lar slecht
Alleen Leiclenaars voor advies
ezers schrijven
Is de toekomst
Leidschenrijn?
MAAK VAN LEIDEN VENETIE
Universiteit naar
terrein gasfabriek
Demping (Nieuwe Rijn) heeft voordelen
KRINGGEVOEL
)ERDAG 4 MEI 1972
Plaatsing van ingezonden stukken behoeft geen redactionele Instemming
te betekenen. De redactie behoudt zich het recht voor, brieven te bekorten
of eventueel terug te zenden.
LEIDEN Door het eenvoudige
enquêteformulier in "Binnenstad on-
de de loep" in de krant van j.l. za
terdag zijn de pennen wel in bewe
ging gekomen. En niet alleen voor
het invullen van het formulier en
het doorstrepen van "voor" of "te
gen" demping van de Nieuwe Rijn.
U ziet op deze pagina Meningen.dat
lezers ook in de pen zijn geklommen
om er wat meer over te zeggen.
Wat de enquete betreft, op onge
veer de helft van het aantal tot nu
toe ingekomen formulieren is "voor"
en op de andere helft "tegen" door
gestreept. Om lezers, die het formu
lier hebben gemist, in de gelegenheid
te stellen toch mee te doen. hieron
der nogmaals het formulier, dat u
kunt inzenden aan de redactie van
het Leidsch Dagblad t.a.v. de rubriek
"Binnenstad onder de loep".
Binnenstad
onder
de loep
Door
Hans Melkert
Foto's Holvast
C. J. ROTTEVEEL
IS ENIGE WEKEN
AFWEZIG
Ik ben voor/tegen demping van de Nieuwe Rijn in het centrum
van Leiden.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Waarom wordt het Witte Singelplan niet verplaatst naar
iet terrein van de oude gasfabriek (het gedeelte waar nu
lesloopt wordt).
Dan zit je direkt aan de kruising van de Oude Vest en de
Woord-Zuid route.
Universiteit blijft in de binnenstad.
Heeft dan door haar ligging een betere bereikbaarheid
lan aan de Witte Singel.
De geplande parkeergarage hoeft dan ook geen nood-
'.akelijke onderbreking van de Witte Singel-route te ivor-
ien.
Fam. De Jonge, Leiden.
—verse ingezonden stukken-
Üvers pleiten voor demping,
'o.a. de Nieuwe Rijn. Als zes-
Ie Jongen herinner ik mij de
s vóór de demping en de "ver-
fweg" die daarna ontstond
■fc 1972 is die zelfde Mare nel
met autoverkeer op 20 mtr
^■n 1952 met fietsers en voet-
Hers op plm. 4.50 meter breed-
dit al na plm. 20 jaar.
zien de groei en vooral het ab-
lale gebruik van het autopark
q een eventuele gedempte.
B we Rijn of Rapenburg ook
B snel "vol" zitten, en wat dan?
pp an we dan plm. 1985 huizen-
rijen afbreken zodat over 30 jaar
van Leiden alleen 'n enorm groot
verkeersplein resteert met de
naam Leidschenrijn?
Het is hoog tijd om de auto een
halt toe te roepen en daarmede,
aan hart- en vaatziekten, luchtver
ontreiniging, geluidshinder, scha
de aan wegen en kaden en speel
ruimtegebrek voor onze kinderen
Ga ook eens fietsen, zeg niet:
"Daar krijg ik hartkloppingen van"
hartkloppingen zijn altijd beter,
dan helemaal geen hartkloppingen
dus een stil hart.
HENK J. M. SLOOS
Valkenburg ZL
ar aanleiding van het stukje
krant van JJ. zaterdag deel
mede. dat ik vóór demping
ie Nieuwe Rijn ben.
