fthodesië: rapport
is onverantwoordelijk
ZUIDVIETNAMEZEN
IN HET OFFENSIEF
China is aan het ontdooien
IRA steeds
meer verdeeld
lavona
BRITTEN HOUDEN ATI .F, DEUREN OPEN
LCTIE VROUWEN ONTHULT:
Dot
kleurloos
haar?
Yomofio tlectone fe/lfonl *72
Interessant nieuws
voororgelminnend Nederland!
Geroep om vrijheid
in Litouwse stad
Besprekingen
in Moskou
verlopen goed
•OENSDAG 24 MEI 1972
BUITENLAND
(Van onze correspondent)
LONDEN De regering van Rhodesië heeft het rapport-
Pearce verworpen. De conclusie van het verslag is, dat het
Brits-Rhodesisch akkoord onaanvaardbaar is voor de meesten
van de vijf miljoen negers in Rhodesië.
Het rapport is wel aanvaard door
de Britse regering. Premier Ian
Smith van Rhodesië heeft gisteren
in een toespraak voor radio en tele
visie de conclusie van de commissie-
Pearce onverantwoordelijk genoemd.
Zijn regering zou niet gedogen dat
de harmonie verstoord werd die in
Door
Rudolph Bakker
Sir Alec: blunder
(Van onze correspondent»
5NDEN In Ierland treedt met de
dag duidelijker een soort burger
oorlog tussen de officiële en de zo
genaamde voorlopige IRA aan het
licht. Dat zyn de beide vleugels in
de katholieke bevrijdingsbeweging'
van Noord-Ierland. En het waren
opnieuw de huisvrouwen die een rol
speelden in deze nieuwe ontwikke
ling.
marcheerden maandag 200 vrou
wen naar het hoofdkwartier van de
officiële IRA in Londonderry. Dat
één van de dioor de IRA bezette
HO-go-gebieden, waar de Britse
troepen geen macht bezitten. Daar
protesteerden de vrouwen tegen een
wreed initiatief van de officiële
IRA, dat haar leider duur te staan
kan komen. Het gaat om de 19-ja-
rige Britse soldaat William Best,
Onbemand vliegtuig De Israëli-
iie pers heeft gisteren in grote
maak, maar zonder commentaar,
bericht gepubliceerd van
Amerikaanse blad „Avia-
in Week and Space Technology",
Igens hetwelk een onbemand Is-
êiisoh vliegtuig onlangs vanuit
ote hoogte boven Cairo heeft ge-
igen en vervolgens naar de Sdnaï
teruggekeerd. Het doel van de
ssie was, aldus het Amerikaanse
itechrift, artillerie en raketbases
westen van het Suezkanaal te
lograferen. Van Egyptische-
van Russische zijde was een po-
ag gedaan om het onbemande toe-
il te onderscheppen.
ADVERTENTIE
haarkleurversteviger
in 21
light-proof
tinten
die met verlof uit Duitsland bij zijn
familie in Creggan op bezoek was.
De jongen had geen vlieg kwaad
gedaan en hij was katholiek. Maar
duidelijk omdat hij in het Britse
leger diende de Royal Irish Ran
gers beschouwde de officiële IRA
hem als iemand die 'uitverkoop
hield met de zaak van het volk'. Hij
werd mishandeld, gemarteld en
doodgeschoten.
De vrouwen van Creggan vonden dil
een moord in koelen bloede en vroe
gen de leiders van de officiële
IRA om zo snel mogelijk op te
krassen. De vrouwen kregen de be
lofte dat de aan/vallen en aanslagen
zouden worden gestaakt. En ze heb
ben nu ook een ontmoeting georga
niseerd met de militante "provisio
nele" vleugel.
De "provisionals" hebben al gepoogd
munt te slaan uit de situatie en de
"officiële" vleugel opgeroepen het
gebied te verlaten. De "officiëlen"
sloegen gisteren terug en bestem
pelden hun rivalen als "een extra
bataljon van het Britse leger. 'Wij
hebben het Britse leger getart ons
uit vrij Derry te gooien, en tarten
evenzeer deze huichelaars (de pro
visionals) ons eruit te werken1",
aldus de verklaring van de "offi
ciëlen".
De officiële links-revolutionaire
IRA heeft haar hoofdkwartier in de
Ierse republiek van premier Lynch.
