llegegeld, vandalisme, eroendi en rode vloot eef de tram een nieuwe kans Doorlichtenvan zers schrijven overheidsbedrijven is dringend nodig )AG 13 JULI 1972 biet" pa jng van het c o 1 1 e g e- 2,95 ot duizend gulden beide Kamers aanvaard iel wat pennen in bewe- sht. Hoe uiteenlopend de vaak waren, bleek i ingezonden stukken in j>ol", beide op 7 juli. G. teiS chreef o.m.: „Dankzij de eloofwaardige intimidatie lantagepolitiek van na de Tweede Kamer nu rste Kamer door de knie- en is de collegegeldver- feit geworden. De mi- rig". ig zelfs zo ver, dat hij be rhogingen binnen afzien - liet wilde uitsluiten. Deze eerste poging pê (gering om ondermeer de i. 1 ementaire oppositie bin- monddood te "Te volgende stap zal het Lelden van de nota-Posthu- Nog nooit heeft een Ne- regering zo'n geweldige Lekeleverd in de devaluatie nderwijs Het is onbegrij- t een zich socialistisch minister dergelijke durft te nemen". R. Visser bekeek het pro- de financiële kant: (o4ldc ik voor het eerst aan 1 f 300'" plus f 20,~ ül" rlenp plus f 5,- voor iets Dat heb ik. op die f 5,- jdrie jaar moeten doen. r f 1280.- was ik er dan en met mijn doctoraal", jnoest door een lening bij- raaPt worden, die pas jaar later afbetaald was. Visser schrijft verder: als vermenigvuldigings gestegen prijzen het Hfeken? Dat is niet zo gek, 931 en daarna betaalde ik arkt f 0,15 voor een een half ons Van te f 0,10. Voor een Willem mT1"' moest je vier centen tel voor dezelfde sigaar met blad 6 cent Ver- C ligt men nu de f 300.- net diezelfde factor 5, dan d i collegegeld f 1500.- zijn ran f 1000 - Ik hebjiet Avonden, dat ik precies schoolgeldbelasting ddelbare" kinderen moest is collegegeld voor mijn itskinderen. n.l. f 200,- ;elfde Amsterdamse blad ie hoofdredactie de aan- het ontbreken van een g r o e p in ons land ,-toendi. „Dat is eigenaar- je wat er in deze Centraal- 4 ;e republiek de laatste maanden gebeurt, levert genoeg stof op voor actie en protest. Even als in overig zwart Afrika bestaan er in Boeroendi stammentegenstel lingen, op zichzelf is dat geen nieuws. Maar de laatste ontwikke ling is nu dat de regerende min derheid van Toetsi's systematisch Jacht maakt op de meerderheid van Hoetoe's. Volgens betrouwbare berichten zijn op zijn minst tien duizenden Hoetoe's in koelen bloe de vermoord. Andere schattingenen lopen in de honderdduizenden Vreemd genoeg wekken deze slachtpartijen geen merkbare ver ontwaardiging bij diegenen, die er gemaakt. In de pakjesbus werden brandende sigarettenpeukjes ge gooid, waardoor brandgevaar ont stond. In Den Haag-zuid werd al eerder een zelfbedieningsruimte om dezelfde verheffende reden gesloten. Tegelijkertijd maakten de Ned. Spoarwegen bekend, dat sinds kort extra-toezicht in de treinen wordt uitgeoefend. Een snel toene mende agressie tegen mensen en materiaal en een stijgend aantal „zwarte" passagiers heeft de di rectie van de N.S. ertoe gebracht het korps van 165 man spoorweg recherche te versterken met perso- Door C. J. Rotteveel llr* in het algemeen snel bij zijn om racisme, onderdrukking van min derheden of overblijfselen van ko lonialisme aan de kaak te stellen Klaarblijkelijk is er voor de mo rele verontwaardiging, die meestal aan dit soort protesten ten grond slag ligt, geen plaats meer nu niet blanken als de schuldigen kunnen worden aangewezen, maar nu een zwarte minderheid bezig is op bes tiale wijze met een eveneens zwarte meerderheid af te reke nen. Niet ten onrechte is de afwe zigheid van protest in gevallen als deze wel eens een voorbeeld van „selectieve verontwaardiging" ge noemd". Materiële vooruitgang betekent helaas lang niet altijd -i nr. van het beschavingsniveau, zoals blijkt uit