iuper-encyclopedie weet alles van Spelen
indelijk
uweel'
an partij
De perfectie maakt
nerveus in München
APPiE
HAPPIE
4T WILT U OOK WEER WETEN?
HET OLYMPISCHEGEHEUGEN" GEEFT ANTWOORD
TMUNTEND SPEL VAN FISCHER EN SPASSKJ
rPAG 4 AUGUSTUS 1972
Wie heeft bij de
ische Spelen in 1928 de vijf-
gewonnen? Hoe heet de aan-
van de Indiase hockey-
Waardoor wordt een judo-
ijd beslist? Hoe laat beginnen
i de wedstrijden boogschie-
[oe heet de moderne vijfkamp
Engels en in het Frans?
stellen over Olympische ge-
is niet zo moeilijk;
orden geven daarentegen des
robleem lijkt de wereld uit te
li Siemens een „elektronische
Encyclopedie" over de Olym-
Spelen heeft samengesteld,
(lympisch geheugen" dat al
ragen binnen een halve se-
reet te beantwoorden.
u ook weer weten? Wie
6 zesde werd bij de 100
meter hardlopen? Wanneer een
doelpunt bij voetbal geldig is, en
wanneer niet?
Het „Olympische geheugen" zal tij
dens de komende Spelen worden
getest. Speciaal voor sportverslagge
vers, die bij het maken van hun
verhalen achtergrond-informatie
willen hebben, maar ook voor de
bezoekers die op 72 informatiesta
tions op het Olympisch terrein bij
München hun geheugen willen op
frissen.
Ruim twee Jaar geleden is een team
van ruim honderd man bij Siemens
begonnen met dit project. Compu
ters heeft men bij Siemens genoeg,
maar in dit geval was de moeilijk
heid om al de gegevens die men
voor de super-encyclopedie nodig
heeft te weten te komen. Elk ant
woord, dat wij binnen 30 seconden
los krijgen, heeft hen vele uren ar
beid gekost.
Een tweede probleem bij het sa
menstellen is vooral de menselijke
vergissing. Een computer doet altijd
alles goed, behalve wanneer zijn ge
heugen niet goed gevoed is. Ieder
een begrijpt dat dan ook het ant
woord fout zal zijn.
Up to date
Op dit moment is men bij Siemens
druk doende om het „Olympisch
brein" te perfectioneren en deze
menselijke foutjes weg te werken.
Daarnaast probeert men de compu
ter-voeding „up to date" te houden,
want behalve de eerste zes van elke
wedstrijdtak (met de tijden, de
weersomstandigheden en de natio
naliteit van de speler) stopt men het
computergeheugen vol met gegevens
van alle deelnemers aan de komen
de Spelen, de gegevens van geno
digden en van de ruim 4000 sport
journalisten. Maar veel van deze
dingen moeten nog naar het com
putercentrum in München worden
doorgegeven.
Hoewel dit unieke computer-sy
steem, dat door insiders GOLYM
genoemd wordt, pas bij de komende
Spelen zal worden geïntroduceerd,
wil Siemens de super-encyclopedie
eerst in enkele Europese plaatsen
tonen. Zurich, Wenen en Den Haag
zijn daarvoor uitgekomen en volgen
de week donderdagavond zal de
sportieve Hagenaar in het waren
huis De Bijenkorf de Olympische
Computer zelf kunnen aanschou
wen. Althans de werking ervan.
Van donderdagavond (koopavond)
tot en met zaterdag is er dan in De
Bijenkorf een ruime Olympische
zaal op de derde etage ingelicht.
Via een bedieningspaneel, dat
rechtstreeks in verbinding staat met
de eigenlijke computer in München,
kunnen vragen worden gesteld, die
even later op een kleine monitor en
op een groot projectiescherm van
3x4 meter wordt getoond. Ook kan
een afdruk worden gemaakt. Ook
zullen films over de opbouw van
het Olympisch dorp worden ver
toond en bij de ingang komt de
originele maquette van dit dorp te
staan.