Na het succesvolle referendum vo
rige week over letlands toetreding
tot de EEG heeft premier Lynch
meer moed gevat en de regerings
leider durfde nu harde woorden
aan het adres van de IRA te rich
ten. Lynch wilde dat alles zou wor
den gedaan om de aanwezigheid
van illegale legers op het Ierse
grondgebied tegen te gaan en dat
er webten moeten komen om Ille
gale organisaties te verbieden.
grote mate was weergekeerd na het
vertrek van de commissie-Pearce.
De Amerikaanse regering heeft be
sloten elk wetsvoorstel te steunen dat
de invoer van chroom uit Rhodesië
weer verbiedt. Het invoerverbod is
vorig Jaar november door het Ame
rikaanse congres opgeheven.
Smith zei dat er geen onderhan
delingen zullen worden gevoerd over
wijziging van de overeenkomst. „Wij
zullen Rhodesië blijven regeren vol
gens de bestaande grondwet", zei hij.
De Britse minister van Buiten
landse Zaken, Sir Alec Dou
glas-Home heeft in het Lagerhuis
meegedeeld dat ..de deiiren open
blijven staan voor nieuwe onderhan
delingen", maar dat intussen de
Britse sancties tegen Rhodesië zul
len voortgaan. Eventuele nieuwe on
derhandelingen zullen naar men hier
aanneemt worden gevoerd helemaal
los van hetgeen in november van het
vorig jaar door sir Alec in Salisbury
met de rebelse premier Smith werd
overeengekomen.
Deze overeenkomst omvatte vijf
punten. De laatste luidde dat de af
spraken voor de Britse regering al
leen bindend zouden zijn als ze door
het gehele Rhodesische volk worden
geaccepteerd. Zij voorzagen in wat
een ongehinderde voortgang naar
een meerderheidsregering werd ge
noemd. Men dacht daarbij echter in
termijnen van 30 tot 50 Jaar. Om
achter deze wil van het gehele Rho
desische volk te komen, trok lord
Pearce met zijn helpers naar Rho
desië. Het ging om een bevolking van
een kwart miljoen blanken en vijf
miljoen inheemsen. Van de inheem
se bevolking is zowat 97 pet. tegen
het plan voor de uiterst trage ver
betering van haar positie en 68 pet.
was er tegen wanneer men zich in
kleinere groepen uitsprak.
Terwijl de Britse regering al op
zoek is naar een andere oplossing
van het probleem, is iedereen het er
wel over eens dat sir Alec's reis
naar Rhodesië vorig jaar november
wel op een „uiterst nare blunder"
berustte. Namelijk op de veronder
stelling dat een eventuele afspraak
zowel door de blanken als door de
inheemsen gelijkelijk zou worden
goedgekeurd, wanneer men de in-
Nieuwe Operatie De toestand
van Gouverneur George Wallace, die
op 15 mei door vier kogels werd ge
troffen tijdens een verkiezingstoe-
spraak in Laurel (Maryland),
is sinds enkele dagen niet veranderd.
De verlamming van zijn benen duurt
voort, polsslag, nierwerking en tem
peratuur blijven normaal. Over en
kele dagen zal hij weer worden ge
opereerd. De chirurgen gaan dan de
laatste kogel die zich in de buurt
van zijn wervelkolom bevindt verwij
deren.
heemsen dit op de man af zou vra
gen. Het plan van het opinie-onder
zoek was overigens één van sir Alec's
eigen meer idealistische ideeën.
Intussen berust Groot-Brittanniës
zogenaamde machtspositie in de on
derhandelingen op een misverstand.
Deze machtspositie zou voortvloeien
uit de Britse sancties tegen Rhode
sië, die op een blokkade berusten.
Maar Engeland is langzamerhand 't
enige land in de wereld dat
deze blokkade ernstig neemt. Rhode
sië heeft haar toevoerlijnen over de
hele wereld opnieuw opgebouwd, en
ze lopen zelfs door tot Rusland en
China. De zware klappen die Rho
desië ontegenzeggelijk heeft geïn
casseerd, bijvoorbeeld in de tabaks
industrie en op de internationale mo
netaire markt hebben niet verhin
derd dat Rhodesië een welvarend
land gebleven is en dat het een goed
koopte-eiland in Afrika is.
lX 'AMÊ&ï-r-' iI - W-
Twee Zuidvietnwnese soldaten speuren naar de vijand vanuit de basis "Birmingham", die 10 kilo
meter ten zuidwesten van Hoe'è ligt. Be aanvallen golven hier heen en weer.
