Repor
tage
zonder
enige
diep
gang
u tering in
ooie heelden
Japanse bruid van Francois Truffaut
)oniol-Valcroze
Liefdes-
pil met
veel dode
plekken
M eli na
Mer-
couri:
wat
een
Griekse
moet
doen
AG 14 APRIL 1972
Een Japanse minnares. Re-
anQois Truffaut. Voornaam -
tn: Jean-Pierre Léaud, The-
ludio.
Japanse minnares" is een
It de cyclus, die Francois
it rond Antoine Doinel cin
bs gespeeld door Jean-Pier-
D heeft geweven,
films onderscheiden zich
1 zeer grote aandacht voor
zinsleven. „Een Japansp
in wezen niets anders dan
rfcage van het wel en wee
ezin Doinel. Het wel: de
leid van Antoine op zi,1n
ihristine en van Christine
de geboorte van hun
t gezellige contact met buc
met de ouders van C'hris-
a tweede opvallende eigen-
an de films uit de „Léaud-
betrekkelijke onge-
ïheid waarmee Truffaud te
lat. Het „zware" van films
sirène du Mississippi" en
„La mariée était en noir" maakt
plaats voor vriendelijke spot, soms
zelfs voor regelrechte kolder.
Truffaut heeft zelf eens gezegd,
dat hij alle niet gebruikte frag
menten van zijn films zorgvuldig
zorgvuldig bewaart, omdat hij zeer
gesteld is op de beelden van de
lichamelijke ontwikkeling van Lé
aud. Voor hem zijn deze films ken
nelijk voor een groot deel bedoeld
als bouwstenen voor een reportage
rond Léaud. Dat reportage-achtige
speelt hem overigens wel parten.
„Een Japanse minnares" gaat
mank aan het feit dat Truffaut
voor de toeschouwer die niet in
zijn privé-problematiek is geïnte
resseerd, maar weinig te zeggen
heeft. Dié privé-problematiek zou
dan behalve uit zijn belangstelling
voor Léaud moeten bestaan uit
Truffaut's zoeken naar ouderliefde.
Het is opmerkelijk hoe groot de rol
is die de ouders van Christine in de
film spelen. Op een gegeven mo
ment zegt Antoine die het. zoals
de titel doet vermoeden, met een
Lichamelijk Japanse houdt tegen Christine
dat hij vooral van haar houdt om
dat ze aardige ouders heeft. En, tij
dens datzëlfde gesprek: „Je bent
mijn zuster, mijn dochter, mijn
moeder". Waarop Christine ant
woordt dat ze ook graag zijn vrouw
zou zfjn geweest.
Niet scherp
Truffaut stelt deze problematiek
echter niet scherp.
Daardoor berooft hy zijn film van
de diepgang, die zij zou kunnen
hebben. Overigens is „Een Japanse
minnares" beslist een film die ge
zien mag worden. Je verveelt je er
geen moment bij.
BERT VAN DOMMELEN
La Maison des Bories. Re-
Jacques Doniol-Valcroze.
imste rollen: Marie Dubois,
Carrierre en Mauriee
Produktie: Mag. Bodard.
Camera.
heel wat veranderd in de
maar misschien idioot
moet Doniol nog steeds tot
ima de Papa gerekend wor-
nema de Papa bedoel ik hier,
ise film van voor die culturele
van de Franse regisseurs
Dort mei-1968), die uiteinde-
lde tot een politieke geënga-
en themakeuze als uit-
unt,
daarom zo idioot omdat Do
zijn protestan-
radicaal anti-revolutio-
rakter eigenlijk altijd al een
:ntje vormde in het, de
laren van de Cinéma de Pa
lral door enkele Nouvelle
lilmers, bepaalde klimaat,
volgens de cijfers Frankrijk
ijks tot de katholieke landen
td mag worden heeft het
atholicisme er een moeilijk
lullen bijdrage geleverd tot
en leefwereld (ook Brigitte
ADVERTENTIE
vooral ook
'OOR JONGE MENSEN
MET JONGE SMAAK
even telefonisch
reserveren
(01719) 2345
wordwijk aan ZEE
Bardot heeft nog eens Heilige Com
munie gedaan) en Doniol moet met
zijn betrekkelijke puriteinsheid zich
als een Beëlzebub in Frankrijk heb
ben gevoeld.
