likpapan
leeft
hoop van
erijkdom
Geen selectie
basis
van
cijfers
'n Reisje, dat niet helemaal klopte
'Structureel is
Nederland ziek"
s
DAGBLAD
op
RIJVERBOD VAN
ACHT UUR VOOR
GLAASJE
•SFEER OP OOSTELIJK DEEL VAN BORNEO
Binnenhof
achter Leidse
topbestuurders
KVP, ARP en CHU:
e op vakantie
de\
xrxr a&sr :np ,rtme Uit-
ti jmn 1972
I „Waar olie zit,
Norman Schreiner, j
vader die in Indo-
s van Indo-
isport, een „joint
Schreiner voor 40
De blauw-wit
T-vliegtuigjes ziet
'A overal waar naar
■1 den begonnen we
■h [tec (vijfzitter». We
fe- el Indonesië 25 toe-
Onze belangrijkste
lina. het Indonesi-
:ijf. Het grootste
itvloot opereert op
Oost-Kalimantan,
_.iina nog zeker 10
oliemaatschappijen
aldus Schreiner.
pcher
3Q
al die activiteit is
stad vertoont alle
'n "boomtown". Er i
bouwactiviteit. De
wk zijn open en een
^aanbouw. Ik vraag
luxe villa's wonen
ivels liggen. „Bijna
ertaminamensen is
lariifcet en ge zwembad
ebe rijk
is, is ook van
lon< ooiste gebouwen in
Pertamina, waar-
lm Ua van f 500.000,-
ir van Pertamina,
öetowo, enkele da-
Ijft.
Sterk stempel
erst Balikpapan,
BPM een sterk
de stad. Op het
Pertamina laat ik
oor Ben Samsoe,
en produktie van
„Volgens onze
msoe, „zijn alle
land het eigendom
)at geldt dus ook
geven van conces-
ïdse maatschappij-
eer mogelijk. Wat
Bn contract sluiten
'oliemaatschappij -
jn op onze voor-
lie te zoeken en
se oliemaatschappij kan in een be
paald gebied, zowel in de binnen
landen als voor de kust, tijdens een
bepaalde periode geheel op eigen
kosten naar olie zoeken. Vindt men
niets dan zijn alle verliezen voor
de betrokken maatschappij. Wordt
wel olie gevonden, dan mag de
maatschappij 40 procent houden, 60
procent is voor Pertamina, met dien
verstande dat de kosten die ge
maakt zijn bij het zoeken worden
vergoed.
„In het begin", aldus Samsoe,
„lachte iedereen ons uit. Niemand
zou immers op onze voorwaarden
willen ingaan. Maar toen in 1967 de
onafhankelijke Amerikaanse maat
schappij Iapco als eerste een con
tract met ons afsloot, om voor dj
noordkust van Java naar olie te
gaan zoeken, volgden er spoedig
meer. Dat aantal is inmiddels opge
lopen tot 38".
De grote belangstelling van de olie
maatschappijen voor Indonesië is'
volgens de heer Samsoe voor een
belangrijk deel te verklaren door
het feit dat buitenlandse maat
schappijen vertrouwen hebben in de
toenemende politieke stabiliteit van
het land. Olie vormt 40 procent van
Indonesiës totale export.
Shell
Eén van de 10 buitenlandse olie
maatschappijen die op het moment
actief zijn in Oost-Kalimantan is
de Shell-groep, waarin een paar
jaar geleden de BPM volledig is op
gegaan. In juli 1970 werd het con
tract tussen Shell en Pertamina ge
sloten. Zoals te doen gebruikelijk
stelt de Pertamina dan alle reeds
aanwezige gegevens van het betrok
ken contractgebied ter beschikking
Zo kwam Shell weer in het bezit
van talloze rapporten die de BPM
bij de nationalisering van de maat
schappij in 1965 aan de Indonesi
sche staat had moeten afstaan.