ADVERTENTIE
-- -
Na de voorronden nu de halve finale van de wedstrijd
op electronische Yamaha orgels.
Dit spectaculaire gebeuren zal plaatsvinden op
26 mei a.s. te Leiden,Concertzaal "de Burcht"
aanvang 20.00 uur
GRATIS TOEGANGSBEWIJZEN VERKRIJGBAAR BIJ:
Fa. Barning, Oude Singel 16
Fa. Bender, Hogewoerd 90
of aan de zaal
Extra attractie:
Ferdinand Frerichs speelt na afloop van de
wedstrijd op het nieuwste Yamaha orgel model E-5
SAIGON (Reuter, UPI, AP)
Zuidvietnamese mariniers zijn
vandaag geland op tiert kilometer
ten noorden van Quang Tri. Deze
provinciehoofdstad is al geruime
tijd in Noordvietnamese handen.
De actie is in de eerste plaats be
doeld om een verder oprukken van
Hanois troepen naar het zuiden te
verhinderen.
Inmiddels wordt de intensiteit van
de Amerikaanse bombardementen
op doel enin 't noorden opgevoerd.
De luchtmacht van de V.S. richt
haar aandacht nu vooral op de ver
nietiging van de Noordvietnamese
industriële hulpbronnen, zoals
chemische fabrieken, staalbedrijven
en cementfabrieken. De woordvoer
der van het Amerikaanse minis
terie van Defensie heeft toegegeven
dat de commandanten een zekere
vrijheid hebben in het bepalen van
hun doelen en niet meer. zoals tij
dens 't bewind van president John
son, dagelyks zijn onderworpen aan
controle.
Noordvietnamese infanterie en
tanks hebben gisteren nieuwe aan
vallen gedaan op de oude keizerlij
ke hoofstad Hoee, maar zij zijn
er niet in geslaagd de defensiering
rond de tempelstad te doorbreken.
In de bloedige gevechten die hier
nu al dagen worden gevoerd zou,
volgens Saigon, de tegenstander in
de afgelopen dagen meer dan 500
man hebben verloren en werden
34 Noordvietnamese tanks vernie
tigd. Meer naar het zuiden, aan de
fronten bij Kontoem en An Loc-
190 kilometer van Saigon be
hielden de Noordvietnamezen ech
ter hun overwicht. In de provincie
Phuoc Tuy, ten oosten van Sai
gon, worden de gevechten van de
regeringstroepen met guerillastrij-
ders steeds heviger. Verschei
dene steden zijn hier door de Viet-
oong-eenheden afgesneden van de
regeringstroepen.
MOSKOU (AP) Verscheidene
duizenden jonge mensen zijn in de
Litouwse stad Kaunas betrokken ge
weest bij rellen na de dood van de
jonge roomskatholiek Talanta die
zich met benzine had overgoten en
zich in brand had gestoken, zo werd
zondag van betrouwbare zijde in
Moskou vernomen. De ongeregeldhe
den hebben twee dagen geduurd en
dat tenminste één politie-agent, en
misschien zelfs twee, zijn overleden
aan verwondingen die zij bij ge
vechten op straat hadden opgelopen.
Verscheidene honderden Jongeren
zijn gearresteerd.
De 3,5 miljoen r.-katholieken in
Litouwen zijn het afgelopen half
jaar steeds onrustiger geworden en
hebben een aantal collectieve pro
testen naar de Russisché lei
ders en de Verenigde Naties ge
stuurd waarin zij klaagden over een
gebrek aan godsdienstvrijheid.
Ook werd sterke nationalistische
De dagen van de harde soberheid
van de Culturele Revolutie, toen
een vermaarde heldin van de histo
rische lange Mars door de Rode
Garde voor „bourgeois reactionaire"
uitgemaakt kon worden omdat zij
er twee sierbakken met chrysanten
op nahield, behoren in Peking tot
Copyright
LD/AD-Observer
Door
Dennis Bloodworth
het verleden. China is aan het ont
dooien. Het leven komt er een beet
je los van de stijve, leerstellige mo
notonie.