Tegenstelling
Het is waarschijnlijk dat die te
genstelling in geloof met als uitein
delijk gevolg in levenshouding heeft
geleid tot een behoefte aan het for
muleren van alternatieven van de
door de omgeving opgeworpen pro
blemen. La Maison des Bories
maakt op mij bijna onvermijdelijk
de indruk het voorzichtig geformu
leerde antwoord te zijn op o.a. Les
Amants.
Voor eenzelfde soort probleem
een buitenhuis, een egocentrische
echtgenoot, een sensueel overgevoe
lige vrouw en een storende factor,
een jeune premier komt Doniol
tot een heel ander antwoord.
Maakt in Les Amants de vrouw
zich uiteindelijk los van de man
wiens tederheid ze vertaalt voelt als
eigenliefde, in zijn film blijft Do
niol komen tot een happy end in
klassieke Calvinistische zin d.w.z.
de verleiding van de zonde moet
men weerstaan om gelouterd op
nieuw te kunnen beginnen.
Het feit dat Doniol een behoefte
heeft over deze moeilijkheden te
discussieren stempelt hem echter,
terecht tot een intellectueel ver
vreemd van de werkelijke maat
schappelijke probleemstellingen en
bepaalt hem ook als tijdgebonden.
Compensatie
Dat wordt echter gecompenseerd
door de ongelooflijk mooie beelden
die de man weet te laten produ
ceren. Eigenlijk is misschien, Do-
niols visie, het is al vaker gezegd,
op mensen helemaal niet zo belang
rijk, maar gaat het veel meer om
zijn filmtechnische gaven. La Mai
son des Bories is voorzien van een
ongelooflijk aantal voor het oog
bijzonder aangenaam gefilmde si
tuaties, die als illustraties de han
deling niet onderstrepen maar
overtreffen. Dat geeft de film een
wat statisch karakter, wat er, en
misschien vergeet je het gewoon
dat dat erg is, helemaal niet toe
doet.
Trouwens de manier waarop Do
niol zijn acteurs gebruikt als figu
ranten waarvan hij een minimum
aan uitdrukking verliest onder
streept dat nog eens.
HEIN ELBRINK
Melina Mercouri, de 39-jarige
Griekse actrice door het kolonelsre
gime verbannen, dat niet gesteld is
op mensen, die openhartig in hun
afkeuring uiten over deportaties,
martelingen, vrijheidsbeperkingen
en al die andere zegeningen van
een totalitair bewind, heeft een
boek over haar boeiende leven ge
schreven, „I was born Greek". Het
is snel in vertaling bij Bruna ver
schenen als „Melina Mercouri, ik
ben een geboren Griekse" (ƒ14,50).
Het is het meeslepende verhaal ge
worden van een temperamentvolle
vrouw, die er zeer zeker de wrok
mee van zich af heeft geschreven,
dat zij met haar echtgenoot, de
filmregisseur Jules Dassin, wel de
hele wereld kan bereizen, maar dat
haar geliefde Griekenland, waar
heen zij steeds weer terugkeerde,
sinds 1967 voor haar verboden ge
bied werd, Een bewonderenswaardi
ge, geëmancipeerde vrouw, voortge
komen uit een vooraanstaande
Griekse familie (haar grootvader
was vele jaren de populaire burge
meester van Athene» was op veer
tienjarige leeftijd helemaal 'weg'
van theater.- Een acteur van vijfen
dertig was de aanleiding. Twee Jaar
later ging zij er met een rijke
Griek vandoor, die beloofde haar in
Parijs een Londen te gelegenheid te
geven een actrice te worden.
Mercouri vertelt van haar verschil
lende huwelijken op een openharti
ge manier en zij laat niet na de
wisselvallige politiek van Grieken
land te beschrijven, die haar land
steeds weer onder andere overheer
sing bracht. Onder haar woorden
bespeurt de lezer een vrouw
wier ogen vaak vonken schieten,
een vrouw ook met een verbeelding,
welke men van een door de zuide
lijke zon bestraalde omvang kan
noemen. Maar Melina Mercouri
mag, want zij staat voor haar over
tuiging en neemt geen blad voor de
mond. Zij is met Mikls symbool ge
worden van de Grieken, de voor een
verlossing van het kolonelsbewind
vechten.