de ergerlijke gevallen van v a n d a 1 i s m e, die over heidsorganen hebben genoopt tot het nemen van maatregelen. Zo heeft de directie van het postdis- trict 's-Gravenhage zich tot haar grote spijt genoodzaakt gezien de zelfbedieningsruimte van het post kantoor Denenburg) in de gegoede wijk Mariahoeve) van 's avonds 7 uur tot *s ochtends 8 uur te slui ten top zaterdag na half elf tot maandagcchtern 8 uur). Dit tengevolge van het voortdu rend vandalisme door groepjes jon gelui. die zich voornamelijk in de avonduren en gedurende het week einde rond bedoeld postkantoor op houden Bijna dagelijks worden de ruiten, de wanden en de appara tuur met etensresten e.d. besmeurd, de telefoooncel beschadigd en de automaten en postbussen onklaar neel van gemiddeld 40 jaar oud, dat over een grote ervaring in het omgaan met reizigers beschikt en dat in voortdurend contact staat met de centrale meldkamer van de spoorwegrecherche in Utrecht. Vanuit die meldkamer kan zo no dig de politie van het eerstkomende station worden gewaarschuwd om de moeilijkheden veroorzakend? passagier aan te houden. De reden van deze beschamende maatregel? TL-buizen worden vernield, zittin gen kapot gesneden en fonteinen uit de wand van de toiletten ge rukt. Wij krijgen, aldus een woord voerder van de N.S, ons deel van het algemeen maatschappelijk ver schijnsel van de stijgende crimina liteit. En natuurlijk gaat dit ge paard met het symptoom van ..de omgekeerde wereld' 'dat op allerlei terreinen tot- uiting komt: vroeger was de conducteur boos als hij een üiet-betalende passagier ontdekte: tegenwoordig wordt de passagier kwaad en kan de conducteur nog een pak rammel krijgen als hij wat durft te zegggen In "Elsevier" vestigde H. A. Lunshof d eaandacht op het ge vaar van e e n z ij d i g e wa penvermindering. „Om te beginnen heeft de heer Luns gelijk als hij opmerkt, dat. als de NAVO eenzijdig tot wapen vermindering overgaat, de Sow- jets nooit enige concessie meer zullen doen. Wanneer zij iets voor niets kunnen krijgen, wav.o zouden zij er dan voor betalen?, vraagt onze gewezen minister van Buitenlandse Zaken. Boven dien drijft een vermindering van defensieuitgaven in West-Euro pa al die krachten in de Verenig de Staten naar voren, die tot iso lationisme van Amerika willen overgaan Niet alleen onze eigen verdedigingsinspanning is van belang, ook de nucleaire macht van het Amerikaanse leger kan niet worden gemist. Zonder die macht gaan wij hetzelfde lot tegemoet als de satellietstaten. Denkt men nu werkelijk dat de Sowjets ons anders en beter zul len behandelen dan hun eigen volk of geschoolde communisten gelijk Imre Nagy. Slansky of Dubcek die het socialisme een menselijk karakter willen geven? De enige reden waarom de Rus sen West-Europa niet bezetten ligt in de nuncleaire macht van de Verenigde Staten, al of niet ge voegd bij die van Engeland en Frankrijk. Voor China is de Sow- Jet-Unie niet bevreesd. Geen en kele Chinees, tenzij hij compleet idicot is gewerden, is zo dwaas Rusland aan te vallen. Men zou in Rusland geen ogenblik aarze len de Volksrepubliek China van noord tot zuid en van oost tot west te vernietigen. Men zou ook niet aarzelen West- Europa aan te vallen als het Ame rikaanse leger niet bestond, een idee dat blijkbaar nog niet tot de Leidse universiteitsraad is doorge drongen. die f50.000 van het Ame rikaanse leger weigerde als subsi die voor medische onderzoekingen, omdat het geld uit die bron "be smet" zou zijn .Er is blijkbaar een meerderheid in die raad die denkt dat er nog een vrije Leidse Univer siteit zcu zijn. zonder rl° Ameri kaanse militaire inspanning". In het maandblad "Zeewezen", opinieblad voor marine