Het geldt niet meer als kernpunt
van de revolutie dat de voorkeur
moet uitgaan naar „gerechten met
dezelfde smaak, kleren van dezelfde
snit, kapsels van hetzelfde model"
Eenvoudig en elegant, smaakvol en
aantrekkelijk zijn termen die men
nu weer in de officiële pers tegen
komt.
Ervaring heeft de behoedzame Chi
nezen wel geleerd om voorzichtig te
zijn met de verleidingen van die
gedeeltelijke vrijheid; als je er te
ver mee gaat. kan het zo weer om
slaan in het tegendeel. Dat geldt
vooral voor de intellectueel. Kan hij
zich nu weer wagen aan achttiende
eeuwse klassieken zoals „Droom van
de rode kamer", een sociale roman
waarvan de marxistische interpreta
tie in 1955 op een flinke zuivering
uitliep?
Het Chinese machtsaparaat dringt
aan op leesbare werken die geschie
denis en wetenschap populariseren,
maar ook op nieuwe uitgaven van
de communistische opera's die de
onverzoenlijke mevrouw Mao in de
Jaren zestig me zoveel vuur uitgege
ven heeft. Kunstuitingen blijven
wapens van communistische propa
ganda, het theater moet het partij
programma weerspiegelen en me
vrouw Mao's werken moeten voor
ledereen het stralende voorbeeld
blijven.
Grote voorbeeld
Hoe ver mogen de variaties afwij
ken van het grote voorbeeld? Pers
en radio blijven nog steds opgewon
den boos over „klassevijanden" die
in deze of gene plaats de stichtelij
ke stukken van mevrouw Maogesa-
boteerd en „kwaadaardig verdraaid"
hebben door allerlei „bourgeois"
toevoegingen en verdwaasde pogin
gen om de voorstelling wat aan
trekkelijker te maken.
„Wie eens door de slang gebeten is,
vermijdt het hoge gras", zeggen de
cheinezen en zij luisteren daaro
met wantrouwen naar de hernieuw
de verheerlijking van ao's „Laat
honderd bloemen bloeien en hon
derd denkwijzen wedijveren." De
eerste keer dat Mao dit oud-Chine-
se gezegde gebruikte, in mei 1956,
leidde hij er een nieuwe politiek
van geestelijke „vrijheid" mee in
(een vrijheid die binnen de marxis
tische eedachtengang moest blij
ven...) die al gauw in het tegendeel
omsloeg.
Mao was niet voorbereid op de
stortvloed van afwijkende meningen
die de Chinese Communistische
Partij overspoedl.e meningen van
mensen die nu eens werkelijk gingen
schrijven en zeggen wat zij dach
ten. Zijn reactie liet niet lang op
zich wachten. Er volgde een „strijd
tegen rechtse elementen" en een
jaartje later zagen onvoorzichtige
intellectuelen zich tewerkgesteld in
allerlei ongewone baantjes, van
w.c.'s schoonmaken in de universi
teitsgebouwen in Peking tot hout
kappen in hervormingskampen ln
afgelegen streken.
Sindsdien hebben de omzichtige
Chinezen hun best gedaaa om uit
het hoge gras te blijven en geen
vedere slangebeten op te lopen,
maar dat is in het zeer geacciden
teerde politieke landschap niet mee
gevallen. In het begin van de Jaren
zestig hebben de werkkampen heel
at nieuwe kandidaten voor ideolo-
gisce bijscholing opgenomen en tij
dens de Culturele Revolutie zijn er
miljoenen Chinezen uit hun baan
gezet, publiek te schande gemaakt
en naar het platteland gestuurd om
hun „revisionistische" zonden te
boeten.
Wantrouwen
De huidige leiders in Peking ont
dekken nu dat vele Chinezen na
deze ervaringen nog voorzichtiger
en wantrouwender zijn geworden.
Onderwijzers die tijdens de Cultu
rele Revolutie uit hun klas verdre
ven zijn maar nu weer zo dringend
nodig zijn om de Jeugd op te voe
den, en ambtenaren die uit hun
kantoren gegooid zijn maar nu weer
zo dringend «nodig zijn om het uit
gestrekte land te besturen, tonen nu
dikwijls weinig lust om terug te
gaan naar banen die politiek ge
vaarlijk zijn gebleken. Ze willen
niet nogmaals het doelwit van ve
nijnige aanvallen worden.