Omdat Juist de vraagstelling voor
een computer van essentieel belang
is, heeft men via Siemens en De
Bijenkorf de sportjournalist Theo
Koomen aangetrokken, die dit
„vraag-en-antwoord-spel" met de
computer moet omtoveren tot een
sprankelende show. Hij heeft in
middels de computer in Duitsland
gezien.
Volgende week vrijdagavond zal bo
vendien vanuit De Bijenkorf recht
streeks het kro-rad ioprogramma
„Goal" worden uitgezonden.
Een aantal sp ortpr ominenten en
sportverslaggevers zal dan dit .ge
heugen" op zijn waarde testen.
Spielerei''
Inmiddels hebben velen zich afge
vraagd of dit Olympisch, geheugen
niet een „Spielerei" voor technici is,
dat miljoenen guldens verslindt. Als
men bijvoorbeeld alleen maar de
„werkuren" van de computer en de
telefoonverbindingen tijdens de
show in De Bijenkorf berekent,
loopt het bedrag al in de tonnen.
Siemens stelt daar echter tegenover
dat wanneer men al deze gegevens
in een compendium zou samenvatten
en naar de drukker sturen, dit een
onmogelijke uitgave zou worden.
Het eerste deel met alleen de per
soonlijke gegevens van zo'n 15.000
deelnemers en hun begeleiders zou
bijvoorbeeld al bijna 2 meter dik
en 100 kilo zwaar worden.
Als alle van de 4000 verwachte
journalisten zo'n boek zou worden
toegezonden zou men 20 spoorwa
gens nodig hebben.
Als stunt wil men bij Siemens ook
nog proberen op de laatste dag van
de Olympische Spelen al de Journa
listen en genodigden een totaal-
boek met alle uitslagen en records
aan te bieden. Voor de computer
een kleinigheid. Hoogstens de druk
ker zou problemen kunnen geven,
maar de .Deutsche gründlichkeit"
kennende zal dat ook wel overko
melijk zijn.
De boeken met uitslagen over de
Spelen in Tokio (1964) en Mexico
(1968) kwamen pas jaren na die
Spelen uit. Vandaar ook die unieke
encyclopedie, zegt men bij Siemens.
de eerste maal in de twee-
wam een Spaanse partü op
rKJAVIK De tiende matchpartij om het schaakwereld-
oenschap tussen uitdager Robert Fischer en titelhouder
Spasski is, na 40 zetten, afgebroken. Wit heeft waar-
- tik enig voordeel, doch de positie eist urenlange analyse,
ind in de tweekamp is thans 5Vk3Vz voor Fischer, bene-
feze in gang zijnde hangpartij, die vandaag wordt uitge-
1 Zondag heeft Spasski, die gisteren (eindelijk) eens een
laat arriveerde, wit in het elfde duel.
)oor beide spelers is deze zeer
iceerde ouverture uitmun-
ideeënrijk behandeld. In
ik waren vrijwel alle groot-
unaniem van mening, dat
ing de felste en fraaiste is
van de afgelopen drie weken
ihaak. Rond de 20ste zet lie-
spanningen hoog op, en gin-
matadoren onvervaard op
^kwekkende complicaties in.
waarop Fischer tot aanval
verdient allerhoogste lof.
verdediging was niet min-
intief, doch het kan zijn, dat
irtjes in zijn pantser zijn ont-
ischer wint verwerft hij drie
voorsprong. Dit betekent dat
de resterende 14 partijen aan
genoeg heeft. Die kan hij
d vrij probleemloos scoren,
wereldkampioen dit eindspel
houden het laatste woord
wyfeld aan het leger groot
secondanten zal de ko-
week de spanning kookhitte
bereiken.
lalyse van de tiende partij is:
Wit: Fischer
Zwart: Spasski
ten Spa
verleden heeft Fischer en-
ilen succes geboekt met de
int 4. Lc6:.
