l.JAX
onder Elisabeth I
oeten
)passen
RDAG 24 JUNI 1972
Earopa-Cupglorie van Ajax
bet gevaar, dat de spelers
cht naar geld overdrijven.
>n Feyenoord vangen genoeg
ta de gestage stijgingen te
honoreren, al is het de
of Ajax dat langdurig vol-
Ook andere clubs worden
overstelpt met verzoeken om betere
salarissen, want hun spelers horen
van de vorstelijke honoraria bij de
Europese kampioen en willen mee
profiteren van hun gouden tijdperk
der Nederlandse voetbalkunst. Indien
de besturen die massale vraag klak
keloos inwilligen, glijdt het betaalde
voetbal snel af naar een onafwend
baar faillissement. Maar het nuch
tere realisme houdt stand, blijkt
onder meer uit het bijgaande relaas
over AZ '67 vertegenwoordiger
van het zorgelijke gemiddelde.
ROTTERDAM Martin Snoeck, voor talloze profs advi
seur in contract-kwesties, heeft niet de indruk dat deze
transferperiode gepaard gaat met grote zaken. „De clubs
hebben al meer het besef, dat het op deze wijze niet verder
kan. Ze zoeken het nu in een gerichte jeugdopleiding en een
secuur scoutingssysteem, om zo te kunnen blijven voortbe
staan."
Martin Snoeck moet voor menig prof pogen een opge
waardeerd contract eruit te slepen. „Door de successen van
Ajax gaan vele spelers hogere eisen stellen. Dat is géén
gevaarlijke ontwikkeling, dacht ik, als de clubs het maar
afmeten naar de mogelijkheden ln de huishouding".
Martin Snoeck behartigt de belangen van slechts één AJa-
cied, Wim Suurbier. „Dat de Ajacieden meer willen hebben,
vind ik wel begrijpelijk en logisch. Door de Europa Cup ont
staan er meer bronnen van inkomsten. Van dat geld mag er
best iets naar de spelers vloeien. De heren Van Praag en
Timman zijn genoeg verstandige zakenmensen om toe te
geven aan wensen, die zij eigenlijk niet kunnen honoreren".
SGEN De gewoonte handgeld te vragen, stoort zich ken-
niet aan de gezakte conjunctuur. Voetballers van klein tot
schamen zich niet in deze mindere tijd kapitale bedragen
deren. Een voorbeeld uit legio: Kees Kist jr. (Heerenveen)
aangeprijsd voor slechts 50.000 gulden. Maar de jonge
door veel clubs achternagelopen, verlangt liefst ander-
jn in de palm van het handje. Of hij dat bij AZ'67 heeft
gen.
xreniging die het interieur
A-team wat wil vernieu
wt op het verzoek het nodige
afel door te geven. Maar ook
verlengen van het contract
niet zelden een aanzienlijk
IJ® worden overhandigd.
Cor van der Hart:
reen wil zelf behoorlijk
ibben. Wij doen er absoluut
mee. Hoe zouden we dat
verantwoorden? Sommige
linnen aan zwart geld ko-
s is het er niet". Het
feerde Holland Sport goo-
soms met zwart geld. Daar
het, dat een uitvoerig re-
netje de koop van een al
speler begeleidde: 15.000 gul-
ansferwaarde 15.000 gulden
iris, 12.000 gulden onkosten-
ing, 7500 gulden direct in
je. Totaal: bijna 50.000 gul-
iclusief de premies. In het
Door Lex Muller
onderhavige geval viel het handgeld
zwaar mee. Maar Henk Kiel jaren
lang de voornaamste actieleider in
het nationale amateurteam zou niet
zo lang geleden Sparta een extra
van 80.000 gulden lichter hebben
gemaakt. De deal ketste echter af.
Feyenoord evenwel gaf doelman
Reitsma grif een ton in het vuistje.
Cor van der Hart is één uit een
groeiend aantal, dat waarschuwt
voor deze schemerige praktijken.
