Amsterdam,
DIE MOOIE STAD HEEFT "HET"
Vloedgolf alternatieve toeristen verwacht
ONDER DE KNOET
J
AMSTERDAM Eigenlijk is
het zo, dat Amsterdam, die mooie
stad, moeite heeft haar houding
te bepalen ten opzichte van het
kleurig en jeugdig toeristenvolk.
Hoe aardig moet men zijn voor
de nieuwe nomaden? Zij hebben
elders van Mokum's roem ge
hoord, een vrijplaats met aardige
mensen en politiemannen. En een
groot geurend park, dat naar één
van de Hollandse dichters werd
genoemd.
Vorig jaar turfden de verant
woordelijken honderdduizend
overnachtingen in het Vondel
park en nu, in de vroege ochtend
van het zomerseizoen, zet de ka
ravaan zich alweer in beweging.
Richting Amsterdam. Want het
nieuws, dat de poorten weer
opengaan is de wereld al rond
geweest.
Vooral de Amerikanen hebben
een rotsvast vertrouwen in de
tolerantie van Amsterdam ge
kregen. Zij worden in hun wol
kige overpeinzingen gesteund
door pagina's tekst in de groot
ste dagbladen en magazines,
waarop de lof van Neerlands
hoofdstad in bloemige bewoor
dingen wordt bezongen. Alsof de
heilige Hermandad dansend en
zingend door het Vondelpark zou
gaan en met een aai van de to
verstok (die dan elders wordt
gebruikt om harde koppen van
model te veranderen) van het
platgetrapte gras prima „grass"
zouden kunnen maken.
Maar alle gekheid op een stokje,
de jeugdtoeristen uit warrig en
weinig tolerant Amerika willen
graag naar Amsterdam. Een stad,
die „HET" heeft. Parijs, Londen
en Kopenhagen hebben „het"
verloren. Kopenhagen pas vorig
jaar. De Deense hoofdstad blijft
evenwel aantrekkingskracht uit
oefenen. Al is de politie wat fel
ler dan in Nederland, vele tien
duizenden blijven toeven tussen
de groene flauw-glooiende hel
lingen van Kopenhagen.
Het Amerikaanse nieuwsblad
Newsweek deelde mee, dat Am
sterdam zich moest opmaken om
in '72 ongeveer 1 miljoen jonge
Amerikanen te ontvangen. Een
duidelijke injectie voor de mythe,
die zich langzamerhand aan de
overkant van de grote vijver be
gint te vormen als Amsterdam
ter sprake komt, Eén miljoen is
belachelijk. Dat er veel zullen
komen is duidelijk.
Als de vloed
op komt moet
je maar
hopen dat er
niet te veel
ongelukken
gebeuren
HFjodor Sologoeb. Een kleine de
mon. Vertaald uit het Russisch
en met een nawoord door Char
les B. Timmer. Meulenhoff Ne
derland N.V. Amsterdam.
De auteur Fjodor Sologoeb leef
de van 1863 tot 1927 en deze ro
man van hem stamt uit 1907.
Dat dit werk nu, in 1971 in het
Nederlands vertaald werd en
uitgegeven behoeft geen verwon
dering te wekken bij hen die be-
areid zijn het op zijn literaire
waarde te schatten. Het is zon
der twijfel een voortreffelijk
werkstuk. De vertaler Charles
Timmer, die mij in zijn uitvoeri
ge nawoord voor een deel het
werk uit handen genomen heeft,
zegt dat de auteur „met een ar
geloze suggestiviteit de realiteit
weet door te trekken tot in zijn
absurde konsekwenties en tege
lijk en obsederende graad van
werkelijkheid weet te geven". Ik
heb enig bezwaar tegen dat
woord „argeloos" maar verder
ben ik het daarmee eens al zou
ik er aan toe willen voegen dat
dit element van werkelijkheid
absurditeit in een groot deel van
de beste Russische literatuur aan
te treffen valt. Ik denk b.v. aan
Gogol, aan Tsjechow. Die indruk
moet de west-Europese lezer van
Russische verhalen wel krijgen
omdat deze, heel kort gezegd, dik
wijls zo verbluft wordt door de
(in zijn ogen) overmaat van ge
voel, van reactie, van vervreem
ding, van dramatische gevolgen,
dat hem het woord „absurd" ten
slotte in de gedachte komt. Wil
men hetzelfde onvriendelijk en
dus niet juist uitdrukken dan
zou je kunnen zeggen dat som
mige Russische auteurs hun land
genoten als soms ongevaarlijke,
soms als gevaarlijke krankzinni
gen voorstellen. Maar dit is een
eenzijdige opvatting natuurlijk.
