MOET DE
PAARDEN
SPORT
NIET WAT
WORDEN
GEHOLPEN!
Eenmis-
lukte
schilder
en De
misleide
Eva
Eva
PAGINA 12
ZATERDAG 29 JTJ
Nieuw blad:
Paard
en pony
Dat paardrijden geen elite-
sport meer is, maar een volks
sport aan het worden is, blijkt
niet alleen uit de cijfers. En
niet alleen uit het aantal boe
ken, dat met de regelmaat van
een klok verschijnt. Het blijkt
ook nu weer uit het bijzonder
aantrekkelijke maandblad, dat
dezer dagen voor de eerste
maal is verschenen. Wouter
Slob, Joep Bartels en vele me
dewerkers tekenen voor de
deskundige inhoud. Kolff Off
set, afdeling periodieken in
Amsterdam, heeft zorg gedra
gen voor de uitermate aan
trekkelijke aankleding met en
kele levendige kleurenplaten.
Uiteraard van fotogenieke
paardenhoofden. Een jaar
abonnement op dit tijdschrift
kost f33,50. Wanneer het blad
zich handhaaft op het niveau,
dat het eerste nummer ken
merkt, dan zal men zich voor
dat bedrag niet bekocht voe
len. Maar dat is afwachten ge
blazen. Voorlopig ziet het visi
tekaartje er erg leuk uit.
Nederland telde In 1969 bijna
102,000 geregistreerde ruiters en
80.000 ponyruiters. Deze aantallen
worden steeds groter. Bovendien zeg
gen deze getallen nog maar weinig
over het werkelijk aantal personen,
dat in ons land de ruitersport be
oefent. Het is niet te schatten, hoe
groot het aantal liefhebbers is, dat in
particuliere manéges lessen volgt of
gewoon maar voor het plezier een
uurtje paard rijdit.
Het is eigenlijk wat merkwaardig
gesteld met de paardensport. In ve
le opzichten zou men het kunnen
vergelijken met tennissen. Niet ai-
Zeilen! Deutsche
Gründlichkeit
Nu zeilen een steeds populair
der vorm van sportieve vrijetijds
besteding wordt, neemt de be
hoefte aan kennis op dit gebied
toe. Juist voor diegenen die zich
met deze sport vertrouwd willen
maken alvorens zich zelfstandig
op het water te begeven, lijkt het
boekje „Zeilen!" geschreven. Maar
ook zij dae al min of meer met
hun boot overweg kunnen, zullen
het nodige van hun gading
vinden. De toenemende drukte op
de Nederlandse plassen dwingt
vrijwel iedere zeiler Zich ook met
de theoretische kanten van zijn
sport bezig te houden. De tijd van
het vaarbewijs voor iedere water
sporter zal, naar wij hopen, niet
te ver meer zijn.
In het boek treft men een over-
dcht van boot- en zeil typ en, theo
rie en praktijk van het zeilen
Bwaar weer zeilen en averij, vaak
voorkomende fouten, iets over re
glementen etiquette en wedstrijd
zeilen. Het geheel draagt duidelijk
de sporen van een Deutsch grund-
liche geest, hetgeen eensdeels het
voordeel van een grote mate van
volledigheid heeft binnen het ka
der van de beginners opzet, an
derdeels komt het de leesbaarheid
niet ten goede. Al met al duidelijk
een boek voor diegene die zich
serieus met de zeölsport wil bezig
houden.
W. PENNING.
Roland Denk: Zeilen! Uitgav-
Elsevier Nederland N.V., oorspron
kelijk titel: Segeln: Klar zum A
Schein, Vertaling J. G. Bagger-
an. Prijs f 15,90, 144 pagina's.
leen in graad van moeilijkheid,
hoewel de vergelijking zich ook in dit
opzicht snel opdringt. Want wie ooit
zowel een tennisracket in de hand
heeft gehad én op een paardenrug
heeft gezeten weet hoe moeilijk beide
sporten zijn. Hoe lang het kan du
ren eer men de fijne kneepjes van
deze sporten onder de knie heeft.
Hoeveel geduld er aan te pas komt
om de diebails te gaan beheersen.
Maar daar gaat het ons niet in
eerste instantie om. Het betreft hier
twee individuele sporten, die men kan
beoefenen om het wedstrijdelement
of louter en alleen voor ontspanning.
En in beide takken van sport kan
men personen aantreffen, die op een
bepaalde leeftijd het wedstrijdele
ment hebben laten schieten om
daarna nog vele j aren ontspannende
vreugde in de sport te vinden.