Bijna was ook zijn tweede club on
der de schuldenlast verpletterd. „Op
17 januari stapten de broers Klaas
en Cees Molenaar erin. Er was he
lemaal geen geld meer. De spelers
waren al 2% maand niet uitbetaald.
Als die twee niet te hulp waren ge
schoten was AZ failliet gegaan.
Hun intrede is ook de grote stoot
geweest naar promotie. We hebben
zesde gestaan zeven punten en een
wedstrijd meer achter Heerenveen.
Sinds de Molenaars zich ermee be
moeien is de hele sfeer anders".
In zijn zesjarige carrière als trainer
diende Van dér Hart totnogtoe
maar twee werkgevers die hij bei
den verguldde met de bevordering
naar de ere-divisie. „Dat heeft me
bij Holland^ Sport altijd geïntri
geerd. Zou promotie me nu ook el
ders lukken?" De knappe herhaling
brengt de onafscheidelijke proble
matiek met zich mee, dat de huidi
ge kern in salaris omhoog wil en
dat er inzake versterking moest
worden afgepingeld.
AZ'67 stopt zeker geld in de ver
plichte aanvulling van de vlagge-
èquipe. Aanvoerder Van Veen gaat
heen als oefenmeester naar ZW.
De Pool Schmidt geeft toe aan zijn
heimwee naar vrouw en kinderen
die niet meeverhuisden. „Voor Van
Veen heb ik Van der Wbude in het
B-elftal klaar staan. Die krijgt een
kans van me. Voor het volgend sei
zoen doen we praktisch het hele
B-elftal weg. We halen het bruik
bare eruit. De rest redt het niet.
Zodoende gaan we sterk terug in
het aantal contractspelers, van 28
naar 17 of 18. Daarnaast hebben we
zo'n 13, 14 amateurs bijeengezocht,
bijna allemaal tussen de 16 en 19
jaar. Dat wordt ons nieuwe B-elf
tal. Dat kost ons niets. Ze vragen
gewoon overschrijving aan. Als er
één in het eerste debuteert, moeten
wij er alsnog 3000 gulden voor be
talen. Wat zou dat? Die ene maakt
het systeem al tot een succes. Ik
denk, dat meer clubs zich zo behel
pen. Ze zullen ook wel moeten.
Want waar is wel geld buiten Ajax,
Feyenoord en PSV?"
Na he tafnemen van dit interview
is AZ '67 zich overigens druk gaan
weren op de transfermarkt.
Het afgelopen seizoen incasseerde
AZ, op het diepste punt van ellen
de. een enkele maal een brutorecet-
te van 200 gulden. Van der Hart,
„Als er dan nog werd gewonnen
hoef ik je niet te zeggen hoeveel
erbij moest. Niemand zal ervan op
kijken, dat onze begroting dit jaar
niet sluit. Daarom was AZ zonder
de gebroeders Molenaar reddeloos
geweest. Die leiden het nu goed,
verstandig. Het is nu eenmaal zo,
dat je in het betaalde voetbal van
iedere gulden de helft al kwijt bent.
Doordat we zijn gepromoveerd,
kunnen we straks op de toppers re
kenen. Aan Ajax, Feyenoord, PSV
en hopelijk nog een paar kan je
verdienen. Tegen Heerenveen trok
ken we 17.000 mensen, tegen de
Graafschap 13.000. Dat zijn interes
sante inkomsten".
In de ere-divisie zal de kassa voller
raken, blijkt de optimistische bui
van Cor van der Hart. Hij neemt
aan, dat er vóór de aftrap circa
duizend seizoenkaarten wegvliegen.
De gouden balletjes actie kwam
sloom op gang. „Ik meen, dat er nu
zo'n 4000 a 5.000 zijn verkocht. De
verkoop van 10.000 balletjes bete
kent een winst van 100.000 gulden
voor de club'". Daarmee zal noch-
Europacup: glorie en (steeds
meergeld.
tans geen opschudding worden ge
wekt op de transfermarkt. Het is
voor AZ dan ook een bevrijdend
idee dat het zich heeft overgeleverd
aan twee vrijgevige weldoeners. Van
der Hart: „Het betaalde voetbal
schreeuwt om mensen als de Mole
naars. Die runnen het zakelijk zoals
het hoort".