!-f6: 5. 0-0 Lf8-e7: 6. Tfl-
et speelt zwart enerzijds, om-
uil op c6 dreigt benevens Pe5
's, om te voorkomen, dat wit
in één zet de loper naar
terugtrekken.
d7-d6; 8. c2-c3 0-0; 9. h2-h3
ts weinige grootmeesters laten
penning 9. Ig4 toe.
Pc6-b8.
likelijk is (ook) 9Pa5,
ïr gecompliceerde vervolgen,
stzet stamt van de Hongaar
die rond 1920 deze terugtocht
1, De bedoelmg is snel tot
te komen, om vex-volgens het
ïia d7 (soms c6) opnieuw in
I te brengen. De laatste jaren
speelwijze weer hoogst actu-
wordt ook dikwijls 10. De3 ge-
Vooral de Westduitse groot-
Unzicker is een voorstander
methode. Ook Keres, de ken-
het Spaans bij uitstek, heeft
malen die rustiger zet ge-
Pb8-d7.
izet. Enkele malen probeerde
hier direct 10Lb7 doch
De5: bleek noch het antwoord
noch de riposte 1
teltreffend te zijn.
■<12
lassieke voortzetting. Andere
|n zijn 11. c4. doch gebleken
c6 voldoende afweer-
geeft. eveneens grote ervaring
Edaan met 11. Ph4, Te8; 11. a4
U. Lg5, Lb7.
T ekstzet
Deze zet komt in vele varianten
van het Spaans veelvuldig voor. In de
gegeven stand is 13. Pfl, vooral ge
bruikelijk, waarop 13. Lf8 het
geijkte antwoord lijkt.
De tekstzet is gespeeld door Dubal
tegen O'Kelly, Wilmersdorf 1970. De
Belgische grootmeester gaf in de
analyse van die partij als beste ant
woord 13a5 14. Pb3. Spasski
wijkt hier van dat duel af en doet
1 3Le7-f8.
Dit vrij maken van de toren-lijn
heeft ten doel het omspelen van het
witte paard (d2-fl) te verhinderen.
Zwart ruilt dan namelijk op d4, waar
na wits pion e4 onvoldoende wordt
beschermd.
14. a2-a4
Een ander type spel, als schema
wel bekend, doch telkenmale in ge
wijzigde uitvoering. De spanningen
nemen nu zichtbaar toe.
1 4Pd7-b6.
Geeft enige ruimte weg (men zie
het vervolg), doch vermijdt mis
schien voorbereide varianten. Als
voorbeeld geven we 14ba4:; 15.
Ta4: (misschien komt 15. d5 in
aanmerking) 15Pb6; 16. Ta5,
ed4:17. cd4:, c5; 18. bc5; Dc5:
(niet 18. d5?, wegens 18Pb-d5:)
19. Dc5:, Pd7/. - uiteraard zyn in dit
complex vele andere, onbekende
wegen.
15. a4-a5
Minder goed was 15. ab5; ab5: 16.
Ta8:, Da8:, en de druk tegen e4 kan
worden opgevoerd.
1 5Pb6-d7
16. Lcl-b2,
Omspelen van het d-paard (naar
fl) was nog steeds niet mogelijk, ter
wijl 16. d5, gunstig met 16c5
kan worden bestreden. Direct 16. d5,
lijkt inefficiënt, daar zwart tzt door
16. c6 het afgesloten centrum
kan openbreken. Over zijn nu vol
gende zet dacht Spasski een kwartier
na.
1 6Dd8-b8
Alhoewel er nog 'achter de linies'
wordt gespeeld, nadert duidelijk de
eruptie. Met de tekstzet leidt zwart
c5 in, de lont in het kruitvat.
Wits explosieven zullen bestaan uit
c4, met ruimte voor de lopers.
17. Tal-bl
Nimzowitsch zou van 'de mysterieuze
torenzet' spreken. Evenwel, er spre
ken twee motieven voor deze zet-
keuze; a na c4, en ruil door zwart,
moet de loper gedekt staan en kracht
tegen zwarts dame worden ontwik
keld, b na c4, en ruil door wit (op
b5) wordt de b-lijn essentieel.