Bij Fjodor Sologoeb is dat zeker
wel zo en het blijft bij hem niet
een kwestie van voorstellen al
leen; zijn sujetten zijn gedeelte
lijk krankzinnig en het is ken
nelijk zijn bedoeling dat ze dat
zijn. Verwonderen doe je je niet.
Het dagelijks bestaan in de klei
ne provinciestad zoals Sologoeb
het in zwart pessimisme afschil
dert, is wel iets dat het even
wichtigste wezen, besteld dat hij
zich daar vestigen moest, algauw
het verstand zou doen verliezen.
De stad is namelijk bewoond
door geestelijke gnomen, die
rondwaren met het doel onheil
te stiohten voor hun mede-gno
men. N'en d'plaise Charles Tim
mer geloof ik dat dit gedrochte
lijke ook is wat Sologoeb tonen
wil, aangezien er in de hele ro
man nergens van enige katharsis
sprake is. Hi'J spreekt in zijn na
woord van symboliek, maar ik
zou liever spreken van een goed
gerealiseerde nachtmerrie. Wat
er gebeurt is wel zo bar dat ik
me niet kan herinneren het zelfs
bij de Russische collega's van de
schrijver ooit zo gruwelijk aan
getroffen te hebben.
Literaire kroniek
door
Clara Eggink
Nu is er voor al deze ellende een
duidelijke oorzaak, een pscyholo-
gische oorzaak. Een oorzaak die
men moet zoeken en ook vindt
in de verhouding tussen de bur
ger en zijn bewind. Het tsaristi
sche bewind wel te verstaan, want
de roman speelt aan het eind
van de vorige eeuw en het begin
van deze. Men zegt dat dit ove
rigens niet veel verschil met de
toestand van heden maakt. In
De Kleine Demon is de burgerij
van de stad bezeten van een pa
nische angst voor een dreiging
die met „ze" wordt aangeduid en
waarvan men kan aannemen dat
daarmee de ambtenarij bedoeld
is. Deze staatswillekeur vindt
men ook bij andere Russische
schrijvers. De gevolgen van deze
in wezen ongerichte angst zijn
desastreus voor de mens; we we
ten het. De mens wordt onder
zulke omstandigheden een wolf.
Iedereen bespioneert iedereen.
Iedereen probeert iedereen een
loer te draaien. Zelfs de
kinderen luisteren aan ramen
en loeren voor sleutelgaten om
een medestadsbewoner te kunnen
betrappen en vervolgens aan te
kunnen brengen bij de een of
andere burgerlijke of politie
ambtenaar, in de hoop natuur
lijk zodoende zelf een goeie
beurt te maken. Een tweede
vreeswekkende categorie zijn de
leden van de adel. Het is b.v. de
vorstin Woltsjanskaja waarmee
Warwara haar minnaar de gym
nastiekleraar Peredonow dreigt
indien hij niet met haar trouwt.
Deze vorstin is bij machte hem
tot schoolopziener te laten benoe
men, althans volgens Warwara.
