urk kan weer terecht met
ijn „koude linkerbeen"
Vier verpleegden gearresteerd
lisarts Mustapha Atac vestigt zich in Almelo
Kapers
vragen
asiel in
Algerije
Eerste prijs
drumband WW
Rotterdam krijgt
Erasmus-
universiteit
SCHIETPARTIJ
IN NACHTCLUB
WEER UIT MESDAGKLJNIEK ONTSNAPT
IG 5 JUNI 1972
VARIA
FAGINA 15
ELO Nederland herbergt vandaag de dag een
wintigduizend Turkse werknemers. Buitenlandse
die alweer een hele tijd vrijwel geruisloos in het
Jjroces meedraaien nadat de kinderziekten rond hun
waren overwonnen. Toch voelen de Turken zich
helemaal op hun gemak en zeker niet als zij zich
kwaaltjes naar de dokter spoeden.
een andere taal
Jnog, hij denkt en han-
it een ander cultuurpa-
SI ardoor, om maar eens
in oemen, de dokter zich
1{et oor krabt als een
ouw zich niet voor hem
den. Zoals de Turkse
si cos wegloopt als de arts
meteen vol begrip over
^ie" linkerbeen buigt.
en er lelijk mee in hun
r Almelo, waar zo'n dui-
>v »n zich grotendeels voor
Door
Daan Overhoff
de textielindustrie inzetten, heeft er
wat op gevonden. Samenspel tussen
de plaatselijke huisartsen, de Alme
lose bedrijfsgeneeskundige dienst en
de inspectie volksgezondheid leidde
daar tot de aanstelling van Musta
pha Atac uit Ankara, huisarts voor
lichamelijk gekwelde landgenoten.
Binnenkort opent hij met een door
de textielbedrijven gegarandeerd
minimum inkomen zijn praktijk in
Almelo. Een primeur voor Neder
land, want al heeft zich in Rotter
dam wel eens een Noorse arts over
de klachten van Noorse zeelui gebo
gen en al loopt er bij Hoogovens
een Spaanse dokter met de thermo
meter rond, een buitenlandse huis
arts streek nog nooit definitief hier
Behoefte
Het Almeloos initiatief weekt al
reacties uit het hele land los, om
dat het in een duidelijke behoefte
blijkt te voorzien. Dokter H. Wie-
ringa, hoofd van de bedrijfsgenees
kundige dienst Almelo, kijkt er dan
ook helemaal niet vreemd van op.
„Turken geven domweg geneeskun
dige problemen", zegt hij, „omdat
zij in een totaal andere wereld, een
totaal ander sociaal klimaat zijn
opgegroeid".
Een cultuur met een heel andere
VJflSJNEER. KlfclOGEtO WE VAJSER.
VOORPEUIGE C7P1POWNEN
man-vrouw-verhouding, zoals vader
ook heel anders tegen zoon en moe
der tegen dochter aankijkt. En dan
is het moeilijk praten. „Niet om de
taal", legt Wieringa uit, „want dat
zou met een tolk op te lossen zijn.
Maar Je komt moeilijk tot een ge
sprek zonder wederzijds vertrouwen
tussen dokter en patiënt. Een arts
is er niet alleen om gebroken benen
te repareren en als er dan geen on
derling begrip is. denkt de Turk dat
de dokter hem niet wil behandelen
en de arts vindt, dat de Turk niet
zo moet zeuren. Dat wekt wrevel
aan beide kanten".
Paniek
Al bij een onbenullig sneetje in de
vinger bijvoorbeeld. Is de Nederlan
der blij met een pleister, de Turk
denkt op het punt van overlijden te
staan. „Bij de kleinste verwonding
raakt hij al in paniek", ervaart
Wieringa. „mis Je een topje van een
vinger, dan ben Je op de overvolle
Turkse arbeidsmarkt al niets meer
waard. Vandaar. En dan. de Turk
heeft een ingewortelde angst voor
de dood. Aansteller, denk Je eerst,
maar daar kom je volledig van te
rug".
De Turkse werknemer simuleert
rliet. ook al heeft de dokter nog
nooit van zijn klachten gehoord.
„Wij hebben steeds maar hoofdpijn,
maar daar zal je nou nooit een
Turk over horen", weet Wieringa,
„hij klaagt over koude sensaties.
