Nazi-rechter voelt zich al gezuiverd
Punt 99 uit kernprogram werd een punt
Pas op de plaats duurt
bij Defensie al 3 jaar
U kunt zoveel méér doen
met onze
bank
Raiffeisenbank Si Boerenleenbank
ZONDER BLIKKEN OF BLOZEN OP BEZOEK BIJ OORLOGSDOCUMENTATIE
ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1972
In het voorjaar van 1970, nu
twee en een half jaar geleden,
werd bij het ministerie van De
fensie een begroting voorbereid
die werd gekenmerkt door het
feit dat er geen enkel besluit
van belang in werd verwerkt.
Hoewel het kabinet-De Jong
toen nog een vol Jaar voor de
boeg had, werden alle beslissin
gen op de lange baan gescho
ven. Defensie ging op de plaats
rust staan, in afwachting van
de verkiezingen, verwachtend
Door
drs. P. B. R. de Geus
dat daarna snel een beleid zou
worden bepaald en allerlei
brood-nodige activiteiten zou
den kunnen worden ontnlooid.
Het pakte anders uit het ka
binet Biesheuvel zette de com
missaris Van Rijckevorsel aan
het werk, welke eind maart jl.
haar rapport indiende.
De bedoeling was dat dit rap
port mede de basis zou vormen
voor een defensienota, waarin
een visie voor een vierjaars-
periode zou worden gegeven. De
kabinetscrisis gooide roet in het
eten: er komt geen defensieno
ta maar wel nieuwe verkiezin
gen eind november. Gezien de
problemen waarmee een kabi
netsformatie in ons land ge
paard pleegt te gaan, zal het
wel 1973 zijn voor we een nieu
we regering hebben en een goed
eind in dat jaar weer kan wor
den verwacht dat een nieuw
beleid zal zijn uitgestippeld.
Dan zullen we een periode van
3 Jaar achter de rug hebben
waarin voor de krijgsmacht
nauwelijks principiële be
sluiten zijn genomen.
Alle hete hangijzers van 3
Jaar geleden staan nog P.M. op
het actiepunten-lijstje: de
oefenterreinen, de Starfighter-
vervanging, legervorming en
diensttijd, de bouw van nieu
we fregatten en noemt u maar
op. Pro memorie is het wacht
woord van het departement ge
worden. Ondertussen wordt al
lerlei verouderd en vaak ver
sleten materiaal nog maar weer
eens wat opgefilemeurd, wat
ook handen vol geld kost. Iede
re onderneming die zo te werk
zou gaan zou weldra failliet
zijn,
We mogen nu waarschijnlijk,
ondanks de interim-regering,
een wat uitgebreide memorie
van toelichting op de begroting
'73 tegemoet zien, waarin al
thans de meest urgente zaken
aandacht krijgen en waarin
enige punten van het Rijcke-
vorsel-rapport, die kimnen
worden uitgevoerd los van de
politieke kleur van de volgende
regering, zullen worden ver
werkt. Zoals bekend heeft mi
nister De Kosten verklaard een
aanvang te willen maken met
een herstructurering van het
departement. De samenwerking
tussen de krijgsmachtdelen, al
eerder in gang gezet, begint ge
stalte te krijgen. Aan program-
ma-budgetering en aan de
voorlichting wordt gewerkt zo
als door de commissie werd
voorgesteld.
De belangrijkste aanbeveling
waar nu serieus uitvoering aan
wordt gegeven, is de bezuini
ging van 10% op de exploitatie
kosten.
De commissie acht deze ab
soluut noodzakelijk om de ver
eiste investeringen te kunnen
bekostigen. Daarbij moet het
vooral worden gezocht in een
vermindering van personeel,
met name bij de staven en ver
zorgende eenheden. Door aller
lei oorzaken was er geleidelijk
een wanverhouding gegroeid
tussen de eigenlijke strijd
krachten en de niet-operatione-
le eenheden. Dit moet nu wor
den recht getrokken. Dat bete
kent bezuiniging op personeel.
al omdat op de materiële
exploitatie niet veel meer te
beknibbelen valt. Tien procent
bezuiniging op de expoitatie
betekent daarom meer dan tien
procent minder personeel.
Bij een huidige personeels
sterkte van ruim 110.000 mili
tairen en 30.000 burgers bete
kent dat, dat het beslag op de
arbeidsmarkt in de komende
Jaren met 15.000 man zal ver
minderen. Dat brengt natuur
lijk speciale problemen met
zich mee, ook al omdat het
aantrekken van Jong personeel
geboden blijft, wil de krijgs
macht niet vergrijzen.