en koop vaardij wijst M. A. Cageling op de stille maar zeer aanzienlijke groei van de rode vloot, in het bijzonder van het onderzeeboot- wapen. Volgens sommigen bete kent dit geen bedreiging, omdat de Sowjet-Unie niet over grote vliegkampschepen beschikt en daardoor niet in staat zou zijn aan de Westerse alliantie de heer schappij op de "zeven zeeën" te betwisten om aldus de interne wes terse verbindingslijnen te verbre ken. "Degenen die zo iets aanvoe ren. vergeten een les van het ver leden en geven blijk geen of al thans weinig visie te hebben op de toekomst, zelfs op een nabije toe komst". Die les van het verleden is, dat Duitse onderzeeboten er tweemaal in de moderne geschie denis bijna in geslaagd zijn de binnenlijnen van de Westerse al liantie te verbreken, namelijk in de Eerste en in de Tweede Wereld oorlog". "De huidige Russische marine beschikt over een veel voud aan onderzeeboten van het aantal van de keizer en dat van Hitier. Bovendien kunnen de hui dige onderzeeboten onder alle om standigheden optreden (mede als gevolg van de toepassing van kernvoorstuwinghetgeen zelfs in de Tweede Wereldoorlog nog niet mogelijk was". Ook wordt aangevoerd dat de Sowjet-Unie haar zeestrijdkrach ten heeft uitgebreid, tengevolge van de intrede van nucleair voort gestuwde onderzeeboten in de Amerikaanse marine. waardoor Moskou het gevoel kreeg dat zijn noordflank open kwam te liggen voor aanvallen van onder het ijs van de Noordelijke IJszee opere rende onderzeeboten. In de eerste plaats is dit. aldus de schrijver, chronologisch onjuist, maar boven dien "behoeft Moskou geen moder ne eskaders geleide-wapenschepen voorradingsschepen naar de Indi sche Oceaan en naar de zuidelij ke Atlantische Oceaan te sturen Sowjetrussische schepen tij dens een oefening op de Atlanti sche Oceaan. om zijn noordflank te beveiligen Cageling besluit: "Bij zijn be zoek aan Den Haag verklaarde NAVO-secretaris-generaal mr. Luns: "Ik hoor te veel geluiden van mensen, die menen, dat defen sie overbodig wordt, omdat de ont spanning al een feit is. Wie zo denkt, leeft in een zelfgeschapen droomwereld en begrijpt niets van de harde realiteit van de machtspo litiek". Moskou lokt met de woor den ontspanning en topoverleg, maar zijn bewapening gaat door". Plaatsing van ingezonden stukken behoeft geen redactionele Instemming te betekenen. De redactie behoudt zich het recht voor, brieven te bekorten of eventueel terug te zenden. het nog? jaren heeft Leiden een i gehad. De stad was na Dj im. Haarlem en Den Haag lrj i stad. Geen wonder, want tehige ligging als handels- IjjJ tcentrum deed de behoef- Ij6 en goed openbaar vervoet i. Op 7 oktober 1960 ver stadstram en daarmee (en leegte. Nu nog is het 1 hoeveel Leidenaars moed over hun tram hele vertellen en het vertrek (treuren. Ook in de ru- s ezers schrijven" van he; vele mensen het wooro g vallen en tot 1960 in Leiden twee het lijntje in de mei-straat buiten be- ig gelaten die van (st via het NS-station en Breestraat, Korevaarstraat —bogewoerd de mensen naar 4k, huis en het centrum (n. Via de Lammen- eg en Voorschoterweg ging uwe" naar Den Haag en eindigde bij de Wilhel- Er waren plannen de lijn door te trekken naar maar die zijn door finan- itandigheden niet doorge- )ok waren er op papier nieuwe gelede-tramstel- Jeed En op dat moment jhet bericht, dat de boel i pgeheven. Behalve de fi- redenen waren de oorza- weinig vervoersaanbod en ie lemende concurrentie van auto. ïiliteit Ikomsten van een bedrijf, i met het openbaar vervoer oudt, is voornamelijk af- rvan de mate, waarin gebruik van maakt. De in zijn hoofdzakelijk de J 'ten, vaste lasten en het on- d van materieel en het net. n en uitgaven moeten el- evenwicht houden. Maar en staat met het vervoers- dat wordt bepaald het openbaar vervoer voor gemakkelijk bereikbaar? wonen er zoveel mogelijk binnen een straal van 500 m van een halte? Is e gemakkelijk bereikbaar? 