DUITSE STAANDE IS EEN
ALLROUND JACHTHOND
Vraagtekens bij de snelgroeiende forel
Onbeperkt reizen
in Zwitserland
\ls koelwater wel zo gunstig voor de visstand
I vis
I sport
VELTMAN
HENK TEUNISSEN
vrijdag 16 juni 1972
EXTRA
PAGINA 25
Onder de vele jachthondenras
sen neemt de Duitse staande
een zeer bijzondere plaats in.
Want er zijn voor ieder onder
deel van de Jacht en voor alle
soorten wild speciale rassen ge
fokt. Retrievers voor het terug
brengen van het geschoten
wild, setters om de fazanten op
te jagen, spaniels voor het
werk in doornstruiken en kreu
pelhout. Er zijn speciale hon
den voor konijnen, otters en
patrijzen. Maar de Duitse
staande is een allround hond.
Door
Paul Marijnis
en Aad Hakkert
Hij kan voorstaan èn apporte
ren. Hij zwemt voortreffelijk
en is evengoed thuis in de
struiken als op de heidevelden.
Kortom een hond die voor ie
der aspect van de korte jacht
te gebruiken is. Géén wonder
dat dit „bruine wonder" een
van de populairste Jachthonden
in ons land is.
Kattenwurgers
Wat zijn uiterlijk betreft lijkt
hij sterk op zijn Engelse neef,
de Pointer. Maar die vertoont
veel wit, terwijl de Duitse ja
gers er altijd naar streefden
hun honden zo weinig mogelijk
te doen afsteken tegen het
landschap. Daarom is de Duit
se staande overwegend bruin of
zwart. Hij was oorspronkelijk
alleen bedoeld om voor de ja
ger uit te lopen en wanneer
hij „verwaaiing" kreeg van het
wild tot een standbeeld te ver
starren het zg. „voorstaan".
Ook spoorde hij aangeschoten
wild op. Trof hij de prooi dood
aan. dan hief hij een huilend
geblaf aan. „Totverbellen"
noemde men dit in Duitsland.
Om hem fel te maken leerde
men hem om katten te wurgen,
een wrede africhtingsmeïhode,
die tegenwoordig gelukkig niet
meer wordt toegepast.
De kortharige Duitse staande
is een echte atleet die veel be
weging nodig heeft en onver
moeibaar is. Door zijn inschik
kelijke karakter en zijn be
hoefte aan gezelligheid is het
bovendien een plezierige huis
genoot! U hoeft niet over een
jachtterrein te beschikken om
van uw Duitse staande veel
plezier te hebben! Er zijn drie
variëteiten: korthaar, draad-
haar en langhaar. De korthaar
is het populairst.
Zonder staart
Meestal wordt de staart gecou
peerd en niet zonder reden.
Een jachthond die hele dagen
tussen de struiken en bomen
van het jachtterrein door
brengt slaat door zijn gekwi-
spel zijn lange dunne staart al
gauw kapot tegen de takken.
Als het couperen van de staart
verantwoord gebeurt is daar
geen enkel bezwaar tegen. Het
beste is het om dit 48 uur na
de geboorte te laten doen
niet door een beunhaas, maar
door de dierenarts. Dan blijft
het bij een snelle betrekkelijk
pijnloze ingreep waarbij geen
kans is op infectie.
De Duitse staande is als elke
rechtgeaarde jachthond vrien
delijk en sentimenteel. Hij
vindt het heerlijk om dicht bij
zijn baas te liggen als het
kan met de kop op zijn knie
en hem in aanbidding aan
te staren. Diep zuchtend van
genot ligt hij te suffen, maar
ondertussen ziet en hoort hij
alles. Als u hem eens goed be
kijkt vallen de lange gespierde
poten en de diepe borstkas op.
Duidelijk een hond die veel be
weging moet hebben, minstens
twee uur per dag! Wilt of kunt
u dat niet opbrengen, schaf u
dan een andere hond aan.