Deze gymnastiekleraar is de
voornaamste figuur het boek en
hij mag er zijn. Het is een op
het oog zinloos handelende
kwaadaardige die, zelf in de
tang van angst en Streberei,
zich uitleeft in zinloze wraakne
mingen op anderen. In dit ver
band: het verbaast me wat dat
Charles Timmer spreekt van
„baldadigheid" als deze Peredo
now een pond rozijnen opvreet
en de dienstbode dan van dief
stal beschuldigt. Onzinnig is zijn
Hetze tegen zijn leerling Pylni-
kow, die hij ervan verdenkt zich
als meisje verkleed in de Jon
gensschool te hebben ingedron
gen. Dit wijst ook nog op sexue-
le afwijkingen. Hij maakt kinde
ren zwart bij hun ouders en ten
slotte verdenkt hij er zelfs de
kat van een aanbrenger te zijn.
Het boek eindigt met de moord
van Peredonow op zijn vriend
vijand, de blatende Wolodin
waarbij je verwonderd staat om
dat die zo gevreesde politie niet
onmiddellijk ter plekke is. Je
moet tot de conclusie komen dat
de bewoners van de stad alleen
maar bedenksels aanbren
gen. Het is niet doenlijk de tal
rijke scènes waar de roman uit
is opgebouwd, op te sommen;
Sologoeb Is onuitputtelijk in het
vinden van aspecten om het on
genadig beeld van zijn stad te
voltooien. „Een onappeteiteltjk
werk van de wereldliteratuur"
noemt een van de geciteerde cri
tici „De Kleine Demon". Ik sluit
me erbij aan.
Door
Thom Olink
Op zijn gemak tegen een
boom leunend bekijkt deze HIP
PIE „het terrein" waarop hij zich
straks ter ruste wil leggen (foto
links)
Vanaf hun vaste bankje bekijken
bejaarden het gedoe van het
HIPPIE-volkje langs de vijvers
van het Vondelpark (foto rechts).
het enige park, dat in aanmerking
komt. Het ligt dichtbij de stad- Veel
mensen hebben de naam van het
Amsterdamse Bos naar voren ge
schoven, maar het grootste deel is
in handen van de gemeente Am
stelveen en de randgemeenten zit
ten bepaald niet te springen om het
volkje, dat het Vondelpark gebruikt
in de zomermaanden.
Een ander terrein, bij de Amster
damse IJsclub is ook onbruikbaar
omdat daar net de nieuwe snelweg
is gekomen. We hadden graag een
dergelijk kampement gehad. In Ko
penhagen bezitten ze het Green-
camp, ideaal, net buiten de stad,
met snelle en goedkope openbare
vervoersmiddelen naar de binnen
stad".
Overigens onderhoudt de werkgroep
stevige kontakten met „zusterstad"
Kopenhagen. Die dateren uit okto
ber '70, toen in Rome een interna
tionaal Jongerencongres werd ge
houden. Sedertdien zijn afvaardi
gingen over en weer gereisd.
„Ik heb wel begrepen, dat de Jonge
ren liever in Amsterdam dan in
Kopenhagen verblijven. Vorig Jaar
hebben enkele honderden een ver
gelijking getrokken maar na een
week waren ze met hun tenten en
slaapzakken terug in Amsterdam.
Overigens hebben we ook het ont
ruimde Kattenburg nog als mogelijk
alternatief bekeken, maar het
pasklaar maken van dat gunstig ge
legen terrein zou veel te veel geld
hebben gekost."
Inmiddels maakt de organisatie van
het Vondelparkgebeuren zich op de
zomergasten te ontvangen.
Het werk wordt verdeeld in drie
sectoren. Voor de eerste, rondom de
recreatie (Studio 7 en het buitenge-
beuren) staan de mensen in tijde
lijke gemeentedienst onder leiding
van Pieter Riemens. De externe-in-
terne communicatie (pers, politie,
buurtbewoners) zal worden verzorgd
door een aantal medewerkers onder
Frans van Diepen. Die tevens coör
dinator voor de sleep-ins is. Naar
een leider voor de hulpverlening op
medisch gebied (waaronder het mo
biele drugteam) wodt nog gezocht.