Komende dagen moeten zij hun ca
paciteiten inzetten tegen de drang
van de spelers om aanzienlijke sa
larisverhoging. Doelman. Vooys imet
Van Veen en Stapper aanvankelijk
in conflict met Van der Hart) is al
naar de lijst doorverwezen, nadat
zijn suggesties schouderophalend
werden afgedaan. Hij taxeerde zich
zelf op minimaal twaalf mille als
basis, voorafgegaan door een attrac
tief handgeld. De schattingen van
Vooys stroken niet met de herziene
bedoelingen van AZ, dat liever roya
le premies wil uitloven.
Van der Hart, die onlangs een aan
bod van Monaco afwimpelde: „De
spelers moeten rekening houden
met de mogelijkheden. Ze denken
er erg gemakkelijk over. Ze willen
lekker veel verdienen, maar kijken
niet verder dan één seizoen. Ze
staan er niet bij stil, dat ze met al
hun eisen de club kapot maken. Ik
houd ze voortdurend voor, dat ze
het voetbal over meerdere jaren
moeten zien. Wanneer we de zaak
niet temperen, kan het over een
jaar gebeurd zijn. Bovendien moe
ten ze oppassen met al hun praat-
'Zuigkracht
buitenland
dwingt ons'
Kan Ajax zijn post salarissen
maar blijven opvoeren? Penning
meester Henk Timman: „Op de
vraag of het nog op te brengen is,
antwoord ik: op basis van de Euro
pa Cup wel. De competitie als basis
houdt bij de topclubs op. Natuurlijk
kan dat instellen van de salarissen
op de Europa Cup riskant worden.
Let wel: kan.
Wij bezinnen ons ook wel of het,
met dergelijke omvangrijke cijfers,
kan doorgaan. Maar het buitenland,
de zuigkracht van het buitenland,
dwingt ons. De belastingfaciliteiten,
vooral die van België, blijken erg
aantrekkelijk. Daarom gaan we er
mee door, hoewel het zeer wel mo
gelijk is dat het Nederlandse voet
bal zo op den duur bankroet gaat.
De overheid zal te hulp moeten ko
men. Bijvoorbeeld door in te stem
men met het spreiden van de topsa
larissen als uitgestelde inkomens.
De VVCS is ermee bezig. (Die zaak
is al bijna rond met het ministerie
van financiën).
Stel dat er één een ton verdient:
daarvan heeft hij 40.000 gulden no
dig, en 60.000 gulden wordt dan in
een stichting gestort. Daar kan hij
na zijn 35ste uitputten. Die 60.000
gulden is zodoende niet belast. Hoe
meer er wordt uitgesmeerd, hoe
voordeliger dat is", aldus Ajax*
schatbewaarder, die besluit: „Zodra
dat opvoeren van de salarissen té
rtókant wordt, houd ik er direct
Jes, want er komen er wel 400 op
de transfer lijst. Je moet eens horen
wie me allemaal bellen".
De combinatie Molenaar-Van der
Hart waakt voor zelfoverschatting
van AZ'67. Die realistische trend
breidt zich (uit noodzaak) de laat
ste tijd uit. Spelers scharen zich
achter die van Ajax, die goud uit
de successtory willen slaan, maar de
meeste clubs schikken zich in de
(knellende) beperkingen van hun
begroting. Van der Hart, ,AJax
moet Je er buiten laten. Dat denkt
Europees.
Dat kan dan ook niet meer bulten
de Europa Cup. Weet je, dat elke
Europa-Cupwedstrijd zo'n 4Va ton
netto oplevert. Ik kan me wel voor
stellen, dat de Jongens daarin wil
len meedelen".