Maar op één punt is er echter
geen vergelijking tussen deze sporten
mogelijk. Wordt er voornamelijk ge
tennist op banen, die uit algemene
middelen zijn aangelegd en veelal
ook worden onderhouden, in de paar
densport is zoiets een hoge uitzon
dering. In de meeste gevallen wordt
die beoefend op door particulie
ren gebouwde en onderhouden ma
neges.
Animo groeit
De gevolgen blijven dan ook niet
uit. De animo voor de ruitersport
neemt duidelijk in omvang toe. Her
haaldelijk kan men in de plaat
selijke kranten berichten tegenko
men van nieuwe manéges, die met
meer of minder vlagvertoon worden
geopend. Maar daarna komen voor
de manègehouders de moeilijkheden
pas goed los. Zij komen voor pro
blemen te staan, die minder frequent
de kolommen van de kranten ha
len, maar die er niet kleiner door
worden.
Paarden zijn dure en bewerkelijke
dieren. De prijs van het voer stijgt
net zo snel als andere artikelen.
Loonkosten gaan ook steeds zwaar
der drukken. De dierenartsen zijn
vaste bezoekers van d'e stallen. Mr
ze komen niet voor niets, hun rr
keningen liegen er tegenwoordig n
Het is dan ook niet verwonderlijk,
dat de maneges niet alleen als pad
destoelen uit de grond rijzen, maar
dat een nagenoeg even groot aantal
vrijwel geluidloos van de aardbo
dem verdwijnt. De manegehouders
hebben het hoofd moede in de schoot
moeten leggen.
En dat, terwijl de paardensport
populair is. En duidelijk aan popu-
lareiteit wint. Zich meer en meer
heeft ontworsteld aan het etiket van
„elitesport". De kijkdichtheid van
televisie-uitzendingen van spring-
concoursen is wat dat betreft ook
een teken aan de wand.
Daarom vragen wij ons af of we
niet op het punt zijn beland, dat ge
meentelijke sportfiguren zich eens in
deze kwestie moeten gaan verdiepen.
Of zij zich niet eens moeten afvra
gen of ook deze sport niet een handje
kan worden geholpen.
Voetbalvelden, korfbalvelden, ten
nisvelden, hockeyvelden, zwemba
den, sporthallen en nog meer sport
accommodaties worden van gemeen
tewege aangelegd en gebouwd. Te
recht. Natuurlijk heeft de zich in de
sport recreërende mens recht op
een stukje grond of een gebouw,
waarop of waarin hij zijn hobby kan
beleven. Maar waarom de paarden
sport dan niet?
Graadmeter
Deze vragen kwamen in ons op,
toen wij dezer dagen het „Groot
paarden- en ponyboek" onder
ogen kregen. Boeken kunnen een
graadmeter voor populariteit zijn.
Het is geen toeval, dat er zoveel
boeken over bijvoorbeeld hengelen
verschijnen. Voor de één een sport,
voor de ander een liefhebberij, maar
in elk geval een groot aantal beoefe
naars. Ook over de paardensport
verschijnen geregeld drukwerken. En
echt niet alleen omdat het paard zo
zeldzaam fotogeniek is.
Maar zelden zagen wij een zo fraai
uitgewerkt en zo volledig standaard
werk over paarden en pony's als dit
in kloek formaat bij L. J. Veen's
Uitgeversmaatschappij in Wage-
oingen verschenen boek.
Het is niet goedkoop. Bijna zeve"
tentjes. Maar daarvoor krijgt mei
ian een oreedvoerig overzicht vai.
meer dan 200
ternationale betekenis.
Supervisie bij de samenstelling had
Sir Richard Giyn, die zijn hele le
ven tussen de paarden heeft doorge
bracht. Hij diende eens in een ca-
valerie-regiment, thans fokt hij New
Forest pony's. Hoewel hij bijzonder
veel van paarden afweet had hij in
zijn eentje nooit een dergelijke ca
talogus tot stand kunnen brengen.
Hij moest vele medewerkers om zich
heen verzamelen.
Zij reisden de hele wereld af. Tot
ver achter het ijzeren gordijn waar
zij merkwaardig genoeg geen moei
lijkheden ondervonden. Waarschijn
lijk gedreven door de liefde voor het
paard waren officials en experts uit
landen als Rusland, Polen. Tsjecho-
Slowakije volop bereid mede te wer
ken.
En altijd was daar de Jeugdige
Sally Anne Thompson bij, die al
internationale faam bralt, verworven
door haar dierenfoto's. Bijna hon
derd kleurenfoto's van haar zijn in
dit boek opgenomen. Het werd ver
taald door Gertie en drs. G. Nieuhoff,
die in de Nederlandse paardenfok
kerij meer hebben gedaan dan al
leen hun sporen verdienen.
