Leiden in de situatie
van de arme landen:
armoede steeds groter
Schoonheid
binnenstad
Leiden in onderwijsnood
52-Ssr srita. Naast de deur
Frustratie bij stadsbestuur en bevolking
Na vier
eeuwen
opnieuw
cadeau
nodig
ZATERDAG 1 APRIL 1972
Leiden is artikel-12-gemeente.
Dat betekent in de financiële
verhouding tussen rijk en ge
meente bevoogding van „Den
Haag". Op de begroting kunnen
dan geen nieuwe posten worden
gezet. Dat is voor 1972 wel ge
beurd. maar de vraag is of deze
begroting sal worden goedge
keurd. Volgens ingewijden is er
weinig kans op. Dat wordt een
situatie in de geest van „de arme
en de rijke landen." waarbij
Leiden uiteraard een arm land is
en steeds armer dreigt te wor
den. Probleem is n.l., dat je ook
niet meer voor bijzondere bij
stand subsidiëring van het
ministerie van CRM bijv. in
aanmerking komt, omdat je een
nieuw plan niet mag opvoeren.
Het frusterend gevolg kan zijn.
dat Leiden geen plannen meer
zou maken, omdat het toch
geen zin heeft. In het licht van
deze frustatie en mede in
het licht van de voor de amb
tenaren toch wel moeilijke poli
tieke situatie in Leiden moet
men de „niet-werkbare sfeer"
zien. die aanleiding is tot Jiet
nieuwe beraad over de wethou
dersportefeuilles. Leidens finan
ciële moeilijkheden geven niet
alleen daar frustaties, maar ook
aan de basis, bij grote delen van
de bevolking. Directe aanleiding
is het achterblijven van de so
ciaal-maatschappelijke opbouw
en het onderwijs. Twee van on
ze redacteuren verdiepten zich
in deze problematiek.
Directeur Kamphuis van het Maat
schappelijk Conitact Orgaan brug
tussen bestuur en bevolking is te-
reoht van mening, dat zonder extra
financiële middelen niets kan komen
van maatschappeiyk-culturele op
bouw, die Leiden als achtergebleven
gebied, te vergelijken met Oost-Gro-
ningen, juist zo hard nodig heeft.
Het probleem zou moeten worden
aangepakt met een speciale regeling,
die men in de financiële verhouding
tussen rijk en gemeenten "een ver
fijning" noemt. Hy stelt, dat Leiden
bijna vier eeuwen geleden in 1574
een cadeautje kreeg in de vorm
van de universiteit, omdat de burgers
zich zo dapper hadden gedragen. Nu
is opnieuw een geschenk op zijn
plaats, omdat de bevolking zich nog
altijd dapper gedraagt.
ADVERTENTIE
De echte varensman kiest
betrouwbaar materiaal.
Daarom kiest hij een
Johnson.
JACHTWERF POELGEEST
OEGSTGEEST
Zaterdag en zondag geopend.
Want die Leidenaars, wonend mid
den in de welvarende randstad, heb
ben het niet gemakkelijk:
de helft woont in wat uien uit
sociaal-maatschappelijk oogpunt
"woonbedreigde gebieden" noemt
(door de toestand van de huizen,
van de buurt of door het ontbreken
van voorzieningen);
meer dan driekwart heeft een
inkomen, dat beneden de welstands-
grens ligt;
één op de tien inwoners komt in
aanraking met de sociale dienst;
op 20 van de 57 scholen zijn de
leerlingen niet schoolbekwaam en
slechts tussen de 20 en 25 pet (lande
lijk 44) volgt lager beroepsonderwijs;
bijna 12 pet. van de inwoners is
bejaard (landelijk 10, provinciaal 10.8
en gewestelijk 9 pot.) en als extra
probleem woont het grootste deel van
de bejaarden in de binnenstad en
Noord.
Je kunt gewoon doorgaan:
Leiden heeft geen echte wijk
centra en zou deze voorzieningen
moeten hebben in de Juwelenbuurt,
de Kooi, de Rivierenwijk en op korte
termijn ook in de nieuwe Merenwijk;
echte gezondheidscentra zijn er
ook niet;
er is achterstand op het gebied
van dienstencentra voor bejaarden;
nieuwe vormen van dienstver
lening als kinderopvang kunnen nau
welijks van de grond komen;
samenlevingsopbouwwerk kan
niet worden gestimuleerd en begeleid,
omdat er geen opbouwwerker is.
Opvallend slecht bedeeld zijn de
bewoners van het stadsdeel, dat uit
een valt in Groenoord, Noord en de
Kooi. Bijna alle voorzieningen daar
zyn uit de crisisjaren of daarvóór.
