r nooit voor geknokt
1
Leids college heeft
,EIDEN VROEGER EN NU (18)
IÏEDAG 22 APRIL 1972
LEIDEN D'66 maakte zijn entree in de Leidse gemeenteraad in 1970 en in de
im I 1/2 jaar die sindsdien zijn verstreken, is het opvallend rustig geweest rond deze
oepering. Je zou kunnen zeggen dat zij zich in een politieke luwte heeft bevonden,
'gjjor de oorzaak daarvan behoeft men niet lang te speuren. Van meet af aan heeft
66 zich geschaard onder de vanen van het PAK, dat in getalssterkte, stemvolume
ervaring duidelijk werd overheerst door de PvdA.
ffu er in en over Leiden weer belangrijke beslissingen moe-
mt worden genomen (wethoudersoverleg) of juist zijn geno-
mt4 m (het tekort op de Leidse begroting wordt op bevel van
W n Haag teruggebracht van 12 naar 6 miljoen lijkt het nuttig
- de beide vertegenwoordigers van D'66, Oosterman en Kuy-
eens aan het woord te laten. Mede in het verhaal betrok-
d worden enkele ervaringen van de afgelopen IV2 jaar.
"losterman en Kuyper zijn nogal
[rasterende figuren. De eerste is
irlendelijkheid zelve, openhartig,
weet je dat met politici natuur -
nooit helemaal zeker), een man
wie je al op honderd pas afstand
zeggen dat hij op de een of an
manier iets met D'66 te maken
t hebben.
7«ui uyper is anders, scherper, heeft
sier woorden nodig om zijn stand
te bepalen en geeft af en toe
van een sarcasme dat niet ie-
Schouw van Wegen,
lanen, enz.
116,1 Burgemeester en wethouders
gc fan Leiden brengen ter open
bare kennis, dat, overeenkom-
tig het bepaalde in artikel 17
ran de Verordening op wegen,
lanen, straten enz. en waterin-
[en en sloten, te beginnen op
!4 april 1972 schouw zal plaats-
wtaefrinden over:
alle, bijzonder eigendom
zjjnde en voor het publiek
verkeer openstaande wegen,
lanen, paden, straten, ka
den, pleinen, hofjes, stegen,,
sloppen of poorten en gan
gen, alsmede de daarin ge
legen of daartoe behorende
bruggen, en andere kunst
werken;
alle, bijzonder eigendom
'.jjnde, wateringen en sloten
en de riolen ter vervanging
daarvan gemaakt, alsmede
de daartoe behorende slui
zen, duikers, buizen, toe
gangkokers en dergelijke
werken.
Leiden, 22 april 1972.
dereen zo maar kan doorslikken. In
de raad heb ik wel eens gevreesd dat
het tussen hem en de geëmotioneer
de DS-70-er Zunderman tot tram-
Door
Ruud Paauw
Foto's Holvast
melant zou komen. Het is niet ge
beurd.
Kuyper: „Amptmeyer heeft eens
tegen me gezegd: als je drie jaar in
de raad zit, word je week, dan cor
rumpeer je een beetje. Dat heb ik nu
al na 1% jaar. Sommige mensen, van
wie je de achtergronden een beetje
kent, die val Je niet al te lastig meer.
In het begin interrumpeerde ik Zun
derman herhaaldelijk. Want wat die
man allemaal zei Maar daar
raakte hij zo opgewonden door dat ik
vreesde dat hij nog eens een hart
aanval zou krijgen. Dus houd je je
maar wat in. Dat is eigenlijk flauwe
kul, want raadsleden moeten er tegen
kunnen dat ze worden geïnterrum
peerd". Vervolgens maakt Kuyper
een zeer cynische opmerking, die hier
niet zal worden weergegeven, want
er is al bonje genoeg in de raad.