ït voor demping, zoals nu met
["rekvliet gebeurt. De afwer-
hiervan gaat veel te traag.
zou kunnen beginnen met
rgronds parkeergarages te bou-
doorlopend tot onder het Stad-
ilein. Bovengronds zou precies
it midden een betegeld trottoir
lakt kunnen worden, met hier-
'at bomen en andere vaste be
ting. Ook zou hierop de fon-
lie nu achter het stadhuis
gezet kunnen worden. Aan
skanten zou een wegdek van 2
>anen gemaakt kunnen worden
Éénrichtingsverkeer.
De mogelijkheid om hieromheen
te rijden moet opengehouden wor
den. Mensen, die even in het begin
van de stad moeten zijn, behoeven
dan niet de hele stad door te rij
den. om terug te komen.
Ben je nu op het Stadhuisplein
en je moet naar het Gangetje, dan
moet Je eerst tot het station rijden
om terug te kunnen. Dit is de
kortste weg.
Zolang rijden, betekent extra
benzine-verbruik dus extra lucht
verontreiniging.
Om terug te komen op de dem
ping van de Nieuwe Rijn, men zou
de Oude Rijn kunnen doortrekken
op de huidige breedte. Een vaste
brug zou de Mare met het tracé
Nieuwe Rijn c.q. Aalmarkt kunnen
verbinden. De Apothekersdijk zou
ook verbreed kunnen worden met
éénrichtingsverkeer richting Prin-
sessekade. De hele hoek bebouwing
bij Palthe zou moeten wijken.
Zo zou je dan vanaf Vlieland,
steeds rechtshoudend, richting sta
tion kunnen rijden, met mogelijk
heid via de Mare of rechtdoor tot
de Prinsessekade via de huidige
weg. Terug over de huidige Boom-
markt, Aalmarkt, langs V en D,
stadhuis, C en A door het Gange
tje en Korevaarstraat de stad uit.
Vanaf de Hooigracht, Watersteeg
zou het ook dicht kunnen, zodat
vanaf de Jorisboulevard het ver
keer de stad in kan, eventueel oo}c
eruit.
Een offer moet er gebracht wor-
iden, maar dat is het heus we)
waard: de Korenbeurs moet tegen
de vlakte. Voor de rest wordt er al
leen maar gebouwd aan verbete
ringen. Als dit alles gerealiseerd is,
kunnen de winkelcentra gesloten
worden voor het verkeer. Zij zijn
dan goed bereikbaar voor ieder
een. Wat men nu doet lijkt heie
naal nergens op.
Ik hoop dat mijn suggestie bij-
Iraagt tot verbetering van de hele
situatie zoals deze nu is (bar
slecht).
TH. J. VALK
Leiden
"Leidse City wel bereikbaar", in
ons blad van 29 april heeft mij
weer in de pen doen klimmen.
Melkert heeft zich een assistent
gezocht, voor wie wij echter ook
al geen bewondering kunnen koes
teren. Waarmee het eerder "inge
zonden" mee eindigde, gaan wi
nu maar weer beginnen, "laten
wij alstublieft met beide benen
op de grond blijven staan".
In een gehele pagina "druks
hebben deze heren precies hele
maal niets nieuws verteld. Niet
één steekhoudend argument, voor
hun wankele stelling. Gewoor
doordraverij. Wat echter zo spre
kend is. de voorzitter van die zo
genaamde adviesraad, is nota-be
ne een Voorschotenaar. terwijl d<
andere "voorvechter" Oegstgeest
als domicilie heeft. In hoeverre
deze heren zich het recht aanma
tigen "op de toekomst" voor Leid
se belangen op te komen, zal voor
vele stadgenoten een eeuwig grof
raadsel zijn. Dat moet voor onze
gemeenteraad niet minder het gf
val zijn.