Hij heeft een koud been, een koude
buik of een koude borst. Dat zal
best, maar Je weet niet wat Je er
mee aanmoet".
Nog moeilijker is de behandeling
van de Turkse vrouw, die het span
ningsveld volledig onbewust nog
vergroot. „In onze ogen wordt zij
gediscrimineerd", vindt Wieringa.
„maar zij ervaart de totale onder
geschiktheid aan de man als nor
maal. Een personeelschef van een
van de bedrijven hier ging eens
naar Turkije om de echtgenotes de
groeten van hun man over te bren
gen. Overal werd hij door ooms of
broers als een vorst onthaald, maar
de \Touwen kreeg hij niet te zien.
Pas na lang aandringen mocht hij
ze even een handje geven. En die
Turken hier blij, dat de familie zo
goed op vrouwlief paste. Zo gaat
dat daar".
Dokter of niet, geen wonder dat de
ALGIERS «Reuter. APP« Twee
kapers, die vrijdagnacht de macht
overnamen in een Boeing van de
Amerikaanse maatschappij Western j
Airlines, zijn zaterdagnacht in Al
giers uitgestapt. Het vliegtuig kon
via Madrid de thuisreis naar de
Verenigde Staten aanvaarden.
Volgens het officiële Algerijnse
persbureau waren de kapers niet
gewapend. 2Öe hadden een akentas
bij zich waar een ijzerdraadje uit
hing. De bemanning meende dat
dat tot het ontstekingsmechanisme
van een bom behoorde. Het tweetal,
een 22-Jarige neger en zijn 20-jari-
ge vriendin, had voor de landing in
Algiers gevraagd of ze in Algerije
politiek asiel konden krijgen. Alge
rijnse functionarissen brachten hen
naar een hotel, maar het is niet be
kend of de regering hen inderdaad
asiel heeft verleend De kapers wer
den op het vliegveld ook begroet
door leden van de Amerikaanse
Zwarte panterbeweging, onder wie
Eldrigde Cleaver, die in zelfgeko
zen ballingschap in Algerije woont.
De man, die vrijdag een Boeing
727 van United Airlines kaapte en
met de losprijs met een parachute
uit het toestel sprong, is zaterdag
nacht gearresteerd en in staat van
beschuldiging gesteld.
Turkse vrouwen hier zich niet zo
maar voor een Nederlander uit
kleedt. „Vergeet het maar", zegt
1 Wieringa. „Je probeert het door de
man erbij te houden en anders voel
j Je maar wat tussen het bloesje. Dat
is geen minderwaardig gedoe, maar
de Turk gaat nu eenmaal van ande-
e normen uit".
Kortsluiting
I Een levenspatroon, dat in Neder-
land ook beperkingen met zich
meebrengt. Op sexueel gebied bij
voorbeeld. „In Turkije is het pas
vijftig, zestig Jaar geleden afge
schaft, dat een man over meer
vrouwen beschikte. De Turkse man
kende veel vrijheden. Nu zijn veel
van hen in een ipannengemeen-
schap geplaatst zonder het ge
slachtsverkeer van thuis. Ook dat
geeft kortsluiting, net als bij de mi-
litairen en de zeelui",
i Het zijn die „vreemde" klachten, de
taboe s en de sexuele frustraties, die
de Turkse arbeider met de Neder
landse dokter deden botsen. Twee
jaar geleden al vonden de Almelose
huisartsen de behandeling van deze
patiënten niet langer verantwoord.
„Ik kende toen een Turkse arts net
over de Duitse grens, die al veel
landgenoten aan de deur kreeg",
vertelt Wieringa, „hij bleek bereid
te helpen".
Selectie
Elke woensdagmiddag reisde hij
naar Almelo, waar steeds zo"n vijf
tig Turken op de stoep zaten te j
wachten. Plaatselijke bedrijven ver-
zorgden zijn inkomen. Maar de i
aanloop werd te groot. Nieuw over
leg met de inspectie volksgezond-
heid volgde, het arbeidsbureau in
Den Haag nam contact op
met dezelfde instantie in Ankara en
vorig jaar oktober reisde bedrijf
sarts Wieringa naar Turkije om er
uit zes kandidaten één te selecteren.