Seismische proeven hebben inmid
dels uitgewezen dat in het gebied
waar Shell opereert naar alle waar
schijnlijkheid bij Sangkulirang in
het noorden en bij Bontang olie in
de grond zit. In tegenstelling tot
vroeger, toen de BPM alles zelf
deed zoals bodemonderzoek, we
genaanleg, boren wordt nu bijna
alles uitbesteed aan onderaanne
mers. Wat Shell betreft is dat de
Amerikaanse firma Santa Fé. Sinds
vorig jaar zijn deze Amerikanen be
gonnen in Sangkulirang zwaar ma
terieel aan te voeren en leggen zij
een negen kilometer lange weg aan
van de baai naar het punt waar de
boortoren moet komen te staan, de
zogeheten „rig".
Over het algemeen zijn de olie
maatschappijen in Oost-Kalimantan
nog in het onderzoekstadium. Uit
de tot nog toe gevonden hoeveelhe
den is niet vast te stellen of de
„boom" doorzet. Misschien dat over
een paar jaarde meeste buiten
landse maatschappijen na niets ge
vonden te hebben hun boeltje weer
oppakken en Balikpapans betekenis
als oliecentrum net als vroeger al-
i leen nog van belang is vanwege de
raffinaderij, waar voornamelijk olie
I uit Sumatra wordt verwerkt.
Oost-Bomeo Kalimantan
eiland met ongekende minerale
DEN HAAG Bij de beoordeling
van de economische toestand is het
van belang onderscheid te maken tus
sen de economische conjunctuur en
de economische structuur. Wat de
conjunctuur betreft, ziet het er naar
uit dat de Nederlandse economie aan
de beterende hand is. maar in struc
tureel opzicht is de Nederlandse eco
nomie ziek.
Dit zei gisteren J R. M. van den
Brink, president-directeur van de
AMRO-Bank, in de Jaarvergadering
van de E.N.Nillmij, die hij als voor
zitter van de raad van commissa
rissen van dit verzekeringsconcern
leidde. De ziekte, waaraan de Ne
derlandse economie lijdt, is de infla
tie, die niet alleen op de industrie,
maar ook op het verzekeringswezen
een ontwrichtende uitwerking heeft.
Die schadelijke werking komt in de
ze bedrijfstak het sterkst tot uiting in
het schadeverzekeringsbedrijf waar
de kostenstijgingen en de tariefaan
passingen haasje over spelen. De ta
riefaanpassingen hollen echter achter
de kostenstijgingen aan.
Voor een voorstel van een aan
deelhouder verdere expansie van het
schadeverzekeringsbedrijf wegens de
ongunstige ontwikkeling daarvan
maar te beperken, voelde het be
stuur niets. Om te beginnen is dat
praktisch onmogelijk, omdat de ver
tegenwoordigers van de maatschap
pij een compleet pakket verzekerin
gen moeten kunnen aanbieden. Er
zijn echter ook sociale overwegingen,
die het de verzekeringsmaatschap
pijen onmogelijk maken om zo maar
op te houden met verzekeringen die
geen winst opleveren. De enige oplos
sing is te proberen de premies op
een adequaat niveau te brengen, zo
als dat in Engeland is gebeurd, waar
men er nu kennelijk in geslaagd ia
het schadeverzekeringsbedrijf weer
gezond te maken.
Er wordt gestreefd naar kostenbe-
perking door automatisering van de
administratie, en het bestuur ver
wacht dat de baten van de automa
tisering, die een aanzienlijke bespa
ring op de personeelskosten zal gaan
opleveren, in 1974 zichtbaar zullen
worden. De automatisering is een
proces dat Jaren ln beslag neemt.
