Kieuw plan vol oude sfeer
grote aantallen
studenten en scholieren
BALLY
rïhch
Gezellige
wijk waar
bejaarde
de hoofd
rol speelt
Experiment
voor
Nederlands
sanerings-
beleid
J. G. J. V erhey van W ijk
(89 jaar) overleden
WEEK
TUS-i IHPERDAG 17 AUGUSTUS 1972
LEIDEN
-boog
SiP
n: An
Stegg L
°t :fde
m piie leefmogelijkheden. "De din-
i die er nu nog staan, die de gro-
sloop hebben overleefd, zullen
'tM ven staan als ze niet van narig-
in elkaar zakken", zegt Kla-
beek. "En een gigantisch ge-
als dat van de Meelfabriek
e rai len we gewoon moeten accepte-
In het vorige bestemmingsplan
gehatift men geprobeerd die reusach-
D, i afmetingen weg te werken door
hoge flats omheen te zetten. Dat
bben we hier niet gedaan. Alles
Phil laag gehouden, op twee flats van
vijf hoog na. Die zullen be-
a^Mafctó zijn voor bejaarden".
wat wel een probleem is, zijn de
•his Bnciën- Deze is bestemd voor
;|DEN Havenwijk-zuid, het saneringsgebied tussen
:rengracht en Zijlsingel dat ooit eens voorbestemd was
een groot aantal lelijke flats, kantoor- en industriege-
iwen op zijn grond te krijgen, heeft een nieuwe bestem-
l gekregen. De gemeente is, na een jarenlang beleid
.slopen wat je slopen kan' tot inkeer gekomen en heeft
irig jaar de opdracht gegeven een nieuw plan te ontwer-
voor het oorspronkelijk met kleine vriendelijke arbei-
rshuisjes bebouwde gebied. Architect H Klarenbeek uit
isenhout heeft die opdracht aangenomen en is met veel
begonnen aan het ontwerpen van een in de binnen-
passende woonwijk, waarin vooral bejaarden zich
is zullen voelen, maar waar ook jonge mensen en kin-
in kunnen wonen zonder „nieuwe stadsneurosen
tt is een opzienbarend plan geworden, een experiment,
og nergens in Nederland is op de manier Klarenbeek
n saneringswijk herbouwd en als dit experiment in Lei-
niet lukt, zal het nergens lukken.
De technische uitvoerbaarheid is de niet zo rijke mensen in de Leid-
probleem. Het hoofdidee van se bevolking. Er zullen huren van
irenbeek was: de sfeer van de 250 a 300 gulden worden gevraagd
ormalige Hazenwijk-zuid opnieuw en dat is beslist geen kostprijs. Het
nepen door in dezelfde afmetin- experimentele van het plan vergt
bouwen. Een wijk met een hoop medewerking van allerlei
mogelijk kantoren en met ministeries, die fiks in de kosten
moeten meedragen.
"Als dat niet lukt, dan hoeven we
in heel Nederland niet meer te sa
neren", zegt de ontwerper van het
plan. "Als je een dergelijk stuk
grond hebt liggen is de eenvoudigste
manier het aan fabrieken te verko
pen en er fabriekshallen op neer
te zetten. De gemeente Leiden wil
iets aan de bejaardenhuisvesting
gaan doen en daarvoor geeft dit
gebied een unieke kans".
Oude plan
Even iets over het oude plan: er
zou een gemengde bebouwing ko
men met flats van vijf, zes en
twaalf bouwlagen. Er moest veel
bedrijfsbebouwing komen en er
werd gerekend op veel ambachtelij
ke vestiging. Er stonden flink wat
bedrijven met bovenwoning in het
plan. De Oranjegracht en de
Waardgracht zouden worden ge-
Vink
onny
HOU
dempt en dwars door het gebied,
haaks op de Oosterkerkstraat zou
een stevige verkeersader komen die
aansloot op 'n brug over het Utrecht
se Veer. Men is tot de conclusie
gekomen dat dure flatwoningen niet
meer zo nodig hoeven. De bedrijven
toonden zich ook weinig enthousiast
om op het terrein vestigingen te
plaatsen. Bovendien ontstond daar
het probleem van de bedrijven met
bovenwoningen, die te veel geld
zouden kosten voor particuliere be
drijven. Daar kwam het groeiende
bejaarden probleem nog bij.
In het nieuwe plan zijn de bejaar
den het uitgangspunt. Van de in
totaal te bouwen driehonderd woon
eenheden zijn er 150 voor bejaar
den. Een groot aantal bestaat uit in
hofjesvorm gebouwde eenverdie-
pingwoninkjes, die dwars in het
plan zijn neer gezet. Zo komen er
tussen de Oranjegracht en de
Langestraat vijf groepjes van elk
acht woningen. Ze staan met vier
naast elkaar.