Het is voor deze Leidenaars niet te
begrijpen, dat hier niets kan en dat
op een steenworp afstand in Leider
dorp zoveel voorzieningen zijn, dat
het leefklimaat er 100 pet. beter is.
In het bijzonder voor dit gebied is
geld uitgetrokken op de begroting.
Levensgrote vraag: mag het worden
besteed? Die vraag houdt de plan
nenmakers tegen de wijk in te gaan
om met de bewoners die plannen te
bespreken. Want je kunt het 'n zwak
bedeelde bevolkingsgroep niet aan
doen met een plan op tafel te komen,
dat misschien nooit zal worden uitge
voerd.
In dit spanningsveld wordt gewerkt.
Enerzijds vraagt Den Haag om plan
nen, waarop gesubsidieerd kan wor
den, anderzijds houdt Den Haag Lei
den zó strak, dat me: de uitvoering
niet begonnen kan worden. Leiden
heeft op dit gebied gewoon een ga
rantie nodig. Komt die niet, dan is
het eind zoek. Of nabij
HANS MELKERT
ADVERTENTIE
KLOKKEN
Friese staart en Stoeltjes,
Zaanse- Sallanders. Echte
antieke Franse Comtoise
klokken, enz.
Uw specialist met vak-service
v. d. Water
Haarlemmerstr. 181 - Leiden
LEIDEN Een stukje van het Schuttersveld heeft een tijdelijke bestemming gekregen. Er zijn
houten noodlokalen geplaatst, die gaan dienen als dépendance van de ..overkokende" Bonaventura
scholengemeenschap. De lokalen, die binnenkort in gebruik komen, zijn afkomstig van het Fioretti-
college in Lisse. (Foto Holvast)
Bijspijker-programma's niet voldoende
LEIDEN In de ogen van bui
tenstaanders is Leiden altijd „de uni
versiteitsstad". Maar Leiden is te
vens een noodgebied voor het kleuter
en basisonderwijs.
Er wordt wat aan gedaan door de
schooladviesdienst, die programma's
heeft ontwikkeld (en daarmee nog
steeds bezig is), met de bedoeling
kinderen met leermoeilijkheden te
helpen. Als directeur werd ander
half jaar geleden drs. J. H. G. Poell
aangetrokken. Hij zegt nu: „Ik ben
geschrokken van het aantal scholen
waar moeilijkheden zijn. Het is ruim
veertig procent van alle basisscho
len in Leiden".
Als we praten over kinderen met
leermoeilijkheden, wordt keihard
het volgende bedoeld: in sommige
wijken van Leiden komen vier op de
tien kinderen de eerste klas lagere
school niet door. Zo groot is hun
achterstand, op het moment dat ze
naar de „grote" school gaan. Een
logisch gevolg is, dat deze kinderen
in de loop van de schooljaren gelei
delijk aan alle belangstelling voor
wat er op school gebeurt, verliezen.
Er is in Leiden erg veel school ver
gramma's, is zegt directeur Poell
zelf niet meer dan lapwerk met
een weinig duurzaam effect. ..Om aan 1
deze noodsituatie iets te verhelpen,
is een grondiger aanpak nodig". j
Wat drs. Poell bijvoorbeeld be-
doelt is, dat je wel extra onderwijs
hulp in de wijken kunt pompen,
maar dat dit weinig uithaalt als de j
mensen zo slecht behuist blijven
1 dat er niet eens een apart stu-
I diekamertje voor de kinderen is.
iHij merkt letterlijk op: „extra on
derwijshulp zal alleen dan een blij-
vend effect hebben, wanneer in de
totale leefsituatie van de mensen in
I de Leidse wijken verbetering komt.
Initiatieven daartoe vanuit de be
volking zullen krachtig moeten wor
den aangepakt".
En het punt is nu Juist (zie het
verhaal hiernaast) dat men zich van
die wijk verbetering niet teveel moet
voorstellen. Leiden kan wel willen en
er geld voor uittrekken, maar het
zijn blijmakertjes met een dooie
mus. „Den Haag" haalt door alle
nieuwe (geld kostende) projecten
een rode streep.
Wat is er frusterender dan dat?
Plannen zijn er volop, zeker bij de
schooladviesdienst, maar ze stuiten
of op de financiële ton)mogelijkhe
den in Leiden.
Vraag Poell bijvoorbeeld wat hij
wil, en hij legt zo een hele lijst op
tafel: nieuwe onderwijsprogramma's
aangepast bij het niveau in de stads
wijken; speciale training daarvoor
van de onderwijzers; een andere or
ganisatie van school en schoolge
bouw. Maar dit vraagt veel man
kracht. Begeleiders van school en
wijk zijn nodig, teneinde schoolor
ganisatie te versterken (extra leer
krachten) en om kleinere klassen te
bereiken. Het budget van de school
adviesdienst is evenwel beperkt.
