Prof. Jeuken: loting onrecht
"lèxoro shirts
PAULINE BONTHUIS: MINST SLECHT
Leiden vroeger en nu (27)
Promoties en
geslaagden
Selectie en loting
IJ ZATERDAG 24 JUNI 1972
LEIDEN
PROF. JEUKEN:
„We staan met de rug tegen de
muur. Als dan bekeken moet wor
den wie Je wel en wie je niet toe
laat, dan zeg ik: laat de meest-be-
gaafden toe. Doe Je dat niet, dan
nivelleer Je het onderwijs. Het is
een onrecht aan de getalenteerden
en een onrecht aan de wetenschap.
En voor de universiteit geldt wat
Posthumus in zijn nota zegt: „On
derwijs en onderzoek zijn schering
en inslag van hetzelfde weefsel".
Hoe denkt de sub-faculteit er-
„Maandagavond was er een ver
gadering van de subfaculteitsraad.
In een brief aan de raad, hebben
alle hoogleraren van de subfacul
teit, onder wie prof. Quispel, adhe
sie betuigd. De subfaculteitsraad
heeft zich unaniem achter mijn
standpunt gesteld".
Hoeveel aanmeldingen zijn er,
wat is de capaciteit voor biologie?
„De laatste telling van mei zegt
dat er 157 aanmeldingen zijn. De
capaciteit is 102 (inclusief de men
sen die het voor de tweede keer
doen). Als alle aspirant-eerstejaars
worden toegelaten krijgen we zeker
moeilijkheden, vooral bij de prac
tica. En als we nü geen moeilijk
heden krijgen, dan in het derde
Jaar, bij de cursussen. Daarbij komt
nog dat het exploitatie-krediet 9%
omlaag gaat. Een numerus fixus is
onvermijdelijk. De academische raad
heeft besloten tot een numerus
fixus. Maar de universiteiten van
Amsterdam en Leiden waren er
tegen .Het college van bestuur wil
dat de Leidse universiteit zich neer
legt bij het meerderheidsstandpunt
van de academische raad".
Heeft ieder die het VHO-diploma
behaalt niet het fundamentele recht
te kunnen studeren?
„Ja. maar als er geen plaats ge
noeg is, dan moet naar mijn me
ning de beste man op de beste
plaats komen. Het streven dat er
bij de universiteit is om op een
meer gelijk niveau te komen met
instellingen van het hoger beroeps
onderwijs houdt daar geen rekening
mee. Bij het HBO selecteert men
wél vaak op basis van capaciteiten.
Posthumus citeert in zijn voort
gangsnota Ton Regtien, die daar
op kritiek heeft. Regtien stelt in
„Universiteit in opstand": „Hetzijn
de bestaande politieke en economi
sche machtsverhoudingen die be
lang hebben bij die tot in het on
derwijs terug te vinden politieke
filosofie van de absolute geldig
heid en absolute noodzaak van de
individuele prestatie en de indivi
duele selektie". Posthumus ant
woordt daarop: „Het toemeten van
werkzaamheden in overeenstem
ming met talent en ontwikkeling
is echter wezenlijk voor iedere
samenleving die op de verdeling
van arbeid berust".
Maar op de universiteit gaat het
toch allereerst om onderwijs en
niet om arbeid?
„Op de universiteit worden men
sen gevormd voor het zelfstandig
beoefenen van de wetenschap.
Daarbij is onderwijs en onderzoek
niet te scheiden. Goede studenten
halen het onderwijs omhoog, de
wetenschap bevrucht het onderwijs.
Het onderwijs nivelleert op de
universiteit. Je kimt tegenwoordig
met een diploma VHO bijna elke
studie starten. Dat werkt een ver
hoging van het wetenschappelijk
niveau niet in de hand. De weten
schap gaat op de universiteit hard
achteruit".
Maar is het geen taak van de
universiteit sluimerende talenten te
ontplooien? Wat geen talent blijkt,
kan dat later zijn.