Zij behoeven ons heus niet te
vertellen hoe mooi onze stad wel
is, dat weten wij beter dan zij
Daarom vieren wij ook een 3-oc-
tober. hebben wij een univers
Zij behoeven ons heus niet te
teit, pronken met een Hooglandse
en Pieterskerk, stralen met een
beroemde Sterrenwacht en Aca-
Jongeren, maar ook ouderen heb
ben Jullie ook dat gevoel machte
loos in een kringetje rond te do
len? Wat is nu eigenlijk, dat
kringetje?
De mensen met wie je werkt;
Je familie en kennissen;
Je club;
tv., radio)
Je informatiebronnen krant,
Je leefomgeving (stad, buurt,
straat, huis)
Aan de hand van een voorbeeld
zal het duidelijker worden dat het
kringetje niet zo eng hoeft te zijn
als je wel denkt. Bijvoorbeeld een
politieke- of vakbondclub. Wat kun
je in zo'n club doen? Door dis
cussie de eerste levensbehoefte aan
de kaak stellen. Het is niet ver
standig je buiten de politiek te
houden, de politiek beslist tenslot
te over de woningnood en de lucht
die je inademt.
Bemoei Je met politiek, je baas
doet het ook!
Weet je dat afdelings-vergade-
ringen door mensen van ons kaliber
bezocht worden en dat het niet zo
moeilijk is om mensen te vinden,
die jouw standpunt delen? Een
partij steunt op afdelingen, waar
om kun je zo'n afdeling niet gaan
beïnvloeden en versterken?
Als je vindt dat jij nu nog niets
met politiek te maken hebt, sla
je de plank mis. De maatschap
pij staat bol van de politieke pro
blemen .Er zijn ook belangen die
een specialistische aanpak vragen,
zoals problemen over je werk.
Daarvoor hebben we de vakbond
club.
In je kringetje neemt het werk
een grote plaats in. Is het dan niet
van belang invloed uit te oefenen
op Je werkklimaat?
Om niet geleefd te worden is 't
van groot belang de ideeën die bij
ons leven verder te brengen naar
een grote club. Je moet de invloed
die je daar kunt uitoefenen, niet
onderschatten. Als we thuis blijven
zitten en beslissingen aan anderen
overlaten, zitten we binnen de
kortst mogelijke tijd met dingen
waar we nooit meer van afkomen
Onthoud wel, Je maar één keer
inspannen voor een probleem heeft
geen zin. Steeds herhalen wat je
denkt en wil heeft uitwerking.
demisch Ziekenhuis, zijn trots dat
wij jaren het koudste plaatsje der
aarde zijn geweest, en ga zo nog
maar een pagina verder.
Maar om tot de zaak te komen.
Angstvallig hebben wij in ons "in
gezonden" van de vorige maal be
weringen omtrent het verkeer zo
veel mogelijk voorkomen. Niet om
dat wij daar bang voor waren,
maar wel, omdat het verschil tus
sen wel en geen auto-bezitters
akelig klein is, met het verschil,
dat bij de voor- en tegenstanders
van een zogenaamd "leefbaar Lei
den", zoals door de heren advi
seurs wordt gesuggereerd, die af
stand veel groter is. Met andere
woorden, diegenen die een auto
bezitten, of daar indirect gebruik
van maken, zullen ongeveer in
evenwicht zijn, met diegenen, die
om welke reden dan ook een der
gelijk vervoermiddel niet willen
of niet kunnen gebruiken.
Bij de voorstanders van een
"geforceerd leefbaar Leiden" ligt
die verhouding echt een tikkeltje
anders. Hier is sprake van een
naar verhouding klem deel van
de Leidse bewoners, die een "oud
heids-maniakken-manie" hebben
Om in hun overdreven hunkering
naar oudheid en antiek hun haan
tje koning te laten kraaien, aan
hun lusten te voldoen (vergeef dat
woord), grijpen zij elk middel om
aan die verwachtingen te vol
doen. Wordt het verkeer erbij ge
sleept, de milieuvervuiling, de ho
ge kosten voor wegenaanleg, de
recreatie mogelijkheden, enzo
voort, enzovoort. Hiermede en
hierdoor, proberen zij dat deel van
de Leidse inwoners te imponeren,
die geen auto-bezitter zijn. (het
mogelijk nog wel kunnen worden),
om deze voor hun karretje te
spannen. hun vuile "antiek-
was", die echt niet zo rijn, pardon
rein is, voor de heren binnen te
halen. (Wat kost monumenten
zorg???)