Het zoeken naar olie in Oost-Kali
mantan heeft aan de andere kant
voor veel maatschappijen een grote
aantrekkelijkheid omdat de kwali-
DEN HAAG LEIDEN Rond het telt van de olie erg goed is, het
Binnenhof betreurt men het nege- I zwavelgehalte is miniem. Het ont
ren door minister De Brauw van de 1 zwavelen van olie is een kostbare
voordracht van de Leidse universi- zaak en de zwavelafval vormt een
teitsraad voor de benoeming van top- van de belangrijkste luohtvervuilers
bestuurders. ter wereld.
Van
politieke redactie)
AR-fractieleider Aantjes ver
klaarde het Jammer te vinden, dat
het voormalig PPR-tweede-kamer-
üd Jansen, die hij als een goed ka-
DEN HAAG Vrijwel dagelijks komt
er in Nederland iemand om het leven
door een verkeersongeval, waarbij al
cohol een rol speelt. Bovendien zijn
er bijna tien ongevallen per dag te
noteren waarbij mensen ernstig let
sel oplopen en waarbij een van de be
trokkenen te veel heeft gedronken.
Dit heeft het tweede-kamerlid ir
Na een awfezigheid van 12 jaar
is lange-af stand loopster Joyce
Smith weer gekozen in de Britse
merlid heeft, leren kennen, verloren aüetiekploeg. B.j ie opgesteld in de P. A Comellssen ontdekt tijdens een
gaat voor het dagelijks bestuur van dnehoeksontmoeting tegen Neder- recente studie naar de oorzaken van
de Leidse universiteit !fnd e" °ost-Duitsland. die zater- j ernstige verkeersongevallen in ons
dag in Crystal Palace plaatsvindt. I land.
Motie in Leiclse universiteitsraad
0
aarne mee met vakantie als U wilt helpen, door
iken van het hieronder afgedrukte vakantieformulier
8 dagen voor Uw vakantie aan ons in te zenden,
bellen voor opzending of Inhouding van de krant. Tele-
shten kunnen wij niet aannemen.
hoel
mg»
VWv,
"'traat:
ikif
'oonplaats
jp er
IW1I
artaal_
frankeren met 30 ct.
doorhalen wat niet van toepassing is.
i,lncL no.
fcatsnaam
S.v.p. in blokletters.
iENDING.
8ië en Luxemburg gratis.
landen uitsluitend per luchtpost. Kosten f 1,per dag.
is geleerd, dat de bezorging van kranten in de Zuid-
Afrikaanse landen nog al eens te wensen overlaat,
geen verantwoording nemen voor kranten, welke niet
iadres worden ontvangen.
Bij de behandeling van de wijzi
ging van de Wegenverkeerswet, die
vandaag in de Tweede Kamer aan
de orde komt, zal de KVP-er, mede
namens ARP en CHU. dan ook een
amendement indienen, dat een tijde
lijk rijverbod mogelijk moet maken,
wanneer iemand, die te veel heeft
gedronken toch achter het stuur wil
gaan zitten.
De KVP. ARP en CHU willen
en het ziet er naar uit dat ook andere i drijfsleven.
Werkgeversbonden:
In 1973 nog
geen kortere
arbeidstijden
DEN HAAG De twee centrale
werkgeversbonden V.N.O. en N.C.W.
hebben met het oog op voortgezet
overleg in de Stichting van de Ar
beid en met het kabinet een pro
gramma ontworpen als werkgevers-
voorstel voor een sociaal contract
1973.
De presidia van de twee verbonden
van industriële werkgevers achten
het noodzakelijk dat zo spoedig mo
gelijk wordt gestreefd naar een pro
grammering van het sociaal-econo
mische beleid voor de gehele periode
19731975. Die programmering zou
bij voorkeur moeten worden opge
steld in overleg tussen kabinet en be-
fracties het voorstel zullen steunen
in dc Wegenverkeerswet de moge
lijkheid opnemen, dat na een adem-
proef automobilisten het rijden kan
worden verboden. Dit tijdelijke rij
verbod zal ten hoogste acht uur mo
gen duren.