1 7c7-c5
Kruien
Brengt het ijs aan het kruien. Het
is trouwens de vraag of zwart zich
nog een afwachtende zet, als bijvoor
beeld 17h6 kon permitteren.
Men zie 18. bc4: 19. Pc4: ed4
en zwart staat overwegend Ce4 hangt)
doch 18. d5, c6 19. c4, kon wel eens
goed voor wit zijn.
18. b4xc5, d6xc5
19. d4xe5,
Bobby Fischer licht voordeel
Zwak was 19. d5, daar het centrum
verstart en de witte lopers të weinig
speelruimte krijgen (hebben).
19Pd7xe5
20. Pf3xe5, Db3xe5
21. c3-c4, De5-f4
Het is duidelijk, dat beide spelers
met hun 16de en 17de zet deze
stand als 'logische ontwikkeling' heb
ben voorzien.
22. Lb2xf6
De stelling is uitermate ingewikkeld.
Na 22. e5, kwam bijvoorbeeld 22
Te-d8 in aanmerking
22,Df4xf6
23. c4xb5, Te8-d8
In aanmerking kwam 23. ab5:
24. Tb5:, La6, met in de toekomst
eventueel Dc3.
24. Ddl-cl
Tegen 24. Ba6:, La6: blijken bezwa
ren te bestaan. Er dreigen dan acties
ingeleid door 25Dc3, of 25
Df4. Overigens heeft wit met de
tekstzet het nu volgende aanvalsspel
op het oog.
2 4Df6-c3
Thans werkte 24Df4, niet we
gens 25. Pc4.
25. Pd2-f3
Na 25. Ba6:La: 26. Pb-d3, c4 27. e5,
g6 28. Te3, Db4 staat zwart goed.
2 5Dc3xa5
26. Lc2-b3
Niet 26. Ba6:, La6: en wits aanvals
spel via de diagonaal a2-g8 komt
nooit tot ontplooiing, wegens het „af
sluitende" c4.
2 6a6xb5
27. Dcl-f4./
Perfect
Wielrennen In overleg met
Jacques Anquetil is de Franse ploeg
voor het wereldkampioenschap op de
weg, dat zondag 6 augustus in Gap
wordt gehouden, als volgt samenge
steld: Poulidor, Guimard, Mourioux,
Perin, Thevenet, Delisle, Danguil-
laume. Hezard, Riotte en Berland.
brengen het idee van aanval op
de zwakte f7 ligt uiteraard voor de
hand is van beslissend belang. Men
zie:
1 27. Pg5, td7 28. Df4, dc7./
2 27. Pe5. c4./ 28. Lc4:, bc4: 29.
Tb7:' de5:
2 7Td8-d7
Na 27c4 28. Lc4:, staat wit uit
stekend.
28. Pf3-e5
Opnieuw precisie. Indien 28. Pg5, dan
2 8Dc7./, terwijl 28. Tb-dl, het
consoliderende 28Te7 toelaat.
2 8Da5-c7./
Ook het enige
29. Tbl-dl/
De pointe van wits spel. Nu kan
2 9Tdl: niet wegens 30. Lf7:
Kh8 31. Pg6+, en wint
29Td7-e7
Indien 29Ta-d8 dan 30. Lf7:
Tf7: 31. Df7:-fdf7: 32. Pf7:, Tdl.
33. Tdl:, Le4: 34. Pg5, en wit trekt
waarschijnlijk aan het langste eind.
30. Lb3xf7+ Te7xf7
31. Df4xf7+ Dc7xf7
32. Pe5xf7 Lb7xe4
33. Telxe4
Vertragend werkt hier 33. Ph6+. Wit
heeft er het grootste belang bij zijn
torens snel mobiel te maken.