31 wil niet zo lang wachten, httijd moet dus zo kort mo- zijn. De rijfrekwentie van het O.V. (openbaar vervoer) moet daarom zo hoog mogelijk zijn. Vooral tijdens slecht weer heeft men een hekel aan wachten. Dat wordt enigszins gerieflijker als de halte een overdekking heeft. c. Men wil een zo groot mogelijk rijcomfort. Daar komen we later in dit artikel nog op terug. d. De rit moet betaalbaar we zen. De huidige prijs schrikt vele aspirant passagiers af. Het is in vergelijking met de relatieve kos ten van het particulier vervoer (auto en bromfiets) over dezelf de afstand wel wat ongunstig, te meer omdat de bus meestal niet sneller kan rijden door verkeers opstoppingen in de stad. e> Men wil met zo weinig moge lijk overstappen zo dicht moge lijk bij het reisdoel uitstappen. Dat houdt iim, dat de routes van de biu de halteplaatsen bij het publeik be kend zijn, ook die lijnen, waarvar- men incidenteel gebruik maakt. Ook houdt dat in. dat grote instel lingen, zoals ziekenhuizen, be jaarden etc. gauwer gebruik ma ken van het O.V. Ook zal in dit verband bekeken kunnen worden op welke manier de universiteit 'n rol kan spelen en die studenten, dir niet over eigen vervoer beschikken de mogelijkheid hebben gebruik t maken van de bus (tram). Hoe meer het openbaar vervoei voldoet aan bovengestelde punten, hoe meer mensen ervan gebruik zullen maken, dus hoe meer men sen de auto thuis laten, althans se lectiever van hun auto gebruik maken. In de huidige toestand is het vooral tijdens de spits in de binnenstad en de grote straten naar de buitenwijken een onhoud bare en ongezonde toestand. Bus en/of tram In zulke toestanden brengt de bus geen uitkomst, omdat deze a) zijn passagiers niet sneller naar hun doel kan brengen, omdai de bus is opgenomen in de file. Een vrije baan zal uitkomst moeten bieden, maar of er op de straten ruimte kan worden gevonden vooi een vrije-busbaan, waar ze elkaar ook nog moeten kunnen passeren lijkt mij een vraag. Kier komt 'n voordeel van de tram naar voren omdat deze het meest economisch met de beschikbare ruimte om gaat en een dergelijke vrije baan smaller kan worden. We komen hier nog op terug. b) ten gevolge van punt a worden de wachttijden bij de haltes ih de spits erg lang. c) de bus heeft vaak moeilijkheden met het weer invoegen in de file vooral tijdens de spits (ondanks de wettelijke regelingenDaarbij moet hij soms gevaarlijk voor het verkeer zijnde manoeuvres uitvoe ren. Ook hierbij heeft de tram een voordeel: zelfs al heeft hij geen eigen baan, invoegen is bij hem geen probleem. De aanzetsnelhek kan bij de tram hetzelfde zijn als die van een personenauto, dat i ook een voordeel. Nog een voordeeltje voor de tram. De vervoerscapaciteit van een tramstel is groter dan die van een bus. Het rijcomfort van een tram Is groter: het hobbelt en hots: minder. De snelheid in de stad kan wegens snel optrekken hoger da die van de bus liggen, zeker wan neer er nog wat enkele verkeers lichtaanpassingen plaats vinden. Verder hoeft het geen betoog, dat de tram een schoon vervoersmiddel is. Hij heeft geen walmende uit De stadsuitbreidingen van Lei den zijn sinds 1960 aanzienlijk. Het inwoneraantal is met duizenden gestegen. Binnen de agglomeratie dat is Oegstgeest, Leiden en Lei derdorp, met eventueel Voorschoten en Rijnsburg) kunnen nu dan ook lange lijnen worden aangelegd, die veel mensen binnen hun bereik hebben. Weinig Leidenaars zullen de busroutes