Ir. Cornc-lissen c.s. verwachten, dat
van deze wijziging van het. bij de
Kamer ingediende wetsontwerp tot
Hun discussienota is echter voors
hands beperkt tot aanbevelingen voor
1973. De kern van een voor dat Jaar.
overeenkomstig de aanbevelingen van
de SER. tussen overheid en bedrijfs
leven af te sluiten sociaal contract. 10
h.i. een centrale afspraak over de
ontwikkeling van arbeidsvoorwaarden
en prijzen in 1973
De doelstelling daarbij moet zijn de
verplicht stellen van de bloedproef, stijgingspercentages van loonkosten
een preventieve werking uitgaat. Vol- en van prijspeil ten opzichte van 1972
gens de indieners van het amende-
j ment zou in oe gevallen, waarin nog
geen reden is om een bloedproef te
nemen, maar een ademtest wel uit
wijst. dat de betrokkene teveel heeft
1 gedronken, door de politie geen pro
ces-verbaal mogen worden opge
maakt.
LEIDEN De Leidse studente Pauline Bonthuis wil I spanning. Frauderen wordt boven-
dat de universiteitsraad een scherp woord van protest laat dien de hand gewerkt:
horen tegen het voornemen van minister De Brauw om aan- j Jn
staande eerstejaars te selecteren op basis van hun eindexamen-1 op deze studieselectie:
cijfers, voor studierichtingen waarvoor een studentenstop het competitie-element wordt nu
geldt. Zij heeft daartoe een motie ingediend, die maandagavond I voorop gesteld:
door de universiteitsraad zal worden behandeld.
Volgens Pauline Bonthuis zyn
emd'examencijfers geen betrouwbaar
selectiemiddel. Zij heeft een vijftal
bezwaren tegen dit systeem:
eindexamen is geen
voor een succesvolle
studie aan een universiteit;
eindexamencüfers worden beïn
vloed door toevalligheden, zoals
Nieuwe uitgaven
De groenzwarte mantel/twee ja
de beeldjes, door Karei Bennet. De
tectives. Uitg.: Teleboek, Bussum.
Napoleon, door Jaap Ter Haar. 2e
druk. Fibula-Van Dishoeck. Uitg.;
Unieboek. Bussum.
Gezin, kommune en maatschap-
a m door E. Verhoeyen en Chr. Loo-
onkritische mensen. Het zoeken g J b Dn Haag.
naar ontplooiing buiten het enge Sex met. kinderen, door E. Bar-
studiekader in de middelbare j nard, E. Brongersma, Ids Haagsma,
schooltijd, wordt hiermee geremd. W. J. Sengers en P. van Eeten.
aldus Pauline Bonthuis. Alpha-boek. Uitg NVSH.
elk met eenderde te verminderen
Wat de actuele werkgelegenheids
situatie betreft achten de presidia
het gewenst dat naast de tot nu toe
genomen maatregelen (ad tweehon
derdmiljoen gulden» alsnog verder©
maatregelen voor de meest getroffen
gebieden en sectoren zullen volgen.
Zy hechten belang aan een adequate
arbeidsbemiddeling en stellen zich
achter het invoeren van een supple
tieregeling.
Als het gemiddelde werkloosheids
niveau uit zou dreigen te gaan boven
hetgeen de SER aanvaardbaar heeft
geacht, dan zouden algemeen stimu
lerende maatregelen moeten worden
genomen, b.v. mede door een ver
vroegde afbraak van de wiebeltax.
De presidia zijn voorts om. van
mening, dat prijsstygingen beperkt
zouden moeten worden tot hetgeen
noodzakeiyk is voor het saldo van
kostenstygingen en -dalingen.
Wijzigingen in arbeidstyd en va-
kantietduur achten zij ln 1973 onge
wenst. evenals verdere verbetering
van de secundaire arbeidsvoorwaar
den.
