Fijn plan voor
ij Stadhuisplein
Railtracé
door
centrum
flPKNSDAG MET 1972
LEIDEN
In de Leidse binnenstadsnota staat, dat het Stadhuisplein in
tegenstelling met zijn huidige functie als parkeerplaats een
gemeenschapsbestemming moet krijgen. Over het ,hoe en wat"
wordt niet gesproken. Drie jonge Leidse ontwerpers hebben
dit vraagteken ingevuld. Letterlijk een nieuw Stadhuisplein
ingetekend. Dat zijn Henk de Vroom, Koos v. d. Water en Wil
lem Mulder, die samen „Springteam" vormen, een bureau voor
grafische en ruimtelijke vormgeving, dat op de Botermarkt is
gevestigd. Ze zijn er een maand mee aan het stoeien geweest.
Dat levert hen geen cent op ze hebben het op pro deo basis
gedaan maar wel de voldoening een plan te hebben geleverd,
dat na uitvoering sterk kan bijdragen tot de leefbaarheid van
de binnenstad.
Ze zijn uitgegaan van de (Leidse)
situatie, dat niet alles ineens kan.
Daarvoor ontbreekt gewoon het geld.
Daarom hebben ze een plan gemaakt,
dat in fasen kan worden uitgevoerd.
Van de eindfase is er een maquette
en als je die ziet, zou je wensen, dat
we niet in het begin-, maar in het
eindstadium zouden verkeren.
Daartussen ligt een periode, waar
in gepraat kan worden over het plan.
De drie ontwerpers noemen hun te
keningen „praatprenten' en ze staan
Het slagen van hun plannen is niet
alleen afhankelijk van de gemeente
lijke medewerking, maar ook van het
inspringen van het particulier initia
tief.
Niet kaal
De ontwerpers gaan er terecht
vanuit, dat er iets moet komen te
staan tegenover het verlies aan par
keerruimte. Zomaar afsluiten voor
auto's heeft geen zin. Een kaal Stad
huisplein is niets. Daar ga je niet
zomaar op een bankje zitten. Daar
moet iets gebeuren, iets zijn.
Bij het maken van het plan zijn
de ontwerpers tot de overtuiging ge
komen, dat het Stadhuisplein niet
alleen staat. Er is een duidelijke
binding met het Stadhuis zelf en met
de Vismarkt. De drie hebben die Vis
markt gezien in de toekomstige si
tuatie: niet meer als weg, maar al
leen als baan voor openbaar vervoer
en bedienend verkeer.
Het stadhuis is aan deze kant een
vreselijk groot gebouw, dat de hele
omgeving overschaduwt. Met een
voudige middelen willen de ontwer
pers een intiemere sfeer scheppen:
er komt een gekleurde rand tussen
begane grond en eerste verdieping en
die wordt opgefleurd met bloemen.
Het stadhuis moet meer een func
tie krijgen als „open huis". Dat is
nu gedeeltelik het geval in de hal
met het aangrenzende bureau voor
de afdeling voorlichting. Aan deze
kant van het stadhuis is een nu als
kantoortje in gebruik zijnde kamer,
die uitstekend kan dienen als expo
sitieruimte en voorportaal van de
niet gebruikte binnenplaats, die de
ontwerpers ook zien als een ten
toonstellingsruimte bij uitstek.
Sleuf
Er kan een toegang worden ge
creëerd vanuit de „sleuf" tussen
Breestraat en Vismarkt, waar nu een
fietsenstalling is. Die moet in de ge-
dachtenwereld van de drie het veld
ruimen. Er ontstaat een leuke door
loop, die gedeeltelijk overdekt kan
worden en die bijvoorbeeld uitste
kend geschikt zou zijn voor het hou
den van een bloemenmarkt.
Over naar het Stadhuisplein zelf,
waar ook de trouwauto's het veld
moeten ruimen. Dat is mogelijk door
de bruidsparen via het bordes het
stadhuis uit te laten. Hierboven en
boven de trap kan een kleurrijke
luifel komen, die een sfeervolle en
tourage schept als doorgang naar de
trouwauto's, die in de Koornbeurs-
steeg wachten.
Eerste fase voor het Stadhuisplein
Is het egaliseren en het trottoir aan
de kant van de Vismarkt doortrek
ken. Dat is natuurlijk niet genoeg,
want het plein moet worden „aan
gekleed" en het niveauverschil (1%
meter moet worden weggehaald om
een logische doorloop tussen Bree
straat en Vismarkt te creëren. In de
laatste fase verdwijnt pas de muur
met lantaarn langs de Koornbeurs-
steeg.
De ontwerpers zien die „aankle
ding" in de vorm van bakken van en
met allerlei materialen: biels, beton,
een zandbak, een bak met bloemen,
een bak met moerasplanten, waarop
een watervalletje uitkomt, dat via
kubussen loopt.
Twee „hoogtepunten" hebben de
drie gedacht in deze wandelzit-situa-
tie: een houten toren en een huisje
op palen, dat uitstekend dienst zou
kunnen doen als WV-kantoor. Van
hieruit kan de belichting worden ge
regeld voor het speelvlak, dat in de
hoek van het plein is gesitueerd.
Openluchtvoorstellingen kunnen hier
worden gegeven, waarbij de bakken,
treden en kubussen als zitplaatsen
dienen. Met het oog op sledht weer
hebben de ontwerpers gezorgd voor
de mogelijkheid een zeil boven het
geheel te spannen aan de houten
toren.
Met kleuren in het wegdek willen
de ontwerpers het Stadhuisplein
aansluiten op de Vismarkt, waar de
parkeerplaatsen vervallen en de
trotoirs worden doorgetrokken. Er
langs is aan één kant een hoge heg
gedacht met sierlijke lantaarnpalen
ertussen. De bomen worden gehand
haafd en iets verplaatst.