Ze hebben aan de achterkant een
tuintje met schuurtje, grenzend
aan de tuintjes en schuurtjes van
het volgende rijtje van vier. Aan
de voorkant komen met bomen be
plante pleintjes waar geen verkeer
overheen mag. Dit soort woninkjes
komen ook tussen de Waardgracht
en de Oranjegracht aan de Noord
zijde van de Oosterkerkstraat. Aan
de Zuidsingel komt een vijf woon
lagen tellend bejaardencomolex,
waarin zelfstandige bejaarden hun
eigen Hat kunnen bewonen, Er zal
wel service van bejaarden nis
Groenhoven worden verleend. Tus
sen de Korte Langestraat en de
Oranjegracht staan drie rijen wo
ningen, die in het oorspronkelijke
plan zouden worden afgebroken,
maar die in het plan van Klaren
beek zijn opgenomen. Ze zullen
blijven staan waar ze staan. Tussen
dere huizen en de Oosterkerkstraat
is een gebouw van vier lagen ge
projecteerd dat of de functie van
kantoorgebouw of de functie be
jaardentehuis voor niet meer zelf
standige bejaarden zal krijgen.
Het derde bejaardenhuis in de
nieuwe wijk komt aan de Rijnka
de te liggen; vlak tegen het hofje en
het Minnehuis aan. Het nieuwe
"Oude Liedenhuis" zal negentig
bedden voor bejaarden bevatten.
Het wordt in een niet bijzonder mo
derne, maar in een aan de omgeving
aangepaste stijl gebouwd.
Experiment
Aan de oostzijde van de Oranje-
gracht stonden vroeger huizen van
een meter of vier breed. Die zijn nu
bijna allemaal afgebroken, op een
enkele na. Het wevershuisje staat
er bijvoorbeeld nog, met twee aan
grenzende huizen. Deze drie huizen
en de sfeer die vroeger aan de Oran
jegracht heerste, vormde het
gangspunt voor san serie etagewo
ningen voor gezinnen zonder kinde
ren of met één kind. De voorgevels
van de huizen bestaan uit een se
rie segmenten van vier meter breed,
iets lager dan de drie bewaard ge
bleven huizen. Het dak bestaat uit
flauwe punten waarmee bepaalde
grapjes kunnen worden uitgehaald,
zodat er een speels geheel ontstaat.
De plattegronden van de wonin
gen zijn geheel aan de gevels aan
gepast. Beneden in de gebouwtjes
is een flinke hal, die eventueel als
winkeltje kan worden ingericht. De
gracht, die uiteraard niet wordt ge
dempt, krijgt bomen langs zijn
oevers. Belangrijk aspect bij het
bepalen van de sfeer is het silhouet
van de oude binnenstad, dat over
de lage bejaardenwoningen gemak
kelijk te zien is. Over de gracht ko
men een paar voetgangersbruggen,
die het geheel nog gemoedelijker
maken.
Geen speelplaatsen
Vlak achter de etagewoningen
grenzend aan de Kaarsemakers-
straat, zijn 34 eengezinswoningen
geprojecteerd. Ook daarbij is men
van de behoefte van de bejaarden
uitgegaan. Bejaarden hebben graag
kinderen om zich heen. dus er moet
een complex eengezinswoningen ko
men. Ook deze woningen liggen
haaks aan de straat. De rijtjes van
vijf grenzen afwisselend met achter
tuinen met kleine parkeerconcen
traties en met wandelstraten aan
elkaar. Klarenbeek wilde per sé geen
speelplaatsen in het plan opnemen,
"omdat kindi ren op de straat spe
len. Ze voelen zich niet thuis in die
voor hen bestemde, doodse speeltui
nen". Het ihinimale autoverkeer in
die buurt geeft de kinderen alle ge
legenheid op straat te spelen. Op de
plaats waar nu de barakken van de
analistenschool staan zal een nieu
we garage voor de firma Kempe
neer verrijzen.
Het is, samen met de Meelfabriek
en het Gewestelijk Arbeidsbureau,
het enige verkeeraantrekkende ge
bouw in de wijk en daarom aan de
enige verkeersader, de Oosterkerk
straat geprojecteerd. De Oosterkerk,
die ook op de afbraaklyst stond,
zal in oude glorie worden hersteld
:en sociale functie krijgen, met
beneden wat winkelgelegenheid, bo-
vergaderruimten en één grote
ruimte waarin kerkdiensten kun
nen worden gehouden.