De flip-auto, in veel publicaties als
een noviteit naar voren geschoven,
werd het vorig jaar ook al gebruikt.
Dit jaar komt er een betere wagen.
Van de samenwerking met de poli
tie verwacht Jacques Noor goede
dingen. „Ze moeten net zo in het
beeld worden opgenomen als dat
gebeurd is op de Dam. Het vorig
jaar kon niemand klagen, de enige
moeilijkheid toen ontstond na de
inval in Studio 7".
De politie heeft het Vondelpark-de
tachement van zestig op tachtig
man gebracht. Over de randgroepen
in het Vondelpark, die het vorig
jaar toch wel een mate van terreur
uitoefenden, bestaan weinig feitelij
ke gegevens. Pieter Riemens heeft
eens de verdeling 8020 (goedwil-
lenden-randfiguren) gemaakt, maar
die veronderstelling wordt door an
deren als „natte vinger-werk" afge
daan. „Iedereen is ermee gebaat
wanneer die kwalijke infiltratie niet
verder doorgaat.
Wij zullen met de politie zo goed
mogelijk opletten en trachten te
voorkomen, dat deze randfiguren
meer invloed krijgen. In de drukste
tijd is dat vreselijk moeilijk.
Hartsuiker heeft in zijn brief ge
schreven dat de jeugdcriminaliteit
nabij het Vondelpark een stijging
vertoonde van 41,6 procent. Dat
klinkt natuurlijk erg verontrustend,
maar je moet dan wel bedenken
dat een enorme concentratie van
mensen daar in het laatste jaar
was waar te nemen. Ook cijfers uit
de polikliniek ten aanzien van ge
slachtsziekten wekten die verontrus
ting en werden gebruikt om een al
geheel slaapverbod te motiveren. In
feite is de drempel verlaagd, ieder
een stapt daar nu naar binnen, ook
als de betrokkene alleen maar con
trole wil.
Ik weet van het medisch personeel
dat de feitelijke stijging van het
aantal gevallen tien procent is".
Het inrichten van een tijdelijke in
formatiekantoor onder de Vondel-
parkbrug zal, naar de organisatie
hoopt, twee wensen kunnen vervul
len. Naar het gemak voor de park
slaper zal de mogelijkheid om onder
de brug te slapen worden geliqui
deerd. „Onder de brug concentreer
den zich het vorig seizoen de so
ciaal minste groepen. Dat is nu ho
pelijk voorbij".
Het gebouw van de GG en GD aan
het Zandpad zal overigens ook wor
den aangepast, terwijl de politie
zich nabij de Kattenlaan voor deze
lange zomer in een onderkomen zal
installeren. De politie zal van het
begin af aan nauwlettend toezien
op het nakomen van de „zonering"
in het park. De parkslapers mogen
in aangewezen gedeelten hun pret
beleven. Men hoopt dat in de loop
van de eerste maanden een zekere
„vanzelfsprekendheid" zal ontstaan,
die ingrijpen later overbodig maakt.
Nu de gemeenteraad van Amster
dam besloten heeft tot wat burge
meester Samkalden noemde „de een
na beste oplossing" bereiden alle
betrokkenen zich voor de op golf,
waarvan niemand weet hoe hoog
hij zal worden.
Als het mooi weer wordt zal het
ongetwijfeld weer veel drukker wor
den en zal er weer een stukje wor
den gebreid aan de legende van
Amsterdam, die mooie stad. En dan,
om nog een keer met Jacques Noot
te spreken, zal men niet alles in do
hand hebben. „Als de vloed opkomt
moet je maar hopen, dat er niet to
veel ongelukken gebeuren".
geren zitten dan zonder werk en
zonder huisvesting. Een enorm pro
bleem, te meer daar de werkgele
genheid het laatste jaar sterk is te
ruggelopen."
Over de slaapgelegenheid voor de
karavaan van verre zijn er minder
zorgen. Sleep-ins in de Haarlemmer
Houttuinen en aan de Rozengracht
en Rozenstraat kunnen veel jeugd
toeristen onderkomen bieden.