Terecht krijgt Kuyper er 'n schrcb-
ering voor van mevr. Oosterman: „Je
houdt je maar netjes, hoor, Wouter"
Het gesprek met de beide Democ-
craten grijpt plaats in de door Oos
terman beheerde molen aan de Ka-
naalweg. In de aankleding van het
cirkelcormige vertrek overheerst de
gemoedelijkheid.
De ervaringen van Oosterman en
Kuyper na 1% jaar raad zijn niet
om er pakkend over te verhalen. Oos
terman spreekt over een „gemengd
gevoel" en een „politiek spel dat leidt
tot het niet tot zijn recht komen
van stedelijke belangen. Neem de erf
pacht, neem de schooladviesdienst"
Boksen
Kuyper: „Je merkt dat de autonomie
van de gemeenten erg is uitgehold
Je denkt dat het gemeentebestuur
binnen de perken die het heeft nog
wel iets kan doen voor het fysieke we
zijn van de burger. Maar zelfs dat
lukt niet als je alleen maar achter
de regering aanhobbelt. Daar moet
echt voor met Den Haag worden
gebokst. Dat is niet gebeurd. Van
dit college kun je zo'n gevecht ook
niet verwachten. Het bestaat uit
mensen van partijen, die de lands
regering vormen. Dat hoeft geen be
letsel te zijn maar mensen als Harm-
sen, Menken en Duyverman hebben
die vechtlust niet, die kunnen er niet
hard tegenaan".
Er is wel gezegd: D'66 is te vlug
onder de vleugels van het PAK
geraakt om in Leiden tot een eigen
gezicht en een eigen karakter te
kunnen komen. Kuyper: „Wat ons
voor ogen stond was een vergaan
de bundeling van progressieve krach
ten. Die vonden we bij PSP en PvdA
We wisten dat die opstelling bepaal
de risico's voor ons had en zeker
stemmen zou kosten. We hebben d
belangen afgewogen en gezegd: we
moeten het doen en het nadeel
dat er aan verbonden is slikken. Dan
maar een wat minder duidelijk ei
gen gezicht".
Oosterman: „Een van de gro
te voordelen is dat je in een grote
werkgroep zit. wat inhoudt dat je je
kunt specialiseren. Als we met
c.v. dure grap?
niet bij lemco
vraagt vrijblijvend advies
Jtel.:101710) £4544
z'n tweeën waren gebleven dan had
dat nooit gekund. Dan waren we be
land in de situatie van Zunderman
Die loopt zich uit de naad om alles
een beetje bij te houden. Die man
wordt overspoeld door een zee van
papier".
Beknopt aan de orde komen daar
na de situatie in Leiden-Noord (Oos
terman: „De moeilijkheden in Leiden
Noord zijn niet in 5 of 10 jaar tv
op te lossen. De situatie daar is niet
typisch Leids, je vindt die wijken i;
verscheidene Nederlandse steden. De
oplossing zal veel tijd vergen en moe
ten komen via het onderwijs") en
de „verpaupering van de binnenstad"
(Kuyper: „Als je in de binnenstad
het spel van de economische krach
ten zijn gian laat gaan, wordt de
woonfunctie er op den duur volko
men uitgeduwd").
Universiteit
Sprekend over de moeilijkheden
van Leiden poneert Oosterman de
stelling dat de stad „te weinig een
beroep heeft gedaan op de universi
taire hulpmiddelen". Kuyper scherp:
„De Leidse universiteit bestaat zo'n
400 jaar en de gemeente Leiden
heeft zich 400 jaar door de universi
teit laten ringeloren. De universiteit
is hier altijd een buitenbeen geweest,
vanoudsher golden voor haar ander
normen dan voor de gemeenschap".