Want jachthonden zijn erg
fijngevoelig, zodra ze te weinig
beweging krijgen worden ze
rusteloos en nerveus. Jagers
kunnen net als vissers zéér
sterke staaltjes vertellen. Maar
het mooiste voorbeeld van „ja
gerslatijn" is het verhaal van
de Duitse staande die met een
jachtgezelschap het veld introk,
waarbij één verschrikkelijk on
handige mijnheer. Door zijn
gehannes bracht de zondags-
schutter steeds zichzelf, of een
van de andere leden van heö
gezelschap in gevaar. Toen hij
tenJStotte een schot hagel af
vuurde dat zó slecht gemikt
was dat bijna de hond werd
geraakt vond deze 't welletjes.
Met een besliste beweging nam
hij de klungel zijn gloednieuwe
jachtgeweer af en deponeerde
dit in de struiken.
een ondeugd hebben is het hun
grote nieuwsgierigheid. Door
hun scherpe neus ruiken ze al
les en ze zijn graag op de
hoogte van wat er in hun om
geving gaande is. Daarom zit
ten ze bij voorkeur voor hec
raam. Wat betreft de verzor
ging van de vacht levert ie
Duitse staande weinig moeilijk
heden op. Een paar minuten
per dag stevig borstelen zijn
voldoende. Als u uw Duitse
staande bovendien nog voert
volgens onderstaand menu hebt
u een hond waarmee u overai
voor de dag kunt komen.
Ochtend: 3 a 4 stukken oud
bakken brood. Vs. liter melk af
en toe rauw ei.
Avond: 1 tot lVi pond vlees ge
kookte groente 4 a 5 stukken
geroosterd brood, 1 eetlepel le
vertraan.
Nadere inlichtingen over de
Duitse staande hond kunt u
krijgen bijNederlandse Ver
eniging de Duitse Staande
Korthaar, c.h. Geitel, Vogelwei
de 90, Amersfoort tel. 03490-
23045. Vereniging Vrienden
Duitse Draadhaar J. G. ten
Houten, Narcislaan 25, Leende
(NBr.) tel. 04906-1633. Neder
landse Vereniging van Langha
rige Duitse Staande Honden
jkvr. A. J. M. van de Heyden
van Doornenburg, Vosterweg 3,
Vorden, tel. 05753-7232.
De Zwitserse bondsspoorwegen in
troduceren dit voorjaar een alge
meen abonnement voor het onbe
perkt reizen per trein, boot of
postauto. Op het hele net van de
Zwitserse bondsspoorwegen met
een lengte van 2913 kilometer, op
dat van 79 particuliere spoorweg
maatschappijen van totaal 2275
kilometer, op bootdiensten (totaal
545 kilometer) en 3305 postautolij-
nen. Daarnaast krijgen de bezit
ters van de vakantiepas op talrij
ke berg en zweefbanen 25 tot 50
procent korting. De pas kost
f 77,40 voor acht dagen tweede
klasse en f 107,50, voor acht dagen
eerste klasse, f 107,50 voor 15 da
gen tweede klasse en 150,50 voor
vijftien dagen eerste klasse,
f 146,20 voor een maand tweede
klasse en f206,40 voor een maand
reizen eerste klasse. Kinderen van
zes tot en met vijftien Jaar beta
len de helft. In Zwitserland zelf
kan men de vakantiepas niet ko
pen, hij kan daar ook niet worden
verlengd. In Nederland is de pas
te krijgen bij het Nationaal Zwit
sers Verkeersbureau in Amster
dam.