Hoe Melina Mercouri als meisje
voor de spiegel oefende op het on
derwerp tranen-vergieten beschrjft
zij onder meer als volgt: zover
gekomen, liet ik mijn ogen glinste
ren van tranen, maar ik liet ze niet
naar beneden rollen. Nog weigerde
mijn moeder. Nu werd het tijd om
tranen te vergieten. Het hoofd een
beetje bulgen Nu een traan, denk
erom maar één, langzaam over de
wang laten rollen. Maar niet zo
vlug. Voorzichtig. Laat hem nu
langzaam, ritmisch helemaal omlaag
glijden. Geweldig!" Inderdaad een
groot actrice. Niet nodig te verkla
ren dat haar theaterambities bij
haar regentenfamilie destijds niet
in goede aarde vielen.
Melina Mercouri eindigt haar relaas
in Januari van dit Jaar, vrij kort na
de vrijlating van Theodorakis. Haar
boek, een vlammend protest tegen
onderdrukking, zal stellig bijdragen
tot een duidelijker visie voor velen
op de Griekse situatie van dit mo
ment, een situatie waarin de Ver
enigde Staten een allerminst fraaie
rol hebben gespeeld.
Hoewel de toneel- en filmactrice
zichzelf een pessimiste noemt heeft
zij vertrouwen in de toekomst,
voornamelijk door een Jonge gene
ratie, die geen boodschap heeft
„aan de leugens van het westen en
het verraad van het oosten," een
jeugd, die zich wijzer en strijdvaar
diger opstelt.
Titel: "De Hefdespil". Regie:
Kenneth Turner. In de hoofdrollen:
Toni Sinclair en Melinda Chur-
cher. Theater REX.
Temidden van al het bloot dat
De Llefdespil ter consumering
aanbiedt, bloeit af en toe ook nog
enige humor van betekenis. En dat
ls voor een sexfilm al heel wat.
De liefdespij is een vondst van
een excentrieke Engelse dorpskrui
denier. Zij wordt bereid uit een
aantal alledaagse produkten en
uit het vocht van een wortel, maar
van welke plant is duister. Het is
een geheim dat de kruidenier mee
neemt in zijn graf. Het fa
meuze van de pil is dat zij niet al
leen dienst doet als anti-concep
tie pil, maar de vrouw tevens sti
muleert tot ongehoorde sexuele
losbandigheid. Als de verstrooide
halve gare zoon van de overleden
kruidenier de- pil mee naar Lon
den neemt en daar in handen
speelt van een mooie gek van een
zakenman, valt de Engelse hoofd
stad in snel tempo ten prooi aan
de sexuele wanorde. Mannen wor
den in publiek onbeheerst be
sprongen door vrouwspersonen: in
de nachtclubs strippen de m ami en
voor vrouwelijk publiek dat hevig
verlustigd toekijkt.
Nogmaals: er zitten bijzonder
aardige momenten in De liefdes-
pil, maar er is toch lang niet aan
satire uitgehaald wat er in zat. De
film heeft ook een te lange aan
loop nodig om op gang te komen,
er zitten enkele "dode" plekken in
en sommige stukken hadden
spitsvondiger gekund (zoals het
tv-interview over de liefdespil)
Het slot daarentegen is ijzersterk
en vergoedt weer veel-
RUUD PAAUW.
1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII:
Nachtfilms
miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
Titel: Go-go girls.
Theater: Rex. Tijd vrij. en zo.
23.30.
De Haarlemmerstraatbioscoop
zal ook dit weekend weer zorgen
voor enige pikante noten.
Go-go girls, fraai vrouwelijk
schoon voor de fijn- en andere
proevers.
Titel: Rio Lobo.
Voornaamste rollen: John Way
ne en Chris Mitchum.
Theater: Camera.
De nieuwste John Wayne (John
Wayne and the cowboys) draait
Inmiddels in Nederland. De film is
een soort terugblik op de invloed
van Wayne op de geschiedenis van
de western, waarin de legen
darische held van zwijgende en
andere meerderheden wordt "uit
geluid". Eén van de films die tot
het ontstaan van de legende
Wayne hebben bijgedragen, "Rio
Lobo", deze week in de nacht
voorstellingen op de Hoge woerd.
Eén van de beste trouwens.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIM
Clockwork Orange
is nakend
'illllliiii
Kindermiddag
Titel: Tanya en haar politie
hond. Theater: Camera. Tijd: za.
en woe.middag 14.30 uur en zo. 14.00
en 16.15 uur.
