FRANCISCA JANSEN: BURGERIJ ERBIJ
ïeen Gal ge water brug en
er lengde ar monder weg
Leven, wonen
en bewaren
Huisvrouwen uit gewest
Leiden over het milieu
Uitnodiging
Geslaagden hbs-B
WOENSDAG 14 JUNI 1972
EN Vandaag nog enkele
•edeelten uit het eerste advies van
blnnenstadsraad, naar aanleiding
jaarvan vrijdag om 8 uur in de bur-
tfizaal van het stadhuis een con-
Ltavond wordt gehouden. Meer
Ejpjver in onderstaand interview
mevr. F. W. D. Jansen -Hoon-
jjjjjj van de adviesraad.
r WONEN adviseert de werk-
wonen. Enkele uitgangspunten:
Noch het centrum, noch de woon
reden mogen functies hebben die
Jyerlast voor de bewoners veroor-
jjj-en. Dit betekent een zekere be
perking van het uitgaansleven in het
itrum (lawaaierige discobars) en
i zoveel mogelijk weren van be-
^ijfsjes in de meer specifieke woon
gebieden.
De werkgroep is unaniem van me-
pg dat schaalvergroting uit den
boze is. Geen grote bankgebouwen,
Lyersiteitstorens en andere hoog
bouw in de binnenstad. Zoveel moge-
het historisch milieu behouden;
te snel slopen; niet alles hoeft
e wat kost behouden te worden,
ADVERTENTIE
GOUDEN
Kwaliteits-Sieraden
en de voordeligste prijzen.
Blijft Uw adres Juwelier
v. d. Water
als eventuele nieuwbouw maar met
de omgeving harmonieert.
De meerderheid is van mening dat
het centrum niet alleen door stu
denten en kunstenaars bewoond moet
worden.
Het moet voor alle Leidenaars
mogelijk zijn hier te wonen: Voor
schriften over kwaliteit van de wo
ningen moeten in de binnenstad niet
al te formalistisch worden toege
past. Dit mag echter niet leiden tot
het aanvaarden van de zeer slech
te woonomstandigheden waarin een
deel van de oorspronkelijke binnen
stadsbevolking nog steeds leeft
De commissie MONUMENTEN is
van mening, dat de Pieterswijk en de
Camp tot „beschermd- stadsgezicht"
dienen te worden verklaard.
Vooruitlopend op de „monumen
tennota" vondt de werkgroep het
noodzakelijk, ook andere wijken „be
schermd Stadsgezicht" te verklaren
om het specifieke karakter van Lei
den te bewaren. Gedacht wordt aan
de navolgende gebieden:
Rapenburg W.Z.. Kaiserstraat,
Witte Singelgracht, Noordeinde.
Kaiserstraat, Boisotkade, Jan van
Houtkade, Korevaarstraat, Steen-
schuur, Rapenburg W.Z.
De gevelwanden van de Witte
Singel vanaf Groenhovenstraat
tot Herenstraat, alsmede die van de
Zoeterwoudse singel en het Plant
soen (dit als begrenzing van de bin
nenstad)
Herengracht (beide zijden), Oude
Rijn (beide zijden), Hooigracht,
Nieuwe Rijn en de overzijde Vis- en
Botermarkt.
Zijlpoort met omgeving van Ha
ven en Oude Herengracht.
Apothekersdijk, Stille Rijn en de
daartegenoverliggende Marktroute.
Binnenstad
onder
de loep
Door
Hans Melkert
Foto Holvast
Oude Vest, Oude Singel, alsme
de de Mare van de Haarlemmerstraat
tot aan de Maresingel.
Het gebied rond Molen de Valk.
Morspoort met omgeving o.a. Gal
gewater.
De werkgroepj leefbaarheid en
stadsverfraaiing wil een Jacht
haven zo dicht mogelyk bij het
aan te leggen watercafé Princesseka-
de. De stadstimmerwerf zou hiervoor
wellicht geschikt te maken zijn. De
hoogte van 1.35 voor de vaste brug
gen lijkt mede in verband met de
stadsrondvaart onvoldoende. Hoewel
wonen in de binnenstad slechts voor
'n beperkte categorie blijvend aan
trekkelijk kan zijn, dient de bin
nenstad waar mogelijk mede aan
wooneisen te worden aangepast. Eni
ge speelruimte voor de kinderen zal
gecreëerd moeten worden.
Leiden heeft weinig terras
sen. Hier en daar in de binnen
stad verschijnt er gelukkig één.