Nu het niet lukt en biologische
of welke andere "ologische" rede
nen, het dampen tegen te houden
omdat de voordelen van demping,
los van het verkeer, zoetjes aan
tot iedereen door gaan dringen,
moeten zij natuurlijk weer iets an
ders verzinnen.
Om de handschoen op te ne
men, die zij hebben toegeworpen,
het volgende. De heren beginnen
nu zelfs al de bromfiets te vereren
als „het" vervoermiddel van deze
tijd. Dit gemotoriseerde artikel
verspreidt zeker geen koolmonoxi
de. Laat ons even onze ogen de
kost geven bij een stoplicht, oi
bij gesloten spoorbomen, of bij
een geopende brug. Onze jeugd tij
dens zo'n gedwongen "stop" het
motortje tientallen malen naar
zijn hoogste toerental dwingt,
massa's damp uit de uitlaat stu
wende. De voorgeschreven snelheid
van 35 km. p. uur in de bebouwde
kom. 40 km. daarbuiten, wordt
door 90% van de gebruikers aan de
laars gelapt. Zie hun gedrag bij
de start van zo'n stopplaats. Als
die "rotte" chauffeurs in auto's,
dezelfde nonchalance zouden toe
passen in hun gedrag, kun
nen wij van de hele binnenstat
wel een groot ziekenhuis maken,
voor verkeers slachtoffers. Kij)
eens hoeveel brommers (ook fiet
sers) door een rood stoplicht rij
den. de trottoirs als rijbaan ge
bruiken, dikwijls op levensgevaar
lijke manier door het verkeer la
veren.
En laten de heren "verkeers-
leefbaarheids-technici" nu maa;
niet met tijd-tabellen schermen,
voor afstanden die zijn afgeleg
in "zus" of "zoveel" minuten, want
wat hen toen lukte, lukt heus nie:
iedere dag, zeker niet in het spits
uur.
Natuurlijk dreigt verweer, maar
als compensatie kan ik de here
verzekeren, dat drie weken gele
den, per auto 25 minuten werd ge
daan over de afstand "stoplichten
Warmonderweg-Kraaierstraat via
de Rijnsburgerweg, iets wat bijna
lopende kan geschieden.
Het openbaar vervoer kan ook
nimmer als vervangend middel
dienen voor het huidige verkeers-
noodzaak. Immers de door de NZH
versterkte tabellen voor rijtuigen
van parcoursen door de bussen aJ
te leggen zijn geen waarde-me-
ters.
Als men naar zijn werk gaat of
waar dan ook naar toe. wordt c
tijd die wij daarvoor nodig heb
ben afgemeten vanaf de tijd dat
wij van huis af gaan, totdat we
op de plaats van bestemming zijr
aangekomen. Wanneer wij om
acht uur met bus of trein mee
moeten, vijf minuten lopens van
de halte of station verwijderd zijn
moeten we echt niet om vijf- en-
een halve minuut voordien van
huis af gaan. Begrijpen we el
kaar??
In deze eeuw „geldt" „tijd is
geld", al of niet gemotiveerd vooi
iedereen. Op elke minuut wordt
gelet, in zo'n tijd leven wij ni
eenmaal. Laat de heren met die
tijd-saldo's. die zelfde ritjes di
zijn aangegeven, nu eens doen
per openbaar vervoer. Zelfde pun
van uitgang, met slechts vijf mi
nuten er bij voor het berelke
van het denkbeeldig doel. Mogen
wij dan even schermen met fu
brommer of auto. vooruit vaststel
len. (niet pochen) dat zulks glans
rijk gewonnen wordt door alle
drie.