Oosterman: „Het wordt iets be
ter omdat de student zich meer als
burger beschouwt. Maar het geheei
van de universiteit interesse voor
Leiden is vergeleken bij andere
plaatsen nog erg gering. Als Je nu
weer ziet met wat voor onverschillig
heid de universiteit het Witte-Sin-
gelplan behandelt, dat is ten hemel
schreiend". Kuyper: ,JEn dan de
manier waarop de heren de grond van
de Leeuwenhoek voor 'n prikje wil
len kopen. De universiteit heeft het
zelfs bestaan om te dreigen met weg
gaan uit Leiden. Het college had toen
moeten zeggen: „Maar heren gaat
u dan toch". Oosterman: „Ik heb wel
eens gezegd tot de mensen van de
universiteit: de universiteit is nu 400
|jaar te gast in Leiden (die opmer-
iking verwekte nogal wat hoongelach)
gedraagt u zich dan ook als gast en
sabel niet dwars door de Leidse be
langen heen. Ik begrijp best dat de
universiteit zich niet met alle facet
ten van het Leidse leven kan bezig
houden, maar toch wel met enkele
I en dan denk ik vooral aan de oude
binnenstad.".
Ander hoofdstuk. Is „openheid"
een kwestie van mentaliteit of van
maatregelen? Oosterman: „Van men-
taliteit. Met maatregelen kun je
[openheid niet afdwingen. Als iemand,
niet wezenlijk bereid is open te zijn
dan kun Je maatregelen nemen zoveel
je wilt, maar van openheid komt dan
weinig terecht". Voegt er aan toe
erg blij te zijn met de „publiekheid
van de commissies".
Maar als het interessant wordt,
zoals het overleg over de opvolging
van wethouder Menken dan gaan
de deuren weer dicht en de gordij
nen toe. Oosterman: „We hebben
direct gesteldals de commissies
openbaar zijn dan moet ook 't inter-
fractioneel overleg, waarin de wet
houderszaak aan de orde komt, in al
le openheid plaatsvinden. Driessen
van de KVP was daar niet zo tegen,
maar van de VVD. de CPN, DS '70,
de Protestants-Christelijken stak een
storm van lawaai op. Ze wilden dat
overleg in kleine kring, ze wilden het
zelfs niet toegankelijk maken voor de
andere raadsleden. Dat zou de ver
trouwelijkheid kunnen aantasten en
de sfeer kunnen schade». We heb
ben er toen over gedacht om „nee"
te zeggen. Maar ja, de broeders en
zusters raadsleden mochten er ten
slotte toch bij zijn. Toen hebben
we maar uit twee kwalen de minst
kwade gekozen en er aan meegedaan.
Je moet toch weten wat er gebeurt.
Bovendien besef ik dat openheid voor
veel mensen iets is wat geleerd moet
worden. Als dat niet in Je zit dan zal
I het Je in het begin afschrikken",
j (Mede een rol in het inter-fractio-
I nele beraad speelt de geheime brief,
van twee hoge ambtenaren ten stad-
huize waarin zij uit de doeken doen
dat er op dit moment een onwerk-
bare situatie in Leiden is. Zij zouden
in die brief enkele wegen hebben
aangegeven om de zaak weer op
I gang te helpen. De organisatie van
I de gemeentelijke diensten zou moeten
worden herzien. Dat zou dan door
nieuwd college en niet door het hui-
i een vernieuwd college en niet door
j het huidige moeten gebeuren, dat er
al IVt jaar mee werkt.
Oosterman en Kuyper kunnen over
die brief niets zeggen. Wel wil Kuy
per kwijt dat de samenwerking tus
sen de diensten en tussen secre
tarie en densten bijzonder slecht is).
Tot slot de vraag wat het PAK
zou hebben gedaan als het over de
meerderheid in B W had be
schikt en Den Haag had, zoals nu
is gebeurd, het Leidse tekort van 12
naar 6 miljoen teruggebraoht door
een aantal posten, voornamelijk in de
welzijnszorg, te schrappen.