Het weer is daarop uiteraard van
invloed en totnogtoe is dat geen
al te beste invloed. Soms is er
langs de Oude Singel ook een ter
ras in de vorm van eenvoudige
houten banken met een parasol
erboven.
LEIDEN Mijn eerste ontmoe
ting met een charmante vrouw, die
zo weet ik later pas mevr. F.
W. D. Jansen-Hoonhout heet, was
in de stichtingsvergadering van
de Leidse adviesraad voor de bin
nenstad, vijf maanden geleden. Ze
was kennelijk geërgerd al weet
ze dat niet meer over opmerkin
gen, die wij journalisten achter
haar maakten over het gesprokene
Bij de derde ontmoeting zou ik te
weten komen waarom die ergernis.
Mijn tweede ontmoeting was of
ficieel in het stadhuis, toen ze van
de kant van de adviesraad het eer
ste advies mede presenteerde. Als
een goede secretaresse zei ze heel
weinig.
Mijn derde ontmoeting in de
flat aan de Moddermanstraat van
haar man, biochemicus op Einde
geest, haar dochter Saskia, en haar
zelf leerde, dat Francisoa Jan
sen („Zet Hoonhout erbij, want
Jansen in zo'n verzamelnaam") erg
betrokken is bü de binnenstads-
problematiek.
Ze staat er vrij tegenover en is
duidelijk bang voor bindingen, die
leden van de adviesraad hebben. Ze
zit in de war, dat zo'n persoon
lijke aanpak de zakelijkheid ver
troebelen zal. Ze wil niet over per
sonen praten vandaar die erger
nis bij de eerste ontmoeting en
heft waarschuwend de vinger als ik
het toch doe.
Zakelijk
Mevr. Jansen (24) ziet de advies
raad zakelijk en wil dat zo houden.
Ze maakt deel uit van de werk
groep monumenten. Ze koos die te
gen de achtergrond van haar „ver
leden": een half jaar kunstgeschie
denis in Leiden en „in het an
tiek" in Rotterdam. Ze werd als
rapporteur sercetaresse van de eco
nomisch-planologische afdeling,
waaronder de vijf werkgroepen re-
sorteren. De andere poot. de so
ciaal-culturele afdeling, ontbreekt
nog aan de adviesraad.
Ze weet, dat zo'n opzet erg „stad-
huizerig" klinkt en ze zit daarom
met een probleem. Hoe is de bur
gerij warm te krijgen (ze hoopt: te
houden) voor het werk van de ad
viesraad? Ze ziet de adviesraad niet
als een verlengstuk van het stad
huis „dat mag gewoon niet"
maar als een dremDel tussen stad
huis en burgerij. Maar hoe haal je
drempelvrees weg?
Dat is Francisca Jansen's grote
probleem. Ze hoopt, dat de con
tactavond van a. s. vrijdag haar
moed zal geven. Ze is verlangend
naar reaoties uit de burgerij. Ze
zou iedereen willen toeroepen: kom
toch. het is wel in de burgerzaal
van het stadhuis, maar het is niet
officieel. Ze weet, dat het beter zal
gaan als de adviesraad in augus
tus een eigen ruimte krijgt.
Het moet volgens haar niet blij
ven bij die ene contactavond. De
adviesraad moet doorlopend steu
nen op burgerij, die betrokken is by
de binnenstadsproblematiek. Mevr.
Jansen begrijpt, dat niet iedereen
is ingegaan op de uitdaging van
het gemeentebestuur (zelf woont ze
pas een Jaar in Leiden, maar ze
deed het wel), maar ze verwacht
wel een begeleiding uit de burge
rij van het werk van de zestig en
thousiastelingen, die wel in de raad
zitting hebben genomen. Ze geeft
meteen twee mogelijkheden om te
reageren: in de ideeënbus op de
expositieruimte in het stadhuis of
op haar adres Moddermanstraat
10.
Ze is de vriendelijkheid zelf.
maar ineens kan ze zich opwinden
over dingen, die er met en in de
binnenstad gebeuren. „Verdomme,
zoals met het Witte Singelplan,
waarover wethouder Kret zed, dat
geen advies meer nodig was. Eén
van de werkgroepen heeft het on
gevraagd toch gegeven. Dat moet
toch gewoon".
Het is meteen een voorbeeld van
het nut van de adviesraad. Mede
LEIDSE WERKGROEP AAN RAAD;
'in
LEIDEN Als algemene doelstelling voor de komende ja-
zal moeten gelden, dat het wegennet tussen de Leidse bui-
luiijlcen en binnenstad en in de binnenstad niet wordt uitge
lid. Tot deze conclusie komt de werkgroep binnenstad in
n adres aan de gemeenteraad, dat in afschrift is gestuurd aan
minister van Verkeer en Waterstaat en provinciale staten.
>e werkgroep bestaat uit F. Dijk-
mevr. S. C. Emanuel-van San-
D. E. Krantz, Th. J. Meijer, T.
I Mulder, R. M. Th. E. Oomes, W.
van Rooijen en R. van Straten,
[e werkgroep zegt, dat een maxi-
deel van het autoverkeer van
zuiver plaatselijk karakter zo ver
ijk van de binnenstad wordt
'angen, resp. omgeleid. Uiter-
dient dit te geschieden in com-
met een vergroting van de
van het openbaar vervoer en
lering van het rijwielgebruik.
inde van deze doelstelling
werkgroep met klem
uitstel, nog beter afstel, van
iw van de Galgewaterbrug met
tuitende doorbraken naar Mors-
Trekvliet, Witte Singel etc.
>uw van de Churchillbrug ddent
(tegen de hoogste prioriteit als
rsvoorziening te krijgen. Des
kan vooreerst met een nood-
worden. Alleen in dat
kan de te verwachten grote ver-
die na de voltooiing van
het Stationsplien zal optreden,
'en afgeleid naar een route ver
van de binnenstad, te weten Le-
Churchillbrug Chur-
(anetc.
^aansluiting van de Lelylaan op
mania an dient zó te worden
dat het van de rijksweg
verkeer eerder geneigd is
[zuidelijkste route via de Leley-
h te kiezen, dan de richting Sta-
PPlein via de Plesmanlaan. Wan-
de Lelylaan en de verbindings-
tussen de Lelylaan en de Ples
manlaan eveneens snel worden vol
tooid, dan kan het binnenliggende
stadsgebied voor lange tijd tegen een
onaanvaardbare verkeersdruk wor
den beschermd. Bovendien krijgen
Morskwartier en Leiden Zuidwest
op deze wijze een rechtstreekse ver-'
binding via de Churchillbrug.
De genoemde wegen in het Mors
kwartier kunnen zeker voorshands
als tweestrooksweg worden aan-
legd. (De gemeentelijke plannen
gaan uit van de vier rijstroken).
Voor de Plesmanlaan kan wor
den gedacht aan twee rijstroken voor
het autoverkeer, gescheiden van een
vrije busbaan ten behoeve van snel
le busverbindingen tussen kuststreek
en Leiden N.S.
De ringweg om de binnen
stad wordt in de gedachten van de
Werkgroep voor het westelijk gedeel
te dus als volgt: Willem de Zwijger-
laan weg over Schuttersveld
Stationsplein Plesmanlaan ver
bindingsweg Lelylaan Chur-
chilllaan.
Ten aanzien van de verkeersvoor-
zieningen rond de Leeuwenhoek en
de Rijnsburger weg betreurt de werk
groep 't dat voor de aansluiting Was-
senaarseweg Rijnsburgerweg een
oplossing gekozen is, die opnieuw een
ernstige inkrimping van de in Lei
den schaars aanwezige groenvoorzie
ning met zich brengt. Daar staat dan
mogelijk tegenover, dat het een voor
deel zou kunnen zijn dat er ten be
hoeve van de groeiende organisato
rische samenwerking tussen de zie
kenhuizen een rechtstreekse verbin
ding voor het doelverkeer tussen
Wassenaarseweg en Kagerstraat ont
staat. Tot elke prijs zal echter voor
komen dienen te worden ,dat er een
nieuwe doorgaande route ontstaat
naar de Oegstgeesterweg en wel via
Plesmanlaan Leeuwenhoek
Wassenaarseweg Kagerstraat. De
noodzakelijke rust rond 't Diaco-
nessenhuis en de scholen, alsmede
de toch reeds aangetaste leefbaarheid
voor de bewoners en de recreatieve
functie van het gebied rond de Groe
ne Maredijk zal anders ernstig in
gevaar komen.
Wandelgebied
Om soortgelijke redenen wil de
werkgroep ervoor pleiten om de reeds
geheel of gedeeltelijk ontworpen
verlengde Warmonderweg tussen
Rijnsburgerweg en Wassenaarseweg
niet aan te leggen. Het nog reste
rende groengebied nabij de Vogelwijk
en de klinieken waarborgt de nood
zakelijke rust rondom de klinieken
en is landschappelijk interessant ge
noeg om ernstige bezwaren te koe
steren tegen een nieuwe autoweg, die
ook dit beperkte gebied onherstel
baar zal aantasten en zijn huidige en
toekomstige functies vernietigen. In
de toekomst kan hier bijvoorbeeld,
met betrekkelijk eenvoudige midde
len die het landschap sparen een zeer
aantrekkelijk wandelgebied gescha
pen worden.
In verband met de doelstelling t.a.v.
de verkeersplanning binnenLelden en
't standpunt als gevolg daarvan met
betrekking tot de Galgewaterbrug
acht de werkgroep het noodzakelijk
dat de gedempte Trekvliet en de Lan
gegracht slechts van twee rijstroken
worden voorzien en voor het overi
ge bestemd worden voor parkeergele
genheid voor binnenstadsbezoe
kers, waaronder vooral de langpar-
keerders.
Tenslotte wil de werkgroep ervoor
pleiten dat ten behoeve van de ple-
ziervaart Leiden ook als centrum
van watertoerisme een baileybrug
gelegd wordt boven de dam in de
Mare, aansluitend op de Lammer
markt, in afwachting van een onder
zoek naar de meest wenselijke oplos
sing voor de definitieve verbinding.
ADVERTENTIE
om vanavond (14 juni) even te
komen kijken bij KIK (Kollektief en
Individueel Kreëren).
Als U wilt zien, wat kreatieve
mensen het afgelopen seizoen
hebben gepresteerd;
Als U nader geïnformeerd
wilt worden over de moge
lijkheden bij KIK in het sei
zoen 1972/1973:
25 verschillende werkgroepen,
waaronder: tekenen, pottenbakken,
weven, sieraden maken, wandlap-
pen maken, dramatische vorming,
muzikale vorming, etc.
Alléén vanavond geopend van
19.30—22.00 uur;
toegang gratis.
KIK - Oude Vest 45 - Leiden
De Eendracht zestig jaar
LEIDEN In verband met het
feit dat het ln december zestig jaar
geleden is dat de woningbouwver
eniging „De Eendracht" opgericht
werd. is besloten om dit feit feeste
lijk te vieren. Wat ontstaan is uit
de idealistische grondslag: het bou
wen van goede woningen voor min
der draagkrachtigen, is uitgegroeid tot
ruim 1300 woningen. Helaas door dit
uitgroeien van een kleine woning
bouwvereniging tot een vereniging
met ruim 1500 leden, gaat het echte
contact met de leden verloren. Voor
veel leden/ bewoners betekent tegen
woordig het lidmaatschap van een
woningbouwvereniging niet veel meer
dan het bewonen van een woning.
Over het algemeen ontstaat dan pas
een contact tussen leden en bestuur
als een reparatie niet of onvoldoen
de vlot verloopt of als er huurverho
gingen in de lucht hangen. De leden
raad van de woningbouwvereniging
„De Eendracht" heeft gemeend om
te trachten mede door het extra luis
ter bij te zetten van het 60-jarig be
staan. de contacten met de leden te
verstevigen. Van den beginne af be
talen de leden maandelijks een klei
ne bijdrage voor het cultureel maat
schappelijk fonds. Hieruit worden o.
m. de diverse extra's welke buiten het
normale woningbouwverenigingswerk
vallen, gefinancierd.
Een jubileumcommissie is samenge
steld en een van de eerste uiterlijke
gebeurtenissen vindt donderdag
plaats. Met de leden van 65 Jaar en
ouder zal een boottocht gemaakt wor
den. Hoewel nog niet uit de school
geklapt mag worden is bekend, dat
door het advies wordt er over het
plan gepraat. Nog twee voorbeeld
jes van het nut van de raad:
Het door de bewoners ingedien
de plan voor de Vijfde Binnenvest
gracht werd door een werkgroep
aangepakt en het advies ging naar
B. en W., waardoor er snel iets ge
beurt.
De dam in de Mare wordt zo
danig gemaakt, dat hij later weg
kan en vervangen worden door een
brug. de adviesraad wil geen defi
nitieve waterafsluiting tussen Kaag
en binnenstad.
Er ligt veel. heel veel werk te
wachten. Mevr. Jansen weet dat
heel goed. Na de contactavond
even freewheelen in de vakantie -
tijd, maar dan er weer tegenaan.
Eén van de eerste dingen is het
maken van een advies over het
plan met het Stadhuisplein van
„Springteam". De burgerij kan het
zien op de expositie in het stadhuis.