„Als de middelbare school dat
talent er niet uithaalt, kan de uni
versiteit het ook niet. Mensen met
weinig talent zijn op de universi
teit vaak een bron van ellende. Ze
studeren twee jaar en zitten dan
aan hun plafond. Dan kiezen ze
iets anders of verdwijnen. Dat kost
enorm veel. U moet niet vergeten
dat we ook nog een plicht tegen
over de gemeenschap hebben".
Wat vindt u van de vijf over
wegingen bij de motie?
„De selectie problematiek is enorm
ingewikkeld. Ingewikkelder dan in
die vijf punten bij de motie van
Pauline Bonthuis staat. Er is by
de motie helemaal geen cyferma-
teriaal of onderzoek gegeven. De
tegenparty moet maar bewyzen
dat het niet zo is. Dat vind ik een
vreemde manier van werken. Voor
elke studierichting apart kan een
goede selectiemethode uitgezocht
worden. In ieder geval moeten de
goed-begaafden worden toegela
ten. Dat zyn de mensen met een
gemiddelde op hun cyferUjst van
7%. De mensen met een gemiddel
de daaronder kunnen misschien
door middel van een gesprek met
de school, worden toegelaten. Voor
de zesjesklanten kan dan misschien
loting gebruikt worden".
X»e'Hj/(Soepel... dus altijd korrekt
PAULINE BONTHUIS:
„Ik ben principieel tegen nume
rus fixus. Iedereen moet worden
toegelaten. Als dat niet kan, dan
zeg ik: je moet het onderzoek aan
passen, het onderwys gaat voor. In
de zomervakantie zouden bijvoor
beeld extra voorzieningen kunnen
worden getroffen. Alleen in het al
leruiterste geval mag je mensen
afwyzen".
Op basis waarvan?
„De Brauw stelt voor: cijfers en
loting. Ik kies dan van de twee
slechte, de minst slechte; loting.
Het gaat er op dit moment niet om
een goede selectie-procedure te
ontwerpen. Het gaat om de behan
deling van een wetsontwerp. Daar
moet je op reageren. Wat daar
naast als tweede ter sprake komt
de selectie in het algemeen
valt onder een ander chapiter. Dat
valt buiten het kader van het wets
ontwerp en we hebben daar geen
tijd voor. De Amsterdamse psycho
loog De Groot is momenteel bezig
met een slectie-procedure, maar
daarvan zyn nog geen resultaten.
Een derde onderwerp wat hier
mee samenhangt is numerus fixus.
In de vergadering van 17 april is
dat door de universiteitsraad afge
wezen. Het college van bestuur van
de universiteit meent, dat het zich
by het meerderheids-standpunt van
de academische raad, (positief
tegenover de numerus fixus) moet
neerleggen. Daar wordt maandag
in de raad over gepraat. Het vreem
de is juist, dat toen de numerus
fixus in de raadsvergadering van
17 april werd behandeld, er geen
cijfers van biologie waren".
Waarom kan er niet op basis
van cüfers geselecteerd worden?
„De voorspellende aard ervan
wordt in diverse onderzoekingen
betwyfeld. Daarnaast zyn er aller
lei neveneffecten omdat je het con-
currentie-principe tot leidend prin
cipe gaat verheffen, byvoorbeeld
op cyfers jagen.
Maar by een exacte studie als
biologie, kunnen cyfers toch iets
„Boven een bepaald cyfergemid-
delde zouden beter-begaafden zit
ten. Maar het begrip „begaafd" is
zeer relatief. By sociologen is dat
duidelyker. Ze kunnen technisch
goed zyn, maar ook hun ethische
opvattingen zyn belangryk voor de
wetenschap en voor het beeld van
de maatschappy in de toekomst.
Dat is een cultureel facet wat een
beetje vaag is. Maar dat geldt ook
voor biologen.
En als er een goede selectie
methode zou worden ontworpen?
„Mocht er een komen, zonder
neveneffectenje moet toch op
passen. Je moet het fundamentele
recht van universiteitsstudie niet
aantasten. Wat ik wel goed vind,
is selectie op de universiteit zelf.