Wolf-Catz. De vrijheid is
nachtegaal in zilvergrijs,
wt. Amsterdam.
is langzamerhand wel niet
nodig het werk van Helma
■Catz voor te stellen. Zij is
i de vruchtbaarste Neder-
schrijfsters en o.a. haar
Rven delen bestaande ro-
yclus, in betrekkelijk korte
stand gekomen, heeft
een grote bekendheid gege-
Om nog eens kort de bijzon-
haar werk samen
moderne instelling
opzichte van haar levens
dat ik al eens „een wereld
weging" heb genoemd, de
itige stroming die haar ver
at kenmerkt waardoor er
werk geen dode plekken
oden zijn en de handeling
onderbroken wordt door
«nde uiteenzettingen, ter-
Je toch nooit het geval
iets ontbreekt. Ver
een zeldzaam persoonlijke
op het onderwerp en een
beeldend vermogen bij za-
iie alleen door de ver-beei-
ot stand kunnen komen,
eigenschappen vind Je ook
ln deze roman „De Vrij-
s een Nachtegaal in zilver-
Het verhaal speelt nota
in het Elisabethaanse En-
Ook wel in Frankrijk.
Florence, maar het zes-
J eeuwse Londen is toch de
l i tbare bodem waarin de le-
tan de hoofdfiguren en hun
tfng geworteld zijn. Van
ïaditionele historische ro-
is geen sprake, hoewel er
u wat zich afspeelt
ie historie ontleend is. Dit
echter ondergeschikt. Het
van Helma Wolf-Catz
niets van de prentencollec-
met karakter
die aan de heden-
ha 1 21 Jn ontleend, die de
elde historische roman zo
aerbaar maakt. Deze ave
enting van hedendaags
op oude leefpatronen is
oorzaak van dat het gra-
een auteur in het verle
den zo dikwijls teleurstelling op
levert. Deze schrijfster echter
verstaat de kunst met histori
sche gegevens een levensvorm op
te roepen die in die gegevens
past als de hand in de hand
schoen. Men krijgt bij haar de
indruk dat zij al het later ver
worvene dat ons bij de beoorde
ling van vroegere eeuwen zo
dwars zit. doodeenvoudig los kan
laten en om zo te zeggen naar
haar sujetten te kijken alsof zij
een tijdgenoot van hen was. Nog
een kant is dat zij met grote
durf emoties, waarvan de bewust
wording eerst eeuwen later is
doorgekomen, een rol laat spelen
zonder erover te theoretiseren.
Een voorbeeld daarvan is in het
tweede gedeelte van de roman
het huwelijk van de tweede
hoofdfiguur, die een zoon is van
de eerste, met een negerin. De
man Thomas, oudste zoon van
de beeldsnijder en zilversmid.
Jack the Carver, weet dat zijn
verbintenis en de daaruit gebo
ren kinderen, niet aanvaard
worden. Hij houdt zich aan de
code, hij verzet zich niet. hij
probeert niemand zijn houding
op te dringen. Het wonderlijke is
dat als je dit leest en wetend
wat wij nu weten dan speelt
er door de eenvoudige voorstel
ling van zaken een visionair be
grip van wat komen zal zonder
dat er echter van enig toekomst
beeld sprake is. Pas op de aller
laatste bladzijde van het boek
duikt er iets van een reële dis
criminatie-gedachte op.
Wat de intrige betreft, deze is
uitzonderlijk omdat hij eigenlijk
zo eenvoudig is. Twee manuele-
vens, dat van een vader en dat
van een zoon, zoals reeds gezegd
ln de zestiende eeuw in Enge
land. Jack de beeldhouwer is een
uitgewekene uit Vlaanderen.