Het zou ons te ver voeren alle me
dewerkers aan dit standaardwerk,
dat het hart van iedere paardenlief
hebber op hol zal doen slaan, hier
te gaan opnoemen. Het is in zijn
tekst een overzicht van de geschie
denis van het paard en een opsom
ming van wat er zo aan bekende
paarden- en ponyrassen op de we
reld te vinden zijn. Woorden, die met
platen en foto's een grotere nadruk
krijgen.
Al bladerend, kijkend en lezend
realiseert men zich nog eens, dat
het paard na vele eeuwen trouwe
dienst als werktuig in de meeste ge
vallen naar de herinneringen is ver
drongen. Maar dat het is herondekt
als vriend in de sport. En dan vraagt
men zich af we zeiden het al
waarom mag die sterk opbloeiende
sport nu niet een steuntje in de
-ug krijgen? KOOS POST
„Groot paarden en pony boek",
ïmengesteld onder leiding van Sir
lichard Glyn. Vertaald door G. A.
ft. Nieuhoff, dierenarts en Gerti J. H.
Nieuhoff. Verschenen bij L. J.
Veen's Uitgeversmaatschappij N.V.
in Wageningen.
J. Bernlef. De Maker. Een ro
man over een schilderijenverval
ser. Querido. Amsterdam.
Het komt tegenwoordig niet veel
voor dat een moderne auteur zijn
roman baseert op een historisch
gegeven. Dat Bernief daartoe een
poging gedaan heeft is zeker de
aandacht waard. Hoewel de
naam van de schilder, die in de
ze roman de hoofdfiguur is, niet
genoemd wordt, is het toch duide
lijk dat Han van Meegeren (1889
1847) model heeft gestaan voor
deze raadselachtige gestalte.
Oudere lezers zullen zich het ge
val wel herinneren. Onder protest
van heel weinige kunstcritici
maar onder gejuich van de kop
stukken der kunstkenners, kocht
het museum Boymans in Rotter
dam De Emmaüsgangers aan, eni
ge Jaren voor de Tweede Wereld
oorlog, in de overtuiging te doen
te hébben met een authentieke
Vermeer van Delft, een beroem
de zeventiende eeuwer. Later
bleek dat dit doek vervaardigd
was door een zekere Van Meege
ren, 'n man die hoofdzakelijk be
kendheid heeft gekregen door dit
werk en door een boek met repro
ducties van zijn verdere werk dat
hij n.b. aan Hitler had opgedra
gen. Na de oorlog kreeg hij een
proces aan zijn broek en is in het
gevang gestorven.
Het feit dat deze Van Meege
ren in staat is geweest zo velen
bij de neus te nemen is op zich
zelf al merkwaardig genoeg. Want
wij kunnen ons nu wel afvragen
hoe het ooit godmogelijk is ge
weest; het feit blijft bestaan. De
ze schilder moet kans hebben ge
zien tot dat raadselachtige in
de-huid-kruipen, dat zich meer
voordoet dan men over het alge
meen aanneemt. Men denke b.v.
aan de paradisten die dat ook
moeten kunnen, zij het dan met
een ander en loffelijker doel.
J. Bernlef heeft een poging on
dernomen om zich in te leven in
iemand die zich in de schilder
Vermeer ingeleefd had. Hij heeft
geen historisch werk willen schrij
ven gebaseerd op het leven van
Van Meegeren en dat is waar
schijnlijk de reden waarom hij de
naam niet genoemd heeft. Hij
heeft voor zijn boek alleen de pe
riode gekozen waarin de schilder
rondloopt met zijn fatale plan dat
hij, gegeven dat wonderlijke soort
van talent van hem, nog uitvoert
ook.
Geschiedenis
De geschiedenis speelt zich als
volgt of. In het eerste hoofdstuk
even een beeld van het leven van
de schilder in Den Haag. Zijn
atelier, zijn verhouding met een
van zijn vrouwelijke leerlingen,
een bezoek met zijn vrouw Jaoin-
tha aan de schilderssociëteit.
Daar tekent hij een vlotte paro
die van zijn collega's en van de
kunsthistoricus Breekman (Bre-
ddius) in de opstelling van Da Vdn-
ci's Laatste Avondmaal met
Breekmans "romp als een loden-
kast volgens het Daili-recept".