Na één jaar by de propadeuse. Dat
is anders omdat je dan de selectie
by de universiteit legt. Ieder blyft
by toelating op de universiteit ge-
KLOKKEN
Friese staart en Stoeltjes,
Zaanse- en Sallanders, Echte
antieke Franse en Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
LEIDEN Aan de Leidse univer
siteit zyn gepromoveerd:
W. H. Heemskerk uit Oegstgeest
tot doctor in de faculteit der rechts
geleerdheid op proefschrift "De eis
ln reconventie". De promotie ge
schiedde cum laude. Promotor was
prof. mr. W. L. Haardt.
B. Ranchod uit Haarlem tot doctor
ln de faculteit der rechtsgeleerdheid
op proefschrift "Historical founda
tions of the South African Law of
Defamation". De promotoren waren
prof. mr. R. Feenstra en prof mr. J.
Th. de Smidt.
B. F. Deys uit Leiden tot doctor in
le faculteit der geneeskunde op
proefschrift "Linkage studies on the
mule x-chromosome by somatic cell
genetics". De promotoren waren prof.
dr. M, Sinicaldo en prof. dr. G. R.
Fraser.
H. W. J. Blöte uit Oegstgeest "tot
doctor in de faculteit der wiskunde
en natuurwetenschappen op proef-
Bohrift "Magnetic ordering phenome
na at very low temperatures". Pro
motor was prof. dr. W. J. Huiskamp.
in Dop uit Amsterdam tot doc
tor in de faculteit der wiskunde en
- natuurwetenschappen op proefschrift
"Some aspects of ion-atom and ion-
molecule-collisions". Promotor was
prof. dr. J. Los.
Geslaagd zyn in Leiden:
doct. ex. geschiedenis E. C. L. v. d.
-Vliet c.l. (Leiden), doct. ex. Spaanse
taal- en letterkunde mevr. D. M. N.
de Ruyter-Tognotti (Hazerswoude),
B doct. ex. Ned. recht de dames G. van
Hamel (Arnhem), M. I. Hoek (Haar-
Mem), T. A. Langbroek (Wassenaar),
I. Visser-Drost (Leiden), E. Hartsui
ker (Amsterdam), M. C. van der
Vlies (Amsterdam) en de heren Y. G.
u Blei Weissman c.l. (Den Haag), E.
®J. C. van Hartingsveldt (Den Haag),
Et. E. P. de Ranitz (Leiden). H. J. W.
Soeters (Bosschenhoofd) W. van
cVeen (Leiden), A. H. A. Gildberg
(Terborg)B. P. J. A. M. v. d. Pol
'(Breda), J. v. d. Pol (Alkmaar), G.
K. Warris (Voorburg), G. A. A. Ouds-
hoorn (Den Haag)C. H. P. de Boer
(Goor) en J. H. B. Hemler (Leiden).
In Nymegen is geslaagd voor het
^mi-artsexamen H. M. Kuynders uit
J Leiden.
Kleuterleidster
Aan de kweekschool voor voorbe-
s :eidend onderwys "Haanstra-kweek -
(ichool" in Leiden zyn geslaagd voor
acte als leidster by het kleuter-
'^underwys: G. J. A. Aleva, M. Y. An-
it iriesse, Ch. H. Batavier, C. S. Beek,
E. van Beek, M. D. Boverhof. M. Ch.
Bresser, A. A. van den Broek, J. den
Butter, P. J. C. Carrée. G. M. A. Cra-
ma, M. Fels. A. van Giessen. M. A. C.
Goeman, M. F. M. van der Krogt,
J. L. Lammens, M. A. M. Langen-
berg, H. J. J. J. Lefeber, J. Ligtvoet,
J. van Nieuwpoort, J. M. van der
Mey, J. W. van Panhuys, J. L. M.
Prins, E. Reuchlin, M. J. C. van Roe
kei, C. Ryskamp, I. C. Schama, C.
Stas, A. Verdam, J. M. J. Vinkestein,
G. M. C. Vreeburg, J. T. B. Warring.
Mavo 4
Aan de Paulus scholengemeenschap
in Leiden zyn geslaagd voor mav
Peter v. Amsterdam (Leiderdorp),
Jan Andela (Leiderdorp), Rozalien v.