Voor drie guldens kan men zich in
dekken voor de nacht. Het vorig
jaar bedropen die sleep-ins zich
zelf. Door de ovemachtingsgelden
en de inkomsten via goedkope
maaltijden en de bar. Een eventuele
uitwijkmogelijkheid biedt de oude
RAI. Toen de drie sleep-ins in het
hoogseizoen van het vorig jaar zo'n
zeventien honderd overnachtingen
verzorgden werd de oude RAI ook
aangesproken.
Andere mogelijkheden zijn het
kampeerterrein in 't Vliegenbos in
Amsterdam-Noord (dat een deel
van de 875.000 gulden mag gebrui
ken om de voorzieningen nogmaals
aan te passen) en de diverse woon
schepen in de Amsterdamse wate
ren, die hun ruimen volstouwen met
de alternatieve toeristen.
Graag had de Werkgroep Jeugdtoe-
risme een alternatief tentenkamp
even buiten de stad gezien, maar
dat is onmogelijk te vinden.
Jacques Noor: „Het Vondelpark is
sterfelijke woorden: „Er moet een
totaal verbod komen, omdat ook de
natuur nachtrust nodig heeft. 'Het
beleid moet om. Kijk naar de Eski
mo's, zij boden hun vrouwen aan
aan hun gasten, maar toen daarvan
te veel gebruik werd gemaakt, zijn
ze ermee opgehouden."
Amsterdam blijft zijn park wel
aanbieden, zij het dan voor een be
perkt gedeelte. Een derde van het
park, tussen de Van Baerlebrug en
de ingang in de Van Eghenlaan, zal
vrij zijn voor de slaapzaktoeristen.
Er is 875.000 gulden uitgetrokken
voor de vreemdelingen uit verre
streken, die het suizen van de wind
prefereren boven het gezoem van de
air-oonditioning in Okura of Alpha.
Het grootste deel ervan is gereser
veerd Voor het Vondelpark-project.
Jacques Noor, secretaris van de
werkgroep Jeugdtoerisme (waarin
zijn vertegenwoordigd mensen uit
de ambtelijke wereld, GG en GD,
politie, particuliere instellingen,
NJHC, Jongerensociëteiten, VVV en
de jeugdhotelerie)„Wij streven
naar toereikende hulp voorzienin
gen. Hoe meer er wordt gedaan hoe
meer alternatieve toeristen er naar
Amsterdam zullen komen en hoe
meer de problemen zich opstapelen.
Een deel daarvan is blijvend. Als de
grote stroom is opgedroogd, blijven
er na de zomer veel buitenlandse
jongeren hangen in Amsterdam.
Omdat zij het fijn vinden. Die jon
ïsterdamse gemeenteraad
:egd tegen slapen in het
en een algemeen slaap-
weggewoven, zijn de con-
de alternatieve toeristen
beter geworden,
ferbod 'werd met 27 tegen
a verworpen. Burgemees-
Iden, hoofdcommissaris
P.A. Jong en officier
en hoofd van het par-
P. Hartsuiker kregen dui-
hun zin. Dit bevelvoe-
ad zich duidelijk uitge-
loor algemeen slaapverbod.
lef veelheid van meningen
enten werd er één het
bruikteen slaapverbod
jeugdtoerisme af en dat is
ot anders kunnen we de
in de hand houden. Nu is
alleen de voorstan-
dat slaapverbod bang zijn
_ebreidelde stroom
bsjbten.
tvader Pieter Riemens,
vorig jaar projectleider,
even duidelijk gezegd als
ig ders van politie en ge-
15 iet Vondelpark heeft een
citeit. Alleen zoekt de ene
r alternatieven en wil de
icli e kraan tot op te tellen
lichtdr aaien.
eedkoop, die voor de VVD
•i d praat, sprak tijdens het
r het slaapverbod de on-
