Vraag de DHZ-brochure aan bij
Nooitgedagt, Postbus 1, IJlst.