Daar heeft hij zijn geliefde, Jac
queline, achter moeten laten. Hij
Is een wildebras, onbevreesd voor
het duistere Londense leven, zelf
instaat te doden, een zwerver
ook, maar in de eerste plaats
een kunstenaar. Het toeval
speelt hem goed zowel als kwaad
ln handen; een minnares, een
negerslaaf, armoede en rijkdom
Leven in Lngelan
en ook zijn Jacqueline. Drie zo
nen heeft hij van haar als hij
zijn grote zwerftocht begint met
de zanger Francois met wie al
weer het toeval hem samen
brengt, door Frankrijk, Zwitser
land, naar Florence waar hij het
zilversmeedvak wil gaan leren.
Als hij na veel avontuur terug
keert met zijn zilveren nachte
gaal, dan lijkt dat voorgoed
maar het zal niet zo zijn.
Het tweede deel beschrijft het
leven van zijn zoon Thomas en
gedeeltelijk ook dat van zijn
beide Jongere zonen, maar het is
tevens ook een aanvulling op het
leven van de vader zonder ech
ter een herhaling te zijn. Ook
Thomas' leven is vol wisselval
ligheid maar uiteraard minder
dan dat van de vader. Thomas
is een handig koopman en land
eigenaar.
„De Vrijheid is een Nachtegaal
in Zilvergrijs" staat op hetzelfde
hoge peil als het vorige werk
van deze schrijfster. Het vertelt
zeer rustig en helder over een
uitermate rumoerige en vurige
tijd. Toch valt, hoe merkwaardig
ook, een zekere analogie met de
onze, hoewel nergens genoemd
niet te ontkennen.
Tom Wolfe. De Trip. (vertaling)
Bert Bakker NV Den Haag.
In het boek „De Trip" van Tom
Wolfe lijkt het mij aan authen
ticiteit niet te ontbreken. Het is
de geschiedenis van Ken Kesey
en zijn Merry Pranksters. „To
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllilllllll
LITERAIRE
KRONIEK
CLARA EGGINK
prank" heeft zowel de betekenis
van „.dolle grappen uithalen" als
van „je bont en opvallend toeta
kelen". Er was dus geen betere
naam te vinden voor de groep
hippies in Califor nië die zich
uitleefden met lsd en grass. De
Pranksters waren de „freaks", de
uitzonderlijken, van de „under
ground" het verzet met geheime
activiteiten, de lieden die met
hun vreemde kledij en hun uit
zonderlijk gedrag aantoonden
hoezeer zij de „squares" en hun
„establishment" deze twee
woorden hoef ik denk ik niet te
vertalen afwezen. Dit laatste
is eigenlijk niet Juist aangezien
zij over die afwijzing al lang
heen zijn en een eigen levens
vorm hadden gevonden in hun
groep, hun gedachten, de boeken
die ze lezen (Hermann Hesse),
hun feesten en hun opwekkende
middelen.
Een beschrijving van het hecti
sche bestaan van de leden van
de groep te geven is ondoenlijk
alleen aan de hand van dit
boek. Het is teveel om samen te
vatten en praten over dit onder
werp kan eigenlijk alleen ie
mand als de schrijver Tom Wol
fe. Want ik ben al begonnen
met te zeggen dat dit boek his
torisch is en opgebouwd uit brie
ven, banden, films, dagboeken,
foto's. Want hoe high deze
Pranksters ook waren, ze hebben
blijkbaar voldoende waarde aan
hun eigen geschiedenis gehecht
om een archief op touw te zet
ten. De Trip kan dus beschouwd
worden als een historisch verslag
van een activiteit die zonder
twijfel zijn sporen op de Amste-
rikaanse samenleving heeft na
gelaten.
Gemakkelijk even te lezen is dit
grote werk (400 blz.) zeker niet.