binnenin hun stad kennen. Alleen die lijnen, waar zij min of meer geregeld gebruik van maken, zullen hun bekend zijn. Tramroutes zijn veel sneller aan iedereen bekend Oudere Leidenaars kunnen de vroegere trambanen nog wel grotendeels nalopen. Dat is ook een voordeel. Verdere voor- en nadelen zullen bij een nadere studie wel naar voren komen. Sinds de binnenstad van Lei den tot blauwe zone is verklaard, en men de auto niet langer dan anderhalf uur mag parkeren, is de behoefte aan goed openbaar ver voer toegenomen, omdat veel men sen voor t woon-werk verkeer niet meer van hun auto gebruik kun nen maken. De commissie-Volmtiller, die zich de afgelopen Jaren intensief heeft beziggehouden met de problema tiek van het openbaar vervoer in het westen van Nederland, voorziet een belangrijke plaats voor een dicht net van railvervoer, waarin Den Haag en Rotterdam met el kaar zouden kunnen worden ge koppeld. De agglomeratie-Leiden zou daarin een zeer belangrijke sohakel kunnen worden. Tot dusver zou men kunnen con cluderen, dat een tram in Leiden nog helemaal zo'n gek idee niet is. Omdat onze stad reeds een tram gekend heeft, zijn er in die stadsgedeelten, waar hij heeft ge reden verkeersvooraieningen ge troffen, die bij een eventuele her- aanleg zeer goed weer te gebruiken zijn: in Oegstgeest is het viadukt on der rijksweg 4 reeds op een tram gebouwd. Het middelste gedeelte was geconstrueerd voor trams naar Katwijk en Noordwijk; het weggedeelte ervoor, dat nu als autoparkeerplaats wordt gebruikt, kan zonder meer weer als tram baan in gebruik worden genomen; de autoweg kan verder vrij ge makkelijk zodanig gewijzigd wor den, dat zelfs een eigen trambaan realiseerbaar lijkt; het Stationsplein had in 1960 vijf halteplaatsen voor de tram; in de binnenstad zou het trajekt nauwkeurig uitgekiend moeten worden, b.v. in de Breestraat en op Aal- en Boommarkt een enkel- spoor. Indien de binnenstad voor autoverkeer zou worden afgesloten, zou het ruimteprobleem wat min der zich doen gelden. We komen later hierop nog terug; in tegenstelling tot vroeger, zal de Hogewoerd geen deel meer uit maken van een trajekt; Hoge Rijndijk heeft al een tram gehad. Een trambaan lijkt wel mogelijk; Leiderdorp hoeft geen problemen te geven: Buslijn 40 zou vertramd kunnen worden: Overal in Leiden zijn de spoor banen omhooggebracht. Commissie In deze tijd een trambedrijf op zetten betekent dat men in staat kan en moet zijn het bedrijf ge heel aan te passen aan de eisen van deze tijd en aan de eisen, die de stad stelt. Men zou dan ook kunnen be ginnen met het instellen van een commissie, die bestaat uit a. een functionaris van de ge meente (Openbare Werken) b. een funktionaris van de NZH; zijn taak: evaluatie van het tram bedrijf van de NZH tot 1960; hét bestuderen van een taakverdeling tussen bus en tram; c. een stedebouwkundige voor: studie van aanleg, plannen van de trajecten, o.m. t.b.v. de eigen baan d. direkties van scholen, indus- triëen, bejaardencentra e.d.; e. een vertegenwoordiger van de middenstand; f. een funktionaris van de ver keerspolitie; De taak van deze commissie zou kunnen wrorden: studie van de mogelijkheden van een stadstram, economisch fi nancieël en technisch bezien; 9 opzet en van de trajekten. zo danig dat zoveel mogelijk mensen daar profijt van hebben. Belang rijk zijn dan ook de direkties ge noemd onder d. Overleg met wijk comité's en de bevolking is erg noodzakelijk; uitbrengen van een rapport aan alle instanties van gemeenten, provincie en rijk. Financiën Een van de belangrijkste taken van de commissie zal moeten zijn het uitknobbelen van de financiële aspekten, welke zonder twijfel een van de grootste moeilijkheden