Ook dit Jaar wijst de geneeskun
dige hoofdinspecteur van het
staatstoezicht op de volksgezond
heid, nu het vakantieseizoen is
begonnen op de mogelijke gevaren
die de gezondheid van reizigers en
toeristen bij een verblijf in het
buitenland kunnen bedreigen. Een
vouwblad onder de titel „Voorkom
bij verblijf buitenlands infectie
ziekten, in het bijzonder cholera"
wordt in een oplage van 100.000
exemplaren verspreid onder de
circa vierhonderd reisbureaus en
bijkantoren, die zijn aangesloten
bij de Algemene Nederlandse Ver
eniging van Reisbureaus. In kort
bestek behandelt dit vouwblad de
besmetting met cholera en de ge
volgen hiervan, de vaccinatie te
gen de ziekte en de controle bij
grensoverschreiding. De hygiëni
sche wenken zijn niet alleen van
belang voor de cholera, maar zijn
ook gericht op het voorkomen van
andere besmettelijke darmziekten
zoals buiktyfus, paratyfus, dysen-
trie, kinderverlamming en besmet
telijke geelzucht in gebieden waar
minder goede hygiënische toestan
den heersen. Voor reizigers naar
de Tropen is er een brochure
„Hoe blijf ik gezond in de tro
pen?" te bestellen bij het Konink
lijk Instituut voor de Tropen in
Amsterdam.
Van de toeristen, die met hun
auto op de Waddeneilanden ko
men wil zestig procent er ook
zonder auto nog wel vakantie
houden. Dit zei de voorzitter van
de Landelijke Vereniging tot Be
houd van de Waddenzee onlangs
op de persbijeenkomst in Amster
dam waar het boek „Zwervend
over de Wadden" als boek van de
maand werd geïntroduceerd.
Vorzitter Pronker haalde dit cijfer
uit een vorig jaar onder toeristen
op Terschelling gehouden onder
zoek. Op grond daarvan voorspel
de hij dat een beperking van het
aantal auto's op de Waddeneilan
den nauwelijks nadelige invloed
op het toerisme zal hebben. „Die
veertig procent die per se met de
auto wil wordt dan weer vervan
gen door de mensen, die nu voor
de auto's zijn gevlucht", aldus de
heer Pronker.
Het boek „Zwervend over de
Wadden", is het achttiende boek
op watertoeristische grondslag van
de Haarlemse Jachtarchitecten
Jaap Kramer en Wim de Bruijn.
De 74 foto's zijn gemaakt door
Theo Kampa. Gedurende de maand
uni kost het boek een tientje.
Daarvoor is een oplaag van 70.000
exemplaren gedrukt.
Enkele weken geleden verschenen in vrijwel alle lande
lijke en grote provinciale dagbladen grote koppen. Fo
rellen groeien snel in warm water" of iets van die strek
king. Met veel trots werd melding gemaakt, dat in het
door strijders voor een gezond milieu zo verguisde koel
water van elektriciteitscentrales forellen sneller groeiden
dan in de kweekvijvers van de O VB (Organisatie ter Ver
betering van de Binnenvisserij), die de normale tempe
ratuur van het buitenwater hebben.
Zo kwam men op het idee eens
wat kweekproeven te nemen met
forellen. In het koelwateruitlaat-
kanaal waar het water zes a ze
ven graden warmer is dan het ge
wone buitenwater werd een groot
vlot met kooien van gaas ge
plaatst. Op 23 februari gingen d'e
forellen er in en op 13 april werden
ze er weer uitgehaald. In die pe
riode bleken de forellen te' zijn
gegroeid van 90 tot 147 gram, wat
ADVERTENTIE
DE ENIGE SPECIAALZAAK
voor al uw
HENGELSPORTARTIKELEN
DE SPORT
neerkomt op ruim één procent per Haarlemmerstraat 11 - Tel. 24020
Het ging om een project, dat de
afgelopen maanden werd uitge
voerd door de Provinciale Gelderse
Elektriciteits Maatschappij
(PGEM) in samenwerking met de
reeds eerder genoemde OVB. Het
toeval (of het noodlot?) wil, dat
in Oostelijk Flevoland binnendijks
kweekvijvers van de OVB lig
gen en buitendijks de centrale
van de PGEM, die uit het IJssel-
meer het koelwater haalt.