Hoe het met de verkiezingen
ook zal gaan, het drie Jaar lang
om de problemen heen lopen
maakt de oplossing ervan niet
eenvoudiger. Toch moet in dit
verband positief worden ge
sproken over het' rapport van
Rijckevorsel Er ligt nu ten
minste een aantal cijfers en
feiten ter tafel, die inzet kun
nen worden in de komende ver
kiezingscampagne. Het zal
interessant zijn om te zien hoe
de verschillende partijen zich
zullen opstellen.
ADVERTENTIE
Kiezen uit wel 8 spaarvormen bijvoorbeeld. Maar ook een op
maat gesneden verzekering afsluiten, of een hypotheek,
een Persoonlijke Lening of financiering. Of een vakantiereis
boeken, buitenlands geld kopen, een safeloket huren.
Om maar wat te noemen. Want bij de Raiffeisenbank en de
Boerenleenbank kunt u terecht voor alles waar u een bank voor
nodig hebt. In uw zakelijke en gewone leven. Dus ook voor
deskundige effektenbehartiging. En een moderne Privé-
rekening voor de ontvangst van uw salaris, pensioen en andere
inkomsten. Met kosteloze verzorging van al uw betalingen
en gebruik van gemakkelijke betaalcheques. Of voor automa
tisch sparen (om zeker te zijn dat het gebeurt.) Alle bank
diensten. Onder één dak, bij maar liefst 3000 vestigingen.
Dus altijd en overal dicht bij u in de buurt. Om u te dienen...
de bank voor iedereen
3000 vestigingen
(Door onze correspondent)
BONN Een poging van Simon
Wiesenthal, om de Westduitse rech
ter te laten oordelen over een van
Hitiers meest beruchte rechters in
Nederland, is definitief mislukt. Een
langdurige rechtsstrijd heeft er, in
tegendeel, toe geleid dat dr. Franz
Schumacher, die als "Oberfeldrich-
ter" in Utrecht verantwoordelijk
wordt geacht voor doodvonnissen we
gens onbeduidende delicten, zich van
alle blaam gezuiverd voelt.
Schumachers naam staat op de
lijst van Duitsers, die zich naar het
oordeel van de regering in Den Haag
nog moeten verantwoorden voor hun
rol in bezet Nederland. Hij behoort,
volgens prof. dr. L. de Jong, di
recteur van het Rijksinstituut voor
oorlogsdocumentatie in Amsterdam,
tot degenen tegen wie zware beschul
digingen bestaan. Schumacher is de
enige Duitse rechter wiens uitle
vering na de oorlog door Nederland
Is verlangd. Hij maakte echter een
nieuwe carrière in het rechtsapparaat
van de Bondsrepubliek en werd drie
Jaar geleden als officier van justi
tie gepensioneerd.
Schumacher zelf, die het met-los-
se-hand-vellen van doodvonnissen
nu nog in feite bevestigt („het ge
beurde vaak om af te schrikken,
maar twee derde van die doodstraf
fen werd niet uitgevoerd"), is er op
66-jarige leeftijd nog onverminderd
van overtuigd dat zijn optreden in
Nederland correct was. Hij heeft ons
land. naar zijn zeggen, sinds de oor
log zeker 20 tot 30 keer bezocht en
ging zelfs op bezoek bij het insti
tuut voor Oorlogsdocumentatie, waar
de documenten tegen hem verzameld
liggen. „Als ik me schuldig voelde,
zou ik toch niet uitgerekend naar
prof. De Jong gaan".
Bezoek
Het bezoek van de in ons land
nog altijd gezochte Duitser min of
meer in het hol van de leeuw (eer
der genoemde lijst werd op het In-
Dr. L. de Jong
stituut onder leiding van de heer
Ben Sijes opgesteld) is inderdaad
een hoogst merkwaardige gebeurtenis.
Naar zijn zeggen zocht Schuma
cher prof. De Jong in januari 1970
op, omdat een Nederlandse journalist
hem had geadviseerd zijn kennis
van de rechtspraak in bezet gebied
ten bate van een zuivere geschied
schrijving aan te bieden. „Ik ben
vriendelijk ontvangen en kreeg kof
fie. Eigenlijk had ik gedacht dat
prof. De Jong een soort archief zou
leiden. Ik merkte echter dat hij
net zoiets deed als Wiesenthal" (De
leider van het Joodse documentatie
centrum in Wenen)
Prof. De Jong geeft toe dat hij
Schumacher ontving, omdat hij er
geen idee van had wie er precies te
genover hem zat. Met Schumachers
verleden had vooral Sijes zich bezig
gehouden, die nu zegt: „De Jong kon
het niet weten, maar als ik in de ga
ten had gehad wie er beneden op be
zoek was. zou ik hebben gezegd: ach.
bent, u nu meneer Schumacher .een
ogenblikje graag, en ik zou de politie
hebben gewaarschuwd".