Poell: „Zoals andere gebieden in
Nederland om sociaal-economische
redenen een extra rijkssubsidie krij
gen, zo heeft Leiden dringend extra
financiële hulp als onderwijs-ontwlk-
kelingsgebied nodig".
De schooladviesdienst heeft nu
duidelijk zichtbaar gemaakt hóe ont
stellend groot de onderwijsnood is
deze universiteitsstad is. De neiging
die het gemeentebestuur heeft om
uit angst voor „Den Haag" zo zuinig
mogelijk aan te doen op de onder
wijsuitgaven, moet men nu maar
eens laten varen. De frustatie zou
sommigen anders wel eens uit Lei
den kunnen wegdrijven.
HENK DE KAT.
Binnenstad
onder
de loep
De Leidse binnenstad heeft in de
ze tijd tal van bezwaren, maar is
toch bovenal mooi. Burgemeester
Vis, sinds tien maanden bewoner
van die binnenstad, zei het van de
week zó: Je hebt als Leiden aar be-
zwaiui hiertegen en daartegen
maar je blijft er wonen, gewoon,
omdat het fijn is.
Vandaag een stukje schoonheid in
beeld. De binnenste/J heeft tal van
monumenten, helaas ook tal van
vervallen monumenten, die op in
storten staan. Hier en daar gebeurt
iets. Mondjesmaat, maar de moei
te waard. De gevelrij aan de Hoog
landse Kerkgracht, toch wel een
erg mooi stukje Leiden, is een stuk-
Je glanzender geworden door res
tauratie van twee panden. Het
rechtse is eerder opgeknapt, het
linkse is nog niet helemaal klaar.
Verder in deze rubriek weer even
naar Haarlem en Gouda, twee ste
den in de buurt, die ook bezig zijn
met hun binnenstad. B. en W. van
Haarlem hebben de raad voorge
steld over te gaan tot afsluiting van
de Grote Houtstraat en de Gier
straat, twee belangrijke winkelstra
ten, die als voetgangersgebieden
worden ingericht. Het gaat mogelijk
in september al gebeuren bij het
begin van de nieuwe NZH-rege-
ling. De stadsbussen krijgen n.l.
een andere route, maar krijgen in
het verkeer wel "voorrechten". De
kosten van het project zullen een
miljoen bedragen.
In Gouda heeft het bedrijfsleven
wat over voor de binnenstad. De
100-jarige aannemingsmaatschap
pij Nederhorst heeft de gemeente
een loop-fietsbrug over één van de
singels aangeboden voor de symbo
lische prijs van één gulden. Hier
mee gaat een wens van tientallen
jaren in vervulling. Het laatste
pontje kan vervallen.
Tenslotte een conclusie uit een
rapport voor de Verenigde Naties,
.met het oog op een milieuconferen
tie: Om het hoofd te bieden aan de
problemen, die de automobilisten
in zoveel steden hebben geschapen,
is het van essentieel belang om
straten en pleinen voor verkeer af
te stuiten en alleen voor voetgan
gers open te stellen.
In Leiden gaat men op beschei
den schaal beginnen met buurtver-
beteringswerk. Ik heb er rondom
de jaarwisseling de nodige aan
dacht aan besteed in een aantal af
leveringen van de rubriek „Naast
de deur".
De Marijkestraat, een vrij saaie
woonstraat in Noord, die uitkomt
od de Vfcllem de Zwijgerlaan,
krijgt niet alleen een nieuwe be
strating, maar ook een ander pro
fiel. Op de foto een beeld van de
straat nu. op de tekening hoe het
gaat worden.
Auto's en voetgangers gaan sa
men de gehele ruimte delen tussen
enerzijds de huizen en anderzijds
de tuinen, die gehandhaafd blijven.
De auto's moeten langzaam rijden,
waarop de bestuurders voelbaar
opmerkzaam worden gemaakt door
drempels aan beide zijden van' de
straat.
Uitgangspunt van de drie jonge
stedebouwkundigen, die dit plan a.
s. donderdag met de bewoners gaan
bespreken, is, dat er geen bezwaar
is de voetganger op de weg te laten
lopen als de auto langzaam rijdt.
Anderzijds kan de auto geparkeerd
worden op de plaats waar nu het
trottoir loopt. De plannenmakers
wijzen er terecht op, dat er in de
binnenstad nog veel straten zijn,
waar voetgangers en auto's samen
de hele straat delen.
yoetpcxj