Daarna vertrekt hij met zijn
vrouw naar Italië. Na enig reizen
vestigen zij zich tijdelijk in Ro-
quebrune even over de Italiaan
se grens. Een laatste bezoek aan
het Rijksmuseum om Vermeers
te bekijken en 't paai* blijft voor
lopig in Zuid-Frankrijk. Een ont
moeting met een zonderlinge rij
ke Amerikaan, die vervalsingen
verzamelt, brengt de schilder er
toe zijn bezetenheid voor het werk
van Vermeer in een daad om te
zetten. Hij verspeelt Jaointha door
zijn totaal gebrek aan aandacht
voor haar, sluit zich op in het nu
verlaten huis en haalt een zwer
ver binnen als model. Hij expe
rimenteert eindeloos vanwege het
craquelé en slaagt tenslotte. Dan
schildert hij "De Emmaüsgan
gers". De roman eindigt met het
zetten van de valse handteke
ning.
Als ik het wel begrepen heb,
is het Bermlefs bedoeling geweest
ten eerste aan te tonen dat zijn
schilder die Vermeer gemaakt
heeft als een sublieme wraakne
ming voor zijn miskenning. Ten
tweede stelt hij het probleem:
wat is echt en wat is vals? Wat
het eerste doel betreft; rancune
is een gevaarlijke eigenschap die
de mens tot onvermoede misda
digheid kan brengen. Het natio-
naalsocialisme als rancuneleer,
schreef Menno ter Braak. Van de
tweede probleemstelling kan men
een verklaring vinden op de blz.
118122 in een soort stellingen
die de schilder opschrijft. Ik
neem aan dat deze regels wel
uit de verdediging van Van Mee
geren zullen komen.
ZoaJls ik al gezegd heb is diit
complexe geval interessant ge
noeg om er zich in te verdiepen.
Maar liet geval is te complex
dan dat je het in 150 blz. (de om
vang van deze roman) tot klaar
heid zou kunnen brengen. Dat is
Bemief dan ook niet gelukt om
dat hij de vraag opwerpt maar er
niet diep op ingaat. Zijn voor
stelling van zaken, de tijd, de
mensen, de gesprekken hebben
iets cliché-achtigs dat mij herin
nert aan bepaalde romans uit
de Jaren '20 en '30 die aan het
zelfde euvel van de onpersoonlijk
heid en gebrekkige karakterte
kening leden. Zo herinnert de fi
guur van die schilder mij aan die
beeldhouwer uit "De Kleine
Waarheid" van J. Mens; diezelf
de op weinig gebaseerde gewelde-
naarshouding. Een schilder op
papier zetten is overigens iets
dat ongeveer nog geen schrijver
gelukt is met uitzondering van
Joyce Cary in zijn "The Horse's
Mouth". Wat betreft die Ameri
kaan in Zuid-Frankrijk met zijn
ongelooflijke feesten een vage
afspiegeling van Scott Fitzge-
ralds tragische Great Gatsby,
maar zonder achtergrond en le
venloos.
Hoe echt is dit boek? wordt er
op de omslag gevraagd. Niet
echt genoeg en echt niet genoeg,
vrees ik te moeten zeggen.
Eva Figes. Patriarchaal gedrag.
Vrouwen in de maatschappij,
(vertaling) Meulenhoff. Amster
dam.
Wie historisch, psychologisch,
antropologisch en religieus over
tuigd wil worden van het. feit dat
de vrouw op geen enkel terrein
de mindere van de man is of be
hoort te zijn, kan bij dit boek
van de Jonge romanschrijfster
Eva Figes terecht. "Het is een
boek dat grotendeels over man
nen gaat", zegt zij in de aan
vang van haar werk waarmee
zij de eeuwenoude vrouwenmis
leiding te lijf gaat. Dat dit zo is
komt omdat het de man is die de
Historische documenten liggen niet voor het
opscheppen, maar
Als u gewoon naar uw boekhandelaar stapt, kunt u er wel een in
handen krijgen. Want daar is de uitgave van het boek
..DE LEIDSE HOFJES"
verkrijgbaar. Dit historisch document is in een kleine oplage
uitgegeven door het Leidsch Dagblad en bevat foto's van alle
hofjes met een beschouwing over elk hofje.
Dot- zijn er 35 in totaal
Over al die 35 hofjes schreef de heer R. J. Spruit: duidelijke
teksten, die uitvoerig informatie geven over de geschiedenis van
een stuk lokaal verleden. Een verleden met een romantisch tintje.