Huisatrs Mustapha Atac gaat bin
nenkort aan het werk. Het eerste
Dr. Henk Wieringa uit Almelo
Jaar onder supervisie van dokter
Wieringa, omdat het Turkse artsen
diploma hier niet wordt erkend. Na
een examen zal Atac zelfstandig
kunnen opereren. Als hoognodig»
gastarbeider voor de gastarbeiders.
Turkenander cultuurpatroon
LEIDEN De drumband van de
Harmoniekapel Werkmans Wils
kracht die in Den Helder deelnam
aan een concours waarvoor vijftien
deelnemers hadden ingeschreven,
boekte daar een fraai succes. In de
eerste afdeling behaalde de band een
eerste prijs, met lof van de Jury voor
de lopende marsen. De tamboer-
maitre, de heer J. Ouwerkerk, be
haalde met een tweede prijs een
persoonlijk succesje.
DEIN HAAG <ANP> Binnenkort
is een wetsontwerp te verwachten tot
vestiging van de rijksuniversiteit van
Rotterdam, de eerste in ons land, die
naar iemand zal worden vernoemd
Erasmus-universiteit.
De mediiscvhe faculteit in Rotter
dam en de Nederlandse Economische
Hogeschool in die plaats zullen op
gaan in de nieuwe universiteit.
DEN HAAG De 26-Jarige Antil
liaanse portier Earl H. van de Haag
se nachtclub Blue Bell heeft gister
morgen omstreeks half vier de 32-
Jarige Surinamer Iwan Uiterloo neer
geschoten.
De Antilliaan had kort tevoren een
vriend en landgenoot van het slacht
offer de toegang geweigerd en hier
over was in de hal van de nacht
club ruzie ontstaan.
Omdat de portier bang was dat de
Surinamer een mes. in zijn bezit had,
pakte hij zijn pistool en schoot drie
keer.
Twee kogels troffen doel. de derde
kwam in de muur van de hal te
recht. De zwaargewonde man is in
Bronovo opgenomen. Hij is buiten le
vensgevaar.
GRONINGEN f ANP) Zaterdag
avond zijn vier verpleegden ontsnapt
uit de Dr. S. van Mesdaginriohtirig,
het rijksasiel voor terbeschikking van
de regering gestelden in Groningen.
Vanmorgen werden zij in Apeldoorn
aangehouden.
De vier verpleegden hadden op de
tweede verdieping de sponning uit
een raam gesneden en zich vervol
eens met behulp van aan elkaar ge
knoopt bedband op de begane grond
laten aakken. Mede tengevolge van
de verbouwing van de Van Mesdag
inrichting was het voor hen toen niet
zo moeilijk meer de benen te nemen.
Het is dit jaar al de vierde keer dat
één of meredere patiënten uit deze
Inrichting zijn ontsnapt.
Het totaal aantal uit de inrichting
ontsnapte patiënten is over de laatste
anderhalf jaar op 11 gekomen. De
meest spectaculaire ontsnapping deed
zich maandag 3 april voor toen drie
verpleegden twee personeelsleden
overvielen, op bedden vastbonden en
de sleutels afpakten. j
De vier ontsnapte verpleegden zijn
de 25-jarige A.W. uit Middelburg, de
31-Jarige J. F. G. S. uit Nijmegen,
de 29-jarige W. A. J. V. uit Arnhem
en de 21-jarige R. E. J. V. uit Den
Bosch. Laatstgenoemde werd veroor
deeld wegens doodslag De andere
ontvluchte verpleegden hebben allen
vermogensdelicten gepleegd. S. is ook
veroordeeld wegens geweldpleging.
Voor hem was dit al de tweede ont
snapping dit Jaar uit de Mesdagkli
niek.
Een A pel doorns politiepatrouille
bemerkte vanmorgen omstreeks half
zes, dat zich in de omgeving van een
garagebedrijf aan de Amersfoortse-
weg twee mannen op verdachte wijze
ophielden. Bij onderzoek bleek het
tweetal bezig te zijn met een inbraak.
Beide inbrekers konden worden aan
gehouden. maar een derde nam de
benen. De patrouille riep snel assis
tentie in en zodoende kon de derde
man spoedig achter de garage wor
den ingerekend. De vierde en laatste
man werd kort daarna elders in
Apeldoorn gegegrepen.