Op dat tijdstip was overigens het
verleden van Schumacher juist opge
rakeld door Simon Wiesenthal, nadat
de Duitser zich had uitgesproken voor
vrijlating van de drie van Breda.
Schumachers meest geruchtmaken
de doodvonnis betrof een Nederland
se student, die in het bezit was ge
weest van een pistool (zonder muni
tie). Toen het vonnis door een hoge
re instantie werd afgezwakt, zou
Schumacher er in beroep voor heb
ben gezorgd dat de jongeman. Ge
rard Smith ,toch de doodstraf kreeg.
Na de oorlog diende Smith's vader
een aanklacht in tegen Schumacher
Wiesenthal heeft in 1969 de mi
nister van Justitie in de deelstaat
Hessen, waar de Duitser als Officier
van Justitie werkzaam was, een dos
sier toegestuurd met documenten over
Schumachers activiteit. Hij verzocht
Door
Wim Timmers
de minister te laten onderzoeken of
het vonnis tegen Smith niet als
moord zou kunnen worden be
schouwd. In dat geval zal wellicht
alsnog een gerechtelijke actie moge
lijk zijn. Het resultaat van het on
derzoek was echter, aldus Wie
senthal, dat zo'n vonnis volgens het
Westduitse recht hoogstens als dood
slag zou kunnen beschouwd en dan
zou zijn verjaard.
Aanklacht
Eenmaal zover diende Schumacher
op zijn beurt een aanklacht we
gens valse verdachtmaking en laster
in tegen Wiesenthal. Deze zaan
moest vorige maand door een ge
rechtshof in Frankfort worden af
gesloten. omdat Wiesenthal weigerde
onvoorwaardelijk voor het hof te ver
schijnen. Terwijl Schumacher dit
viert als een overwinning op Wie
senthal („die in Nederland als een
held wordt vereerd") en ons ver
zocht in de Nederlands pers („uit
het oogpunt van objectiviteit") over
Simon Wiesenthal
het resultaat van Wiesenthals „val
se aanklacht" te berichten, heeft de
Weense speurder een geheel andere
uitleg van de afloop der juridische
strijd.
Wiesenthal: "Ik heb het Frank-
fortse hof geschreven dat ik bereid
was te komen als niet alleen het ge
valSmith zou worden behandeld,
maar ook andere vonnissen in Ne
derland en in Rusland, want het
ging om de instelling van Schu
macher tegenover doodvonnissen
wegens onbeduidende oorzaken. In
de tussentijd waren namelijk nog
andere vonnissen van Schumacher
in Nederland bekend geworden. Hij
heeft een jonge Nederlander, die
een oost-vrijwilliger een klap had
gegeven, ter dood veroordeeld, in
hoger beroep is de straf gelukkig in
zes jaar gevangenis veranderd. Ook
was gebleken dat tegen Schumacher
een onderzoek liep wegens doodvon
nissen in Rusland, dat enkele Ja
ren eerder voor een rechtbank in
Stuttgart was gestaakt. Het Frank-
Verjaring
Schumacher, die er zich van be
wust is dat hij voorkomt („ik ben
nummer 116") op de lyst die de Ne
derlandse regering in 1968 naar
Bonn zond. toen verjaring van oor
logsmisdaden dreigde zegt echter
dat in deze procedure zijn activiteit
In Nederland nog eens is onderzocht
en dat er "strafrechtelijk niets aan
de hand" bleek te zijn. Op onzé
vraag of in feite de Nederlandse
lijst door de Duitse rechter niet se
rieus wordt genomen, antoordde
hij: „Dat wil ik niet zeggen, maar
in elk geval is er niets van waar".
Nederland. aldus Schumacher,
onderscheidt zich van landen als
België. Luxemburg en Frankrijk
dat het na tientallen Jaren nog met
documenten tegen Duitse juristen
aankomt. 'Dat doen zelfs de Rus
sen niet meer". En over zijn rol in
de oorlog: „Als een schip op zee in
nood is in die positie was het der
de rijk tenslotte moet de beman
ning goed saamhorig zijn. Mensen
als die Smith, die bij de onder
grondse was, zouden bij een invasie
het Duitse rijk in de rug hebben
aangevallen. Een Nederlandse sol
daat dient te schieten als hem dat
wordt bevolen. Zo was het ook in
het derde rijk en dat gold ook voor
mij. Daar was niets verkeerds aan".
En wat betreft het doodvonnis
voor een oorvijg? "Och. daar is
niets mee aan de hand. Die Jongen
leeft nog, in Rotterdam".
Punt 99 van het door prof. dr.