33Kg8xf7
34. Tdl-d7+ Kf7-f6
35. Td7-b7 Ta8-al-r-
36. Kgl-h2 Lf8-d6+
Het sluitstuk van zwarts verdedi
ging, of dit „einddoel" remise waar
borgt is evenwel de vraag.
37. g2-g3 b5-b4
38. Kh2-g2
Indien 38. Tb6. Tdl 39. Th4, dan 39.
c4 en zwart kan niet meer ver
liezen. Wit mobiliseert snel zijn ko
ning, teneinde de vierde horizontaal
in bezit te nemen.
38h7-h5
39. Tb7-b6 Tal-dl
40. Kg2-f3 Kf6-f7
afgebroken.
De stand luidt:
wit: Kf3, Tb6, Te4, Pi. f2, g3, h3.
zwart: Kf7, Tdl, Ld6, Pi. b4, c5, g7,
h5.
MÜNCHEN Het werict:
toen drie Japanse journalisten
hun koffers-op-wieletjes het
enkele minuten eerder geopen
de perscentrum van het Olym
pische dorp binnenrolden, dook
uit de duur-gemeubileerde ont
vangsthal precies de goede hos
tess op. Een Japans meisje, ge
stoken in de hel blauw-witte
versie van de Beierse dirndl-
jurk-met-schort, die meester
Courreges knarsetandend
(maar wie doet geen concessies
waar zoveel geld te verdienen
valt) voor de 1600 hostesses in
München heeft ontworpen.
In de persstad, waar de Bun-
deswehr in een pseudo-hotel-
bedrijf 4000 journalisten en
2000 technici zal verzorgen,
draagt een Feldwebel de kof
fers van de Journalist naar
diens tijdelijke woning. Wie
kritiek heeft op de medewer
king van 22.000 Duitse soldaten
aan het Olympische spektakel,
krijgt van de opperste chef Wil
li Daume. die zo'n karwei ten
slotte niet met de padvinderij
kon klaren, te horen: "De Bun-
deswehr helpt in een echt die
nende functie, waar ik hee)
dankbaar voor ben".
Willi Daume zegt al royaal
voor het openingsfeest op de
26ste augustus: „Wat mij be
treft kunnen we beginnen. Dat
hier en daar nog wordt ge
bouwd. is bijzaak". De sta
dions liggen klaar onder 's we
relds duurste tentdak (160
miljoen mark, vier maal meer
dan de oorspronkelijke begro
ting) en in 's werelds meest in
genieuze televisiecentrum (60
commentaren tegelijkertijd)
draait de "wereldregie" proef
Alleen Golym loopt wat ach
ter: de computer, die de jour
nalisten in vrijwel alle wed
strijdcentra als geheugen van
dienst is. Het "voeden" met de
laatste sportresultaten van dit
Jaar is nog gaande.
Golym is op zijn plaats bij
deze Spelen van de technische
perfectie, waar het aantikken
van de zwemmers niet alleen
Golym loopt wat achter: de
computer, die de Journalisten
in vrijwel alle wedstrijdcentra
als geheugen van dienst is. Het
voeden" met de laatste sport
resultaten van dit Jaar is nog
gaande.
Golym is op zijn plaats bij
deze Spelen van de technische
perfectie, waar het aantikken
van de zwemmers niet alleen
elektronisch wordt geregis
treerd, maar waar automatisch
(voor alle zekerheid) ook nog de
laatste meters worden gefilmd.
De duiker gaat er per lift naar
zijn hoge startplaats, duikt in
Willy Daume
water met luchtbelletjes (zodat
hij onmogelijk kan twijfelen
waar het water begint) en
wandelt over een getrapte bo
dem het bad uit, zodat een mi
nimum aam energie verspild
wordt. Een hostess zegt:
"Eigenlijk maakt vooral die
perfectie ons allemaal nogal
nerveus. Er mag niets fout
gaan, omdat het tenslotte
Duitsland is, waarvan die per
fectie wordt verwacht".