De zaak kwam eigenlijk aan het
rollen toen sportvissers ontdekten,
dat in de buurt van de centrale
grote hoeveelheden vis voorkwa
men, die blijkbaar de voorkeur
gaven aan het warmere koelwater
van de centrale boven het wat
koudere water van het IJsselmeer
De visserij bij de centrale on
taardde in de loop echter in
schandalige vispraktijken.
iDreggers"
Er werd gevist met lijnen waar
aan grote aantallen haken waren
■igd, zonder aas. Vervolgens
werd de zaak zo ver mogelijk
weggesmeten en weer binnenge-
draaid. Met de grote visconcentra-
tie was de kans, dat je op een of
andere manier een vis haakte,
groot. Er werd dan ook volop vis
gevangen. Hoe ze gehaakt waren
deed voor deze „dreggers" niet ter
zake. In ogen. bek, rug, staart of
vin, het maakte allemaal niets uit.
Ze „vingen" vis.
Terecht, naar mijn mening, werd
besloten een visverbod voor die
plaats in te stellen om op die ma
nier een einde te maken aan de
schandalige praktijken. Met dit
staaltje van vissenschenderij was
wel de aandacht gevestigd op het
feit, dat in koelwater blijkbaar
veel vis voorkomt en zich daar
thuis voelt.
Optimi
ïmisme
Groot optimisme, want forellen
die in onverwarmd water waren
achtergebleven waren niet zwaar
der dan 112 gram. Maar nu komt
de keerzijde van de medaille. Wat
is namelijk de praktijk? Wie even
de snellere groei van de vis buiten
beschouwing laat en verder kijkt
wat de gevolgen van het koelwater
voor het biologisch milieu zijn zal
zijn enthousiasme flink moeten
temperen.
Op de persconferentie over de
„snelle groei" werd gezegd, dat het
de conditie van de vis ten goede
is gekomen en dat de sportvisser
nu eenmaal houdt van een leven
dige vis. Het kan niet beter zou je
zo zeggen, maar wie dat zegt geeft
blijk wel heel weinig kaas te heb
ben gegeten van wat er in de na
tuur gebeurt. Iedereen met ook
maar een greintje kennis van het
leven der vissen zal weten dat ver
warming van het water automa
tisch leidt tot een hogere activiteit
van de vis. De ademhaling van de
vis gaat sneller en de vis wordt
„levendiger". Niets bijzonders dus.
Iedereen weet ook of behoort
tenminste te weten dat water
bij een hogere temperatuur steeds
minder zuurstof kan bevatten.
Spaak lopen
ADVERTENTIE
HENGELSPORTHUIS
Lage Rijndijk 76, Leiden, tel. 34867
ADVERTENTIE
Kort samengevat: de vis heeft in
warmer water steeds meer behoef
te aan zuurstof en het water kan
steeds minder zuurstof bevatten.
Logische conclusie is dat het bij
een bepaalde temperatuur
loopt. De Amerikaanse bioloog
John C. Clark heeft op dit punt
onderzoekingen verricht en kwam
tot de conclusie, dat de vis in ver
warmd water niet alleen ademha
lingsmoeilijkheden krijgt maar dat
in de weefsels steeds minder zuur
stof terecht komt.
Desondanks begint de vis steeds
sneller te zwemmen totdat bij het
naderen van de dodelijke tempe
ratuur de beweeglijkheid plotseling
afneemt en de vis vrijwel niets
meer eet. Bij het OVB/PGEM-
project in het IJsselmeer werd
geëxperimenteerd in een periode,
VOOR
VADERDAG
ÜW ADRES
'OOR. AL UW
iengelsport-
ARTIKELEN
levendaal 28 - Telefoon 22053
^l'OLGLASHENGELS: Daiwa, Olympic, Garboline, Lerc
NERPMOLENS: Mitchell, Daiwa, Ru, Sophi, Galion
^OOR VADERDAG: op alle hengelsportartikelen 10%
waarin de temperatuur van het
buitenwater relatief laag ligt.
Wordt de temperatuur met zes" a
zeven graden verhoogd, zoals dat
gebeurt bij de PGEM-centrale dan
werkt dat in de winter en het
voorjaar gunstig.
Maar wat gebeurt er in de zomer
maanden wanneer de temperatuur
van het water al vrij hoog ligt en
daar nog eens zes a zeven gra
den van het koelwater bovenop
komen? Ik wil me niet aan voor
spellingen wagen, maar het kon
best eens zijn dat de forellen dan
met hun buiken aan de opper
vlakte drijven. Immmers, slechts
één keer hoeft de dodelijke tem
peratuur bereikt te worden en het
is afgelopen met het zaakje.
De proefneming met de forellen
zou dan ook niet alleen gedurende
de winter en het voorjaar geno
men moeten worden, maar ook in
de warmere zomermaanden. In
plaats daarvan heeft men nu kar
pers in de kweekkooien uitgezet,
waarvan bekend is, dat ze een
veel hogere temperatuur kunnen
verdragen omdat ze oorspronkelijk
afkomstig zijn uit een warmere
omgeving (Azië).
spaak Veel algen
Een ander punt is de kwaliteit
van het koelwater. Zou een cen
trale uitsluitend zuiver koelwater
spuien, dan betekent dat afge
zien van de temperatuursstijging
verder geen nadelige verschijn
selen optreden. Maar door de ver
warming van het water doet zich
een versnelde algenontwikkeling
voor, die de centrales graag uit
hun ketels en buizen weren. Er
zijn dan ook vele centrales, die
aan hun koelwater herbiciden
plantenbestrijdingsmiddelen) toe
voegen. En dat zijn stoffen, die
nu niet bepaald gunstig zijn voor
de gezondheid van de vis. Ik kom
ook nog even terug op de kwalifi
catie van „levendige" vis, waaraan
de sportvisser zo gehecht zou zijn.
Ik dacht dat de hengelaar veel
meer behoefte zou hebben aan een
fel vechtende vis en die vind Je
nu juist niet in verwarmd koelwa
ter.
ADVERTENTIE
J DE GOEDE VANGST J
Morsstraat 46 - Leiden
l Telefoon 21751
Korte drill"
Het bewijs daarvoor hebben we
vlak naast de deur. Leiden heeft
aan de Maresingel een gasfabriek,
die geregeld koelwater loost. In de
buurt van dit lozingspunt is de
visconcentratie bijzonder hoog,
voor al van de karper, waarvan er
dagelijks wel enkele worden ge
vangen. Wie echter een dergelijke
vis aan de lijn krijgt merkt di
rect, dat de vis geen enkele over
eenkomst vertoont met de karper,
die huist in de Kager-of Westein
der Plassen. De „dril" is van vrij
korte duur. Ik heb flinke exem
plaren zien vangen aan de vaste
hengel, iets wat op een plas een
vrijwel onmogelijke zaak is.
Zo lijkt het op het oog aardig,
dat in de buurt van centrales zul
ke grote hoeveelheden vis voorko
men. In het uitlaatkanaal van de
Flevocentrale werd voordat men
met de proef begon 17.000 kilo vis
gevangen. De visdichtheid bleek in
het kanaal tweehonderd maal zo
groot als die op het IJsselmeer
zelf. Bij de vis was veel snoek
baars, verder brasem en blank-
voorn, kleinere aantallen baars,
aal, winde, wilde karper en snoek
en ook drie zeeforellen.
Het verblijf van zeer grote hoe
veelheden vis in een zeer klein
gebied houdt echter een groot ge
vaar in, waarvan de OVB die met
kweekvijvers werkt, op de hoogte
moet zijn. Vis in grote aantallen
bij elkaar kan gemakkelijk leiden
tot de explosieve verspreiding van
visziekten, waardoor veel schade
kan worden toegebracht aan de
visstand.
Al deze nadelige factoren heb ik
gemist in de artikelen over de
snelle groei van de forel in koel
water. Ik vrees dat een dergelijke
onzorgvuldige benadering straks
ADVERTENTIE
IALLFS voord
1 HENGELSPORT
1 vindt U natuurlijk bfl
KORTING- Kweekbakken voor de regenboogforel bij de Flevocentrale.
Forel: in koelwater sneller
gegroeid
door de elektriciteitsbedrijven
wordt aangegrepen om te zeggen:
„Koelwater is niet slecht voor het
milieu, kijk maar naar de vissen,
die voelen er zich prima thuis".
Dat de realiteit anders is, is dui
delijk. Vandaar deze waarschu
wing.