Nog een stapje verder gaande,
zullen wij die twee miljoen au
to's vervangen door drie miljoen
brommers, zal dat het verkeer zo
veel rustiger en veiliger maken
Brommers die maarvijftig ol
zestig kilometer per uur stomen,
drie.wat zeg ik. soms tienmaa
meer hinderlijke geluids-explo-
sies in onze oren doen suizen da!
welke auto ook. Met bestuurders,
die "of" de verkeersregels niet ken
nen. "of" die doodgewoon negeren.
Met openbaar vervoer, die haltea
met wachtende mensen voorbij
rijdt omdat het openbaar vervoer
"vol" is.
Natuurlijk zal van overdrijving
gesproken worden, ook al is het
waar wat hier gezegd, maar wat
is het dan van die "oudheids-aan
bidders", die iedere bouwval, elk
krot, alle stinkende grachten, die
hele antieke santekraam, door dik
en dun willen handhaven, omdat
zij het prachtig vinden, maar met
hun antieke zienswijze verre de
minderheid vormen van de Leid
se bevolking. Geen middel ontzien
om hun maniakale doelstelling te
verwezenlijken, ook geen kosten,
zeg maar weer "monumentenzorg".
Voor de zoveelste maal, "blijf
met beide benen op de grond", geef
het openbaar vervoer kans de taak
te volvoeren voor hen die dat no
dig hebben, ontneem de „oud
heids-liefhebber" met mate mooie
bouwwerken niet, laat ieder zijn
eigen middel van vervoer bepa
len. Maar dan ook allen daaraan
medewerken, dat datgene wordt
gedaan of nagelaten wat redelij
kerwijs door de omstandigheden
geboden wordt.
Laten wij hopen, dat ons dag
blad het "enquete-formulier" in
een fleuriger en meer opvallend
interieur zal willen herplaatsen,
daar de vrees niet ongegrond is,
dat heel veel lezers de geplaatste
niet eens hebben gezien (mogelijk
met opzet gedaan door auteurs)
Laat de lezers de valse mening
ontvlieden, dat de gemeenteraad
toch doet wat zij wil. Offer die
dertig centen of maak de wande
ling naar onze krant, breng mas
saal uw stem uit (die antieken
doen dat zeker), laten wij een
drachtig zeggen hoe wij het wil
len hebben, aan de heren die door
ons op deze bestuurszetels zijn
geplaatst. Zij moeten zich niet la
ten adviseren door hen die niet
eens Leidenaars zijn, maar door
hun eigen Leidse bevolking.
Wegen veranderen in waterwegen
Aan de discussie over de ver
keersproblematiek en de bereik
baarheid van de Leidse binnen
stad zou ik een, misschien niet
nieuwe suggestie willen bijdra
gen. Ik ben er mij van bewust 1
dat het volgende plan op het eer
ste gezicht als al te fantastisch en
onrealistisch naar de prullebak ver
wezen zal worden, maar mis
schien is het toch wel de moeite
waard als alternatief in de over
wegingen betrokken te worden.
1. Het gebied binnen de singels
wordt voor autoverkeer afgeslo
ten, met de nodige uitzonderings
bepalingen voor artsen enz., en
voor bedienend verkeer op be
paalde tijdstippen.
2. Enkele verkeersaders die zich
daartoe lenen worden veranderd
in waterwegen, waarbij allereerst
te denken valt aan de eertijds ge
dempte grachten als Levendaal,
Lange Mare en Hooigracht.