Ten eerste bevat het een stof
waaraan wij in Europa niet veel
meer dan geroken hebben, zodat
het lang niet simpel is is Je,
zelf6 aan de hand van dit uit
voerige verslag een voorstelling
te maken van deze merkwaardi
ge bestaansvorm. Ten tweede is
het werk 'natuurlijk doorspekt
met hip bargoens. dat bepaald
ook niet iedereen vloeiend
spreekt. Zo staat er als onderti
tel op de omslag „The electric
kool-acid Test", een term die te
vens de naam is van hoofdstuk
20 waarin je er achter komt dat
dit een drank is opgepept met
lsd. Het hoofdstuk zelf geeft een
beeld van een onvoorstelbaar
feest een soort happening in het
groot, waarbij zelfs de squares,
ie gewone massa, volkomen
meegesleept werden. Een dol.
irankzinnig en verschrikkelijk
boek dat, gezien het belang van
bet beschreven verschijnsel, ze
ker de moeite van de kennisma
king waard is.
Marga Kool. Liefje, lijden heeft
geen kleur. C. de Boer Jr. Bus-
Dit boek van Nederlandse bodem
heeft met het hierboven ge
noemde chaotische geheel geen
ander verband dan dat het
grootste deel van de korte ver
halen die er in verzameld zijn
ook in de VB. speelt. Je vraagt
je af hoe het mogelijk is dat de
schrijfster Marga Kool, een Jon
ge kleuterleidster in Zuidwolde,
het milieu dat zij in haar werk
gekozen heeft, zo goed kent. De
verbazing zal nog groter zijn als
ik zeg dat de grote groep verha
len niet alleen in de V.S. speelt,
maar ook nog onder de negerbe
volking in New York. De verba
zing klimt op tot verwondering
en bewondering als Je bij het le
zen van deze verhalen tot de
ontdekking komt dat hier geen
sprake is van na&perij van Ame
rikaanse schrijvers maar van
een puur eigen inlevingsvermo
gen dat deze schrijfster blijk
baar aangeboren is. Marga Kool
toont een gevoeligheid voor en
een inzicht in karakters en si
tuaties met daarbij de zuiverheid
van woordkeus die in de verte
berinneringen oproept aan het
latere werk van de grote
Nieuw-zeelands-Engelse schrijf
ster Katherine Mansfield, nu he
laas vergeten. Maar dit ook weer
de enige overeenkomst. De ver
halen van Marga Kool zijn niet
gebaseerd op eigen ervaringen;
echter wel op de dagelijkse erva
ringen van allen en dan gezien
met een subtiliteit die zeldzaam
is. In deze zin zou je haar werk
klassiek kunnen noemen. Het
terrein is het menselijk gevoel in
zijn tragische vorm: de Jonge
halfbloed die uit de oorlog te
rugkeert bij zijn blanke vriendin,
Randy die van zijn vriendin Sa
rah hoort dat zij een kind ver
wacht maar niet met hem wil
trouwen, een Jonge man die zijn
oude vervallen vader in een
kroeg uitdaagt om te zeggen
waarom hij zijn moeder in de
steek heeft gelaten; het jongetje
Josha dat moet ervaren dat zijn
zwangere moeder bij een straat
gevecht haar baby verloren
heeft. Deze en dergelijke ge
beurtenissen schrijft zij op met
een subtiel gesuggereerde maar al
tijd aanwezige achtergrond van
onheil en ellende. Als het woord
lyrisch tegenwoordig niet zulke
verkeerde bijbetekeniseen had
gekregen, dan zou ik zeg
gen dat Marga Kool haar ge
voel voor menselijke situaties
overbrengt op de wijze van de
dichter. Niet zomaar als een toe
vallig verhaal, maar met de in-
plicaties, de ondertonen die een
totaal oproepen. En zoals dat bij
verzen ook is; het ene verhaal
vult het andere aan. En dat dit
wonderlijke in levensvermogen
haar niet in de steek laat als zij
haar eerste sujetten, de negers,
loslaat, blijkt in „Sim Van
Tinh", een drama in het leven
van een Vietnamese vrouw.
Het is niet overdreven deze ver
halen van Margo Kool uniek te
noemen in Nederland. Ik hoop
dan ook dat deze zuivere stem niet
ondergaat ln de hedendaagse
luidruchtigheid. Ik althans zal
haar in de gaten houden.