Hier volgt een uiterst simpel geval
van een reisje waarvan de organi
satie niet helemaal klopte, het
daarop volgende ongenoegen met
het reisbureau, en de uiteindelijke
behandeling van de klacht erover
door de Stichting Nederlandse Reis-
kamer. Ik wil niet beweren dat al-
Qoor
L. Bakker
les zo toegaat bij de Reiskamer.
Dat zou ik ook niet kunnen weten,
want de zittingen van de Reiskamer
zijn niet openbaar, en de uitspraken
kun Je niet gaan inkijken. Ik mag
echter wel stellen dat het voor de
vakantieganger een dag van vreug
de zal zijn als het zover is dat er
een consumentenvertegenwoordiging
komt in dit scheidsgerecht van de
Algemene Nederlandse Vereniging
van Reisbureaus. Daar wordt aan
gewerkt.
Waarom dat zo nodig is? Dat wilde
ik met dit simpele geval nog eens
illustreren:
Het was in Juni vorig Jaar. AJax
voetbalde in Londen tegen Panathi-
naikos. Reisorganisatoren en boe
kingskantoren beijverden zich om
de supporters er heen te brengen.
ZITPLAATSEN
De consument in dit verhaal la
ten we hem meneer A. noemen
reserveerde begin mei bij reisbureau
B. voor een reis voor twee personen
naar Londen, inclusief twee zit
plaatsen. Daar betaalde hij voor.
Toen het eenmaal zover was, kreeg
hij in Calais, vlak voor de oversteek
naar Engeland, van reisorganisator
C., die de reis verzorgde, twee
maaltijdbonnen voor een restaurant
in Londen.
Die kwamen in de plaats van de
zitplaats, want er waren geen zit
plaatsen meer, alleen nog staan
plaatsen, zei C. Maar dat had me
neer A. natuurlijk allang van zijn
reisbureau gehoord? Nee. meneer A
had niets gehoord, en hij wilde
geen maaltijdbonnen, want hij zou
in Engeland bij kennissen gaan
eten, en hij had bovendien een
zwak hart, waardoor hij moest zit
ten bij zo'n voetbalwedstrijd.
Doch de zitplaatsen waren op cn
bleven op. En er zat voor meneer
A. niets anders op dan bij het
Wembley-stadion „zwart" twee zit
plaatsen te kopen. Die kostten hem
tweemaal zeven Engelse ponden, en
als hij daarbij bedacht dat men
hem twee maaltijdbonnen van elk
één pond had gegeven om het goed
te maken, maakte hij zich zeer
kwaad.
met een kluitje in het riet te laten
sturen en wendde zich tot de Reis
kamer, die er is om bij kwesties die
niet te schikken zijn, uit te maken
wie er gelijk heeft.
Nu moet men wel bedenken dat
zo'n scheidsgerecht iedereen de kans
moet geven zich te verdedigen, en
dat lang niet iedereen meteen ant
woord geeft op een aanschrijving,
zodat de hele procedure nogal wat
tijd vergt. Zo duurde het van juli
tot eind december voordat de Reis
kamer uitspraak deed in de zaak
van meneer A.
Wat kon meneer A. verwachten? Er
waren allerlei mogelijkheden. De
Reiskamer kon besluiten dat de
zaak het sop de kool niet waard
was. Of, dat het reisbureau het niet
goed had gedaan. Of, dat de reisor
ganisator tekort was geschoten. En
er waren nog allerlei andere moge
lijkheden daartussen. Maar in elk
geval, meneer A. mocht van een
scheidsgerecht een of andere beslis
sing verwachten, zou Je als buiten
staander denken
ZONDERLING
Maar nee, de Reiskamer deed na
een half Jaar een allerzonderlingste
uitspraak. Ook de Reiskamer had
van het reisbureau het antwoord
gekregen dat het voor klachten ver
wees naar de reisorganisator. Doch
helaas.de reisorganisator had la
ten weten dat het allemaal zijn
schuld niet was, maar die van het
reisbureau, dat aan zijn klanten
tor. niet tijdig zou hebben doorgegeven
Meneer A. had geen zin om zich dat er geen zitplaatsen genoeg wa-
VERGOEDING
Gedreven door die verontwaardiging
begaf hij zich, terug in Nederland,
onmiddellijk naar het reisbureau en
eiste vergoeding. Maar het reisbu
reau zei dat het met de uitvoering
van de reis niets te maken had en
verwees hem naar de reisorganlsa-
ren voor de voetbalwedstrijd. Het
reisbureau ontkende dat het daar
ooit via een circulaire bericht van
had gekregen. En zo was dat maar
door gegaan.