Het theater aan de Hogewoerd
heeft zich met succes gespeciali
seerd in de kindermatinee. Een
loflijk initiatief dat deze week
wordt voortgezet met een leuke
kinderfilm helemaal uit de Las-
siesfeer, maar dan wel van Russi
sche makelij. Tanya vindt een
hond, die een opgeleide politiehond
blijkt te zijn en beleeft daarmee
de gekste avonturen. Jammer dat
men in Nederland nog niet zo ver
is dat buitenlandse films worden
nagesynchroniseerd. De film zou
dan uitermate geschikt zijn voor
de hele kleintjes.
Blijve
Oscar voor het beste geluid en
scenario, zoet maar voor inciden
tele kijker ook wel bevredigend.
LUXOR: Derde week "De vier
vuisten van de duivel". Tweede
Trinity-film met dezelfde kenmer
ken: inderdaad vecht en avon-
turenwerk met grote dsois humor.
TRIANON: Vierde w-e^k Aristo-
cats. Koddige Disney-avoroturen
van vier poezebeesten. Aardig voor
jong en oud.
De afgelopen week zijn bij War
ner Bros in Nederland in Amster
dam voorvertoningen gehouden van
Clockwork Orange van Stanley
Kubrick. Met aan zekerheid gren
zende waarschijnlijk kan men dan
ook verwachten dat deze film (die
je nu al gerust de flim van het
jaar kunt noemen) de komende
week in de Nederlandse bioscopen
te zien zal zijn.
In Engeland draait Clockwork
Orange al een tijdje en is daar
stof geworden voor ongebruikelijke
reacties, van hetzelfde karakter als
in 1963 bij de verschijning van Dr.
Strangelove. Clockwork Orange
was de inzet van debatten op de te
levisie tussen psychiaters. De Brit
se minister van Binnenlandse Za
ken Reginald Maudling liet zich
op het ministerie de film voor
draaien eiï Engelse filmkeurings
commissie werd bedolven onder
lofuitingen en afkeuring. Maudlins
heeft zich er niet over uitgelaten
wat hij er van vond, maar Peter
Thomsom, die in Groot-Brittannië
een reputatie geniet als voorvech
ter tegen geweld en seks op de tele
visie, noemde Clockwork Orange
de beste film die hij ooit gezien
had. Sam Peckinpahs Strawdogs
verscheen tegelijk met Clockwork
Orange in de Britse theaters. Aan
leiding voor de Londense Times om
te schrijven: Je zou kunnen zee
gen dat vergeleken bij wat Ku
brick ons laat zien, de Straw Dogs
niet meer zijn dan tandeloze pup
pies.
De nu drieën veertig jarige Ku
brick begon zo ais zo vaak als een
soort realist met twee documentai
res, die hij onafhankelijk maakte en
in '51 verkocht. Die onafhankelijk
heid heeft hij altijd weten te be
houden, maar wel binnen de film
industrie, die hij verrijkte met een
aantal opmerkelijke rolprenten
waarvan de belangrijkste zijn:
Paths of Glory (57) Dr. Strangelo
ve (63) en 2001: A Space Odyssee
(.68)
Autodidact Kubricks (geboren
Amerikaan, vader was arts in
New York), op zijn zeventiende fo
to-Journalist voor Look)keerde
tien jaar geleden de Verenigde Sta
ten de rug toe en woont nu in En
geland. Het verrassende van de
Britse Kubrick is de manier
waarop hij er telkens weer in
slaagt binnen iedere nieuwe film
een geheel nieuwe conceptie te
ontwikkelen. Uitvoerig wordt daar
over stilgestaan door Alexander
Walker in zijn Stanley Kubrick
Directs (Davis-Pointer, Londen,
prijs d. 32,50), Maar dit terzijde.
In Clockwork Orange is de actie
opgebouwd rond de figuur van
Alex in het Londen van naar
schatting, de Jaren '80. Jeugdbendes
terroriseren de stad en Alex is de
leider van de Droog-gang. De
bendeleden komen in opstand, wil
len op roof uit, maar Alex tracht
de rebellie in eigen gelederen te
bedwingen. Dat wordt hem fataal.