„Weer een kans om in te sprin
gen," zegt Francisca.
Aan het Rijnlands Lyceum ln
Oegstgeest zijn geslaagd voor hbs B:
John Asselbergs Noordwijk, Philip
Bakker Sassenheim. Geert Jan Goe-
koop, Leiden, Chris de Groot Oegst
geest, Hans Held Oegstgeest, Ype
Pieter Henry Voorschoten, Renet Hey-
broek Oegstgeest, Paul Klever Lei
den, Cees Kruyt Oegstgeest. Jaap
Laarman Oegstgeest, Rob van Leeu
wen Sassenheim, Paul Noteboom
Katwijk, Bart de Regt Leiden, Lex
de Roo Leiden, Erik Versloot Oegst
geest en Hein Visser Leiden.
ln de maand december feestavonden
gegeven zullen worden, ook staat do
kinderen nog een feestmiddag te
wachten.
OEGSTGEEST Iedereen die wil
kan meehelpen Nederland leefbaar
te houden. Bezield van deze gedach
te waren vele huisvrouwen uit Lei
den en omgeving gisteren samen
gekomen om de milieudag in het
kasteel Oud-Poelgeest bij te wonen
Behalve de als spreekster aange
kondigde mej. drs. Hogeweg, biologe,
was meegekomen de chemicus Hes
per. De vingen die door hen aan de
orde werden gesteld waren: wat
zijn de feiten over milieuver
ontreiniging in het groot en in het
klein en wat is schadelijk en waar
om?
Tijdens de langdurige bespreking
over deze vragen kwam steeds weer
naar voren dat we met z'n allen on
der invloed van onze welvaart, de
wens naar luxe en de beïnvloeding
van de reclame van velerlei dingen
te veel en te ondoordacht gebruik
maken. Daarom is het dringend no
dig dat we bij onszelf beginnen en
bij de opvoeding van onze kinderen
het milieubewustzijn moeten laten
doordringen. Vijftig jaar geleden
was hygiëne een vrijwel onbekend
begrip, nu vinden we hygiënische ge
bruiken doodgewoon. Zo moet bin
nenkort onze instelling worden ten
Kwik
Bestreden werd de noodzaak tot
het gebruik van bestrijdingsmidde
len zowel in de tuin als op de akkers.
In de landbouw wordt gestreefd
naar steeds hogere produktie, soms
zo hoog opgevoerd dat geregeld tal
van produkten op de veilingen door
draaien!. We moeten af van D.D.T.
en kwik. Vooral het laatste is een
gevaarlijke stof omdat het praktisch
niet verdwijnt. Het wordt in ons
lichaam als het ware opgeslagen en
tast o.m. onze hersenen aan. In
schimmel werende middelen b.v. ge
bruikt in de zaad- en bloembollen
teelt komt kwik voor. Kwikvergifti
ging wordt daardoor bevorderd. Tij
dens de zwangerschap is de vrouw
meer dan gewoon gevoelig voor kwik
en dat kan onherstelbare gevolgen
hebben. Zouden we vandaag ophou
den met autorijden dan is onmiddel
lijk de schadelijke invloed van
luchtvervuiling opgehouden, maar
kwik is hardnekkig en blijft zijn
schadelijke werking dus lang hou
den.
Gebruik van chemicaliën werkt
uitsterven van planten en dieren in
de hand. Ook kinderen ondervinden
ln het bijzonder nadeel van chemi
caliën. De inleiders vonden b.v. de
Vaponastrip ter bestrijding van vlie
gen en muggen zonder meer verwer
pelijk. De STER-reclame propageert
het gebruik van middelen die huis-
houdbacteriën doden, doch al die
bacteriën zijn werkelijk niet zo
schadelijk. Er moet een mentali
teitsverandering optreden. We be
hoeven niet meer zo bang te zijn
voor vliegen en bacteriën.
Politiek
Huisvrouwen moesten massaal
weigeren velerlei artikelen te gebrui
ken die niet dringend nodig zijn, zo-
aL b.v. spuitbussen. Aan de orde
kwam de invloed die men zou kun
nen aanwenden in politiek opzicht.
Men zou van onze politieke partijen
moeten verlangen actiever op te tre
den tegen vervuilende Industrie.
Aanbevolen werd dat de Vereni
ging van Huisvrouwen zich eens
moet bezinnen op de vraag of ze de
aanbeveling tot het gebruik van be
paalde, artikelen niet eens zou moe
ten herzien.