Maar niettemin, iemand moet toch
de eerste verantwoordelijke zijn
voor zo'n reis? Neen. Tenminste, de
Reiskamer deed uit eindelijk deze
„uitspraak":
De klachtencommissie kan niet
vaststellen wie in deze een fout
heeft gemaakt; zij kan niet vast
stellen of de reisorganisator bij ver
gissing de circulaire niet aan het
reisbureau heeft gezonden, of de
circulaire bij de postdienst is zoek
geraakt dan wel bij het reisbureau.
Onder deze omstandigheden kan zij
niet beslissen, dat het reisbureau of
de reisorganisator aan klager scha
devergoeding moet betalen .Zij wijst
mitsdien de klacht af.
Afgewezen. Nota bene. een klacht
over feiten, die vaststonden. Niet
erkend, doch schadevergoeding on
mogelijk verklaard. Nee, afgewezen.
Einde van de zaak van meneer A.
Er zijn kennelijk geen vaststaande
verantwoordelijkheden van degenen
die in reizen doen, tegenover de
klant. Het gaat niet om dit banale
geval op zichzelf. Want zeker met
zulke vliegensvlug georganiseerde
trips als die naar voetbalwedstrij
den in het buitenland, moet Je er
wel rekening mee houden dat er
iets kkn misgaan. Maar iemand
moet toch uiteindelijk door de klant
aan te spreken zijn, bij welke soort
reis dan ook.
REDELIJK
Voorzitter Benningen van de Alg
Ned. Vereniging van Reisbureaus,
die ik om zijn mening in deze
kwestie vroeg, stelde dat hij ook
niet wist nu aansprakelijk was.
Hij voegde hier nog iets aan toe.
dat niet onredelijk klinkt: „Ik vind
dat eenieder die kritiek heeft op de
Stichting Nederlandse Reiskamer
niet mag vergeten dat hier sprake
is van een vrijwillig door een groep
ondernemers ingestelde arbitrage-
mogelijkheid voor de consument.
Dat is in 't algemeen gesproken nog
een uniek verschijnsel".
En dat is waar. Je krijgt vaak de
Indruk dat degenen die klachten
hebben over een reis, denken dat
de afwikkeling van hun bezwaren
wel via een soort sociale verzekering
zal worden geregeld. Het zit echter
anders: de vakantieganger sluit een
zakelijk contract met degene van
wie hU een reis koopt. Deugt er Iets
niet. dan zal hij er zelf achteraan
moeten om zijn recht te krijgen.
Daar is bij voorbaat iets voor no
dig, dat vrijwel nooit iemand mee
brengt: overduidelijke bewijzen. Fo
to's van gebrekkige toestanden in
een vakantie-oord, getuigenverkla
ringen op schrift, enzovoort. Ik
wens iedereen een bijzonder ge
slaagde vakantie toe. Maar mocht
er iets ernstig mis gaan, breng ze
mee, die bewijzen. Want de Reiska
mer (en eventueel de gewone rech
ter. als u die wilt inschakelen) is
geen opsporingsapparaat, dat de
zaakjes nog eens tot in de grond
voor u gaat uitzoeken.