Hij wordt door zijn vrienden neer
geslagen en door de politie opge
pakt, die hem onderwerpt aan de
nieuwste wetenschappelijke tech
niek óm misdadigers aan te pas
sen. Bij iedere geweld of seksim-
puls zakken de slachtoffers hulpe
loos in elkaar. Alex wordt vrijgela
ten. De wetenschap en de wet heb
ben succes gehad, Alex is aange
past, maar hij valt nu in handen
van zijn slachtoffers. De regering
dreigt echter te vallen door kri
tiek, maar Alex helpt door tijdens
een zelfmoordpoging het effect van
de methode op te heffen. Hij wordt
opnieuw de held van iedereen.
Dit verhaal is afkomstig van een
In 1962 gepubliceerde roman van
Anthony Burgess.
Over Clockwork Orange zegt
Kubrick zelf: De bedoeling is ge
weld belachelijk te maken. Het
grote probleem daarbij was om dit
in de film over te laten komen
zonder daarbij de schrijfstijl ge
weld aan te doen. Het eerste deel
van de film, dat het meeste ge
weld bevat is voornamelijk opge
bouwd rond Rossini's ouverture La
gazza ladra; je zou misschien kun
nen zeggen dat de gewelddadige ac
tie veranderd is in een dans. hoe
wel het natuurlijk op geen enkele
manier een formele dans is. Maar
filmtechnisch gesproken zou ik wil
len zeggen dat beweging en muziek
onlosmakelijk zijn van dans, net als
in 2001 het roterende ruimtesta
tion en het ruimteschip Orion be
wogen op Die Schone Blaue Do-
nau. Dat laatste slaat op een scè
ne waarin Alex slachtoffers wor
den geslagen en getrapt op de wij
ze van Singing in the Rain, (net
als in dr. Shangelove nar Vera
Lynn). Over Alex zelf zegt Ku
brick tenslotte. „Je zou hem li
terair alleen maar kunnen verge
lijken met Richard III. Als Ri
chard is Alex een figuur die Je zou
moeten tegenstaan, maar toch
wordt Je vrij snel betrokken bij
zijn wereld en gaat dingen via
zijn referentiekader zien. Het valt
niet makkelijk uit te leggen hoe
dat gaat, maar het heeft zeker
wat te maken met geestigheid en
intelligentie en het feit dat de an
dere karakters minderwaardig en
in bepaalde opzichten zelfs slecht
zijn".
HEIN ELBRINK
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Agenda voor cinefielen
'IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIiiiiiitHiig
Aanbevolen films fcn
Amsterdam
Calypso (Marnixstraat»De
tuin van de Finzi Contini's; Ci
neac (Reg. Breestraat): Rosema
rys baby; Cine "D" (eerste etage
theater Desmet): Histoire inmor-
telle; Flora (Amstelstraat)The
french connection; Kriterion
(Roetersstraat)Sacco en Vanzet-
ti; Leidsepleintheater «Leidse-
plein): Strawdogs; Nöggerath
(Reg. Breestraat): Decamerone;
Roxy (Kalverstraat)Klute; The
Movies (Haarl. Dyk>: u confor
mists.
Rotterdam:
Cineac NRC (Coolsingel)Rose
mary's baby; Corso (Kruiskade):
Hohn Wayne and the cowboys;
Kriterion (Grooth. gebouw): WR
mysteries van het organisme;
Lijnbaantheater (Lijnbaan): Blue
movie.
Den Haag:
Asta (Spui)Strawdogs; Bijou
(Spui»: Verlos ons niet van
het kwaad; Kriterion; (Wesit-
einde): Flesh; Metropole-Tuss-
chinski (Carnegielaan)De tien
geboden: Studio 2000 (Congresge
bouw): The french connection: De
Uitkijk (Congresgebouw): The go-
between.
Utrecht:
Camera (Oude gracht): Carnal
knowledge; Studio (Oudegracht):
Rosemary's baby; Vreeburg
(Vredenburg)Klute.
Aanbevolen nachtvoorstellingen:
Amsterdam:
Leidsepleintheater (Leidseplein)
Le samoerai, Studio K (Roeters
straat): Tell them Willy Boy la
here, Victoria (Sloterkade)De vo
gels.
Den Haag:
Camera 'Oudegracht): "Z",
Vreeburg (Vredenburg): The good,
the bad and the ugiy.