Poelet u een geschenk
Geef een boek, geef een historisch document, een bedrag van
f 15.is waarachtig niet veel voor een historisch geschenk.
vrouw haar inferieure rfl
maatschappij heeft aaai)
Aangepraat of aangewea
het begin van de schepjj
Dat daar zo moeilijk iets
veranderen is komt, zegt]
dat het niet mogelijk is
van de beide seksen te
zolang we die alleen maa
hebben in de relatie tol
zoals wij ze kennen. De
zoeker naar de man nel
vrouwelijke persoonlijkh
niet anders dan de menj
aan de normen die hijzr
steld heeft. De vrouw ii
toe dat wat de maat
duidelijker gezegd de m
haar eist dat zij is. H
drag wordt bepaald do
opvoeding, per traditie
op het gevoel en door so
invloeding. Zij is no
zichzelf geweest, maar e
in een misleidende spieg
oudsher is er een tot
schillend gedragspatro
gesteld voor mannen e
wen, een gedragspatroi
men zich tot voor kort e
en tand aan vastklemd
over de gehele linie. Van
boorte af was er het on<
in kleuren, in spelen, in
drinken, in kleren, in he
vijs dat een vorm van
ring is, in werk en no<
op. De vraag of het oo
zou kunnen is weieens
gesteld doch door de b<
tijen altijd snel onder
werkt. Want tot voor ko
de niet alleen de man i
de vrouw zelf bij veranc
leen maar te zullen verl
man zijn macht, de vr<
onderkomen. Pas in c
eeuw is de vrouw gaan
ken dat er ook een all
houding mogelijk was
de paternalistische. De v
haven van het huwelijk
tijd nog de plek om Je
je twintigste Jaar in i
brengen. Dat er nog f
veranderd is toont Eva
met haar verzameling
van een groep meisjes
streeks vijftien Jaar die N
nasium bezoeken. De
had geluid: "Vandaag
mijn tachtigste verjaar< B
kijk terug naar de
ik van de middelbar
kwam". Deze meisjes w j.
meer dan gemiddelde i
tie en kwamen uit een 1.
lieu van handarbeiders.
enkele uitzondering na n
opstellen op elkaar j v
druppels water: trouwe b
netje, huisje, kindjes, j b
der. Dit is dan het leveni k
de volgende generatie. d
laatste gewenste fase In
denken. k
De radicale oplossing j Jl
impasse van de onvd l
heüd van de vrouw ziet P;
huwelijk. Zij noemt
anachronistische instellL-
van ze niet begrijpt dal
denkende man er zich
laat strikken. Beide
moeten hun werk h(
hun loon verdienen en |_J§
lijk betalen voor de klin
overbevolking zal de ge J
perking mede in de hi
ken. Dit is volgens Eva
enige manier waarop dj
eindelijk zichzelf zal
niet langer zal behoeve!111'
volgens de patriarch
daard die eist dat zij jg i
de man wiil dat zij zijn z).
Eén van de amusant 6
van dit onderhoudende!
re boek zijn de oitatefïl!
zeer belezen schrijfster
eenverzameld teneinde nt
nen hoe de man door f
heen de vrouw veroordit f
en op hoge toon gespij
haar hoogst mind*
geestelijke vermoger
bij hebben zij het niet ke
ten. Zowel de kerkvad
filosofen zijn het er a
eens geweest dat de vr< he
laas onvervangbaar - vi
persoonlijkte zonde wa: «Pï
lustig, ijdel, achterlij! ik
genachtig. Het gebrek lich
derworpenheid word>n-
demonstreerd bij Liliir
eerste vrouw die hlij
door van haar "de om'
houding" te eisen. Wo r.
dween zij in het heel
band met die houding 1
de treffende mededelii
paalde stanunen int
sië deze "de zendeling b
noemen. En nu we toe ren
linowski bezig zijn -
dit boek ook dat de Dj,
nog steeds geen verbs c
tussen de coïtus en d
schap. Dit heeft tot u6
dit volk de vaderfiguu r bl
en dus ook niet de desi ra
volgen van het patriai
de vrouw. a:
Kostelijk is de zee ast
achtig aandoende brie ante
mand minder dan terw
Freud aan zijn verloo
Bernays. De banaliteit 1
gentiende eeuwse boi
timental iteit daarvan rs
het angstige vermoed 11
ze vader van de psycl f,?60
bepaald van de vrou
afgeweten heeft.
"De Nieuwe Linie" Bra|
moeten opmerken d pavh,
.«M- J
dit boek in de eerste j0gt
ten lezen. Zeker moetai
lezen als zij iets van;erra,
veranderingen in deze ervo
snappen. Maar ik zeilt ir
in de eerste plaats
onder de neuzen var
die nog altijd niet
ven te kijken dan he 1
deel voornoemd lang ii aan i
CLAR
Je k