3. Openbaar vervoer met grote
frequentie wordt in de binnenstad
en vanaf een aantal afvaartpun-
ten daarbuiten (Oude en Nieuwe
Rijn, Haarlemmertrekvaart, Gal
gewater. Vliet) onderhouden door
boten. Deze zullen zo laag en smal
gebouwd moeten zijn dat ze onder
alle bruggen doorkunnen, en zo
dat de nieuw» te graven grachten
niet dieper dan bijvoorbeeld 1.50
m. hoeven te zijn. De in verschil
lende stadsdelen noodzakelijke
voorzieningen als riolering kunnen
dan tijdens de aanleg onder de
grachtbodem of in de wallekant
worden aangebracht.
Het onderhoud van grachten en
wallekanten zal kosten meebren
gen; het consequent weren van
(zwaar) wegverkeer betekent ech
ter dat een eenmaal degelijk ge
construeerde kademuur veel langer
ger meegaat dan de nu bestaande
kademuren, waarvan het onder
houd al zo zwaar op onze begro
ting drukt. Schade door golfslag
enz. moet uiteraard zoveel moge
lijk beperkt worden. Met scheep
jes-type-rondvaartboten moet dat
mogelijk zijn.
Personen- en goederenvervoer te
water hoeft, vergeleken met de
huidige, en bij "ongewijzigd be
leid" te verwachten toekomstige,
situatie nauwelijks meer tijd te
kosten. De te verwachten veel
gunstiger verhouding voer- (of:
vaar-) tuig: lading zal een aan
merkelijke vermindering van
overlast door lawaai en vervui
ling betekenen. De binnenstad zal
een. ook toeristisch, hoogst aan
trekkelijke oase van rust worden
De vervanging van vierwielers
door vaartuigen lijkt mij ook es
thetisch de moeite waard. Bij eer
doordacht programma van grach
ten-aanleg hoeft geen enkel pun!
in de binnenstad verder dan ca
150 meter, of ca. 2 minuten loper
van de dichtsbijzljnde aanlegster
ger te liggen.
De kosten van een dergelijk pro
ject kan ik niet becijferen, maa
ik maak me sterk dat bij objec
tief afwegen van voor- en nade
len op langere termijn een verge
lijking met de huidige toestam
ten gunste van het watervervoei
zou uitvallen.
Het aanleggen van ca. 2200 me
ter nieuwe gracht, en het weer
voor watertransport geschikt ma
ken van al bestaande grachten,
met inbegrip van overige noodza
kelijke voorzieningen, zal een mas
sa geld kosten. Zoveel dat onze
armlastige stad het bij de nu ge
bruikelijke financieringstechnie
ken niet zal kunnen opbrengen.
Er staat m.i. wel heel veel tegen
over. Nog afgezien van de sociale
voordelen zal de veelvraat van het
gemotoriseerd verkeer, althans wat
de binnenstad betreft, eindelijk
gekooid kunnen worden.
Het zal u duidelijk zijn dat dit
plan (waartegen vele bezwaren
zijn aan te voeren, waarvoor ech
ter evenzovele oplossingen te vin
den zijn» niet zomaar uit de lucht
komt vallen. Steden als Venetië en
een deel van Bangkok zijn voor
autoverkeer ontoegankelijk en voor
hun intern transport op waterver
voer aangewezen, en hebben het
wat dat betreft tot nu toe aardig
gerooid.
Veel wilder dan plannen om een
van Leidens meest aantrekkelijke
punten, de grachten, te dempen,
lijkt het tegenovergestelde plan
mij niet. Het zal u dan ook niet
verbazen dat ik het, voor wat be
treft het "openbreken,' van de
Lange Mare. wel met Penning eens
ben, en dat ik het strookje met een
duidelijk TEGEN demping van de
Nieuwe Rijn heb ingevuld.
(De inzender heeft bij dit stuk
een kaartje geleverd, dat voor re-
produktie in de krant niet ge
schikt is, evenals een heel plan. Ik
bewaar dat voor "Binnenstad on
der de loep" en het komt dus bin
nenkort opnieuw aan de orde
Hans Melkert).