Bemmelen (Leiderdorp), Elly Bent
velzen (Leiden), Els v. d. Berg <Rijp-
wetering), Riny van Berkel (Rypwe-
tering), Connie Borst Rij pwetering
Pim v. d. Bosch (Leiden), Marlène
ten Broek (Leiden), Ruud Devilee
(Leiden), José Driessen (Leiden),
Ron Driessen (Leiden), Huub
Eisen (Oegstgeest), Anja van
mond (Leiden), Elly van Everdinck
(Leiden), Carla Fuchs (Leiden), Ad
v. d. Geest (Oud-Ade), Peter
Geffen (Leiderdorp), Peter de Goe
de (Leiden), Anja v. Goozen (Hoog-
made), Hans Hillenaar (Leiden),
Theo den Hollander (Leiderdorp),
Paul v. d. Hoorn (Rypwetering),
Rens Kamps (Leidschendam), Koos
Keyzer (Leiden), Ineke Kouwenho-
ven (Rypwetering), Bart Kraan (Lei-
muiden), Gerard Krol (Leiden), Han
Lovink (Leiden), Thea Lovink (Lei
den), Jef Mathot (Leiden), Anneke
v. d. Meer (Rypwetering), Ronald
Messemaker (Oegstgeest), Hans Mo
lenaar (Leiden), Peter Montanus
(Leiden), Henk Neyenhuis (Zoeter-
woude), Coby Oudshoorn (Rypwete
ring), Jac. Ouwerkerk (Leiden), Pe
ter Paulides (Leiderdorp), Peter
Ploeg (Rypwetering), Wilbert v
Post (Oegstgeest), Truus van Roo-
den (Leiden), Theo Schonagen (Lei
derdorp), Patricia Socci (Leiden),
Ros Schouten (R'veen), Jan Spendel
(Voorschoten), Irene Straathof
(Rypwetering), Hans Strijk (Leiden),
Ton Timmerman (Zoeterwoude),Ina
Turk (Rypwetering), Jos de Vriend
^Leiden), Kees Vrouwenvelder (Lei
den), Marja v. d. Weyden (Leider
dorp), Jos Winkelhuis (Leiderdorp),
Annie Zandvliet R'weteringKlaas
Zandvliet (Leiden), Ans v. d. Zee
Leiden), Ruud v. d. Zon (Leiden),
Marja v. d. Zwaan (Sassenheim),
C. Brandt (Leiderdorp).
LEIDEN Minister De Brauw (wetenschaps
beleid) heeft bij de Tweede Kamer een wetsont
werp ,,Machtingswet inschrijving studenten" in
gediend. Hij stelt voor om bij studierichtingen
waar teveel aanmeldingen voor zijn, eerste-jaars
op basis van eindexamencijfers (de beste toe
laten) en daarna door loting, te selecteren.
De universiteitsraad van Leiden heeft daar tegen
scherp geprotesteerd. „Mocht selectie nodig zijn,
dan alleen door loting", zegt hij in een motie,
ingediend door de studente Pauline Bonthuis.
Op de motie reageerde prof. dr. J. Jeuken, voor
zitter van de subfaculteit biologie met een open
brief waarin hij dreigde ontslag te nemen als voor
zitter van de subfaculteit, als alleen door loting
studenten zouden worden toegelaten.
Op deze pagina laten wij zowel Pauline Bonthuis
als prof. Jeuken aan het woord. De interviews zijn
van Tony Kiesouw, de foto's van Holvast.
ïyke kansen houden en Je tast het
recht op studie niet aan."
Op sommige HBO-instelIingen
wordt wél geselecteerd, ook op cij
fers. Daar is dus geen recht op stu
die.
„Ik ken de achtergronden niet
waarom daar wel geselecteerd
wordt. Ik ken de cyfers niet. Dan
nog vinidt ik 't geen rechtvaardig ing
om het op de universiteit ook te
doen. Er is juist by het onderwys
een streven om minder met cyfers
te werken. Dat doorkruis Je hele
maal met dit plan van De Brauw".
Prof. Jeuken zegt in zijn open
brief over de eindexamencijfers:
„Als toevalligheden geen rol mogen
spelen is loting helemaal uit den
„Een hele vreemde redenering.