In zijn geheel is het een gezellig
plan, waarbij in de eerste plaats
aan de bewoners is gedacht. Het
gaat enorm veel geld kosten en het
hangt van de bereidheid van de mi
nisteries af of het gaat slagen. Van
avond zal het plan in de Adviesraad
worden besproken en eind novem
ber komt het op de raadsagenda. B.
en W. willen grote haast achter de
realisering van het plan zetten. De
eerste paal voor het nieuwe Oude
Liedenhuis moet dit jaar nog wor
den geslagen en men wil binnen de
drie Jaar klaar zijn met de he
le wijk. Als de samenwerking tussen
alle gezaghebbende organen succes
vol verloopt zal Leiden er in 1975
een wijk bij hebben, waar een mens
met genoegen in zal kunnen wonen
en rondwandelen.
Zo zag de Havenwijk-zuid er tot het eind van de zestiger jaren uit. Knusse grachtjes met klei
ne huizen zoals hier de Waardgracht. Op de bovenste foto een tekening van hoe de Oranje
gracht er uit gaat zien. In het midden het Wevefrs huisje met twee aangrenzende huisjes. Ver
der wordt de gracht volgebouwd met etagewonvrigen. Linksboven in de pagine drie huizen
aam de Oranjegracht.
ADVERTENTIE
Schoenen
ke-t kenmerk nut k<*/«.Citeit
van Dalen
Don,k.erstce.ci zi
LEIDEN De 21-Jarige Ameri
kaanse zangeres Pam Warren treedt
zondag voor het laatst op in café-
chantant Scarabee in de Pieterskerk-
choorsteeg. Zij is sinds januari in
Nederland. Om verschillende rede
nen moet zij terug naar Amerika.
Dit weekeinde is tevens te beluiste
ren de zangeres Heieen Meininger,
die een Zuidamerikaans repertoire
heeft.
LEIDEN In de ouderdom van breed terrein vonden erkenning in
89 jaar is vandaag overleden de I zijn benoeming tot ridder in de Orde
heer J. G. J. Verhey van Wijk, oud- van Oranje Nassau.
J. G. J. Verhey van Wijk
ASA zoekt tot eind september
directeur van de voormalige Textiel
fabrieken gebrs. Van Wijk en Co
en oud-voorzitter van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken voor
Rijnland.
De heer Verhey van Wijk, die een
zeer bekende figuur in de Leidse sa
menleving was, beperkte zijn belang
stelling niet alleen tot het bedrijf,
dat hij zo vele Jaren leidde, doch be- j
woog zich indertijd op een breed ter- 1
rein van het maatschappelijk en ver
enigingsleven. In 1929 benoemd tot
lid van de Kamer van Koophandel,
werd hij na de bevrijding benoemd
tot voorzitter, welke functie hij tot
1953 op voortreffelijke wijze bekleed
de. Tot 1959 bleef hij echter voor
zitter van de Commissie voor make
laardij der Kamer. De heer Verhey
van Wijk was voorts van 1946 tot
1962 voorzitter van het Rijnlands
Borgstellingsfonds, vanaf 1929 be
stuurslid en gedurende zeer vele Ja
ren voorzitter van het Departement
Leiden van de Ned. Maatschappij
voor Nijverheid en Handel, voorzit
ter van de Leidse Rotaryclub idem
van het college van regenten van
het Pieter Loridanshofje, oud-be
stuurslid van de Waalse Gemeente en
beschermheer van de voormalige
speeltuinvereniging „De Demping".
Zijn vele verdiensten op zulk een
breed terrein vonden erkenning in
zijn benoeming tot ridder in de Orde
Zijn vele verdiensten op zulk een
Dia-stapeldoos
incl. 2 universele
magazijnen voor 36 dia's
Dit is uw kans om met een ideaal'
opbergsysteem te beginnen. Da
dia's blijven in de magazijnen, dua
altijd op de juiste volgorde. Met
dit systeem hebt u meer plezier
van uw dia's: u
immers direkt
stapeldoos
ADVERTENTIE
CASSETTES
Grote keuze verzilverde
geschenkartikelen.
De ruimste keuze in Pleet.
Edelstaal en Vlekvrf).
luwelier en Gero-dealer
v. d. Water
Haarlemmerstraat 181, Leiden
MEER DAN 50 WINKELS
LEIDEN:
NIEUWE RIJN 18]
'ie een of meer weken willen werken.
HOOG LOON! KOM SNEL!
ALGEMENE STUDENTEN ARBEIDSVERLEN1NG
Kaiserstraat 21 - Leiden - Telefoon 32245
Ben maquette van het nieuwe plan. Links boven ie gigantische gebouwen van ie meelfabriek,
met iaaronier een serie bejaardenwonin kjes. De gekartelde rij middenin is ie serie etagewomn-
gen voor kleine gezinnen. Daar vlak boven de eengezinswoningen, er vlak onder weer een serie
hofjesachtige beiaardenwoningen.