Daume en zijn Olympische
ploeg hebben daar overigens
nooit van willen horen. De na
druk zal moeten liggen op de
"vrolijkheid". Hij wijst op de
speelse architectuur van de
woonwijken voor sportlieden en
journalisten, op het kleurrijke
(maar dit zijn dan ook de Spe
len voor de kleuren-tv) en
op alles wat is gedaan om het
internationale contact tijdens
de Spelen te bevorderen. Aan
vermaak geen gebrek.
Dominerend in het vrolijke
uiterlijk van de Münchense
Spelen had echter het tentdak
(groter dan tien voetbalvelden)
moeten zijn. Wie het Olym
pische centrum nadert, kijkt
echter van grote afstand op een
glazen dak", dat grauw en
nogal nietig tussen de woon
blokken golft. En van nabij
blijkt hoe misleidend de ranke
bouwsels op de maquette zijn
geweest. Het dak h angt zwaar
aan metersdikke betonnen pa
len, die liet beeld verpesten.
Stralen doet het eigenlijk
alleen voor het publiek in het
centrale stadion, waar het de
tribunes gedeeltelijk overdekt.
Maar is het overdreven dat het
stadion onder dat glas een
"braadpan" dreigt te worden,
7-als Duitse kranten voorspel
len?
De Duitse pers en ook de
Münchense bevolking is tot
dusver allerminst karig geweest
met kritiek. Het is lang geleden
dat werd voorgerekend hoeveel
ziekenhuizen en kleuterscholen
hadden kunnen worden ge
bouwd voor de 1.5 miljard mark
die de Olympische Spelen ver
gen. Deze dagen laait echter de
kritiek weer op bij het overne
men van de woonblokken door
het Olympische Comité.
Voor 42 miljoen mark worden
huizencomplexen gehuurd, die
na de Spelen als "een school
voorbeeld van sociale woning
bouw" een nieuwe woonwijk
van München hadden moeten
worden. Die woningen zyn in
werkelijkheid peperduur ver
kocht of verhuurd als een
aldus een krantekop "getto
der rijken". Een fraaie buurt,
waar de voetganger onbelem
merd loopt, omdat het autover
keer ondergronds gaat. De me
tro is naast de deur, het vuil
wordt automatisch afgezogen,
maar dan wel voor de textiel
fabrikant en de vroegere bur
gemeester.
In dat dorp heerst tot 11 sep
tember een Olympische bur
gemeester, steunend op een on
gewapende ordedienst, die in
helblauwe pakjes met een
modieus petje nu nog wat on
wennig rondloopt, omdat het
voor een ronde Beier zo een
voudig niet is de bijbehorende
hippe pasjes te maken. Mün-
chens politie-president Schrei-
ber heeft zijn ordedienst van
2000 man zoveel mogelijk laten
aanvoeren door politiesportlui
met internationale ervaring.
Over het vrouwendorp waakt
bijvoorbeeld de atlete Jutta
von Hase.
In München heeft hij inmid
dels een legertje paraat: 10.000
man. Met zijn officieren en po-
litie-psychologen zijn alle
denkbare gevallen van onrust
op papier "doorgespeeld". Het
zal München niet overkomen
dat een miljard tv-kijkers toe
kijkt hoe (met een voorbeeld
van de Spelen in Helsinki) vier
politiemannen aan de machti
ge armen van een gewichthef-
fer hangen, die onbevoegd op
een VIP-tribune is gaan zitten.
Alles is afgestemd op het
scherpe oog van de tv-camera.
Mexico liet nog traditioneel de
officiële Olympische film ma
ken, maar kon die daarna aan
geen bioscoop meer wkijt. Mün
chen heeft nu tien beroemde
regisseurs uit verschillende lan
den bij elkaar gebracht en een
ieder levert zijn aandeel aan
een film, die zal moeten tonen
waartoe de tv al niet in staat
is. De Brit Schlesinger film lou
ter de marathon, de Rus Oze-
row de laatste minuten voorde
start bij alle wedstrijdsporten,
een Tsjechisch kunstenaar
filmt de verliezers.