Eindexamencyfers worden beïn
vloed door toevalligheden die geen
geiyke kans van voorkomen heb
ben by lotimg hebben alle elemen
ten wél een gelyke kans van voor
komen.
Prof. Jeuken zegt dat mijn mo
tieven voor de protest-motie louter
beweringen zyn. De punten ver
tegenwoordigen natuurlijk een ethi
sche stellingname, maar zyn wel
degelyk door feiten en onderzoe
kingen geruggesteund. Ik heb diver
se onderzoekingen bestudeerd. In
de vergadering van de universiteits
raad heb ik myn motie toegelicht.
Er is geen uitgebreide studie van
het onderwerp „selectie" gemaakt,
omdat dat buiten het kader van het
wetsvoorstel valt. Er moest tevens
snel gereageerd worden. Het wets
ontwerp is drie weken geleden uit
gekomen en komt binnenkort in
de Tweede Kamer".
Nivelleert het onderwijs volgens
jou op de universiteit?
„Mocht het onderwijs nivelleren.
te bewyzen grootheid. Het Ujkt er
op alsof prof. Jeuken na een even
tuele loting alleen de slechten denkt
over te houden. Hy heeft een eli
taire opvatting van zyn beroep, al
leen de begaafden les te willen ge
ven. Dat is niet de essentie van
zyn beroep".
LEIDEN Voor vandaag een stadsbeeld, dat wij er heden ten
7age vergeefs zullen zoeken. Niets meer herinnert aan de oude toe-
and. Wat niet onder slopershanden viel werd in een zwoele zomer-
vond in 1933 (de Petruskerk aan de Langebrug zie linkerfoto) door
- 'and volledig verwoest.
Het was enkele j air en na de stadhuisbrand, dat Leiden wederom
erd opgeschrikt door een laaiende vuurzee in het hartje van de
ad: de Petruskerk brandt!
Zelf ivaren wij die avond op uitnodiging van het gemeentebestuur
n Katwijk aanwezig bij de ontsteking van een nieuwe verlichting
ai de Zeeweg. Terug onder Rijnsburgbegrepen wij het reeds: het
■'■andt in Leiden. Eenmaal op de Langebrug zagen wij het alles ver
delende vuur grondig zijn werk doen: een kerk brandde totaal uit.
In allerijl brachten vrijwilligers de brandweer had reeds zijn
cijiden vol de kerkschatten over in de aan de Breestraat gelegen
astorie en in de slagerij van Duindam aan de Koornbrugsteeg. Even
eeft het nog gespannen toen de vlammen zich ook meester maak-
en van het hoog op de toren geplaatste kruis, dat even later met
'onderend geweid terecht kwam in een naast de kerk gelegen ach-
vrtuin. Niemand werd getroffen.
Het kerkgebouw is nimmer meer opgebouwd. Er kwam een nieuwe
eüruskerk aan de huidige Lammenschanswegterwijl de brandweer
iet de brand uit de brand was: op de plaats van de kerk. waarvan
Heen de muren overeind bleven staan, kwam een brandweerka-
erne.
Van veel oudere datum dan de kerk was de ook reeds verdwe
en herensociëteit, ivaaraan de toepasselijke naam van „Vrouwen-
erdriet" ivas gegeven. Kennelijk voor het geval wanneer „Mijnheer
?ns wat door mocht zakken".
Op de plaats van deze sociëteit werd in 1888 een openbare lagere
hooi, met aangrenzend gymnastieklokaal, gebouwd. Het gebouw
'aat er nog, maar de school, die haar leerlingenaantal zag terug
gen in verband met de ontvolking van de binnenstad, is verdwe
en. De schoolruimten worden nu in beslag genomen door het Pe-
'ologische Instituut van de universiteit (foto Holvast). De naast de
chool staande huizen dienen thans tot huisvesting van de brand
weer, die er al weer aan denkt om uit deze omgeving te verdwijnen.
De Langebrug. eens een gracht maar dan moeten wij eer
-•el eind in de geschiedenis teruggaan werd in het begin van
e zeventiende eeuw overwidfd.
SAM PLATTEEL