Schrijvers en kunstenaars die bijna
al hun werk van vóór 1966 be
schimpt, veroordeeld en vernietigd
gezien hebben, schijnen nu gecon
cludeerd te hebben dat „culturele
activiteiten gevaarlijk en moeilijk
zijn en licht tot misère kunnen lei
den". Deze voorzichtigheid wordt
van hogerhand natuurlijk niet ge
waardeerd; het wordt als een „op
zettelijk handigheidje van de bour-
geois-klasse" beschouwd Proletari
sche intellectuelen wordt voorgehou
den dat zij „nooit alleen uit angst
voor fouten moeten stilstaan".
Herinnering
Chinezen die aangespoord worden
tot schrijven van populair weten
schappelijke verhandelingen weten
echter nog maar al te goed wat er
in de Jaren zestig gebeurd is met
schrijvers in wier werk doorklonk
dat techniek misschien wel even be
langrijk was als de Gedachtenwe-
reld van Mao. Ook de man van wie
nu populaire geschiedschrijving ge
vraagd wordt, herinnert zich nog
wel hoe zijn onfortuinlijke collega's
voor revisionist, reactionair, bour
geois en dergelijke uitgemaakt zijn.
De ironie van de hele toestand is
dat de nieuwe machthebbers onder
de zeer bekwame en nuchtere lei
ding vzn premier Tsjoe En-Lai vrij
wel zeker volstrekt oprecht zijn in
hun stregen naar liberalisatie van
letteren en kunsten zowel als kle
ding, kapsels en het Chinese menu,
binnen de grenzen die het "socialis
me" toelaat. Maar zy zyn de erfge
namen van een Maoïstische politiek
die miljoenen mensen doodsb-
nauwd heeft gemaakt voor de vrij
heid om zich weer op dwaalwegen
te wagen.
activiteit gemeld uit de republiek aan
de Oostzee, die in Juni 1940 met ge
weld door de Sowjet-Unie is bezet.
Er begonnen straatgevechten op
donderdag de dag waarop Talanta
werd begraven, en vrijdag zijn door
gegaan. Ze verklaarden dat Jonge
Litouwers door de straten van Kau
nas zwermden en in spreekkoor rie
pen „Vrijheid, vrijheid, vrijheid" en
„Vrijheid voor Litouwen". Ze gooi
den met stokken en stenen naar po
litie en militairen en stichtten
branden in de stad.
MOSKOU (AP, UPI) President
Nixon en de leiders van de Sowjet-
Unie hebben gisteren 3 besprekingen
gevoerd. Verder heeft Nixon sinda
hij maandag in Moskou aankwam
ook drie privé-besprekingen gevoerd,
met de Sowjet-partijleider Breznjew.
De sfeer waarin de besprekingen
plaatsvinden wordt aangeduid als
„zakelijk maar hartelijk".
Officieel is er nog niet gesproken
over zaken van belangrijke aard
zoals Vietnam, het SALT-overleg en
de wederzijdse handel, maar hier
over zouden Nixon en Breznjew heb
ben gepraat tijdens hun privé-ont-
moetingen, voor en na het onderte
kenen der overeenkomsten.
Van Russische en Amerikaanse zij
de in Moskou wordt gezegd dat men
er vrijwel zeker van is dat vrijdag
in het Kremlin een overeen
komst wordt getekend ter beperking
van offensieve en defensieve stra
tegische kernwapens.
Officiële zegslieden van beide par
tijen deden deze voorspelling kort
nadat president Nixon en partijlei
der Breznjev gisteren hun middag-
bijeenkomst hadden beëindigd. Die
vergadering was uitsluitend gewijd
aan de beperking van strategische
wapens. Volgens Amerikaanse func
tionarissen bestrijkt het akkoord niet
alleen de defensieve antiballistlsche
raketten, maar ook de onderzeeboten
met kernwapens en de lange-af-
standsbommenwerpers.
Nieuwe naam Ceylon Is van
naam veranderd: de officiële naam
is thans republiek Sri Lanka. Sri
Lanka blijft lid van het Britse Ge
menebest.