zul len vormen .Immers, aan diverse instanties, ook die van de Rijks overheid zal de noodzakelijkheid van het tramplan moeten worden aangetoond. In de kostenberekening zou men kunnen calculeren: de reeds aanwezige verkeers- voorzieningen (van voor i960), die de aanlegkosten drukken; zakelijke aanleg, o.m. door strakke planning, uitsluitend bin nen de Leidse agglomeratie; overgaan op smalspoor (dat is een spoorbreedte van 1067 mm) wat niet alleen betekent, dat de tram minder ruimte inneemt en wat wendbaarder wordt (er kun nen nJ. vrij scherpe bochten ge nomen). maar ook dat de aanleg goedkoper wordt. Nadere studie zal. volgens mij. nog meer besparingsmogelijkheden opleveren. Na een opmerking van de staatssecretaris van B.Z. gaat Lei den het ambtelijke apparaat op doelmatigheid onderzoeken zou het geen tijd worden dat deze staatssecretaris ook eens een der gelijke opmerking maakte aan vee! Nederlandse gemeentes? Al heb ben er veel minder steun nodig dan de gemeente Leiden, met een chronisch tekort kampen ze alle maal wel. In een tijd wiaarin we allemaal toch wat moeten bezui nigen is het wel op zijn plaats dat de overheid daar eens mee be gint en een goed voorbeeld gaat geven. Misschien kunnen veel overheidsbedrijven eens goed door gelicht worden. Het is natuurlijk wel prettig te vernemen dat de Alg. Rekenkamer vaak constateert, dat er al met geld gesmeten is. net zou natuur - Taakverdeling Bus en tram zijn niet hetzelfde In een vervoerspatroon moeten zij elkaar aanvullen, allebei gebruik maken van hun eigen specifieke mogelijkheden. Een taakverdeling zou moeten worden vastgesteld. Bv de bus zal voornamelijk interlokaal gaan rijden, en in de stad sneldien- ten kunnen onderhouden, met slechts enkele haltes, waardoor de mensen in de buitenwijken en de aangrenzende plaatsen snel in het centrum en het NS-station kunnen komen. Maar de commissie zou dat allemaal moeten bekijken. Tot slot zij opgemerkt: een goed openbaar vervoer verlost de bin nenstad en ook de overvolle stra ten en wegen van en naar het cen trum van een hoop problemen. De commissie-Volmtiller heeft dat ook gezegd. Iedereen zal dat beamen. D WORTEL lijk veel prettiger zijn als ze die geldsmijterij wist te voorkomen. De KLM (is toch ook een staats bedrijf?) rekent opnieuw op slech te cijfers, maar als men dan ver neemt dat de post salarissen met sociale lasten ruim f30.000 per iaar kwijt is, krijgt men toch ook wel het idee, dat een opmerking van de staatssecretaris van Ver keer en Waterstaat wel op zyn plaats zou zijn. Misschien dat de PTT er ook bij te betrekken valt. Of de staatssecretaris van De fensie. want bij Defensie schijnt toch ook veel te veel burgerperso neel te zijn. Als men ook daar wat personeel laat afvloeien, is het misschien niet meer nodig dat men dure kantoorruimte gaat bouwen, waar nu zo'n behoefte aan blijkt te bestaan. Volgens de Rekenkamer weet men daar ook om te gaan met andermans geld Je zal uit eigen zak 1500 dollar neer tellen voor iets wat Je voor 15 dollar kunt kopen f Dat doe je al leen met andermans geld. maar een kniesoor die daar over valt. Misschien zijn er nog meer mi nisteries die het niet zo nauw ne men met onze bedastinggeldeo. Is hier een taak weggelegd voor al onze staatssecretarissen? Ala de overheid, ook de gemeentelijke eens serieus het goede voorbeeld van bezuinigen gaat geven, zal de bevolking ook wel genegen zijn dat voorbeeld te volgen en zal men ook minder eisen gaan stellen. Het wordt de hoogste tijd dat men er eens wat aan gaat doen, misschien is het nog niet te laat. L. G. NLJSSEN, Prinsen weg 11, Voorhout.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1972 | | pagina 11