De bushalte willen ze verplaatsen
in de richting van de openbare toi
letten. Die hoek zien ze als een
„servicehoek", waarin ook de nu aan
de voet van het stadhuis staande
telefooncel past, evenals de brieven
bus. Het trottoir langs de Koorn-
beurs wordt doorgetrokken, waardoor
deze unieke open halletjes deel gaan
uitmaken van het geheel.
In het water hebben de drie ont
werpers een terras gesitueerd, waar
bij een aanlegsteiger voor rondvaart
boten hoort. In de omgeving zouden
ze graag de leefbaarheid zien opge
voerd door andere particuliere ini
tiatieven als een bar, een broodjes
zaak of iets dergelijks.
Er zyn kansen genoeg om „in te
springen" op deze plannen om van
het Stadhuisplein met omgeving een
fijn binnenstadshart te maken. Lei
den mist een plein. Hier is de kans
er één te krijgen.
Er is een discussie aan de gang
over de vraag of de Nieuwe Rijn ge
dempt moet worden Het betreft het
gedeelte van de Plantage tot het
Kort Rapenburg In dit verband wil
L. Aarts de verschillende mogelijk
heden laten zien die openbaar rail-
vervoer kan bieden.
Het huidige station ligt op vrij
grote afstand van het centrum; he
melsbreed ongeveer 700 emter. De
spoorlijn naar Utrecht en een stads
gewestelijke railverbinding naar Den
Haag zouden via het Nieuwe Rijn
tracé geleid kunnen worden zodat
in het hart van de stad een station
mogelijk is. Ook toekomstige radlij
nen naar Katwijk en Noordwijk zou
den hiervan gebruik kunnen maken.
Verschillende infrastructuren zijn
daarbij mogeijk. In de eerste plaats
Is uitgegaan van de gedachte dat de
Nieuwe Rijn niet wordt gedempt.
Onder de bodem van het water zou
dan een tunnel kunnen worden ge
realiseerd, waarbij het mogelijk zou
moeten zijn de Korenbeurs te hand
haven. Een station is ter hoogte van
de Boommarkt gedacht. Een ander
station zou bij de Korevaarstraat
kmmen worden gesitueerd.
In Gent zal een stelsel van tram
tunnels worden aangelegd via buiten
gebruik gestelde kanalen. Sommige
krijgen een bestrating erboven, maar
de mooiste kanalen zullen weer water
hebben.
Zou besloten worden de Nieuwe
Rijn te dempen dan is het onder
grondse tracé ook mogelijk of
eventueel een tracering op pijlerbaan.
Of het haalbaar is de thans in ge
bruik zijnde treinstellen in de tunnel
te laten rijden is de vraag. Het ver
dient aanbeveling een kleiner materi-
eeltype te ontwikkelen dat beter op
het specifiek stadsgewestelijk ver
voer is berekend. Het ondergrondse
tracé is 1,8 km lang en volgt de route
Morssingel, Galgewater, Rijn, Nieuwe
Rijn en Korevaarstraat. Op de Lam-
menschansweg komt de baan boven.
GOUDEN
Kwaliteits-Sieraden
en de voordeligste prijzen.
Blijft U adres Juwelier
v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
Grote keuze en vak-service.
Binnenstad
onder
de loep
Door
Hans Melkert
Tekeningen
Joop Walenkamp
Luc Aarts
LEIDEN Vandaag in deze ru
briek twee met forse tekeningen toe
gelichte plannen voor de Leidse bin
nenstad. Het verst gaat dat van de
Haarlemse L. Aarts Productions voor
een railtracé door de Leidse binnen
stad, drt ik niet van vandaag op
morgen verwezenlijkt zieMeer
binnen het bereik ook financieel
is het plan voor de omgeving van
het Leidse stadhuis van drie jonge
Leidse ontwerpers. Dit plan gaat een
belangrijk onderdeel uitmaken van
de binnenstadstentoonstelling. Die is
uit de Waag en wordt momenteel
ingericht in een vroegere fietsenstal
ling in het stadhuis, waar een sfeer
volle ruimte is geschapen. Men hoopt
deze ruimte nog deze week in
bruik te nemen.
Z Beroepingswerk
fl Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Lunteren, D. van de
IC er8 te Huizen, te Ede, B. Haver-
te Nijkerkerveen en C. van
fóBergh te Katwijk aan Zee.
hs Bedankt voor Amersfoort, A.
ui wijer te Delft, voor Geldermal-
teL. E. Emmen te Bergentheim,
oor Krimpen aan de IJssel, W.
'erboom te Benschop.
eeD5 Chrst. Geref. Kerken
r Beroepen te Oud-Beijerland, G.
«al «endertse te Zwijndrecht, te Rot-
iven ïrdam P. op den Velde te Zierik-
dm te, te Mijdrecht, M. Vlietstra te
e 'orkendam, te Aalten, A. Bijkerk
todidaat te Zaandam.
Geref. Kerken (vrijgemaakt)
Bedankt voor Rozenburg, W.
'reugdenhil te Den Bosch, voor De
zijl en Vollenhove-Kadoelen, D.
Berghuis te Breda.
Geref. Gemeenten
Beroepen te Capelle aan de IJssel,
J. C. Weststrate te Meliskerke.
Bedankt voor Rotterdam J. van
Haaren te Amersfoort, voor Hilver
sum en St. Annaland, C.deRidder
teNunspeet.
Ds A. J. de Jong
ontving beroep
LEIDEN Ds. A. J. de Jong,
sinds maart 1968 hervormd predi
kant in Leider), heeft een beroep
ontvangen van de Hervormde Ge
meente in Huizen (zesde predikants
plaats).
CONTESSA,fijn datje d'r bent