A. J. M. Steenkamp opgestelde
kernprogramma van de KVP
tuurlijk, natuurlijk, het is oud; het
dateert van de zomer van 1970; het
is achterhaald door een veel minder
vooruitstrevend gemeenschappelijk
urgentieprogramma van KVP, ARP
en CHU en in het regeerakkoord
van KVP, ARP, CHU, VVD en
DS'70, nu nog steeds het akkoord
van de vier zónder DS'70, is alleen
Door
Peter Riemersma
met de grootste moeite nog iets van
het kernprogramma van prof.
«ieenkamp terug te vinden, hoewel
de man ook dat akkoord opstelde,
of misschien eigenlijk ook weer
niet: Steenkamp schreef alleen op
wat de vijf, en nu de vier dus, wil
den punt 99 dus van dat nog
immer bestaande KVP-kernpro-
gramma. luidt:
„De invloed van de kiezer op de
formatie en de samenstelling van
het kabinet vergroten. Daartoe van
uit samenwerking met de ARP en
de CHU ernaar streven vóór de
verkiezingen een groot regeerak
koord met andere politieke partijen
sluiten over een gezamenlijk uit te
voeren regeringsprogramma en over
kandidaten voor de samenstelling
van het kabinet".
Da's een mooi punt. Maar Ja. Van
der Stee was voorzitter van de KVP
toen er voor de verkiezingen onder
handeld moest worden. En met Van
der Stee lukte het niet. Van der
Stee ging rustig na de verkiezingen
in de regering zitten. Alsof punt 99
niet bestond. Hij werd tweede
staatssecretaris van Financiën. "Om
het spel te leren" werd er toen ge
fluisterd, want veel had ie niet te
doen. Maar Drees was zo vervelend
het spelletje te bederven. En nu
hoort niemand iets van Van der
Stee.
Maar van zijn opvolger des te meer:
dr. ir. D. de Zeeuw. Toen het kabi
net zou aftreden als de Eerste Ka
mer het collegegeld niet wilde ver
hogen tot duizend gulden, stem cl <-
De Zeeuw tegen het kabinet.
En niet met de VVD, maar met
PvdA!
Toch gek. De vorige keer kon
KVP zijn voorzitter kwijtraken door
geen afspraken voor de verkiezingen
te maken. En nu is de situatie net
andersom. Alleen afspraken vooraf
kunnen de KVP verlossen van De
Zeeuw. Want hoe weinig ook zeker
is. dit wel: in een kabinet met i
VVD gaat De Zeeuw niet zitten.
Groeten
Prof. dr. P. A. J. M. Steenkamp
I of De Zeeuw blaast het stof van
het kernprogra uma van Steenkamp,
En nu doet De Zeeuw alweer verve- ten verder te regeren met de VVD 1 dieptepunt 99 op en legt dat brutaal
Met vriendelijke groeten zet men
vaak onder een brief. Maar met een
brief aan Hare Majesteit de Konin
gin is dat anders. Den Uyl van de
PvdA schrijft in zo'n geval:
Met gevoelens van de meeste hoog
achting en Van Mierlo van D'6<
ook. Het progressieve broetje van
die twee, Aarden van de PPR, va
rieert zoMet gevoelens van hoge
achting.
Maar politici van regeringspartijen
buigen dieper. Wiegel (VVD)Uw
I dienstwillige. Andriessen (KVP)
ook: Uw dienstwillige Aantjes
(ARP) gaat verder: Inmiddels ben ik
onder betuiging van eerbied en
hoogachting, van Uwe Majesteit de
dienstwillige. En Tilanus (CHU)
eddenstwillige.
doet 't ook zo mooi: Met gevoelens
van de meeste hoogachting, (zie:
Den Uyl en Van Mierlo) heb ik de
eer te zijn, van Uwe Majesteit de
dienstwillige.
Berger van DS'70 steunde de rege
ring niet meer en kon het „dienst
willige" weglaten: In de hoop U,
Mevrouw, met dit advies van dienst
te zijn geweest, verblijf ik met ver
schuldigde eerbied. Jongeling blijft
toch de aardigste. Hij besluit zijn
brief aan de Koningin over de re
geringscrisis met: U van harte
wijsheid en kracht toewensend
voor de vervulling van Uw moeilijke
taak, verblijf ik, Uwer Majesteit dw.
dnr. Te Pas. van de middenstands
partij overtreft evenwel iedereen:
Met de verzekering van zijn diepe
gevoelens van Hoogachting, verblijf
ondergetekende te zijn, Mevrouw,
Uwer Majesteits meest welwillende
dienaar.
Jammer, dat de verkiezingsprognoses
hem, Te Pas, geen hoop laten op
weer een Kamerzetel.