Kuyper: „Als het PAK 1 Vz Jaar ge
leden in het college zou zijn gestapt
dan hadden wij onze zaken in Den
Haag met veel grotere kracht naar
voren gebracht. Veel gemeenten kam
pen met moeilijkheden zoals Leiden,
maar in deze stad doen ze zich voor
in excessieve vorm, een aantal zeer
nadelige factoren werkt hier samen.
Daar moet op gehamerd worden.
Dat brengt ons weer terug bij de
vechtlust van 't college. Maar goed,
het is mogelijk dat dat ook niets
had opgeleverd. Dan zou ik me kun
nen voorstellen dat het PAK-colle
ge had gezegd: als ddt de houding
is van de regering dan zien we het
niet meer, we geven ons mandaat
terug. Laat er maar een regerings
commissaris komen".
KLOKKEN
Friese staart en Stoeltjes.
Zaanse- Sallanders. Echte
antieke Franse en Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
LEIDEN Voor het dempen van stadsgrach
ten had de Leidse vroedschap niet alleen im een
ver verleden bijzondere aandacht, doch ook in de
twintigste eeuw heeft men daar belangstelling
voor. Uit een recent verleden is daar de demping
van de Langegracht, die via een dam im de Korte
Mare straks zal aansluiten op de weg over hel
Schuttersveld. Even recent, al is het dan bijna
twintig jaar geleden (1953), is de demping van de
Lange Mare. Een demping, die vele pennen in
beweging (o.a. van de Vereniging Oud-Leiden)
heeft gebracht en tot felle discussies in de raad
aanleiding heeft gegeven. Het was tijdens de be
stuursperiode van burgemeester Van Kinschot,
dat de raad, zij het niet unaniem, tot demping
besloot. Zijdeling kwam bij deze behandeling ook
nog even de demping van het Rapenburg om de
hoek kijken, waarover burgemeester Van Kin
schot zich zo opwond, dat hij even uit de pas
viel en de raad grimmig toeriep: ..Niet dan over
mijn lijk". De oud-burgemeester leeft gelukkig
nog en het Rapenburg is niet gedemptHet
was niet de eerste keer, dat men zo veel moeite
had met een voorstel tot demping. In 1923 werd
een gelijkluidend voorstel van B. en W. met ge
ringe meerderheid verworpen. Na dertig jaar is
het er toen toch van gekomen.
Terug naar de Lange Mare, die na de demping
wel veel aan karakter er meerden toen nog aan
de walkant beurtschippers heeft verloren. Ver
loren ging toen ook de fraaie beplanting, die
langs de Hatrtebrugkerk was aangebracht zie
rechter foto). Het verkeer eiste ook hier zijn tol.
Het is alles veel zakelijker geworden (foto Hol
vast). Er kwam een nieuw winkelfront. In het
huidige pand van de firma Janse was vele jaren
een winkel in koloniale warengevestigd. Even
als de „Gouden bal" aan de Korte Mare. waar
men indertijd nog koffie bij het lood verkocht,
kon ook dit koloniaal bedrijf" het niet langer
houden. Verdwenen is ook het karakteristieke
zaakje van de horloge Van Kampen. Nieuwe be
drijfspanden kwamen er voor in de plaats.
De Mare, die uit 1406 dagtekent, was indertijd
een der zijtakken van de Oude Rijn. die in recht
streekse verbinding stond met de Haarlemmer
meer en het plassengebied. Volgens oude ge
schiedschrijvers zelfs met de Noordzee. De
gracht vormde in die tijd de natuurlijke grens
tussen de voormalige ambachten van Oegstgeest
en Leiderdorp Aan het begin van de zeventiende
eeuw bevond zich ter hoogte van de Oude Vest
aan de stadspoort, die na de uitleg van de stad in
1611 is gesloopt. Een bfrug in het verlengde van
de M andemak er steeg en de Mare diende vele
jaren als verbindino voor de bewoners van Oegst
geest en het Marendorp. die m Leiden moesten
zijn. Het is alles verleden tijd.
SAM PLATTEEL
Kuyper (links)
en Oosterman
van D'66:
